تولیدات گیاهی

علمی - پژوهشی

ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات اگرومورفولوژیک در توده‌های فلفل بومی ایران (Capsicum annuum L.)

محسن صالحیان؛ رضا درویش زاده؛ محمود رضازاده باری؛ میترا جباری؛ مرجان جنت دوست

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 157-168

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.37868.1988

چکیده

مطالعه تنوع ژنتیکی از گام‌های مهم در طرح‌ریزی برنامه‌های به‌نژادی گیاهان زراعی می‌باشد. طبق نظر محققان متنوع بودن جمعیت تحت گزینش حصول نتایج مطلوب در برنامه‌های به‌نژادی را تضمین می‌کند و در این ... بیشتر مطالعه تنوع ژنتیکی از گام‌های مهم در طرح‌ریزی برنامه‌های به‌نژادی گیاهان زراعی می‌باشد. طبق نظر محققان متنوع بودن جمعیت تحت گزینش حصول نتایج مطلوب در برنامه‌های به‌نژادی را تضمین می‌کند و در این راستا استفاده از ظرفیت توده‌های محلی، پیشبرد اهداف اصلاحی را بسیار کارآمد می‌سازد. لذا هدف از اجرای این پژوهش بررسی صفات اگرومرفولوژیک 30 توده فلفل ایرانی جهت شناسایی پتانسیل به‌نژادی توده‌های بومی و زمینه‌سازی در جهت تولید ارقام هیبرید و استفاده به‌نژادگران بود. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی در پنج تکرار به‌صورت گلدانی در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه طی سال 1396-1395 اجرا گردید. نتایج اختلاف آماری معنی‌داری را بین توده‌ها برای کل صفات مورد بررسی نشان داد. بالاترین ضریب تنوع فنوتیپی را وزن تک میوه (36/88) و بالاترین ضریب تنوع ژنوتیپی را نیز وزن تک میوه (63/83) داشت. صفات وزن گوشت میوه و عملکرد میوه (950/0) دارای بالاترین ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار و صفات وزن تک میوه و تعداد میوه (558/0) نیز دارای بالاترین ضریب همبستگی منفی و معنی‌دار بودند. طبق نتایج تجزیه خوشه‌ای توده‌های مورد مطالعه در پنج خوشه تقسیم‌بندی شدند. توده‌های تبریز واقع در خوشه اول و قره‌باغ ارومیه واقع در خوشه چهارم از لحاظ صفت تعداد میوه نسبت به سایر توده‌ها برتری داشتند. توده‌های باش‌قلعه ارومیه، نخجوان ارومیه و کشتیبان ارومیه در یک خوشه قرار گرفتند و نسبت به سایر توده‌های مورد مطالعه از لحاظ اکثر صفات برتری داشته و عملکرد میوه بیشتری داشتند. لذا می‌توان از این توده‌ها به‌عنوان یکی از والدین برتر در تلاقی با سایر توده‌ها جهت ایجاد ترکیبات مطلوب ژنتیکی بهره‌مند شد.

علمی - پژوهشی

تغییرات آناتومیکی اندام‌های هوایی و ریشه در انگور یاقوتی تحت تأثیر شوری

مریم کشاورزی؛ محمود اثنی عشری

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 169-180

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39886.2009

چکیده

شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که می‌تواند تغییرات آناتومیکی قابل توجهی در بافت‌های داخلی اندام‌های گیاهی ایجاد کند. به‌منظور مطالعه اثر شوری ناشی از کلریدسدیم بر بافت‌های داخلی اندام‌های ... بیشتر شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که می‌تواند تغییرات آناتومیکی قابل توجهی در بافت‌های داخلی اندام‌های گیاهی ایجاد کند. به‌منظور مطالعه اثر شوری ناشی از کلریدسدیم بر بافت‌های داخلی اندام‌های هوایی و ریشه انگور یاقوتی، این پژوهش در قالب طرح کامل تصادفی با اعمال شوری در چهار سطح صفر (شاهد)، 25، 50 و100 میلی‌مولار کلریدسدیم در 3 تکرار و در هر تکرار 2 نهال یک‌ساله در شرایط گلخانه و طی دو سال متوالی 1399 و 1400 به اجرا درآمد. اندام‌های مختلف گیاه شامل ریشه، ساقه، برگ، دمبرگ و رگبرگ با استفاده از روش‌های متداول نمونه‌برداری، تثبیت نمونه‌ها، برش‌دهی، رنگ‌آمیزی و مشاهدات میکروسکوپی مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج ذیل طی دو سال حاصل شد و یافته‌های سال دوم، نتایج سال اول را مورد تأیید قرار داد: در ساقه: ضخامت اپیدرم تا سطح شوری 50 میلی‌مولار افزایش و در تنش 100میلی‌مولارکاهش نشان داد، در تنش 100 میلی‌مولار افزایش ضخامت اسکلرانشیم و مغز و نیز زیاد شدن تعداد دستجات‌آوندی که به‌صورت باریک و متراکم درکنار هم قرار گرفته بودند، مشاهده گردید، درحالی‌که ضخامت کلانشیم، کامبیوم، فلوئم، متاگزیلم، پروتوگزیلم وکورتکس ساقه در مقایسه با شاهد کاهش نشان دادند. در ریشه: کاهش ضخامت کورتکس و افزایش تعداد و ضخامت دستجات‌آوندی، قطر مغز و استوانه‌آوندی و ضخامت بیشتر پریدرم در تنش 100 میلی‌مولار در مقایسه با شاهد مشاهده شد و هم‌چنین تمرکز آوندهای چوب به سمت بافت مغز پدیدار گردید. در دمبرگ: افزایش ضخامت اسکلرانشیم و تعداد دستجات‌آوندی همراه با کاهش ضخامت فلوئم،کامبیوم، متاگزیلم، پروتوگزیلم و کورتکس در تنش 100 میلی‌مولار در مقایسه با شاهد رؤیت گردید. در برگ و رگبرگ اصلی: تنش 100 میلی‌مولار منجر به کوچک‌تر و متراکم‌تر شدن سلول‌های پارانشیمی نردبانی همراه با افزایش تعداد آن‌ها، کمتر وکوچک‌تر شدن سلول‌های پارانشیمی اسفنجی درکنار افزایش فضای بین‌سلولی آن‌ها و افزایش ضخامت اپیدرم برگ در مقایسه با شاهد شد. هم‌چنین در تنش 100 میلی‌مولار افزایش تعداد دستجات‌آوندی، ضخامت اسکلرانشیم و قطر مغز همراه با کاهش ضخامت دستجات‌آوندی و کلانشیم در رگبرگ اصلی برگ در مقایسه با شاهد رؤیت گردید. علاوه‌ بر ظهور ویژگی‌های بالا، تعداد متعددی بلورهای نمکی در همه اندام‌های تنش‌دیده گیاه به‌ویژه در ریشه نیز جود داشت.

علمی - پژوهشی

بررسی اثرات نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم بر عمر انباری و برخی صفات کیفی پرتقال تامسون ناول

امیرعلی محمدی؛ مهرداد شهابیان؛ محمودرضا رمضانپور

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 181-192

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35965.1959

چکیده

پرتقال از محصولات مهم مرکبات است که احتمال فساد و پوسیدگی آن در تمامی مراحل برداشت و پس از برداشت وجود دارد. استفاده از عناصر معدنی به خصوص کلسیم و پتاسیم می‌تواند اثر مهمی در افزایش کیفیت میوه و عمر انباری ... بیشتر پرتقال از محصولات مهم مرکبات است که احتمال فساد و پوسیدگی آن در تمامی مراحل برداشت و پس از برداشت وجود دارد. استفاده از عناصر معدنی به خصوص کلسیم و پتاسیم می‌تواند اثر مهمی در افزایش کیفیت میوه و عمر انباری آن داشته باشد. بدین منظور پژوهشی در سال 1398 در شهرستان قائم‌شهر انجام شد که در این پژوهش محلول‌پاشی نیترات کلسیم (صفر، 2 و 4 گرم بر لیتر) و فسفیت پتاسیم (صفر، 5/1 و 3 گرم بر لیتر) در اواخر مهرماه در سه مرحله به‌صورت هفتگی و به‌صورت دستی انجام شد. سپس یک هفته پس از پایان تیمارها، عملیات برداشت با قیچی باغبانی انجام گرفت. میوه‌ها پس از شستشو، به‌مدت سه‌ماه در دمای معمولی نگهداری شدند. پارامترهای مختلفی از قبیل صفات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی، عناصر، آنزیم‌ها و بازارپسندی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاربرد غلظت‌های بالاتر نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم موجب بهبود صفات اندازه‌گیری شده در روز برداشت شده است که دلیل احتمالی آن نقش این تیمارها در افزایش مقاومت دیواره سلولی و پارامترهای کیفی از جمله قند میوه می‌باشد. میوه‌های تیمار شده با نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم خواص آنتی‌اکسیدانی، سفتی و مواد جامد محلول بیشتر و هم‌چنین افت وزن و پوسیدگی کمتری در انبار داشتند. ارزیابی بازارپسندی نیز حاکی از آن بود که استفاده از تیمارهای 4 گرم بر لیتر نیترات کلسیم و 3 گرم بر لیتر فسفیت پتاسیم موجب حفظ کیفیت میوه‌ها در طول انبارداری شده است.

علمی - پژوهشی

مقایسه خصوصیات زایشی و فیزیکوشیمیایی میوه چهار رقم خرمای قصب، زاهدی، پیارم و مجول در استان کرمان

بهاره دامن کشان؛ سید سمیح مرعشی؛ محمد اسعدی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 193-204

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.38361.1992

چکیده

در سال‌های اخیر سطح زیر کشت ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک، توسعه زیادی داشته است. برداشت، انبارداری و حمل‌ونقل با هزینه‌های کمتر، موجب رغبت کشاورزان به کشت و کار این ارقام شده است. آزمایشی در قالب ... بیشتر در سال‌های اخیر سطح زیر کشت ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک، توسعه زیادی داشته است. برداشت، انبارداری و حمل‌ونقل با هزینه‌های کمتر، موجب رغبت کشاورزان به کشت و کار این ارقام شده است. آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با چهار رقم (ارقام خرمای قصب، زاهدی، پیارم و مجول) در 3 تکرار به مدت 2 سال (1398-1396) در کلکسیون خرمای پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری واقع در شهرستان نرماشیر از استان کرمان انجام شد. در چهار رقم خرمای مورد مطالعه صفات مربوط به زمان باردهی و خصوصیات کمی و کیفی میوه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد رقم قصب نسبت به ارقام دیگر تعداد خوشه با خوشچه‌های بیشتری در سال تولید می‌کند. اما میوه‌نشینی (06/45 درصد) و میزان ریزش میوه (45/53 درصد) در این رقم نسبت به ارقام دیگر بالاتر است. رقم زاهدی بیشترین میوه‌نشینی (73/76 درصد)، کمترین ریزش میوه (69/22 درصد) و پارتنوکارپی (47/0 درصد) را نشان داد. بیشترین عملکرد خوشه (5/5547 گرم)، وزن میوه (77/13 گرم)، طول میوه (27/4 سانتی‌متر)، قطر میوه (22/2 سانتی‌متر)، حجم میوه (74/12 سانتی‌متر مکعب) در خرمای رقم مجول دیده شد. کمترین وزن هسته (8/0 گرم)، طول هسته (1/2 سانتی‌متر)، قطر هسته (79/0 سانتی‌متر) مربوط به رقم زاهدی بود. بالاترین نسبت گوشت به هسته (86/11) و بیشترین درصد گوشت میوه (21/92) در رقم مجول دیده شد. رقم مجول بیشترین (12/18 درصد) و رقم قصب کمترین میزان رطوبت میوه (96/10 درصد) را دارا بود. در رقم زاهدی بالاترین میزان قند کل (85/ 76 درصد)، قند احیاء (70/73 درصد) و مواد جامد محلول (85/77 درصد) به‌دست آمد. این نتایج بیانگر آن است که بین ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک نیز به لحاظ صفات باردهی و مورفوفیزیولوژیک تفاوت‌های زیادی وجود دارد که بسته به اهداف کشت در هر منطقه باید کشت آن‌ها توسعه یابد.

علمی - پژوهشی

بررسی بهبود میوه‌نشینی نهال‌های کشت بافتی خرمای رقم برحی با استفاده از محلول‌پاشی عناصر غذایی

مریم بروجردنیا؛ احمد مستعان؛ عزیز تراهی؛ حجت دیالمی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 205-214

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.37418.1979

چکیده

عناصر غذایی بور و پتاسیم در میوه‌نشینی و نمو میوه نقش مهمی ایفا می‌کنند و باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت درختان میوه می‌شوند. این پژوهش به‌منظور بررسی اثرهای محلول‌پاشی عناصر بور و پتاسیم بر بهبود ... بیشتر عناصر غذایی بور و پتاسیم در میوه‌نشینی و نمو میوه نقش مهمی ایفا می‌کنند و باعث افزایش عملکرد و بهبود کیفیت درختان میوه می‌شوند. این پژوهش به‌منظور بررسی اثرهای محلول‌پاشی عناصر بور و پتاسیم بر بهبود میوه‌نشینی نهال‌های خرمای برحی کشت بافتی در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری در شهرستان اهواز انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با نه تیمار محلول‌پاشی با عناصر غذایی و سه تکرار برای مدت دو سال (1398-1397) صورت گرفت و هر درخت به‌عنوان یک واحد آزمایشی در نظر گرفته شد. تیمارهای آزمایش عبارتند از: محلول‌پاشی با اسید بوریک در غلظت‌های 5/0 و 1 درصد، سولفات پتاسیم در غلظت‌های 2 و 3 درصد، تیمارهای ترکیبی اسید بوریک و سولفات پتاسیم با غلظت‌های فوق‌الذکر و شاهد (آب‌مقطر). محلول‌پاشی خوشه‌ها با هریک از تیمارها در سه نوبت (نوبت اول 2 ساعت قبل از گرده‌افشانی، نوبت دوم 2 روز و نوبت سوم 5 روز پس از گرده‌افشانی) انجام شد. هفته پنجم پس از گرده‌افشانی، درصد میوه‌نشینی، درصد میوه‌های پارتنوکارپ و درصد ریزش گل و میوه ثبت گردید. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی خوشه با اسید بوریک و سولفات پتاسیم به‌طور معنی‌داری میوه‌نشینی، عملکرد و ویژگی‌های فیزیکی میوه از قبیل وزن، حجم، طول و قطر میوه و درصد مواد جامد محلول را افزایش داد. در بین تیمارهای مختلف، محلول‌پاشی سولفات پتاسیم 2 درصد بیشتر از سایر تیمارها در بهبود میوه‌نشینی و کاهش میوه‌های پارتنوکارپ (بی‌بذر) مؤثر بود.

علمی - پژوهشی

بررسی اثر بیوپرایمینگ و پوشش‌دار کردن بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه کینوا (Chenopodium quinoa) در تنش کادمیوم

زهرا حاجی‌زاده؛ حمیدرضا بلوچی؛ امین صالحی؛ علی مرادی؛ رسول رضایی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 215-228

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.38615.1994

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثر بیوپرایمینگ با باکتری باسیلوس سابتلیس و پوشش‌دهی بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه کینوا تحت تنش کادمیوم در سه آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا ... بیشتر این پژوهش با هدف بررسی اثر بیوپرایمینگ با باکتری باسیلوس سابتلیس و پوشش‌دهی بذر بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه کینوا تحت تنش کادمیوم در سه آزمایش جداگانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه یاسوج در سال 1398 اجرا شد. در آزمایش نخست فاکتور اول بیوپرایمینگ (وجود باکتری و عدم وجود باکتری) و فاکتور دوم تنش کادمیوم (صفر، 3/0 و 6/0 میلی‌مولار نیترات کادمیوم) بود و آزمایش دوم شامل روش‌های پوشش‌دار کردن بذر با باکتری (به‌صورت بذرهای بیوپرایم شده و بدون بیوپرایم و مخلوط باکتری با ترکیبات پوشش‌دهی) و فاکتور دوم مقادیر متفاوت از ورمی‌کولایت (V)، کائولن (K) و پرلیت (P) در پوشش بذر شامل V10K2.5P5, V8K2P4 و V12K3P6 بود و در آزمایش سوم فاکتور اول شامل چهار حالت مختلف استفاده از بیوپرایمینگ و پوشش بذر و فاکتور دوم تنش کادمیوم (صفر، 100 و 200 میلی‌مولار نیترات کادمیوم) بود. نتایج نشان داد که تنش کادمیوم باعث کاهش شاخص‌های جوانه‌زنی شده و این روند نزولی با افزایش شدت تنش بیشتر گردید. هم‌چنین افزایش کادمیوم در خاک باعث افزایش 72 درصدی محتوای کادمیوم ریشه، کاهش در سرعت و درصد سبز شدن بذر گردید. بیوپرایمینگ بذرها منجر به افزایش شاخص طولی بنیه گیاهچه کینوا و بهبود روند رشد گیاهچه شد. پوشش‌دهی بذر تا حدودی باعث کاهش شاخص‌های جوانه‌زنی شد اما در بسیاری از موارد وجود باکتری این روند نزولی را بهبود و تعدادی از شاخص‌های جوانه‌زنی کینوا را افزایش داد.

علمی - پژوهشی

بررسی عملکرد و ویژگی‌های کیفی سیب‌زمینی در کشت زودهنگام در شرایط آب و هوایی مشهد

احمد نظامی؛ جعفر نباتی؛ محمد کافی؛ جواد شباهنگ

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 229-240

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.31878.1852

چکیده

کشت زودهنگام سیب‌زمینی برای کاهش خلاء تولید این محصول در انتهای فصل بهار در ایران دارای اهمیت می‌باشد. به منظور امکان تولید سیب‌زمینی با کشت‌زود هنگام با استفاده از آزمایش کرت‌های خردشده در قالب بلوک ... بیشتر کشت زودهنگام سیب‌زمینی برای کاهش خلاء تولید این محصول در انتهای فصل بهار در ایران دارای اهمیت می‌باشد. به منظور امکان تولید سیب‌زمینی با کشت‌زود هنگام با استفاده از آزمایش کرت‌های خردشده در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 95-1394 در مشهد اجرا شد. چهار تاریخ کاشت، 15 اسفندماه، 29 اسفندماه، 15 فروردین‌ماه و 15 اردیبهشت‌ماه به‌عنوان عامل اصلی و سه رقم سیب‌زمینی اگریا، فونتانه و سانته به‌عنوان عامل فرعی بودند. در رقم اگریا و فونتانه با تأخیر در کاشت سطح برگ افزایش در رقم سانته تا 15 فروردین روند کاهشی و پس‌ازآن افزایشی بود. تعداد غده در بوته با تأخیر در کاشت از 15 اسفندماه تا 15 اردیبهشت‌ماه اگریا، فونتانه و سانته به‌ترتیب51، 72 و 83 درصد کاهش یافت. بیشترین و کمترین عملکرد کل غده به‌ترتیب در فونتانه در تاریخ کاشت 15 اسفندماه و 29 اسفندماه با اختلاف 14594 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. درصد ماده خشک غده در اگریا با تأخیر در کاشت روند صعودی داشت، در فونتانه این روند تا تاریخ کاشت 15 فروردین‌ماه افزایشی و پس‌ازآن کاهش یافت، اما در سانته بیشترین و کمترین درصد ماده خشک به‌ترتیب در تاریخ کاشت 15 اسفندماه (13/22) و 29 اسفندماه (50/18) به‌دست‌آمد. در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت‌ماه بیشترین مقدار درصد نشاسته و آنتی‌اکسیدانت کل در اگریا و فونتانه مشاهده شد ولی در رقم سانته بیشترین مقدار این ویژگی‌ها به‌ترتیب در تاریخ کاشت 15 فروردین‌ماه و 29 اسفندماه به‌دست‌آمد. به‌طورکلی سانته نسبت به کاشت زودهنگام واکنش بهتری نشان داد عملکرد بیشتری تولید کرد.

علمی - پژوهشی

تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی

محمد رضا وصالی؛ رضا برادران؛ داود حسن پناه؛ محمد جواد ثقه الاسلامی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 241-252

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.32122.1862

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی، به مدت دو سال اجرا گردید. هر دو آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایه طرح کامل تصادفی ... بیشتر این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی، به مدت دو سال اجرا گردید. هر دو آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایه طرح کامل تصادفی و در سه تکرار در گلخانه شرکت کشاورزی زرع گسترآرتا اردبیل در سال 97-1396 انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) و فاکتور فرعی شامل 12 جمعیت سیب‌زمینی بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی نظیر تعداد غده در بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، عملکرد غده، درصد ماده خشک، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده در سطوح آبیاری و هیبریدها نشان داد که بین هیبرید‌های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال یک و پنج درصد وجود داشت. به منظور بررسی اختلاف بین سطوح آبیاری باید اذعان داشت از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی به جز درصد ماده خشک غده، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده اختلاف معنی‌دار مشاهده گردید. از نظر اثر دوجانبه سطوح آبیاری × رقم به جز درصد ماده خشک غده، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده در بقیه صفات اختلافات معنی‌داری مشاهده گردید. تیمار 100 درصد آب قابل استفاده درتلاقی (♀Luca × Esprit♂) با میانگین 56/53 تن در هکتار بیشترین عملکرد غده و تیمارهای 85 درصد آب قابل استفاده در تلاقی (♀Agaria × Esprit♂) و 70 درصد آب قابل استفاده درتلاقی (♀Agaria × Esprit♂) به‌ترتیب با میانگین‌های 17/20 و 70/18 تن در هکتار کمترین عملکرد غده را به خود اختصاص دادند. تلاقی (♂Banba × Esprit♀) با میانگین 54/21 درصد بیشترین درصد ماده خشک را داشته و در گروه برتر قرار گرفتند، لذا با در نظر گرفتن این موضوع تلاقی (♂Banba × Esprit♀) برای فراوری (چیپس) قابل توصیه می‌باشد. نتایج همبستگی بین صفات مورد ارزیابی تیمارهای آبی نشان داد که در تیمار 85 درصد نیازآبی همبستگی بین عملکرد غده با ماده خشک غده، وزن مخصوص و درصد نشاسته غده در سطح یک درصد معنی دار بود. همبستگی بین تعداد ساقه اصلی در بوته با تعداد غده در بوته با افزایش تنش، منفی و افزایش یافته است.همبستگی منفی و معنی‌داری در هر سه سطح آبیاری 100، 85 و 70 بین درصد ماده خشک غده با وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده مشاهده گردید‌. با توجه به عملکرد بالای غده هیبرید (Luca × Esprit) در هر سه شرایط محیطی پیشنهاد می‌شود در آزمایشات آتی از این هیبرید استفاده شود.

علمی - پژوهشی

اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش خشکی

سیدناصر صافی؛ علی مشتطی؛ محمد حسین قرینه؛ آیدین خدایی جوقان

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 253-266

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36017.1961

چکیده

به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده‌افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت‌های اصلی و پنج مقدار کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی بودند. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کمپوست بقایای نیشکر بر صفات شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر مقدار صفات گیاهی فوق در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و کمترین میزان آن‌ها در تنش خشکی از ظهور سنبله تا رسیدگی کامل مشاهده شد. هم‌چنین با افزایش مصرف کمپوست بقایای نیشکر، میزان صفات گیاهی مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید. مقایسه میانگین صفت عملکرد دانه تحت اثر متقابل تنش خشکی و کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4288 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین عملکرد دانه (1134 کیلوگرم در هکتار) در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد. به‌طور‌کلی افزایش مصرف کود کمپوست نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات گیاهی اندازه گیری شده تریتیکاله را کاهش دهد.

علمی - پژوهشی

آزمون سریع برای تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به علف‌کش هالوکسی فوپ-آر متیل استر

سعید حسن پور بورخیلی؛ جاوید قرخلو؛ بهنام کامکار؛ سیده ساناز رمضان پور

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 267-276

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.33123.1887

چکیده

جهت انجام آزمون سریع تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به هالوکسی فوپ-آر متیل استر جمع‌آوری شده از مزارع کلزای شهرستان کلاله واقع در استان گلستان، آزمایشی درسال 1396 در آزمایشگاه علوم علف‌های ... بیشتر جهت انجام آزمون سریع تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به هالوکسی فوپ-آر متیل استر جمع‌آوری شده از مزارع کلزای شهرستان کلاله واقع در استان گلستان، آزمایشی درسال 1396 در آزمایشگاه علوم علف‌های هرز دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد که شامل هفت توده مشکوک به مقاومت و یک توده حساس بود. ابتدا غلظت‌های مختلف علف‌کش در پتری‌دیش روی توده حساس اعمال و طول ساقچه‌ها 7 روز بعد اندازه‌گیری شدند، و غلظت تفکیک‌کننده معادل 106/0 میلی‌گرم ماده مؤثره در لیتر به‌دست‌آمد. سپس توده‌های مشکوک به مقاومت در پتری‌دیش با با غلظت تفکیک‌کننده غربال شدند که بین 7 توده مشکوک به مقاومت، 5 بیوتیپ مقاوم شناخته‌شده و به همراه بیوتیپ حساس تحت آزمون غلظت-پاسخ در پتری قرار گرفتند. طبق نتایج به‌دست‌آمده، درجات مقاومت بیوتیپ‌ها بین 054/2783 تا 414/3421 متغیر بود که البته تفاوت معنی‌داری بین بیوتیپ‌ها مشاهده نشد. غربال توده‌های مشکوک به مقاومت و نیز آزمایش دز-پاسخ با دز توصیه شده مزرعه‌ای در گلخانه نیز انجام شد و درجه مقاومت بیوتیپ‌های مقاوم بین 19/14 تا 54/18 برآورد شد. نتایج به‌دست‌آمده در پتری‌دیش دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با نتایج آزمون در گلخانه بودند و در نتیجه، آزمون در پتری‌دیش را می‌توان با اطمینان بالا جهت تشخیص سریع مقاومت یولاف وحشی زمستانه به هالوکسی فوپ-‌آر متیل استر به کار گرفت.

علمی - پژوهشی

ریزافزایی گل‌مریم (Polianthes tuberosa L.) از طریق اندام‌زایی مستقیم

محمد حسین دانشور؛ مهری حاویل؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 277-286

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.36928.1973

چکیده

گل‌مریم (Tuberose) یکی از گل‌های بریدنی سوخ‌دار است که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری کشت می‌شود. ریزافزایی گل‌مریم با استفاده از کشت بافت به‌عنوان یک راهکار برای تولید گیاهچه‌های یکنواخت و عاری از ... بیشتر گل‌مریم (Tuberose) یکی از گل‌های بریدنی سوخ‌دار است که در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری کشت می‌شود. ریزافزایی گل‌مریم با استفاده از کشت بافت به‌عنوان یک راهکار برای تولید گیاهچه‌های یکنواخت و عاری از بیماری مطرح است. در این پژوهش اثر غلظت‌های مختلف محیط‌کشت MS و تنظیم‌کننده‌های رشد KIN و BAP بر مراحل پرآوری و ریشه‌زایی و اثر پنج بستر کشت بر سازگاری گیاهچه‌های تولید شده در سه مرحله آزمایش مورد مطالعه قرار گرفت. این پژوهش در آزمایشگاه کشت بافت، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان واقع در شـهرستان باوی در سال ۱۳۹7 انـجام شد. پارامترهای تعداد و طول شاخساره، تعداد و طول ریشه و درصد زندهمانی گیاهچههای گل‌مریم مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش اول، بیشترین تعداد و طول شاخسارهها در محیطکشت MS تمام قدرت حاوی 25/0 میلیگرم در لیتر KIN همراه با 25/0 میلیگرم در لیترBAP حاصل شد اما در محیطکشت MS تمام قدرت و MS یکچهارم قدرت حاوی 4 میلی‌گرم در لیتر KIN و غلظتهای مختلف محیط‌کشت MS (تمام قدرت، نیم قدرت و یکچهارم قدرت) بدون تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی شاخسارهای تشکیل نشد. در آزمایش ریشهزایی، بیشترین تعداد و طول ریشه در محیطکشت MS حاوی 5/0 میلیگرم در لیتر NAA همراه با 2/0 میلیگرم در لیتر IBA مشاهده گردید. در آزمایش سازگاری، درصد زندهمانی گیاهچهها در بسترهای کشت مورد مطالعه، تفاوت معنیداری نشان ندادند و گیاهچهها توانستند مراحل سازگاری در گلخانه را با موفقیت سپری کنند.

علمی - پژوهشی

بررسی امکان پیش‌بینی زود‌هنگام ناسازگاری پیوند گیلاس با استفاده از روش درون‌شیشه‌ای

آرزو جلالی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ علی مرجانی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، صفحه 287-298

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.37508.1982

چکیده

تعیین ناسازگاری پیوند ممکن است مدت‌ها به طول انجامد اما با استفاده از روش‌های درون شیشه‌ای در مدت زمان کوتاه می‌توان به این مهم دست یافت. این مطالعه سال 1399-1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع ... بیشتر تعیین ناسازگاری پیوند ممکن است مدت‌ها به طول انجامد اما با استفاده از روش‌های درون شیشه‌ای در مدت زمان کوتاه می‌توان به این مهم دست یافت. این مطالعه سال 1399-1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با هدف بررسی امکان پیش‌بینی ناسازگاری پیوندگیلاس و مقایسه میزان فنل کل و پراکسیداز در پیوندهای سازگار و ناسازگار در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول پیوندک در چهار سطح "بینگ"، "تکدانه"، "سیاه مشهد" و "عدلی"، فاکتور دوم پایه در چهار سطح گیزلا- 5، گیزلا- 6 (شاهد سازگار)، محلب- 168 و جی‌اف- 305 (شاهد ناسازگار) بود. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین درصد گیرایی پیوند، به ترتیب در رقم بینگ روی پایه گیزلا-6 با میانگین 21/64 درصد و بینگ روی پایه جی‌اف- 305 با میانگین 1/1 درصد بود. بیشترین تعداد برگ و رشد طولی پیوندک در پیوند بینگ روی گیزلا-6 بود. بیشترین تعداد و طول ریشه، به‌ترتیب در پیوند تکدانه روی گیزلا- 6 و بینگ روی گیزلا- 6 مشاهده شد. بیشترین فنل کل در پیوند، تکدانه روی جی‌اف- 305 و کمترین فنل کل در پیوند، تکدانه روی گیزلا- 5 بود. بیشترین و کمترین میزان فعالیت پراکسیداز به ترتیب در محل پیوند بینگ روی جی‌اف- 305 و سیاه مشهد و بینگ روی گیزلا- 6 مشاهده شد. به‌طور‌کلی میزان فنل کل و پراکسیداز در محل پیوند، ارقام گیلاس روی پایه ناسازگار جی‌اف- 305 نسبت به پایه سازگار گیزلا-6 بیشتر بود. بنابراین به نظر می‌رسد می‌توان از سنجش ترکیبات فنلی و پراکسیداز برای انجام پیش غربالگری پیوندهای ناسازگار استفاده نمود.

بررسی مناسب ترین روش و زمان پیوند درخت کُنار (.Ziziphus spina-christi L) در منطقه‌ی اهواز

عزیز تراهی؛ مجید علی‌حوری

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 81-86

چکیده

درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه ... بیشتر درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه به شرایط سخت محیطی به ویژه شرایط خشکی و کم‎آبی، شوری و درجه حرارت های بالا به شمار می رود. کُنار درختی است که علاوه بر مصرف میوه آن به صورت تازه خوری دارای کاربردهای متعدد نیز می باشد. با وجود ویژگی های مطلوب این درخت، کشت و کار آن در کشور هنوز به صورت تجاری متداول نشده است. از جمله مهم ترین دلایل عدم توسعه ی کشت باغ‌های تجاری آن، کمبود نهال پیوندی و نبود اطلاعات کافی در مورد پیوند این گیاه است. لذا به منظور بررسی تکثیر به روش پیوند، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور زمان پیوند (خرداد و شهریور)، روش پیوند {تی (T)، تی معکوس (┴) و لوله ای} و نوع اکوتیپ (پیوندک درختان اکوتیپ A، اکوتیپ B و اکوتیپ C) از سال 1382 به مدت دو سال به مرحله ی اجرا گذاشته شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در استان خوزستان پیوند در شهریورماه با 26/80 درصد گیرایی مناسب تر از خرداد ماه و روش پیوند پیوند تیمعکوس (┴) با 15/86 درصد گیرایی مناسب تر از روش‌های پیوند تی و لوله‌ای است. اکوتیپ اثر معنی داری بر میزان گیرایی پیوند نداشته است که می تواند نشان دهنده ی میزان سازگاری بالای نهال‌های بذری با پیوندک‌های مورد آزمون باشد.

تحریک ریشه‌های موئین تراریخت در گیاه دارویی شقایق (Papaver somniferum L) با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز (Agrobacterium rhizogenes)

احمد جلیلیان؛ احمد اسماعیلی؛ فرهاد نظریان فیروزابادی؛ سیده زهرا حسینی

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12057

چکیده

گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی ... بیشتر گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی از روش‌های کاربردی نقش مهمی در راستای تولید صنعتی متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی دارد. از میان سیستم‌های کشت بافت، سیستم ریشه‌های موئین در شرایط کشت بدون تنظیم‌کننده رشد بسیار پایدار است و به دلیل ثبات ژنتیکی و بیوشیمیایی ذاتی، متابولیت‌های ثانویه را در طی یک دوره‌ی طولانی تولید می‌کنند. در این پژوهش به منظور بهینه‌سازی شرایط کشت ریشه‌های موئین از سویه‌های مختلف آگروباکتریوم رایزوژنز (ATCC15834،A4 و GMI9534)، محیط‌های کشت MS و ½MS، دو دمای 25 و 17 درجه سلسیوس در دوره هم‌کشتی و دو نوع ریزنمونه‌ی اندام هوایی و محور زیرلپه استفاده گردید. صفت‌های درصد تحریک ریشه موئین، تعداد ریشه موئین در ریزنمونه و تعداد انشعاب فرعی ریشه موئین در طول یک سانتی‌متر از ریزنمونه اندازه‌گیری شد. واکاوی نتایج نشان داد که سویه‌ی ATCC15834، محیط کشت ½ MS، دمای 25 درجه سلسیوس همکشتی و ریزنمونه اندام هوایی بهترین ترکیب تیماری جهت تحریک ریشه موئین در گیاه شقایق هستند. با استفاده از واکنش PCR تأیید تراریختی ریشه‌های موئین با آغازگرهای اختصاصی ژن rolB انجام گرفت.

اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی برکیفیت و عمر انباری میوه زردآلوی رقم قربان مراغه

محمد زرین‌بال؛ عادل دباغ محمدی نسب؛ راحله رسولی پیروزیان

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 1-11

چکیده

میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری ... بیشتر میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری میوه‌ها را افزایش می‌دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی زردآلو بر افزایش عمر انباری و کاهش ضایعات آن انجام شد. طرح آزمایشی اسپلیت- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود که در آن میوه‌های زردآلوی رقم "قربان مراغه" در سه مرحله مختلف رسیدگی میوه (فاکتور اصلی) بر اساس شاخص رنگ پوست میوه برداشت شدند. سپس میوه‌ها در جعبه‌های بدون پوشش و یا با پوشش پلی‌اتیلن بسته‌بندی شده (فاکتور فرعی) و در سردخانه با دمای 2-0 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85% بمدت صفر (شاهد)، 7، 14‌، 21 و 28 روز (فاکتور فرعی) نگهداری شدند. پس از پایان هر مرحله از انبار نمودن میوه‌ها در سردخانه، خصوصیات میوه‌ها شامل وزن میوه، سفتی بافت، میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که مناسب‌ترین زمان برداشت میوه زردآلو در رقم "قربان مراغه" مرحله دوم برداشت (رنگ پوست میوه زمینه زرد با لکه‌های سبز) و همزمان با 82 روز پس از تمام گل معادل با 1176 درجه روز (28224 درجه ساعت) واحد حرارتی بوده و استفاده از پوشش پلی‌اتیلنی در بسته‌بندی میوه‌ها در افزایش عمر انباری آنها اثر معنی‌داری داشت. در این شرایط میوه‌های رقم "قربان مراغه" تا 28 روز با کیفیت مناسب در سردخانه قابل نگهداری بودند. تاخیر در برداشت میوه‌های زردآلو عمر انباری میوه‌ها را بصورت معنی‌داری کاهش داد. همچنین با افزایش مدت انبارداری میوه‌های زردآلو در سردخانه، سفتی میوه‌ها کاهش و میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه‌ها افزایش یافت.

تأثیر سطوح مختلف پلوییدی بر قابلیت باروری دانه‌گرده، جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری گیاهچه تولیدی بادمجان

حامد کاوه؛ سید حسین نعمتی

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18116.1350

چکیده

به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، ... بیشتر به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، یلدا، چاه‌بلند و پاسارگاد انجام گرفت. در آزمایشی جداگانه و در سه تکرار اندازه‌گیری درصد و سرعت جوانه‌زنی در هر رقم و سطح پلوییدی انجام گرفت. بذور تتراپلویید از گیاهان اتوتتراپلویید که با تیمار کلشیسین به‌دست آمده ‌بودند، تهیه شدند. برای مقایسه صفات بین سطوح مختلف پلوییدی موجود، بذرها در شرایط گلخانه‌ای در تخته پرورش نشا، کشت‌شده و درصد و سرعت ظهور گیاهچه محاسبه گردید. با گذر از دوره دانهالی، نشاها به گلخانه با بستر خاکی منتقل شدند. از زمان کشت بذرها در جعبه کاشت، سرعت نمو مراحل مختلف نونهالی (دو برگی شدن، چهار برگی شدن)، اندازه‌گیری شد. تعداد روز تا تشکیل میوه، خصوصیات بذر و دانهال و سرعت نمو در مراحل دانهالی به‌طور معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد تحت تأثیر تغییرات ‌القا‌شده در تعداد دسته‌جات کروموزومی ‌بودند. رنگ‌آمیزی دانه‌های گرده با استوکارمن به منظور تعیین درصد باروری آن‌ها نشان‌داد که با افزایش سطح پلوییدی، قابلیت باروری دانه‌های گرده در سطح احتمال 5 درصد افزایش می‌یابد. در تلاش برای تولید گیاهان تری‌پلویید، هیچ یک از تلاقی‌های انجام‌شده بین دو فرم دیپلویید و تتراپلویید موفقیت‌آمیز نبوده و میوه‌ای تشکیل نگردید.تتراپلویید، سرعت نمو، کلشیسین

تأثیر تاریخ کاشت بر مراحل نموی و صفات کیفی چهار رقم کلزای پاییزه در یاسوج

محمدحسن فلاح هکی؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمیدرضا بلوچی؛ هوشنگ فرجی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 99-113

چکیده

بیشتر

علمی - پژوهشی

تأثیر نظام‏های کشاورزی فشرده، پایدار و ارگانیک بر عملکرد دانه و کارآیی استفاده از انرژی در گیاهان کنجد، ماش و ذرت

آرام گورویی؛ امیر آینه بند؛ افراسیاب راهنما

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1399

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32356.1871

چکیده

با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش ... بیشتر با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش در تابستان سال 1398 در مزرعه‏ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‏های یک‏بار خردشده در قالب پایه بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی نوع سیستم کشاورزی در سه سطح شامل کشاورزی رایج (تمامی نهاده‏های مصرفی شامل کود، علف‏کش‏ها و ‏آفت‏کش‏ها به‏صورت شیمیایی بودند)، پایدار (نهاده‏های ورودی تلفیقی از شیمیایی و آلی بود) و زیستی (نهاده‏های مصرفی به‏صورت کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک بودند و از هیچگونه کود و سم شیمیایی در این سیستم کشاورزی استفاده نشد، مبارزه با علف‏های هرز به‏صورت مکانیکی انجام گرفت) و فاکتور فرعی شامل کاشت سه گیاه زراعی ماش، ذرت و کنجد بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه هر سه گیاه ماش، ذرت و کنجد در شرایط کشاورزی رایج بیشترین و در شرایط زیستی کمترین مقدار را دارا بود. کمترین (18/1) و بیشترین (69/3) کارآیی مصرف انرژی به‏ترتیب در تولید کنجد به روش رایج و تولید ذرت به‏روش زیستی به‏دست آمد. بیشترین (34/34396 مگاژول) و کمترین (8247 مگاژول) انرژی مصرفی نیز به‏ترتیب مربوط به تولید ذرت به‏روش رایج و تولید ماش به‏روش زیستی بود. تولید رایج ذرت بطور معنی داری بیشترین انرژی خروجی (09/94045 مگاژول) را داشت. درحالیکه تولید ماش به روش زیستی کمترین (02/15279 مگاژول) انرژی خروجی را تولید کرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تأثیر دو سامانه بدون خاک‌ بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای

محمد رضا فایصی زاده؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ اسمعیل خالقی؛ محمد الباجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اسفند 1399

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35144.1943

چکیده

تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییر یافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید ... بیشتر تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییر یافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید چمران اهواز مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصافی با سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که طول میوه، سفتی بافت و غلظت کلسیم میوه در سامانه کشت بدون خاک باز بهتر شد و مواد جامد محلول، لیکوپن، کاروتنوئید و غلظت سدیم میوه در سامانه کشت بدون خاک بسته بهتر بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و غلظت مواد فنولی و غلظت کلسیم و سدیم میوه در رقم امیرا بهتر بود و مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون در رقم 22-4V بهتر شد. محصول میوه در رقم22-4V (29/3874 گرم در بوته) نسبت به رقم امیرا (70/3648 گرم در بوته) بهتر شد. اثر متقابل سامانه کشت بدون خاک و رقم بر غلظت پتاسیم و منیزیم میوه در سطح 1 درصد و ماده خشک میوه در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری داشت. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه و پلی‌فنول کل با غلظت پتاسیم میوه همبستگی مثبت داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش سامانه کشت بدون خاک بسته و رقم امیرا باعث افزایش کیفیت میوه گردید و رقم 22-4V باعث افزایش عملکرد درکشت گلخانه‌ای شد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تأثیر گرده‌افشانی آزاد و کنترل شده بر خصوصیات میوه و دانه پسته رقم احمدآقایی

محمد مهدی شریفانی؛ حسن فرهادی؛ حسین حکم آبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 مهر 1400

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.34075.1927

چکیده

گرده‌افشانی ناقص گل‌های پسته یکی از مهم‌ترین دلایل پایین بودن عملکرد آن است. به منظور بررسی تأثیر گرده‌افشانی آزاد و کنترل‌شده بر برخی خصوصیات میوه و دانه پسته رقم احمد‌آقایی آزمایشی به صورت فاکتوریل ... بیشتر گرده‌افشانی ناقص گل‌های پسته یکی از مهم‌ترین دلایل پایین بودن عملکرد آن است. به منظور بررسی تأثیر گرده‌افشانی آزاد و کنترل‌شده بر برخی خصوصیات میوه و دانه پسته رقم احمد‌آقایی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات پسته آستان قدس رضوی واقع در شهرستان بردسکن در سال 97-1396 اجرا شد. فاکتور روش گرده‌افشانی شامل دو سطح اسپری دانه گرده و استفاده از قلم مو و فاکتور نوع دانه گرده شامل چهار ترکیب آرد- گرده به همراه شاهد و سه تکرار بودند. نتایج تجزیه‌ آماری نشان داد که استفاده از گرده آزاد گونه اهلی اثرات مثبت معنی‌داری بر اکثر صفات نسبت به سایر تیمارهای گرده گونه اینتگریما دارد. از طرفی گرده گونه اینتگریما در صفت مربوط به ناخندانی در روش گرده‌افشانی اسپری نتایج مطلوب‌تری در تیمار IF4 (50/0 گرم گرده اینتگریما+ 25/0 گرم آرد) نسبت به شاهد و سایر تیمارها نشان داد. طبق نتایج روش گرده-افشانی اسپری نسبت به روش گرده‌افشانی قلم مو در صفات طول میوه خشک، عرض میوه خشک، ضخامت میوه خشک، عرض مغز میوه و ضخامت مغز میوه به ترتیب 07/1، 91/0، 86/1، 73/2، 79/5 درصد افزایش و در ارتباط با صفات طول مغز میوه، ناخندانی و انس به ترتیب 29/1، 71/23، 34/1 درصد کاهش نشان داد. در بررسی اثر متقابل روش گرده‌افشانی × مخلوط آرد- گرده، روش گرده‌افشانی اسپری در تیمار IF4 در صفت ناخندانی با میانگین 99/3 درصد کم‌ترین میزان این صفت را نسبت به سایر تیمارها و شاهد نشان داد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

ارزیابی تنوع فنوتیپی درجه-روز رشد تجمعی (GDD) و عملکرد دانه در ارقام گندم بهاره تحت شرایط بهینه و کمبود روی

نسرین ولی پور؛ هادی علی پور؛ رضا درویش زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 تیر 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39617.2003

چکیده

دما، متغییر هواشناسی مهمی در بررسی فرایندهای رشد و نمو گیاهی بوده و از این رو بررسی آن در مقیاس‌های زمانی کوتاه سبب برآورد دقیق‌تری از نیاز حرارتی می‌گردد. گندم نان همانند سایر گیاهان زراعی، در طول ... بیشتر دما، متغییر هواشناسی مهمی در بررسی فرایندهای رشد و نمو گیاهی بوده و از این رو بررسی آن در مقیاس‌های زمانی کوتاه سبب برآورد دقیق‌تری از نیاز حرارتی می‌گردد. گندم نان همانند سایر گیاهان زراعی، در طول دوره رشد خود با محدودیت‌های محیطی متعددی همچون کمبود عناصر کم‌مصرف مواجه می‌شود. با توجه به اهمیت عنصر روی در بسیاری از فرآیندهای گیاهی، این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع با استفاده از خصوصیات فنولوژیکی و بررسی اهمیت این صفات با عملکرد دانه در اثر درجه روز رشد (GDD)، در 64 رقم گندم بهاره تحت شرایط بهینه و تنش کمبود عنصر روی، پژوهشی در سال زراعی 99-1398 در قالب طرح لاتیس ساده در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. مراحل فنولوژیکی شامل تعداد روز تا جوانه‌زنی، تعداد روز تا سنبله‌دهی، تعداد روز تا گرده‌افشانی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پر شدن دانه به همراه GDD آن‌ها زمانی‌که 50 درصد نمونه‌ها در مرحله نموی مربوطه قابل مشاهده بودند، یادداشت‌برداری شدند. علاوه بر صفات فنولوژیکی تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه نیز مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تحت شرایط بهینه و تنش کمبود روی بین ارقام مورد بررسی از نظر تمامی صفات مورد مطالعه به‌جز صفت تعداد روز تا گرده‌افشانی تفاوت آماری معنی‌داری وجود دارد. براساس نتایج آماره‌های توصیفی تحت شرایط تنش کمبود روی صفات عملکرد، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه کاهش و صفات فنولوژیک افزایش داشتند. در میان صفات فنولوژیک، نه تنها صفت تعداد روز تا سنبله‌دهی تنوع نسبتاً بالایی داشت، بلکه براساس نتایج همبستگی و رگرسیون ارتباط معنی‌داری با عملکرد دانه در شرایط تنش کمبود روی نشان داد. تجزیه به عامل‌ها نشان داد که در شرایط نرمال چهار عامل اصلی 81/87 درصد از تغییرات کل را تبیین نمودند، به طوری که سهم عامل‌های اول تا چهارم به ترتیب 38/38، 52/21، 88/15 و 03/12 درصد بود. در شرایط تنش کمبود روی پنج عامل اصلی 68/95 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند، به طوری که سهم عامل‌های اول تا پنجم به ترتیب 62/34، 48/18، 51/17، 66/14 و 40/10 بود. تجزیه کلاستر ارقام گندم بهاره مورد مطالعه را در شرایط نرمال و تنش کمبود روی به ترتیب در سه و چهار گروه طبقه‌بندی نمود. براساس نتایج تجزیه کلاستر در شرایط بهینه و تنش کمبود روی، ارقام نیشابور، گلستان و گهر به عنوان ارقام مطلوب و متحمل شناسایی شدند که می‌توانند در برنامه‌های به نژادی آتی مورد استفاده قرار گیرند. نتایج حاصل از گروه‌بندی تجزیه کلاستر براساس نتایج تابع تشخیص کانونیکی مورد تأیید قرار گرفت.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تاثیر باکتریهای محرک رشد تولید کننده ACC - دآمیناز، IAA ، سیدروفور و حل کننده فسفات بر شاخصهای رشد، کلروفیل، پرولین و پروتئین یونجه در سطوح مختلف شوری

سید حسن تفرجی؛ سید علی ابطحی؛ مجتبی جعفری نیا؛ مهدی عبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 تیر 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40265.2018

چکیده

باکتری های محرک رشد گیاهی (PGPR) گروه وسیعی از باکتری ها را شامل می شود که می توانند به طور مستقیم و یا غیرمستقیم، کمیت و کیفیت رشد گیاه را بهبود بخشند. این پژوهش به منظور غربالگری سویه های PGPR با صفات مختلف ... بیشتر باکتری های محرک رشد گیاهی (PGPR) گروه وسیعی از باکتری ها را شامل می شود که می توانند به طور مستقیم و یا غیرمستقیم، کمیت و کیفیت رشد گیاه را بهبود بخشند. این پژوهش به منظور غربالگری سویه های PGPR با صفات مختلف محرک رشد در خاک های آهکی و استفاده از این سویه های PGPR به عنوان تلقیح بیولوژیکی یونجه انجام شد. در این راستا در پاییز 1399 در مجموع 45 نمونه خاک آهکی از ناحیه ریزوسفری گیاهان مختلف در جنوب استان فارس برداشت شد. تعداد 181 جدایه، جداسازی شدند. در غربالگری اولیه تعدادی از آنها دارای خصوصیت انحلال فسفات، تولید سیدروفور و تولید ایندول استیک اسید (IAA) بودند. در غربالگری ثانویه ، جدایه های برتر در این سه خصوصیت محرک رشدی انتخاب شدند و جدایه SF1038 در انحلال فسفر، جدایه SF1092 در تولید سیدروفور و جدایه SF1050 در تولید IAA بعنوان جدایه برتر انتخاب گردیدند. در آزمون تولید ACC - دآمیناز ، هر سه جدایه برتر توانستند این آنزیم را تولید کنند. شناسایی مولکولی جدایه ها، از طریق تکنیک توالی یابی ژن 16S rRNA صورت گرفت و جدایه های SF1038 ، SF1050 و SF1092 به ترتیب متعلق به گونه های Bacillus Cereus ، Pseudomonas Syringae و Pseudomonas Alcaliphila بودند که در پایگاه NCBI ثبت گردیدند. در آزمایشات گلخانه ای مشخص گردید، تلقیح باکتری Pseudomonas Alcaliphila بهترین عملکرد را در طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، تولید کلروفیل، تولید پروتئین خام یونجه (medicago sativa L.) و کمترین تولید پرولین را تحت تنش شوری نشان داد، در حالیکه تلقیح باکتری Pseudomonas Syringae عملکرد بهتری را در طول و وزن خشک ریشه داشت. گرچه تلقیح باکتری Bacillus Cereus باعث افزایش در شاخصهای رشد و پارامترهای بیوشیمیایی نسبت به شاهد گردید، اما از دو جدایه برتر دیگر عملکرد ضعیفتری داشت. تلقیح با Pseudomonas Alcaliphila میزان کلروفیل کل معادل 23/10 میلیگرم بر گرم را به ثبت رساند که افزایش 13 درصدی را نسبت به شاهد در شوری 2 dS m-1 داشته است. در مورد تولید پرولین تیمار شاهد در شوری 7 dS m-1 با میانگین 177/1 میکرومول بر گرم بیشترین، و تیمار تلقیح شده با Pseudomonas Alcaliphila در شوری 2 dS m-1 با تولید 173/0 میکرومول بر گرم کمترین پرولین را تولید نموده است. همچنین تولید پروتئین خام در تیمارهای تلقیح شده با Pseudomonas Alcaliphila و Pseudomonas Syringae در شوری 2 dS m-1 به ترتیب با 94/13 و 87/13 میلی گرم بر گرم بهترین عملکرد را داشته اند و اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد ندارند. در همه تیمارهای باکتریایی، با افزایش شوری از 2 به 7 دسی زیمنس بر متر، در همه شاخصهای رشد کاهش معنی دار رخ داده است، اما تلقیح با باکتریهای PGPR سبب افزایش شاخصهای رشد و پارامترهای بیوشیمیایی نسبت به شاهد در شرایط شوری بیشتر شده است. به این ترتیب، می توان نتیجه گرفت، سویه Pseudomonas Alcaliphila می تواند برای بهره برداری به عنوان یک تلقیح زیستی یا کود زیستی در خاکهای آهکی و تحت تنش شوری استفاده شود تا بهره وری بهتر و پویایی اکولوژیکی را فراهم نماید.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

اثر تلقیح قارچ Piriformospora indica بر فعالیت زیستی گیاهان باززایی شده استویا تحت تیمار نانوذرات سلنیوم

رویا کرمیان؛ معصومه احمدی خویی؛ اصغر میرزایی اصل

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.38237.1990

چکیده

اثر تلقیح قارچ Piriformospora indica بر فعالیت زیستی گیاهان باززایی‌شده استویا تحت تیمار نانوذرات سلنیوم چکیده استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)گیاهی متعلق به تیره مرکبان است که در صنایع غذایی بعنوان عامل شیرین‌کننده ... بیشتر اثر تلقیح قارچ Piriformospora indica بر فعالیت زیستی گیاهان باززایی‌شده استویا تحت تیمار نانوذرات سلنیوم چکیده استویا (Stevia rebaudiana Bertoni)گیاهی متعلق به تیره مرکبان است که در صنایع غذایی بعنوان عامل شیرین‌کننده ارزشمند و در پزشکی و داروسازی به عنوان عامل ضد التهاب، آنتی‌اکسیدان، تب‌بر، ضد قارچ و ضد باکتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. Piriformospora indica یک قارچ اندوفیت گیاهی متعلق به راسته Sebacinales از بازیدیو میست‌هاست. اعضای این راسته با اغلب گیاهان خشکی رابطه همزیستی برقرار می‌کند. این قارچ یکی از قارچ‌های منحصربفرد و جالب از این راسته است که قادر به کلونیزه‌کردن ریشه اغلب گونه‌های گیاهی و برقرای رابطه همزیستی با آن‌ها بوده و موجب بهبود رشد، افزایش محتوای متابولیت‌های ثانویه و خواص دارویی گیاهان میزبان می‌شود. سلنیوم (Se) به عنوان یک ریزمغذی توان آنتی‌اکسیدانی و رشد گیاهان را افزایش داده و در فرم نانوذره (SeNPs) یک آنتی‌اکسیدان مصنوعی تلقی می‌شود. به منظور بررسی اثر قارچ P. indica و نانوذرات سلنیوم در دو غلظت 5 و 10 میلی‌گرم در لیتر بر فعالیت زیستی گیاهان باززایی‌شده گونه S. rebaudiana در دو مرحله رویشی و آغاز گلدهی، آزمایشی در سال 1398 در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه بوعلی‌سینا به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و 3 تکرار انجام شد. شاخص‌های رشد، محتوای فنل و پتانسیل آنتی‌اکسیدانی عصاره متانولی استویا پس از اعمال تیمارها به‌ترتیب با استفاده از روش فولین- سیوکالتو و مهار رادیکال آزاد DPPH و فعالیت ضد باکتریایی به روش انتشار دیسک بررسی شد. نتایج نشان داد که قارچ P. indica و نانوذرات سلنیوم سبب افزایش شاخص‌های رشد، محتوای ترکیبات فنلی و پتانسیل آنتی‌اکسیدانی گیاه استویا بویژه در مرحله رویشی شدند. هم‌چنین عصاره‌های متانولی این گیاه در مراحل مختلف رشدی در برابر باکتری‌های Bacillus thuringiensis ،Staphylococcus aureus و Escherichia coli خاصیت ضد باکتریایی نشان دادند. بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت ضدباکتریایی مربوط به گیاهانی بود که همزمان در معرض P. indica و SeNPs قرار گرفتند. بنظر می‌رسد که قارچ P. indica وSeNPs ، با افزایش محتوای فنل کل، موجب تقویت توان آنتی‌اکسیدانی و خاصیت ضدباکتربایی استویا می‌شوند. کلید واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی کلید واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی کلید واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی کلید واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی کلید واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی کلیدد واژه‌ها: استویا، اندوفیت، ترکیبات فنلی، سلنیوم، خاصیت آنتی‌اکسیدانی، فعالیت ضد باکتریایی ایی

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

مطالعه تنوع پروتئین های ذخیره ای دانه در برخی ارقام محلی و تجاری گندم دوروم

فاطمه سورنی نیا؛ عبداله نجفی؛ دانیال کهریزی؛ علی مصطفایی؛ علی اشرف مهرابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39915.2012

چکیده

مقدمه: کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه به‌کارگیری فرایندهای اصلاحی منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژن‌های مفید و درنتیجه کاهش تنوع ذخایر ژنتیکی که یکی از ابزارهای غیرقابل انکار برنامه‌های ... بیشتر مقدمه: کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه به‌کارگیری فرایندهای اصلاحی منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژن‌های مفید و درنتیجه کاهش تنوع ذخایر ژنتیکی که یکی از ابزارهای غیرقابل انکار برنامه‌های اصلاحی است می‌شود. از اینرو مطالعه‌ی تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی با استفاده از الکتروفورز پروتئین‌های ذخیره‌ای دانه می‌تواند ابزاری سودمند درجهت بررسی خصوصیات آن‌ها از نظر پروتئین‌های ذخیره‌ای و در نتیجه تنوع باشد. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر، تنوع پروتئین‌های دانه 25 ژنوتیپ گندم دوروم بدست آمده از نواحی مختلف ایران که شامل برخی ارقام محلی و ارقام تجاری هستند با استفاده از روش الکتروفورز SDS-PAGE بررسی شدند. پروتئین‌های ذخیره‌ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بعد از استخراج و پس از الکتروفورز، نمره‌دهی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. محتوای پروتئین دانه از بذور برداشت شده با استفاده از دستگاه NIR (Near-Infrared Reflectance spectrometer) و محتوای گلوتن کل با استفاده از دستگاه گلوتن‌ش.ی اندازه‌گیری شدند.این مطالعه در سال زراعی 97-1396 در مزرعه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی انجام پذیرفت.نتایج و بحث: الکتروفورز منجر به شناسایی 14 نوار چندشکل گردید. تجزیه واریانس مولکولی انجام شده بین ارقام محلی و تجاری حاکی از تنوع 100٪ درون گروهی بود. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از ضرایب جاکارد و به روش UPGMA ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را به 4 گروه تقسیم کرد. ژنوتیپ های شماره 9 (رقم محلی مشهد)، 18 (رقم محلی اهر) و 24 (رقم محلی اسلام آباد غرب) هر یک به تنهایی در گروه جداگانه قرار گرفتند و مابقی ژنوتیپ‌ها نیز گروه دیگر را تشکیل دادند. نمودار دوبعدی حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز این 4 گروه را تایید کرد. بر اساس ماتریس تشابه جاکارد کمترین تشابه و بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ‌های شماره 24 (رقم محلی اسلام آباد غرب) با ژنوتیپ‌های شماره 21 (رقم دهدشت)، 22 (رقم محلی خرم آباد) ، 23 (رقم دنا) و 25 (رقم محلی خرم آباد) با ضریب تشابه 41/0 بدست آمد. از طرفی مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل بیشترین میزان این دو صفت را برای ژنوتیپ‌های شماره 3 (رقم محلی کرمانشاه)، 4 (رقم محلی ایرانی با منشاء نامشخص)، 1 (رقم محلی خرم‌آباد) و 2 (رقم محلی خرم‌آباد) نشان داد و کمترین میزان هردو صفت نیز برای ژنوتیپ شماره 24 (رقم محلی اسلام‌آباد غرب) بدست آمد. ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) نیز جزو ژنوتیپ‌های با مقادیر بالای گلوتن می‌باشد. نتیجه‌گیری: با توجه به بررسی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه واریانس صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل و مقایسه میانگین و نیز گروه‌بندی آنها با استفاده از اطلاعات حاصل از الکتروفورز، می‌توان تلاقی بین ژنوتیپ‌های شماره3 (رقم محلی کرمانشاه) ،4 (رقم محلی ایرانی با منشاء ناشناخته)، 1 (رقم محلی خرم‌آباد) و 2 (رقم محلی خرم‌آباد) را به دلیل دارا بودن مقادیر بالای گلوتن و پروتئین با ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) به دلیل داشتن مقادیر بالای گلوتن و نیز فاصله ژنتیکی با ژنوتیپ‌های ذکر شده را پیشنهاد داد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

اثر تیمار گرمایی و تابش اشعه UV-C بر ترکیبات بیوشیمیایی، فعالیت آنزیمی و میزان پوسیدگی میوه پرتقال رقم تامسون ناول

شهره زیودار؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ حسین فریدونی؛ حجت اله ربانی نسب؛ محمدحسین رزاقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39210.2002

چکیده

در این مطالعه، اثر تابش اشعه UV-C و جریان هوای گرم بر میزان پوسیدگی، کاهش وزن، ویژگی‌ های بیوشیمیایی و فعالیت شماری از آنزیم‌ های دخیل در اکسیداسیون میوه پرتقال رقم تامسون ناول مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها ... بیشتر در این مطالعه، اثر تابش اشعه UV-C و جریان هوای گرم بر میزان پوسیدگی، کاهش وزن، ویژگی‌ های بیوشیمیایی و فعالیت شماری از آنزیم‌ های دخیل در اکسیداسیون میوه پرتقال رقم تامسون ناول مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل شاهد (عدم اعمال هر گونه تیمار) پرتو تابی اشعه (تابش UV-C با شدت KJ m 298/7)، هوای گرم (هوای گرم C° 37 به مدت 24 ساعت) و ترکیبی (UV-C + هوای گرم) بود که در چهار زمان انبارمانی صفر، 30، 60 و 90 روز در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. به‌ منظور بررسی اثر انبارمانی، میوه‌ های تیمار شده در سرد خانه در دمای 5/0 ± 5 درجه سانتی‌ گراد و رطوبت نسبی حدود 85 تا 90 درصد نگهداری شدند. نتایج نشان داد که پرتو تابی اشعه بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه تأثیری نداشت و عمدهّ تغییرات تحت‌ تأثیر زمان نگهداری و تیمار گرمایی بود. پرتوتابی اشعه و تیمار حرارتی به طور مؤثری پوسیدگی میوه را کاهش دادند و کمترین و بیشترین درصد پوسیدگی تجمعی به ترتیب در تیمار ترکیبی با میانگین 8/3 درصد و تیمار شاهد با میانگین7/12درصد مشاهده شد. بیشترین و کمترین کاهش وزن میوه در تیمار شاهد و تیمار ترکیبی به ترتیب با میانگین 68/5 و 94/2 مشاهده شد. در طول مدت نگهداری میوه صفات مواد جامد محلول، نسبت کل مواد جامد محلول به اسیدیته قابل تیتراسیون و pH، افزایش و اسید یته قابل تیتراسیون کاهش معنی دار یافت. میزان اسید اسکوربیک در میوه‌ های تیمار شده با جریان هوای گرم بامیانگین 54/35 میلی‌ گرم در 100 گرم در سطح معنی دار بالاتری نسبت به تیمار شاهد با میانگین 67/30 میلی گرم در100گرم قرار داشت. فعالیت آنتی‌ اکسیدانی در ابتدای دوره روند افزایشی داشت با این وجود تیمار ها تأثیر معنی‌ داری بر مهار فعالیت رادیکال DPPH درگوشت میوه نداشتند. میزان فنل کل، فعالیت آنزیم‌ های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در گوشت میوه تحت‌ تأثیر تیمار گرمایی، در ابتدای دوره با افزایش همراه بود که با طولانی تر شدن زمان نگهداری از میزان فعالیت آنزیمی کاسته شد. به کارگیری اشعه UV-C توأما با تیمار گرمایی و یا تیمار گرمایی در کنترل پوسیدگی پس از برداشت میوه پرتقال تامسون و حفظ کیفیت بیوشیمیایی عصاره مفید بود.با توجه به صفات ارزیابی شده تیمار گرمایی و ترکیبی موفق به کاهش میزان پوسیدگی و افزایش خواص بیوشیمیایی میوه طی انبار مانی گردید، از این رو می‌توان آن را به عنوان گزینه مناسب جهت کاربرد معرفی کرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تاثیر کود های زیستی و شیمیایی و محلول پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت شرایط تنش خشکی

فاطمه چهارلنگ بدیل؛ خسرو عزیزی؛ حمید‌رضا عیسوند؛ علی حیدر نصرالهی؛ احمد اسماعیلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40567.2026

چکیده

گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. تنش خشکی، از تنش‌های مهم و غیرزیستی است که عامل کاهش محصول در مناطق خشک و نیمه خشک است. امروزه آسیب‌های اقتصادی واثرات مخرب زیست محیطی ... بیشتر گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. تنش خشکی، از تنش‌های مهم و غیرزیستی است که عامل کاهش محصول در مناطق خشک و نیمه خشک است. امروزه آسیب‌های اقتصادی واثرات مخرب زیست محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده‌اند و بدیهی است که باید جایگزین مناسبی برای این کودها یافت شود. در حال حاضر، از کود‌های زیستی به عنوان جایگزینی برای کود‌های شیمیایی بر اساس اصول زیست محیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنش‌های غیر زنده محیطی و تنظیم فرآیند‌های فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. به‌منظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلول‌‌پاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش‌‌ خشکی آزمایشی بصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی در سال زراعی 99-98 درمزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با : عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلی‌متر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتی گراد ، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرت‌های فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 % کود شیمیایی، کاربرد 100 % کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز + 50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کود-های زیستی (نیتروکسین + مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلول‌‌پاشی در دو سطح (محلول‌‌پاشی با آب و محلول‌پاشی با غلظت یک میلی‌‌مولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتئین دانه و مالون‌دی‌آلدئید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلول‌‌پاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالون‌دی ‌آلدئید نسبت به عدم مصرف کود زیستی + 50 % کود شیمیایی و عدم محلول‌پاشی اسید سالیسیلک(شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین + مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. بطور کلی می‌توان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین + مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلول‌‌پاشی اسید سالیسیلیک می‌تواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرم آباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

بررسی بیان ژن‌‌های کلیدی در مسیر بیوسنتز پولگن درگیاه کاکوتی ایرانی (Ziziphora persica Bunge) تحت تنش خشکی

مژده جلیلی‌فر؛ خسرو مهدی خانلو؛ لیلا نژاد صادقی؛ کینگیان شو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39743.2007

چکیده

امروزه مبحث گیاهان دارویی و متابولیت‌های ثانویه به‌طور قابل توجهی مورد استقبال پژوهشگران قرار گرفته است. کاکوتی ایرانی (Ziziphora persica Bunge) از جمله گیاهان دارویی مطرح متعلق به خانواده lamiaceae می‌باشد که دارای ... بیشتر امروزه مبحث گیاهان دارویی و متابولیت‌های ثانویه به‌طور قابل توجهی مورد استقبال پژوهشگران قرار گرفته است. کاکوتی ایرانی (Ziziphora persica Bunge) از جمله گیاهان دارویی مطرح متعلق به خانواده lamiaceae می‌باشد که دارای اسانسی با ماده مؤثره پولگن (pulegone) فراوان است. یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های مؤثر در زندگی گیاهان آب می‌باشد و به طور معمول یک دوره کمبود آب سبب اثرات منفی در رشد و نمو گیاهان می شود. خشکی از مهم‌ترین عوامل محدود‌کننده تولید محصولات کشاورزی در سراسر دنیاست. مطالعات انجام‌شده بیانگر وجود تأثیر عمده این تنش بر میزان رشد، مواد مؤثره و هم‌چنین تأثیر قابل توجه بر میزان بیان ژن‌های دخیل در سنتز ماده مؤثره گیاهان می‌باشد. این مطالعه برای ارزیابی اثر احتمالی تنش خشکی برمیزان بیان ژنهای مؤثر در مسیر بیوسنتز ماده موثره پولگن در کاکوتی ایرانی انجام گرفت . به منظور بررسی اثر تنش خشکی (30 درصد ظرفیت مزرعه) آزمایشی با هدف انجام ازمون t-test با دو تیمار و 10 تکرار انجام شد. در این آزمایش هم‌چنین سطح پرولین و محتوای نسبی آب در شرایط تنش با شرایط کنترل مقایسه گردید . نتایج نشان داد سطح انباشت پرولین در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل در گیاه کاکوتی ایرانی به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد که نشان از فعال شدن مکانیسم‌های تحمل در گیاه دارد. در این پژوهش اثر کمبود آّب (30 درصد ظرفیت مزرعه) بر میزان بیان 4 ژن دخیل در مسیر بیوسنتز پولگن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح بیان ژن‌های لیمونن سنتتاز و لیمونن هیدروکسیلاز در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل به‌ترتیب 8/39 و 115 برابر افزایش می‌یابد و هم‌چنین روند تغییر میزان بیان ژن‌های ایزوپیپریتنول دهیدروژناز و ایزوپیپریتنول ریداکتاز نیز افزایشی بوده که به‌ترتیب میزان بیان آن‌ها در شرایط تنش نسبت به کنترل به‌ترتیب 50 و 120برابر شد. نتایج بررسی میزان بیان در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل نشان داد که تنش خشکی باعث ایجاد فرایند‌های مولکولی شده که منتج به پاسخ‌دهی گیاه با تغییر بیان ژن‌های دخیل در مسیر بیوسنتز ماده مؤثره پولگن می‌گردد. هم‌چنین سطح پرولین و محتوای نسبی آب در شرایط تنش با شرایط کنترل مقایسه گردید . نتایج نشان داد سطح انباشت پرولین در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل در گیاه کاکوتی ایرانی به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد که نشان از فعال شدن مکانیسم‌های تحمل در گیاه دارد. در این پژوهش اثر کمبود آّب (30 درصد ظرفیت مزرعه) بر میزان بیان 4 ژن دخیل در مسیر بیوسنتز پولگن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح بیان ژن‌های لیمونن سنتتاز و لیمونن هیدروکسیلاز در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل به‌ترتیب 8/39 و 115 برابر افزایش می‌یابد و هم‌چنین روند تغییر میزان بیان ژن‌های ایزوپیپریتنول دهیدروژناز و ایزوپیپریتنول ریداکتاز نیز افزایشی بوده که به‌ترتیب میزان بیان آن‌ها در شرایط تنش نسبت به کنترل به‌ترتیب 50 و 120برابر شد. نتایج بررسی میزان بیان در شرایط تنش نسبت به شرایط کنترل نشان داد که تنش خشکی باعث ایجاد فرایند‌های مولکولی شده که منتج به پاسخ‌دهی گیاه با تغییر بیان ژن‌های دخیل در مسیر بیوسنتز ماده مؤثره پولگن می‌گردد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

شناسایی الگوهای مختلف خشکی گندم دیم در شمال غرب ایران با استفاده از مدل APSIM

سجاد رحیمی مقدم؛ حامد عینی نرگسه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40869.2036

چکیده

مقدمهبهبود عملکرد گیاهان زراعی می‎تواند به عنوان یک راهکار کلیدی و امیدبخش تقاضای پیش‎بینی شده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را مرتفع نماید. برای افزایش تولید گندم دیم در مناطق خشک و نیمه ... بیشتر مقدمهبهبود عملکرد گیاهان زراعی می‎تواند به عنوان یک راهکار کلیدی و امیدبخش تقاضای پیش‎بینی شده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را مرتفع نماید. برای افزایش تولید گندم دیم در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، محققان و اصلاح‌گران گیاهان زراعی نیازمند درک صحیح از الگوی خشکی (زمان و شدت آن) در بوم نظام های زراعی گندم هستند چرا که بسته به زمان و شدت تنش، خشکی فرآیندها و ژن‎های مختلفی از گیاهان را تحت تاثیر قرار می‎دهد. بدین منظور این تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در برخی از بوم نظام های تولید گندم دیم در شمال غرب کشور اجرا گردید.مواد و روش هااین تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در سال 1397 در 8 شهرستان شامل اردبیل، خلخال، مراغه، مرند، مشگین شهر، سراب، تبریز و ارومیه در شمال غرب کشور انجام شد. در این تحقیق برای شبیه سازی رشد و نمو گندم دیم در مناطق مورد مطالعه از مدل APSIM استفاده شد. داده‎های بلند مدت اقلیمی (2016-1980) شامل بیشینه و کمینه دما، بارش و تابش بودند که از سازمان هواشناسی کشور جمع آوری شدند و به عنوان ورودی مدل شبیه سازی رشد و نمو گیاه زراعی در نظر گرفته شدند. برای تعیین الگوهای مختلف خشکی از شاخص عرضه و تقاضای آب استفاده شد. این شاخص از تقسیم مقدار آب خاک به تقاضای آب گیاه به‎دست می‎آید. بعد از محاسبه شاخص عرضه و تقاضای آب برای هر سال و منطقه از روش خوشه-بندی کلارا (CLARA ) برای طبقه‌بندی و گروه‎بندی این شاخص استفاده شد. تعداد گروه‌های بدست آمده حاصل از روش کلارا برابر با نوع الگوهای خشکی گندم دیم بودند.نتایج4 الگوی مختلف خشکی در طول فصل رشد گندم دیم در مناطق مورد مطالعه شناسایی شد. الگوی خشکی 1 نشان دهنده عدم تنش خشکی یا تنش خشکی خفیف در تمام طول فصل رشد گندم دیم بود. الگوی 2 بیانگر تنش خشکی بود که قبل از گلدهی شروع و در طی پر شدن دانه پایان یافت. تحت الگوی خشکی 3، تنش آب از زمان جوانه زنی شروع شد اما در طول دوره رویشی به بعد برطرف گردید. الگوی خشکی 4 تنش خشکی در مراحل اولیه رشد شروع شد و تا پایان فصل رشد گندم ادامه یافت. فراوانی رخداد الگوی خشکی نوع 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر با 8/27، 26، 8 و 2/38 درصد بود. در سراسر مناطق، مقدار تعرق گیاه گندم در طول فصل رشد گندم تحت الگوهای خشکی 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر با 160، 1/137، 31 و 7/86 میلی‎متر بود. عملکرد دانه تحت الگوی خشکی نوع 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر با 7/3738، 7/2949، 6/694 و 2/1456 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین درصد الگوهای خشکی خفیف (1 و 2) مربوط به منطقه مرند با 100 درصد بود و منطقه سراب الگوی‎-های خشکی شدید را بیشتر از مناطق دیگر تجربه کرد (2/88 درصد). به طور میانگین در تمام سال‎ها، بالاترین عملکرد در شهرستان مرند تحت الگوی خشکی 1 با 4759 کیلوگرم در هکتار شبیه سازی شد و کمترین میزان آن در شهرستان ارومیه و الگوی 3 با 8/208 کیلوگرم در هکتار ثبت شد. نتیجه‌گیریبیشترین رخداد مربوط به الگوی خشکی 4 (DP4) بود که تحت این الگو، تنش خشکی خفیف در مراحل اولیه رشد شروع می‎شود و تا پایان فصل رشد گندم دیم ادامه دارد. با توجه به این موضوع پیشنهاد می‎شود راهکارهای مختلفی از جمله به کار بردن ارقامی با طول دوره رسیدگی کم که از تنش خشکی آخر فصل اجتناب کنند و استفاده از ارقامی با مقاومت بالا به تنش خشکی به ویژه در دوره گلدهی مورد بررسی قرار گیرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تعیین ریسک آلاینده‌های گازی بر جوانه‌زنی بذر کلزا با استفاده از تئوری خاکستری و تحلیل تصویر

فاطمه افشارنیا؛ سید امیر موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40213.2016

چکیده

مقدمهماشین‌های کشاورزی از جمله مهم‌ترین منشأ تولید آلاینده‌های زیست محیطی در مزارع مکانیزه می‌باشند و آلودگی ناشی از آن‌ها سبب اختلال در فرآیند جوانه‌زنی و رشد گیاهان میشود. علاوه بر انواع چالش‌های ... بیشتر مقدمهماشین‌های کشاورزی از جمله مهم‌ترین منشأ تولید آلاینده‌های زیست محیطی در مزارع مکانیزه می‌باشند و آلودگی ناشی از آن‌ها سبب اختلال در فرآیند جوانه‌زنی و رشد گیاهان میشود. علاوه بر انواع چالش‌های محیطی، مانند تنش‌ شوری، آلودگی‌های حاصل از ماشین‌های کشاورزی نیز می‌تواند جوانه‌زنی و رشد گیاه‌چه را تهدید نماید. رویکرد تئوری خاکستری به عنوان یکی از تئوری‌های جدید ریاضی برگرفته از مجموعه خاکستری جهت اولویت‌بندی ریسک‌ها بکار می‌رود و هدف آن حل مسئله، اولیت بندی و کمک به تصمیم‌گیری است.مواد و روش‌هامطالعه حاضر با هدف بررسی اثر آلاینده‌های ناشی از اگزوز تراکتور در سه عمر مختلف اولیه، عمر مفید و فرسودگی بر جوانه‌زنی بذر کلزا اجرا گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش، شامل سه دوره عمر مختلف تراکتور شامل عمر اولیه، عمر مفید و فرسودگی به عنوان عامل اوّل، و تیمار مدّت زمان‌های قرار گرفتن بذرها در معرض آلودگی خروجی از اگزوز تراکتور شامل صفر، 30، 60، 90 و 120 دقیقه به عنوان عامل دوّم در نظر گرفته شد. اگر γ(x_0,x_i )≥γ(x_0,x_j ) که نشان‌دهنده درجه ارتباط بین x_i و x_0 می‌باشد، بزرگ‌تر از x_j و x_0 باشد؛ در این صورت، ارتباط بین علل بالقوه و مقادیر بهینه فاکتورهای تصمیم را نشان می‌دهد. با این مفهوم که درجه ارتباط بزرگ‌تر اثر کوچک‌تری دارد. بنابراین، افزایش رتبه درجه ارتباط اولویت ریسک دلایل بالقوه را نشان می‌دهد که بایستی بهبود یابند. برای آنالیز ریسک آلاینده‌های گازی خروجی از اگزوز تراکتور، تیمار با کمترین ضریب ارتباط خاکستری، بایستی بالاترین اولویت ریسک را نشان دهد. به طوری که بیشترین درجه ارتباط خاکستری، بهترین حالت تیمار بذر را مشخص می‌کند.نتایج و بحثنتایج نشان داد که بیشترین مقدار طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، ضریب سرعت جوانه‌زنی، شاخص جوانه‌زنی، شاخص سرعت جوانه‌زنی و بنیه بذر کلزا از تیمار عدم وجود آلودگی ناشی از اگزوز بدست آمد؛ در حالی که کمترین میزان این صفات مربوط به تیمار قرار گیری در معرض آلودگی به مدت 120 دقیقه و تراکتور فرسوده بود. برعکس، میزان پروتئین بذر و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و پرکسیداز با افزایش فرسودگی تراکتور و مدت زمان قرار گرفتن در آلودگی افزایش نشان داد. محاسبات انجام شده بر اساس تئوری خاکستری نشان داد که تیمار با رتبه کمتر، تیمار مورد ترجیح و دارای ریسک کمتر با توجه به تمامی شاخص‌های رشد در نظر گرفته شده برای بذر کلزا می‌باشد که در این مطالعه، مدت زمان صفر برای عمرهای مختلف تراکتور تیمار بدون ریسک شناخته شد. بنابراین احتمال می‌رود که افزایش زمان در معرض‌گیری با آلاینده اگزوز تراکتور به تدریج موجب کاهش آستانه تحمل بذر و مسمومیت آن گردد.نتیجه‌گیریتئوری خاکستری مشخص ساخت که مدت زمان قرار گرفتن در معرض آلودگی از میزان آلودگی مهم‌تر است. شدت تأثیرپذیری بسته به میزان آلودگی نیز متفاوت بود. حساسیت بذر کلزا به آلاینده‌های ناشی از تراکتور فرسوده بیشتر از تراکتور نو بود. حساسیت این بذرها لزوم تعویض ماشین‌های فرسوده، سرویس و تعمیر به موقع تراکتورها، استفاده از سوخت پاک و بکارگیری تراکتورهای نو یا با دوره عمر مفید را دو چندان می‌کند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

ارزیابی دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز در مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیر

رضا زاهدی پور؛ آیدین خدایی جوقان؛ احمد زارع

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40244.2017

چکیده

سیر (Allium sativum) به عنوان یکی از گیاهان دارویی جایگاه مهمی در سلامت انسان دارد. کنترل علف‌های هرز برای دستیابی به عملکرد مطلوب در اکوسیستم‌های زراعی بسیار مهم می‌باشد. قدرت رقابتی گیاهان زراعی با علف‌های ... بیشتر سیر (Allium sativum) به عنوان یکی از گیاهان دارویی جایگاه مهمی در سلامت انسان دارد. کنترل علف‌های هرز برای دستیابی به عملکرد مطلوب در اکوسیستم‌های زراعی بسیار مهم می‌باشد. قدرت رقابتی گیاهان زراعی با علف‌های هرز تحت تاثیر ویژگی‌های بیولوژیکی گونه و شرایط محیطی مانند فضا، نور، آب و در دسترس بودن مواد غذایی تعیین می-گردد. به منظور ارزیابی اثر دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز بر عملکرد سوخ، اجزای عملکرد سیر و وزن خشک علف‌های‌هرز تحت تاثیر مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397-1398 در رامهرمز انجام شد. فاکتور اول شامل مدیریت تغذیه (شیمیایی و آلی) و فاکتور دوم شامل 12 تیمار دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز (0، 20، 40،60، 80، 120 و 160 روز) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مدیریت تغذیه به جزء ارتفاع ساقه سیر برای صفات اندازه‌گیری شده علف‌های هرز ( شامل وزن خشک علف های‌هرز باریک‌برگ، پهن‌برگ و کل علف‌های هرز) و صفات سیر شامل قطر سوخ، وزن سوخ، تعداد سیرچه در سوخ و عمکلرد سوخ معنی‌دار بود. همچنین تیمار دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده علف‌های هرز و سیر معنی‌دار بود. برهمکنشی از تیمارهای مدیریت تغذیه و علف‌های هرز بر صفات مورد مطالعه مشاهده نشد. نتایج نشان‌داد که بین دو مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی برای صفات اندازه‌گیری شده سیر اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. اکثر صفات عملکرد و اجزای عملکرد سیر درکاربرد کودهای آلی نسبت به کودهای شیمیایی بیشتر بود. همچنین وزن خشک علف‌های هرز باریک، پهن‌برگ و کل علف‌های هرز در شرایط کاربرد شیمیایی نسبت به کود های آلی 5/11، 9 و 5/10 درصد افزایش یافت. نتایج دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز نشان‌داد که با افزایش دوره تداخل علف‌های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد سیر کاهش و از دوره تداخل 120 روز عملکرد سیر 100 درصد کاهش داشت و با افزایش دوره کنترل (کنترل در تمام فصل رشد) عملکرد سوخ به بالاترین مقدار خود 3230 گرم در مترمربع رسید. همچنین کنترل علف‌های هرز به مدت20 روز در مراحل اولیه رشد سیر منجر به کاهش 86 درصدی عملکرد سوخ گردید. نتایج نشان داد که با توجه به حضور علف‌های هرز و قدرت رقابتی ضعیف سیر در برابر علف‌های هرز، مزرعه بایستی به مدت طولانی کنترل گردد و استفاده از کودهای آلی به دلیل آزادسازی تدریجی عناصر غذایی به خاک و افزایش ماده آلی در جهت حرکت به سمت مدیریت پایدار کشاورزی توصیه می‌گردد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تعیین مناسب ترین آرایش کشت، تراکم بوته و ژنوتیپ کنجد در منطقه بهبهان

مجید غلامحسینی؛ امیرخسرو دانایی؛ عباس فلاح طوسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40492.2023

چکیده

مقدمهکنجد با نام علمی (Sesamum indicum. L) گیاهی یک‎ساله و گرمادوست از خانواده پدالیاسه (Pedaliaceae) است که به ملکه گیاهان روغنی مشهور است. این گیاه بومی ایران است و با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن، امکان کشت ... بیشتر مقدمهکنجد با نام علمی (Sesamum indicum. L) گیاهی یک‎ساله و گرمادوست از خانواده پدالیاسه (Pedaliaceae) است که به ملکه گیاهان روغنی مشهور است. این گیاه بومی ایران است و با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن، امکان کشت دوم آن بعد از گندم در مناطق خشک و نیمه‌خشک وجود دارد. برای استفاده از حداکثر ظرفیت تولیدی گیاهان، اعمال روش های صحیح زراعی امری اجتناب ناپذیر است. از جمله این مدیریت ها تعیین تراکم بوته و آرایش کشت بهینه و انتخاب ژنوتیپ مناسب می‌باشد. مواد و روش‌هابه منظور بررسی اثر آرایش کاشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه دو ژنوتیپ کنجد، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1396 و 1397 در منطقه بهبهان با مختصات جغرافیائی 30 درجه و 36 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 14 دقیقه طول شرقی و اقلیم گرم و خشک، اجرا شد. در این آزمایش سه عامل شامل آرایش کاشت (کشت یک و دو ردیفه روی پشته)، تراکم بوته در واحد سطح (شامل تراکم 20، 30 و 40 بوته در مترمربع) و ژنوتیپ‌های کنجد به نام‌های محلی بهبهان و رقم شوین بررسی شدند. پس از جمع آوری داده‌ها، تجزیه آماری بوسیله نرم‌افزار SAS (نسخه 4/9) انجام و برای مقایسه میانگین‌های صفات اندازه‌گیری شده متاثر از اثرات اصلی تیمارها از آزمون LSD و درصورت معنی‌دار شدن اثرات متقابل بین تیمارها برای مقایسه میانگین صفات از روش برش‌دهی استفاده شد.نتایجنتایج عملکرد دانه، به عنوان مهم‌ترین صفت مورد بررسی، حاکی از آن است که در کشت یک ردیفه حداکثر عملکرد ژنوتیپ محلی بهبهان (1068 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 20 بوته در مترمربع حاصل شد و افزایش تراکم باعث کاهش معنی‌دار عملکرد این ژنوتیپ در آرایش کاشت یک ردیفه شد. در کشت دو ردیفه، ژنوتیپ محلی بهبهان به افزایش تراکم گیاهی پاسخ مثبت داد و افزایش تراکم تا 40 بوته در مترمربع موجب افزایش معنی‌دار عملکرد دانه آن شد. با این حال حداکثر عملکرد دانه حاصله در کشت دو ردیفه و تراکم 40 بوته در مترمربع (919 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با تیمار برتر (کشت یک ردیفه با تراکم 20 بوته در مترمربع)، 16 درصد کمتر بود. در رقم شوین حداکثر عملکرد دانه در کشت‌های یک ردیفه (683 کیلوگرم در هکتار) و دو ردیفه (610 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب در تراکم‌های 40 و 20 بوته در مترمربع بدست آمد. نتایج نشان داد که متوسط عملکرد دانه ژنوتیپ محلی بهبهان (851 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با رقم شوین (561 کیلوگرم در هکتار) در هر آرایش کشت و تراکمی به‌طور معنی‌داری برتر بود. نتیجه‌گیریچنین نتیجه‌گیری می‌شود که در منطقه بهبهان و برای ژنوتیپ محلی بهبهان، به عنوان ژنوتیپ برتر، کشت‌ یک ردیفه با تراکم گیاهی 20 بوته در مترمربع قابل توصیه می‌باشد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

بررسی پایداری عملکرد توتون‌های گرمخانه‌‌ای با استفاده از برخی آماره‌های پایداری تک متغیره و چند متغیره

رقیه امینیان؛ نقی حسین زاده فشالمی؛ حبیب الله سمیع زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40945.2037

چکیده

مقدمه: برهمکنش ژنوتیپ و محیط از مهمترین عوامل ایجاد محدودیت در برنامه‌های به‌نژادی می‌باشد. سازگاری یک واریته، توانایی ژنتیکی آن واریته برای تولید عملکرد بالا و حفظ پایداری در محیط‌های مختلف می‌باشد. ... بیشتر مقدمه: برهمکنش ژنوتیپ و محیط از مهمترین عوامل ایجاد محدودیت در برنامه‌های به‌نژادی می‌باشد. سازگاری یک واریته، توانایی ژنتیکی آن واریته برای تولید عملکرد بالا و حفظ پایداری در محیط‌های مختلف می‌باشد. لذا بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط به منظور معرفی ارقام پایدار در محیط‌های مختلف ضروری به نظر می‌رسد. این طرح به منظور تعیین سازگاری و پایداری عملکرد 10 ژنوتیپ توتون و برآورد پایدارترین ژنوتیپ )برای مناطق توتون‌کاری استان‌های گیلان، مازندران و گلستان( اجرا شد.مواد و روش‌ها: در این بررسی 10 ژنوتیپ نرعقیم توتون گرمخانه‌ای شامل 7 هیبرید اصلاح شده داخلی به اسامی RVH5، RVH6، RVH8،RVH27، RVH30، RVH48، RVH70 به همراه 3 رقم وارداتی DVH2101، PVH19 و NC100 که قبلاً از نظر کیفیت وتست ذائقه‌ای تائید شده بودند، در 6 منطقه توتون‌کاری استان‌های گیلان، مازندران و گلستان به مدت دو سال زراعی (1397-1398) ارزیابی شدند. بنابراین ژنوتیپ‌ها در 12 محیط، به صورت جداگانه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه مرکب با درنظرگرفتن محیط‌ها به عنوان فاکتور تصادفی و ژنوتیپ‌ها به عنوان فاکتور ثابت انجام شد. سپس تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها به وسیله 10 آماره‌ پایداری و 3 مؤلفه اول حاصل از تجزیه AMMI (Additive Main effects and Multiplication Interaction) شامل IPCA1، IPCA2 و IPCA3 انجام گردید. تجزیه واریانس با استفاده از نرم افزار SAS.9، تجزیه AMMI و رسم نمودارهای مربوطه نیز با استفاده از نرم افزار IRRISTAT انجام شد.نتایج و بحث: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اثر مکان و اثر متقابل سال × مکان، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال 1 درصد برای صفت عملکرد معنی‌دار بودند. تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط با استفاده از سه مولفه اصلی اول تجزیه AMMI، در مجموع 47/69 درصد از واریانس کل را توجیه نمود. کمترین مقدار ضریب تغییرات مربوط به ژنوتیپ‌های DVH2101 و RVH27 بود. با توجه به پارامترهای اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، ژنوتیپ‌های RVH30، RVH27 و RVH8به عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها انتخاب شدند. کمترین مقدار مربعات انحراف از خط رگرسیون مربوط به ژنوتیپ‌هایRVH27، RVH30 و RVH8 بود. براساس ضریب رگرسیون ژنوتیپ‌های RVH27، RVH30 و DVH2101 دارای شیب خط نزدیک به 1 بودند. از نظر ضریب تشخیص و آماره جنکینز و پرکینز ژنوتیپ‌های RVH27، RVH30 و RVH8 در رتبه مشابهی از نظر پایداری قرار گرفتند. با شاخص برتری نیز ژنوتیپ‌های RVH27 و RVH30 چزء پایدارترین ارقام بودند. بر اساس مدل اول AMMI ژنوتیپ‌های RVH27، RVH30 و DVH2101 به دلیل نزدیکی به مرکز پلات، اثر متقابل پایین و عملکرد بالا به عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها انتخاب شدند. بر اساس مدل دوم AMMI ژنوتیپ‌های RVH27 و DVH2101 به عنوان ژنوتیپ‌های پایدار انتخاب شدند. در مدل سوم AMMI نیز ژنوتیپ RVH27 به دلیل بیشترین نزدیکی به مرکز بای پلات و عملکرد بالا به عنوان ژنوتیپ پایدار انتخاب گردید. نتیجه گیری: با لحاظ نمودن اکثر آماره‌های پایداری و تجزیه AMMI، پایدارترین ژنوتیپ،‌ هیبرید RVH27 بوده و هیبریدهای RVH30 و DVH2101 در رده‌های بعدی پایداری قرار گرفتند. از نظر سازگاری خصوصی ژنوتیپ RVH6 و NC100 به منطقه توتون‌کاری تیرتاش و ژنوتیپ شماره RVH27 به منطقه رشت سازگاری خصوصی بالایی نشان دادند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

بررسی ترکیبات عصاره‌های هگزانی و اتانولی در واریته‌های مختلف گل نرگس (Narcissus tazetta L.)

محمد یونس ماهن؛ محمد محمودی سورستانی،؛ حسین معتمدی؛ سید منصور سیدنژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مهر 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40498.2027

چکیده

گل نرگس یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی است که اسانس آن کاربرد زیادی در صنایع آرایشی، بهداشتی و تولید عطر دارد. هم‌چنین گیاهان خانواده نرگس نه تنها دارای ارزش زینتی‌اند، بلکه از لحاظ دارویی دارای ... بیشتر گل نرگس یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی است که اسانس آن کاربرد زیادی در صنایع آرایشی، بهداشتی و تولید عطر دارد. هم‌چنین گیاهان خانواده نرگس نه تنها دارای ارزش زینتی‌اند، بلکه از لحاظ دارویی دارای ترکیبات آلکالوئیدی بوده که خاصیت آنتی ویروسی و ضد توموری دارند. آزمایشات زیادی پیرامون شناسایی اجزای شیمیایی گل نرگس صورت گرفته است و مهمترین ترکیبات گل نرگس را ترانس بتا اوسیمن، بنزیل استات، ۱و۸ سینئول، لینالول و فنیل اتیل استات گزارش نموده‌اند. شهرستان بهبهان مربوط به استان خوزستان از عمده ترین مراکز تولید گل نرگس در ایران است. این پژوهش در آزمایشگاه گیاهان دارویی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به منظور بررسی و مقایسه ترکیبات عصاره هگزانی و اتانولی ۵ واریته گل نرگس (شهلا، مسکینک، پُرپر، پنجه گربه‌ای و گل سفید) کشت شده در شهرستان بهبهان، در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار انجام شد. گل‌های تازه نرگس با استفاده از حلال‌های آلی هگزان نرمال و اتانول 96 درصد عصاره‌گیری و سپس اجزای عصاره توسط دستگاه کروماتوگرافی گاز متصل به طیف‌سنجی جرمی شناسایی گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین میزان بازده عصاره هگزانی (3/1 درصد) در واریته شهلا و کمترین مقدار (9/0 درصد) در واریته پُرپر مشاهده شد. با توجه به نتایج آنالیز عصاره توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی، 8 ترکیب در واریته شهلا، 11 ترکیب در واریته مسکینک، 12 ترکیب در واریته پُرپر، 7 ترکیب در واریته پنجه گربه‌ای و 12 ترکیب در واریته گل سفید شناسایی گردیده است و مهمترین ترکیبات عصاره‌ هگزانی بنزیل استات، لینالول، بنزیل الکل، ترانس بتا اوسیمن، هیدرو سینامل الکل، فنیل اتیل الکل، و 1و 3 دی متیل اتیل بنزین، می‌باشد. هم‌چنین بیشترین میزان بازده عصاره اتانولی (2/6 درصد) مربوط به واریته شهلا و کمترین مقدار آن (8/4 درصد) مربوط به واریته پُرپر بود. بر اساس نتایج آنالیز عصاره اتانولی به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنجی جرمی، 14 ترکیب در واریته شهلا، 9 ترکیب در واریته مسکینک، 16 ترکیب در واریته پُرپر، 17 ترکیب در واریته پنجه گربه‌ای و 10 ترکیب در واریته گل سفید شناسایی گردیده است و عمده‌ترین ترکیبات در عصاره اتانولی واریته‌های گل نرگس ثبت شده است، 2 – بوتکسی اتانول، 1 و 8 سینئول، بنزیل الکل، ترانس بتا اوسیمن، لینالول، فنیل اتیل الکل، بنزیل استات، بنزیل اتانول و بنزین می‌باشد. ترکیبات عصاره هگزانی و اتانولی واریته‌های گل نرگس از لحاظ کمی و کیفی با هم متفاوت بوده و این تفاوت‌ها ناشی از اختلافات فیزیولوژیکی و ژنتیکی گیاه می‌باشد. گل نرگس از لحاظ ترکیبات شیمیایی از تنوع بسیار بالای برخوردار بوده و از همین رو شناسایی دقیق‌تر آنها نیازمند پژوهش‌های بیشتری می‌باشد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

ارزیابی تأثیر گرد و غبار بر کلروفیل برگ، هدایت روزنه‌ای‌ و درصد تشکیل میوه در درختان خرما

علیرضا راشکی؛ محمد عثمان امرا؛ محمود رمرودی؛ محمد گلوی؛ میترا جباری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 آذر 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.36683.1968

چکیده

گرد و غبار بر روی کمیت و کیفیت محصول خرما اثرات منفی بر جا گذاشته است. در این راستا، پژوهشی جهت بررسی تأثیر گرد و غبار بر کلروفیل برگ، هدایت روزنه‌ای، درصد تشکیل و ریزش میوه درختان خرما در سه منطقه از شهرستان ... بیشتر گرد و غبار بر روی کمیت و کیفیت محصول خرما اثرات منفی بر جا گذاشته است. در این راستا، پژوهشی جهت بررسی تأثیر گرد و غبار بر کلروفیل برگ، هدایت روزنه‌ای، درصد تشکیل و ریزش میوه درختان خرما در سه منطقه از شهرستان سراوان با شدت‌های مختلف گرد و غبار انجام گرفت. منطقه روتک (شدت گرد و غبار بالا)، جالق (شدت گرد و غبار متوسط) و سراوان (شدت گرد و غبار کم) انتخاب شدند. در هر یک از سه منطقه تعداد 5 نخلستان و درون هر نخلستان تعداد 5 اصله درخت خرما با شرایط یکسان انتخاب شدند. کلروفیل برگ و نیز هدایت روزنه‌ای از پنج برگ انتخابی اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی دار میزان کلروفیل برگ بعد از شستشو و هدایت روزنه‌ای بود. منطقه سراوان با غبار ناچیز بیش‌ترین کلروفیل برگ و روتک با غلظت بالای گرد و غبار کم‌ترین مقدار آن را داشت و کلروفیل برگ در منطقه با غلظت زیاد گرد و غبار خیلی کم‌تر از منطقه بدون ریزگردها بود. نتایج مقایسه میانگین نشان دهنده کاهش هدایت روزنه‌ای در مناطقی با میزان بالای گرد و غبار بود. بیش‌ترین درصد تشکیل میوه (98/92 درصد) در منطقه سراوان و کم‌ترین آن (60 درصد) در منطقه روتک حاصل شد. بیش‌ترین درصد تلقیح (85/98) و کم‌ترین درصد ریزش (14/1) نیز در شهرستان سراوان به‌دست آمد و کم‌ترین درصد تلقیح (28/89) و بیش‌ترین درصد ریزش (17/10) در منطقه روتک حاصل گردید. در کل نتایج به‌دست آمده بیانگر اثرات منفی غلظت بالای گرد و غبار بر ویژگی‌های مورد بررسی بود.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	45
تعداد شماره‌ها	47
تعداد مقالات	500
تعداد نویسندگان	1,325
تعداد مشاهده مقاله	539,738
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	230,157
نسبت مشاهده بر مقاله	1079.48
نسبت دریافت فایل بر مقاله	460.31
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	1,058
درصد عدم پذیرش	63
تعداد مقالات پذیرفته شده	276
درصد پذیرش	26
تعداد پایگاه های نمایه شده	6
تعداد داوران	1195

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان