فروزان ولدی؛ جلال خورشیدی؛ علی اکبر مظفری؛ یاور وفایی
چکیده
Ophrys schulzei، گونهای ارکید است که بخش زیرزمینی آن کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. درصد جوانهزنی پایین، شرایط اکولوژیکی خاص مورد نیاز و برداشتهای بیرویه و غیر اصولی از این گیاه ...
بیشتر
Ophrys schulzei، گونهای ارکید است که بخش زیرزمینی آن کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. درصد جوانهزنی پایین، شرایط اکولوژیکی خاص مورد نیاز و برداشتهای بیرویه و غیر اصولی از این گیاه موجب شده که جمعیت آن در عرصه طبیعی به شدت کاهش یافته و در معرض خطر انقراض قرار گیرد. بنابراین ارزیابی روشهای مختلف تکثیر این گیاه بهمنظور حفاظت برونجای و نیز تکثیر و اهلیسازی آن، از ضروریات است. در این پژوهش، جوانهزنی، تشکیل پروتوکورم و شاخصهای رشدی گیاهچه Ophrys schulzei در 5 نوع محیط کشت درون شیشه ای شامل Malmgren،Orchimax ،P723 ، و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار طی سالهای 1398 تا 1400 در مرکز پژوهشی اصلاح و توسعه گیاهان دارویی دانشگاه کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین (26/25 درصد) و کمترین (0 درصد (درصد جوانهزنی بهترتیب در محیط کشتهای Malmgren و Orchimax مشاهده شد. پروتوکورمها در محیط کشت Malmgren زودتر از سایر محیط کشتها (33/19 روز پس از کشت بذر) بوجود آمدند. در محیط کشت ، پروتوکورمها پس از بوجود آمدن در همان حالت باقی ماندند و هیچ گونه تغییر قابل توجهی در آنها مشاهده نشد. مریستمهای اولیه در محیط کشت Malmgren، زودتر از دو محیط کشت و P723 (66/105 روز پس از کشت بذر) ظاهر شدند. فقط در سه محیط کشت P723، Malmgren و ، گیاهچه تشکیل شد. بیشترین وزن پروتوکورم (12/0 گرم) متعلق به محیط کشت Malmgren، و بیشترین طول ریشه (44/21 میلیمتر)، وزن ریشه (19/0 گرم)، وزن اندام هوایی (05/0 گرم)، طول گیاهچه (98/45 میلیمتر) و وزن گیاهچه (37/0 گرم)، متعلق به گیاهچههای محیط کشت P723 بود. از نظر تعداد ریشه و طول اندام هوایی گیاهچه، بین سه محیط کشت مذکور تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بهطور کلی، از بین محیط کشتهای مورد مطالعه، Malmgren و P723 محیط کشتهای مناسبتری جهت تولید گیاهچه Ophrys schulzei شناخته شدند.
