تولیدات گیاهی

علمی پژوهشی - اصلاح نباتات

ارزیابی عملکرد کمی و کیفی هیبریدهای امیدبخش چغندرقند (Beta vulgaris L) در شرایط آلودگی به نماتد سیستی

جمشید سلطانی ایدلیکی؛ حسن حمیدی؛ مژده کاکوئی نژاد؛ مسعود احمدی؛ جواد رضایی

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 319-334

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42990.2081

چکیده

به‌ منظور تعیین ارزش زراعی هیبریدهای امیدبخش چغندرقند، 15 هیبرید جدید داخلی به همراه دو رقم شاهد مقاوم (آریا) و حساس (شریف) طی سال‌های 1399 و 1400 در مزرعه آلوده به نماتد سیستی ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق ... بیشتر به‌ منظور تعیین ارزش زراعی هیبریدهای امیدبخش چغندرقند، 15 هیبرید جدید داخلی به همراه دو رقم شاهد مقاوم (آریا) و حساس (شریف) طی سال‌های 1399 و 1400 در مزرعه آلوده به نماتد سیستی ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق (مشهد) در قالب طرح بلوک‌ های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی مقاومت به نماتد سیستی چغندرقند 17 ژنوتیپ مورد مطالعه نیز در شرایط گلخانه با استفاده از طرح کاملاً تصادفی با 10 تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین هیبریدها ازنظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌ داری وجود دارد. مقایسه میانگین نشان داد که هیبرید SBSI 126 دارای بیشترین عملکرد ریشه (91/57 تن در هکتار) بود. علاوه بر این هیبرید مزبور دارای مقادیر بیشتری از نظر درصد قند ناخالص، عملکرد قند ناخالص و عملکرد قند خالص نسبت به رقم شاهد مقاوم (آریا) و همچنین میانگین کل ژنوتیپهای مورد مطالعه بود. هیبرید SBSI 138 دارای مقادیر پایین عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، عملکرد قند خالص، درصد قند ناخالص و درصد قند خالص بود و پس از رقم شاهد حساس (شریف) به عنوان حساس ترین ژنوتیپ به نماتد سیستی در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه قرار داشت. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای در آزمایش مزرعه ای نشان داد که هیبریدهای SBSI 126، SBSI 129 و SBSI 128 از پتانسیل عملکرد بالایی برخوردار بوده و در یک خوشه قرار گرفتند. ضرایب همبستگی صفات مورد مطالعه نشان داد که بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار (97/0) بین عملکرد ریشه و عملکرد قند ناخالص و بیشترین همبستگی منفی و معنی دار (93/0-) نیز بین ضریب استحصال شکر و قند ملاس حاصل شد. در این تحقیق، بین ژنوتیپ های مورد ارزیابی در شرایط گلخانه از نظر شاخص ماده نماتد سیستی (FI) تفاوت معنی‌ داری در سطح یک درصد وجود داشت. نتایج حاصل از گروه‌بندی ارقام طبق نظر اشمیت و شانون نشان داد که ژنوتیپ SBSI 126 با کمترین شاخص (66/11 درصد)، بیشترین مقاومت را بین ژنوتیپ ها دارد. در نتیجه هیبرید SBSI 126 را با توجه به مقاومت و عملکرد قند خالص بالا می‌توان به ‌عنوان یک هیبرید مقاوم به نماتد سیستی جهت کشت در مزارع آلوده توصیه نمود.

علمی پژوهشی - اصلاح نباتات

شناسایی ژنوتیپ های جو مناسب کشت در جنوب استان فارس با استفاده از شاخص های MGIDI و FAI-BLUP

حسن زالی؛ علیرضا پورابوقداره

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 335-351

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45295.2134

چکیده

جو (Hordeum vulgare L) به عنوان یکی از سازگارترین محصولات زراعی در بسیاری از مناطق مختلف جهان شناخته شده است. شناسایی ژنوتیپ هایی که عملکرد بالا را در بسیاری از صفات ترکیب می کنند یک کار چالش برانگیز بوده ... بیشتر جو (Hordeum vulgare L) به عنوان یکی از سازگارترین محصولات زراعی در بسیاری از مناطق مختلف جهان شناخته شده است. شناسایی ژنوتیپ هایی که عملکرد بالا را در بسیاری از صفات ترکیب می کنند یک کار چالش برانگیز بوده است. بنابراین، هدف از این مطالعه انتخاب ژنوتیپ‌ های برتر جو بر اساس عملکرد دانه و تعدادی از صفات مورفوفنولوژیکی با استفاده از شاخص‌های MGIDI و FAI-BLUP بود. به منظور ارزیابی هفده لاین امیدبخش جو به همراه چهار ژنوتیپ شاهد، آزمایشی دوساله (1402-1400) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی داراب انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد بررسی تفاوت معنیداری برای صفات مورد بررسی (بهجزء طول ریشک و طول خوشه) وجود دارد. برمبنای شاخص فاصله ژنوتیپ-ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) ژنوتیپهای G1 (اکسین)، G7، G3 و G14 با کمترین مقدار این شاخص و براساس شاخص طراحی ایدئوتیپ از طریق پیش بینی نااریب بهترین خط (FAI-BLUP) ژنوتیپهای G20، G8، G2 (گلچین) و G1 (اکسین) با بیشترین مقدار جزء ژنوتیپ های برتر بودند. در نمودار ون پلات ژنوتیپ های G1 و G7 جزء ژنوتیپ های انتخابی مشترک بین شاخصهای MGIDI و FAI-BLUP بودند. شاخص MGIDI با تعداد روز تا گلدهی همبستگی مثبت و معنی داری (**58/0) نشان داد، در حالیکه همبستگی منفی و معنی داری با طول دوره پر شدن دانه (*51/0-) و عملکرد دانه (**74/0-) داشت. شاخص FAI-BLUP همبستگی مثبت و معنی داری با صفات طول سنبله (*50/0) و وزن سنبله (*45/0) و همبستگی منفی و معنی داری با تعداد روز تا گلدهی (*47/0) نشان داد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که ژنوتیپ های انتخابی براساس هر دو شاخص MGIDI و FAI-BLUP در ناحیه 1 و 2 نمودار PCA قرار دارند. در مجموع، ژنوتیپ G7 با بیشترین عملکرد دانه نسبت به همه ژنوتیپ های شاهد و برتر از نظر شاخص های MGIDI و FAI-BLUP به عنوان ژنوتیپ مناسب، جهت بررسی های تکمیلی قبل از معرفی به عنوان رقم جدید در شهرستان های جنوبی استان فارس پیشنهاد می شود.

علمی پژوهشی - بیوتکنولوژی گیاهی

بهینه‌ سازی آنتی‌بیوتیک مورد استفاده در همکشتی به منظور کنترل باکتری Agrobacterium tumefaciens و افزایش بازده تراریختی گیاه اطلسی (Petunia hybrida)

آزاده خادم؛ زهرا سرگزی مقدم؛ محبوبه یزدی؛ سیده مهدیه خرازی؛ احمد شریفی

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 353-366

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43645.2099

چکیده

انتقال ژن با واسطه باکتری Agrobacterium tumefaciens یکی از روش‌ های شناخته شده با هدف تولید گیاهان تراریخته است. موفقیت در این روش بستگی به نحوه رشد باکتری و باززایی ریزنمونه های گیاهی دارد. در این میان، ... بیشتر انتقال ژن با واسطه باکتری Agrobacterium tumefaciens یکی از روش‌ های شناخته شده با هدف تولید گیاهان تراریخته است. موفقیت در این روش بستگی به نحوه رشد باکتری و باززایی ریزنمونه های گیاهی دارد. در این میان، آنتی‌ بیوتیک‌ ها به عنوان تنظیم‌ کننده‌ های رشد باکتری عمدتا اثرات بازدارندگی بر روی رشد گیاه دارند. از این‌ رو معرفی یک روش انتقال ژن موفق با واسطه آگروباکتریوم نیازمند شناسایی آنتی‌بیوتیک دارای اثر بازدارندگی رشد بر باکتری و نیز کمترین تاثیر بر باززایی ریزنمونه‌ های گیاهی و رشد گیاهان تراریخته است. در این راستا این پژوهش با هدف بهینه‌ سازی آنتی‌بیوتیک مورد استفاده در هم کشتی به منظور افزایش بازده تراریختی گیاه اطلسی (Petunia hybrida) انجام شد. بدین منظور ابتدا میزان رشد باکتری A. tumefaciens در محیط کشت‌ های مختلف دارای دو pH مناسب برای رشد گیاه (7/5) و رشد باکتری (7) در حضور غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر آنتی‌ بیوتیک سفوتاکسیم به عنوان آنتی‌ بیوتیک رایج به منظور کنترل رشد باکتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حساسیت سنجی باکتری نشان داد که نوع و غلظت نمک‌ و pH محیط کشت بطور معنی‌داری بر میزان رشد باکتری‌ تاثیرگذار است، بطوری که بیشترین میزان رشد باکتری در محیط کشت‌های LB و MH در pH= 7 مشاهده شده اما بر خلاف آن هیچ گونه رشدی در محیط کشت MS مشاهده نشد. علاوه بر آن، دو آنتی‌ بیوتیک سفوتاکسیم و سفتریاکسون در غلظت 700 میلی‌گرم در لیتر دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر رشد باکتری بودند. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر آنتی‌ بیوتیک بر روی باززایی ریزنمونه‌ های برگ گیاه اطلسی انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که آنتی‌ بیوتیک‌ های مختلف اثرات متفاوتی بر باززایی ریزنمونه‌ ها و رشد گیاهچه حاصل از آنها دارند. طبق این نتایج بیشترین حجم کالوس و درصد باززایی در حضور آنتی بیوتیک‌ های سفتیزوکسیم و کوآموکسی‌کلاو در هر سه غلظت و سفپیم در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر مشاهده گردید. بیشترین تعداد گیاهچه نیز در تیمار سفتیزوکسیم در غلظت‌ های 300 و 500 میلی‌گرم در لیتر با میانگین 70/7 گیاهچه بود. در ارتباط با صفات رشدی گیاهچه، بیشترین تعداد و طول ریشه در هر گیاهچه به ترتیب در تیمار سفتیزوکسیم در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر و سفوتاکسیم در همین غلظت مشاهده شد. بیشترین وزن خشک متعلق به گیاهچه‌های رشدیافته در حضور آنتی‌ بیوتیک کوآموکسی‌کلاو و پس از آن آنتی بیوتیک سفتیزوکسیم (mg/l 300) بود. مجموع نتایج این آزمایش‌ ها نشان می‌ دهد گیاهچه‌ های رشد یافته در حضور آنتی‌ بیوتیک سفتیزوکسیم از رشد مناسبی برخوردار بودند در حالیکه استفاده از این آنتی‌ بیوتیک در بازدارندگی رشد A.tumefaciens موثر بود. از این‌رو کاربرد آنتی‌ بیوتیک سفتیزوکسیم در فرآیند هم‌ کشتی در افزایش بازدهی انتقال ژن موثر خواهد بود.

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

کاهش آثار فیزیولوژیک تنش گرمایی آخر فصل رشد با مصرف بور در سه رقم کلزا

سید محمد مولی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی؛ علی قاطعی؛ نفیسه رنگزن

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 367-380

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43212.2091

چکیده

با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- ... بیشتر با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تاریخ‌های کاشت مورد بررسی شامل سه تاریخ کاشت (30 آبان (شاهد)، 20 آذر و 10 دی‌ماه) در کرت‌های اصلی، چهار سطح مصرف بور از منبع اسید بوریک (صفر، 4، 8 و 12 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی و ارقام کلزا ( (RGS (میان‌رس)، ظفر (میان‌رس) و صفار (زودرس)) در کرت‌های فرعی- فرعی بودند. نتایج پژوهش نشان داد، تاریخ کاشت و تنش گرمای آخر فصل اثر معنی‌دار بر اغلب صفات مورد بررسی داشت. اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار شد. این موضوع نشان‌دهنده تغییرپذیری قابل‌توجه ویژگی‌های رشد و عملکرد کلزا به تاریخ کاشت و مصرف بور در بین ارقام مختلف مورد بررسی بود. در این آزمایش هم‌چنین اثر بور بر صفاتی از جمله شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی آب برگ، نشت الکترولیت‌ها، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، معنی‌دار شد. اثر متقابل سه گانه نیز بر اغلب صفات مورد بررسی معنی‌دار شد. به طوری که با تأخیر در کاشت و به تبع آن افزایش دما و وقوع تنش گرمای آخر فصل در دوره‌های زایشی و حساس گیاه کلزا، موجب کاهش شاخص سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی برگ، نسبت سطح برگ، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید، در مقابل، اثر تنش گرمای آخر فصل، نشت الکترولیت‌ها از سلول‌های برگ و دمای سایه‌انداز گیاهی را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به رقم صفار در تاریخ کاشت 20 آذر با سطح بور 4 کیلوگرم در هکتار با میانگین 4590 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین میانگین شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و رقم صفار مشاهده شد. کاربرد بور به طور معنی‌داری شاخص‌ سطح برگ در هر سه رقم مورد بررسی کاهش داد که این نشان‌دهنده نیاز کمتر ارقام مورد بررسی در این آزمایش به مصرف بور بود. به طور کلی تنش گرمای آخر فصل، بسته به شدت آن موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک از جمله رطوبت نسبی برگ (RWC)، پایداری غشا و دمای سابه‌انداز گیاه شد و در نهایت عملکرد دانه را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتیپ گیاه، تحت تاثیر قرار داد. بر اساس نتایج بدست‌آمده می‌توان گفت که مصرف بور در مزارع کلزا مخصوصا در نواحی گرمسیری می‌تواند روشی موثر در مقابله با تنش گرمای آخر فصل در نظر گرفته شود و از کاهش عملکرد دانه و عملکرد روغن در واحد سطح جلوگیری نماید.

علمی پژوهشی - زراعت

اثر کودهای نانو اکسید آهن و کلات آهن و اندازه‌های مختلف ریزغده‌ها بر عملکرد و اجزاء عملکرد سیب‌زمینی (Solanum tubersum L)

محسن پوراحمدی؛ رضا ضرغامی؛ مرجان دیانت؛ علی محمدی ترکاشوند

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 381-395

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.44309.2112

چکیده

به منظور بررسی اثر اندازه های مختلف ریزغده ها و کودهای نانو اکسید آهن و کلات آهن روی عملکرد و اجزاء عملکرد سیبزمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه ... بیشتر به منظور بررسی اثر اندازه های مختلف ریزغده ها و کودهای نانو اکسید آهن و کلات آهن روی عملکرد و اجزاء عملکرد سیبزمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه موسسه تحقیقات کشاورزی شهرستان همدان (جورقان) در طی سال های زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح وزنی ریزغده در سه سطح 3-1، 5-3 و 10-5 گرم و کودهای مختلف آهن در هفت سطح 1. صفر، 2. کلات آهن به صورت خاک مصرف به میزان 20 میکرومولار، 3. نانو اکسید آهن به صورت خاک مصرف به میزان 20 میکرومولار، 4. محلولپاشی 1 درصد کلات آهن 5. محلول پاشی 2 درصد کلات آهن، 6. محلولپاشی 1 درصد نانو اکسید آهن و 7. محلولپاشی 2 درصد نانو اکسید آهن بود. نتایج نشان داد که با افزایش وزن ریزغده ها وکاربرد کودهای کلات آهن و نانو اکسید آهن ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد غده در بوته، وزن غده، وزن غده در بوته، درصد ماده خشک غده و شاخص سبزینگی افزایش یافت. حداکثر وزن غده در بوته در تیمارهای 20 میکرومولار نانو اکسید آهن و محلولپاشی 2 درصد نانو اکسید آهن نمایان شد. بیشترین وزن غده در بوته در ریزغده 3-1 گرم به مقدار 23/405 گرم مربوط به مصرف 20 میکرومولار نانو اکسید آهن، در ریزغده 5-3 گرم به مقدار 61/444 گرم مربوط به محلول پاشی 2 درصد کلات آهن و در ریزغده 10-5 گرم به مقدار 92/556، 52/544، 6/482 و 82/465 گرم مربوط به تیمارهای 20 میکرومولار نانو اکسید آهن، محلولپاشی 2 درصد نانو اکسید آهن، محلولپاشی 1 درصد نانو اکسید آهن و محلول پاشی 2 درصد کلات آهن بود. اندازه ریزغده، کود آهن و اثرات متقابلشان تأثیر معنیداری بر میزان نشاسته غده نداشتند. با افزایش وزن ریزغده پروتئین غده افزایش و میزان نیترات آن کاهش یافت. کمترین نیترات غده به میزان 24/125 و 47/115 میلیگرم در کیلوگرم از تیمار 20 میکرومولار نانو اکسید آهن و محلولپاشی 2 درصد نانو اکسید آهن حاصل شد. در ریزغده 3-1 گرم کاربرد کودهای آهن تأثیر معنی داری بر پروتئین نداشت، در ریزغده 5-3 گرم بیشترین پروتئین به میزان 86/4 درصد در تیمار 20 میکرومولار نانو اکسید آهن حاصل شد، در ریزغده 10-5 گرم بالاترین پروتئین به میزان 67/4، 81/4، 16/5، 4/5 و 67/5 درصد در تیمارهای 2 درصد کلات آهن، 1 درصد کلات آهن، 2 درصد نانو اکسید آهن، 20 میکرومولار نانو اکسید آهن و 20 میکرومولار کلات آهن به دست آمد. ریزغده 10-5 گرم به دلیل داشتن مواد غذایی مناسب و تسریع در سبز شدن بوته ها و افزایش فتوسنتز و تأمین عناصر غذایی توانست بهترین اندازه ریزغده را به خود اختصاص دهد. کاربرد کود نانو اکسید آهن در مقایسه با کلات آهن در بهبود عملکرد کمی و کیفی سیب زمینی مؤثرتر بود.

علمی پژوهشی - زراعت

‏پاسخ عملکرد و محتوای روی و فسفر دانه گندم به پرایم بذر با روی تحت کاربرد سطوح مختلف کود فسفر

الهام رشنوادی؛ محمدجواد زارع؛ علیرضا طولابی

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 397-410

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43941.2105

چکیده

پرایم بذر (پیش تیمار بذر) با عناصر غذایی می‌تواند در افزایش رشد و عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. پرایم بذر با عناصر غذایی از روش‌های ساده، موثر و کارآمد محسوب میگردد که مورد پذیرش محققین و کشاورزان ... بیشتر پرایم بذر (پیش تیمار بذر) با عناصر غذایی می‌تواند در افزایش رشد و عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. پرایم بذر با عناصر غذایی از روش‌های ساده، موثر و کارآمد محسوب میگردد که مورد پذیرش محققین و کشاورزان در جهت افزایش رشد گیاه در مرحله گیاهچه ای، استقرار بهتر و عملکرد دانه و نیز کیفیت دانه قرار گرفته است. مطالعه حاضر به جهت بررسی تاثیر پرایم بذر با عنصر روی و تحت کاربرد مقادیر مختلف کود فسفر بر عملکرد و محتوای روی و فسفر دانه در یک رقم گندم زمستانه تحت شرایط دیمکاری در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال زراعی 1401-1400 طراحی گردید. آزمایش از دو تیمار اصلی تشکیل شده بود: پرایم بذر (هیدروپرایم و پرایم با روی) و سطوح مختلف کود فسفر (چهار سطح، 20، 40 و 60 کیلوگرم در هکتار). آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی (2×4) و بر پایه طرح بلوکهای‌ کامل تصادفی و با سه تکرار اجرا گردید. دو فاکتور آزمایش شامل پرایم بذر و کود فسفر بودند. عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و محتوای عنصر روی و نیز فسفر دانه در پاسخ به پرایم با روی و کاربرد مقادیر مختلف کود فسفر مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش به صورت مزرعهای و تحت شرایط دیمکاری در طول فصل رشد گندم انجام گرفت. رقم گندم مورد استفاده ریژاو بود. بذور با محلول 3/0 درصد (وزن/حجم) سولفات روی 7 آبه و به روش غوطه‌وری پرایم گردیدند. تیمار کود فسفر قبل از کشت بذور انجام گرفت. تیمار صفر کودی (عدم کاربرد کود) به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. پرایم بذر با محلول سولفات روی میزان محتوای روی دانه را در مقایسه با پرایم با آب در حدود 16 ‏برابر افزایش داد. پرایم بذر با روی و نیز کود فسفر و اثر متقابل این دو عامل تاثیر معنی داری بر تعداد دانه در سنبله، عملکرد ‏دانه و محتوای عنصر روی و فسفر دانه داشت. کاربرد فسفر به میزان 60 کیلوگرم در هکتار موجب افزایش بیشترین عملکرد دانه و نیز ‏محتوای فسفر دانه گردید. فسفر استفاده شده و به خصوص در میزان بالای آن موجب کاهش معنی‌دار روی دانه گردید. بیشترین ‏عملکرد دانه از پرایم بذر با روی و کاربرد 60 کیلوگرم فسفر در هکتار حاصل گردید. نتایج دیگر این آزمایش نشان داد که پرایم بذر با روی موجب افزایش محتوای ‏روی دانه و کاهش فسفر دانه گردید. یافته های این آزمایش نشان‌ دهنده تاثیر مثبت پیش تیمار بذر با روی بود هر چند این سودمندی تحت تاثیر میزان کود فسفر استفاده ‏شده قرار گرفت.

علمی پژوهشی - زراعت

مقایسه تاثیر روش‌ها و سطوح مختلف آبیاری و کوددهی بر عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک ذرت علوفه‌ای

ژاله زارعی؛ حسن حیدری؛ سعید جلالی هنرمند؛ علی بافکار

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 411-426

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44098.2109

چکیده

مدیریت نادرست آبیاری و شیوه های نامناسب کوددهی باعث می شود تا سالانه مقادیر زیادی از کودهای شیمیایی از طریق آبشویی از دسترس گیاهان خارج و وارد منابع آبی گردد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک ... بیشتر مدیریت نادرست آبیاری و شیوه های نامناسب کوددهی باعث می شود تا سالانه مقادیر زیادی از کودهای شیمیایی از طریق آبشویی از دسترس گیاهان خارج و وارد منابع آبی گردد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به روش فاکتوریل با چهار سطح آبیاری (آبیاری فتیله ای، آبیاری جویچه ای 50، 70 و 100 درصد نیاز آب گیاه) و دو سطح کود نیتروژن (50 و 100 درصد کود توصیه شده بصورت کود اوره) با سه تکرار در دانشگاه رازی کرمانشاه طی دو سال 1399 و 1400 اجرا شد. در روش آبیاری فتیله ای کود از طریق مخزن ها و بصورت محلول در اختیار گیاه قرار گرفت. درحالی که در روش آبیاری جویچه ای کود بصورت سرک در سطح خاک پخش شد. میزان کود اوره مورد نیاز برای هر تیمار براساس آزمون خاک محاسبه شد. برای محاسبه حجم آب مصرفی و تبخیر و تعرق پتانسیل (ETo) از برنامه CROPWAT 8.0 و روش پنمن-مانتیث استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تعداد برگ زرد، ارتفاع بلال از سطح خاک، شاخص سطح برگ، وزن مخصوص برگ، عملکرد علوفه تازه و خشک تحت تاثیر اثر سال و تیمارهای آبیاری و کود قرار گرفتند. اثرات متقابل آبیاری و کود نیز بر تعداد کل برگ، قطر ساقه و ارتفاع گیاه معنی دار بود. نتایج نشان داد که بیشترین قطر ساقه و ارتفاع گیاه در کود آبیاری فتیله ای با مصرف 100 درصد کود و در سطح احتمال 5 درصد بدست آمد. در هر سال تفاوت کمی بین تیمارها از نظر عملکرد علوفه خشک دیده شد. در سال اول آبیاری فتیله ای با کود 100 درصد نسبت به آبیاری جویچه ای با مصرف 50 درصد آب و مصرف 50 یا 100 درصد کود و آبیاری فتیله ای با مصرف 50 درصد کود عملکرد علوفه خشک بیشتری داشت. در سال دوم آبیاری فتیلهای با مصرف 100 درصد کود نسبت به آبیاری جویچه ای با مصرف 70 درصد آب و مصرف 100 درصد کود و آبیاری جویچه ای با مصرف 50 درصد آب و 50 درصد کود برتری داشت. همچنین بیشترین شاخص سطح برگ به تیمارهای آبیاری جویچه ای 100 - کود 100 و آبیاری فتیله ای -کود 100 درصد در سال اول تعلق داشت. مصرف آب در روش آبیاری فتیله ای کمتر از آبیاری جویچه ای با 70 درصد نیاز آبی گیاه بود. کاهش مصرف آب در روش فتیله ای میتواند بعلت کاهش سطح خیس خاک باشد که باعث کاهش تبخیر می گردد، زیرا در این روش آبیاری، آب در سطح محدودی پخش می گردد. در مجموع، آبیاری فتیله ای با 50 درصد مصرف کود بعلت صرفه جویی در مصرف آب (به مقدار 58 درصد) و کود بعنوان تیمار برتر توصیه گردید. هرچند آبیاری فتیله ای هزینه بالاتری نسبت به آبیاری جویچه ای دارد اما بعلت اقلیم خشک کشور و ارزش بالای آب، استفاده از این روش آبیاری مفید است..‏

علمی پژوهشی - زراعت

پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد کاملینا به تاریخ و فاصله کاشت در استان مازندران

فائزه زعفریان؛ حمیدرضا قربانی؛ پرستو مجیدیان؛ محمد کاوه

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 427-440

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44449.2117

چکیده

تولید دانه‌های روغنی، نقش به‌سزایی در صرفه‌جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفاء می‌نماید. کاملینا (Camelina sativa L. Crantz)، قادر است در شرایط مختلف آب و هوایی و خاک رشد نماید ... بیشتر تولید دانه‌های روغنی، نقش به‌سزایی در صرفه‌جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفاء می‌نماید. کاملینا (Camelina sativa L. Crantz)، قادر است در شرایط مختلف آب و هوایی و خاک رشد نماید و نسبت به سایر دانه‌های روغنی نیاز کمتری به آب، کود و آفت‌کش‌ها دارد. لذا، پژوهش حاضر با هدف معرفی این گیاه و ارزیابی پتانسیل عملکرد و سازگاری کشت آن در سال 1399 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع‌کلا (مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران) اجرا شد. شش تاریخ‌ کاشت (15 آبان، 1 و 15 آذر، 1، 15 و 30 دی ماه) و پنج فاصله کاشت (15، 20، 25، 30 و 35 سانتی‌متر) به‌عنوان عامل‌های مورد مطالعه انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فاصله کاشت و تاریخ کاشت، اثربخشی معنی‌داری در ویژگی‌های کاملینا داشت. ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر اثر متقابل تیمارهای مورد مطالعه قرار گرفتند. به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته در تاریخ کاشت 15 آبان ماه و در فواصل 20 و 30 سانتی‌متر (به ترتیب 5/125 و 75/124 سانتی‌متر) مشاهده شد. همچنین عملکرد دانه، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه تحت تاثیر تاریخ کاشت و نیز تعداد روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی و وزن هزار دانه تحت تاثیر فاصله کاشت قرار گرفتند. در زمینه تولید دانه و دستیابی به عملکرد دانه بیشتر، اگرچه تاریخ‌های کاشت 15 آبان لغایت 15 آذر اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند؛ ولی تاریخ کاشت 1 آذر به‌سبب بیشترین عملکرد دانه و نیز تعداد دانه در کپسول بالاتر، بهترین تاریخ کاشت ممکن بود.

علمی پژوهشی - کشت بافت

تولید گیاهان تریپلوئید موسیر به روش کشت آندوسپرم

امین جهانیان؛ علیرضا مطلبی آذر؛ جابر پناهنده؛ محمدرضا دادپور

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 441-454

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43507.2096

چکیده

آندوسپرم منبع تغذیه جنین می باشد که به صورت 3n می‌باشد که دو هسته قطبی از والد مادری(2n) یک یاخته اسپرم از والد پدری (1n) دریافت کرده است. به طور سنتی گیاهان تریپلوئید از تلاقی گیاهان تتراپلوئید با گیاهان ... بیشتر آندوسپرم منبع تغذیه جنین می باشد که به صورت 3n می‌باشد که دو هسته قطبی از والد مادری(2n) یک یاخته اسپرم از والد پدری (1n) دریافت کرده است. به طور سنتی گیاهان تریپلوئید از تلاقی گیاهان تتراپلوئید با گیاهان دیپلوئید ایجاد می‌شوند. برای انجام این روش ایجاد لاین‌های تتراپلوئید ضروری است و دو برابر کردن کروموزوم‌های گونه‌های دیپلوئید با استفاده از مواد بازدارنده تشکیل دوک تقسیم ممکن می‌شود. مزیت کشت آندوسپرم نسبت به روش سنتی تلاقی در این است که فرآیند تولید گیاهان تریپلوئید در کشت آندوسپرم یک پروتکل یک مرحله ای می باشد که زمان مورد نیاز برای تولید گیاه تریپلوئید کمتر از روش سنتی می باشد. این آزمایش در سال 1400 در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. این تحقیق بر اساس طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت که در هر تکرار تعداد 8 عدد آندوسپرم کشت شد. در این مطالعه از بافت‌های بالغ و نابالغ آندوسپرم گیاه موسیر در ترکیبات هورمونی برای پینه‌زایی به مدت سه ماه در شرایط تاریکی کشت گردید. در آزمایش بعدی، تاثیر میزان ساکارز در دو سطح 30 و 50 گرم در لیتر و ترکیب تیمارهای هورمونی BAP و NAA بر تولید پیازچه مورد بررسی قرار گرفت. از روش شمارش کروموزومی و فلوسایتومتری برای تعیین و تایید گیاهچه‌های باززایی شده با سطح پلوئیدی تریپلوئید استفاده گردید. در این پژوهش تیمار یک میلی‌گرم در لیتر NAA و یک میلی‌گرم در لیتر BAP بیشترین درصد پینه ‌زایی در هر دو بافت بالغ و نابالغ آندوسپرم موسیر بدست آمد. گیاهچه‌های تولیدی در تیمار نیم میلی‌گرم در لیتر NAA و سه میلی‌گرم در لیتر BAP در محیط کشت دارای 50 گرم ساکارز باعث تولید پیازچه‌های با طول و قطر بیشتر شد. بررسی‌های سیتوژنتیک شمارش کروموزوم، فلوسایتومتری و اندازه روزنه گیاهان تریپلوئید باززایی شده از بافت آندوسپرم را شناسایی نمودند. در پایان آزمایش تعداد 12 گیاهچه تریپلوئید از بافت آندوسپرم بالغ و تعداد 8 گیاهچه از بافت نابالغ بدست آمد. نتایج نهایی این آزمایش استفاده از ترکیب هورمونی BAP و NAA را برای پینه‌زایی بهتر در گیاه موسیر پیشنهاد می‌کند و برای تولید گیاهان با صفات رشدی بهتر و تولید پیازچه‌های با کیفیت‌تر از اکسین NAA در غلظت پایین و سایتوکینین BAP در غلظت بالاتر همراه با درصد بالاتر ساکارز را توصیه می‌شود. در این آزمایش با توجه به افزایش جنسی و غیر جنسی (پیاز دختری) موسیر، بهنژادی و تولید گیاه تریپلوئید در موسیر، افزایش این گیاه را از طریق پیاز دختری امکان‌پذیر می‌کند. در این تحقیق به طور موفقیت آمیزی گیاهان تریپلوئید با روش کشت آندوسپرم تولید شدند.

علمی پژوهشی - مدل سازی

بررسی خلاء عملکرد کلزا در شهرستان دهلران

مرضیه آبسالان؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند؛ ابوالفضل درخشان

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، صفحه 455-472

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43006.2082

چکیده

باتوجه به اینکه زمین‌های مناسب کشاورزی برای افزایش تولید محصول درحال کم شدن است و گسترش زمین‌های کشاورزی با خسارات زیست محیطی جبران ناپذیری همراه می‌باشد، تشدید پایداری در زمین‌های زراعی موجود ... بیشتر باتوجه به اینکه زمین‌های مناسب کشاورزی برای افزایش تولید محصول درحال کم شدن است و گسترش زمین‌های کشاورزی با خسارات زیست محیطی جبران ناپذیری همراه می‌باشد، تشدید پایداری در زمین‌های زراعی موجود تنها راه برای افزایش تولید در جهت رفع تقاضای روز افزون به منابع غذایی است. بنابراین بررسی محدودیت‌های بیوفیزیکی عملکرد و تعیین بزرگی خلأ موجود در اراضی تحت کشت و همچنین کم کردن این فاصله و خلا، یکی از راه‌های افزایش عملکرد در واحد سطح می‌باشد. کلزا پس ‌از سویا مقام دوم تولید روغن در بین دانه‌‌های روغنی را دارا می‌باشد. استان ایلام یکی از مناطق مهم کشور در زمینه کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا به شمار می‌رود و حدود 80 درصد محصول کلزای این استان، در شهرستان مرزی دهلران تولید‌شده و این شهرستان، یکی از شهرستان‌های پیشرو و قطب اصلی تولید کلزا در استان می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت کلزا در این شهرستان و مطالب ذکر شده، این مطالعه با هدف تعیین عوامل محدود کننده‌ تولید کلزا در شهرستان دهلران انجام شد. به این منظور کلیه عملیات مدیریتی انجام شده از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت در 51 مزرعه از طریق مطالعات میدانی طی سال‌های 1400 تا 1401 ثبت شد. خلأ عملکرد به روش تحلیل مقایسه کارکرد[1]و آنالیز خط مرزی[2] برآورد شد که برای تعیین مدل عملکرد، رابطه بین متغیرهای کمی و کیفی اندازه گیری شده و عملکرد با روش رگرسیون گام به گام مورد ارزیابی قرار گرفت. تعیین عوامل محدود کننده تولید در زراعت کلزا در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد پیش‌بینی‌ شده با مدل حدود 54/833 کیلوگرم در هکتار فاصله وجود داشت که سهم متغیرهای کود پتاس، کود گوگرد، تعداد آبیاری و مقدار مصرف ریز مغذی‌ها از این فاصله عملکرد به ترتیب سهمی معادل 99/102، 56/118، 20/442 و 79/169 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب معادل با 36/12، 22/14، 05/53 و 37/20 درصد از کل خلأ عملکرد مشاهده ‌شد. آنالیز خلأ عملکرد کلزا نشان داد که تعداد دفعات آبیاری به تنهایی در حدود 53 درصد از کاهش عملکرد نسبت به عملکرد قابل دستیابی را به خود اختصاص داده‌ است. با توجه به اینکه در تاریخ کاشت‌های بسیار زود هنگام در مهرماه نیاز به آبیاری مزرعه بالا است، به ‌نظر می‌رسد می‌توان با مدیریت بهتر این تاریخ کاشت کلزا در منطقه از بروز تنش خشکی به گیاه کاست و تا حدی خلأ عملکرد را پر کرد. علاوه بر این، 57 درصد از خلأ عملکرد موجود در منطقه مربوط به استفاده از کودهای پتاس، گوگرددار و ریزمغذی‌ها بوده که به سهولت می‌توان نسبت به رفع این محدودیت‌ها در مزارع اقدام کرد. [1]- CPA[2]- BLA

بررسی مناسب ترین روش و زمان پیوند درخت کُنار (.Ziziphus spina-christi L) در منطقه‌ی اهواز

عزیز تراهی؛ مجید علی‌حوری

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 81-86

چکیده

درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه ... بیشتر درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه به شرایط سخت محیطی به ویژه شرایط خشکی و کم‎آبی، شوری و درجه حرارت های بالا به شمار می رود. کُنار درختی است که علاوه بر مصرف میوه آن به صورت تازه خوری دارای کاربردهای متعدد نیز می باشد. با وجود ویژگی های مطلوب این درخت، کشت و کار آن در کشور هنوز به صورت تجاری متداول نشده است. از جمله مهم ترین دلایل عدم توسعه ی کشت باغ‌های تجاری آن، کمبود نهال پیوندی و نبود اطلاعات کافی در مورد پیوند این گیاه است. لذا به منظور بررسی تکثیر به روش پیوند، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور زمان پیوند (خرداد و شهریور)، روش پیوند {تی (T)، تی معکوس (┴) و لوله ای} و نوع اکوتیپ (پیوندک درختان اکوتیپ A، اکوتیپ B و اکوتیپ C) از سال 1382 به مدت دو سال به مرحله ی اجرا گذاشته شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در استان خوزستان پیوند در شهریورماه با 26/80 درصد گیرایی مناسب تر از خرداد ماه و روش پیوند پیوند تیمعکوس (┴) با 15/86 درصد گیرایی مناسب تر از روش‌های پیوند تی و لوله‌ای است. اکوتیپ اثر معنی داری بر میزان گیرایی پیوند نداشته است که می تواند نشان دهنده ی میزان سازگاری بالای نهال‌های بذری با پیوندک‌های مورد آزمون باشد.

اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی برکیفیت و عمر انباری میوه زردآلوی رقم قربان مراغه

محمد زرین‌بال؛ عادل دباغ محمدی نسب؛ راحله رسولی پیروزیان

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 1-11

چکیده

میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری ... بیشتر میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری میوه‌ها را افزایش می‌دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی زردآلو بر افزایش عمر انباری و کاهش ضایعات آن انجام شد. طرح آزمایشی اسپلیت- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود که در آن میوه‌های زردآلوی رقم "قربان مراغه" در سه مرحله مختلف رسیدگی میوه (فاکتور اصلی) بر اساس شاخص رنگ پوست میوه برداشت شدند. سپس میوه‌ها در جعبه‌های بدون پوشش و یا با پوشش پلی‌اتیلن بسته‌بندی شده (فاکتور فرعی) و در سردخانه با دمای 2-0 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85% بمدت صفر (شاهد)، 7، 14‌، 21 و 28 روز (فاکتور فرعی) نگهداری شدند. پس از پایان هر مرحله از انبار نمودن میوه‌ها در سردخانه، خصوصیات میوه‌ها شامل وزن میوه، سفتی بافت، میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که مناسب‌ترین زمان برداشت میوه زردآلو در رقم "قربان مراغه" مرحله دوم برداشت (رنگ پوست میوه زمینه زرد با لکه‌های سبز) و همزمان با 82 روز پس از تمام گل معادل با 1176 درجه روز (28224 درجه ساعت) واحد حرارتی بوده و استفاده از پوشش پلی‌اتیلنی در بسته‌بندی میوه‌ها در افزایش عمر انباری آنها اثر معنی‌داری داشت. در این شرایط میوه‌های رقم "قربان مراغه" تا 28 روز با کیفیت مناسب در سردخانه قابل نگهداری بودند. تاخیر در برداشت میوه‌های زردآلو عمر انباری میوه‌ها را بصورت معنی‌داری کاهش داد. همچنین با افزایش مدت انبارداری میوه‌های زردآلو در سردخانه، سفتی میوه‌ها کاهش و میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه‌ها افزایش یافت.

تحریک ریشه‌های موئین تراریخت در گیاه دارویی شقایق (Papaver somniferum L) با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز (Agrobacterium rhizogenes)

احمد جلیلیان؛ احمد اسماعیلی؛ فرهاد نظریان فیروزابادی؛ سیده زهرا حسینی

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12057

چکیده

گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی ... بیشتر گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی از روش‌های کاربردی نقش مهمی در راستای تولید صنعتی متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی دارد. از میان سیستم‌های کشت بافت، سیستم ریشه‌های موئین در شرایط کشت بدون تنظیم‌کننده رشد بسیار پایدار است و به دلیل ثبات ژنتیکی و بیوشیمیایی ذاتی، متابولیت‌های ثانویه را در طی یک دوره‌ی طولانی تولید می‌کنند. در این پژوهش به منظور بهینه‌سازی شرایط کشت ریشه‌های موئین از سویه‌های مختلف آگروباکتریوم رایزوژنز (ATCC15834،A4 و GMI9534)، محیط‌های کشت MS و ½MS، دو دمای 25 و 17 درجه سلسیوس در دوره هم‌کشتی و دو نوع ریزنمونه‌ی اندام هوایی و محور زیرلپه استفاده گردید. صفت‌های درصد تحریک ریشه موئین، تعداد ریشه موئین در ریزنمونه و تعداد انشعاب فرعی ریشه موئین در طول یک سانتی‌متر از ریزنمونه اندازه‌گیری شد. واکاوی نتایج نشان داد که سویه‌ی ATCC15834، محیط کشت ½ MS، دمای 25 درجه سلسیوس همکشتی و ریزنمونه اندام هوایی بهترین ترکیب تیماری جهت تحریک ریشه موئین در گیاه شقایق هستند. با استفاده از واکنش PCR تأیید تراریختی ریشه‌های موئین با آغازگرهای اختصاصی ژن rolB انجام گرفت.

تأثیر سطوح مختلف پلوییدی بر قابلیت باروری دانه‌گرده، جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری گیاهچه تولیدی بادمجان

حامد کاوه؛ سید حسین نعمتی

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18116.1350

چکیده

به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، ... بیشتر به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، یلدا، چاه‌بلند و پاسارگاد انجام گرفت. در آزمایشی جداگانه و در سه تکرار اندازه‌گیری درصد و سرعت جوانه‌زنی در هر رقم و سطح پلوییدی انجام گرفت. بذور تتراپلویید از گیاهان اتوتتراپلویید که با تیمار کلشیسین به‌دست آمده ‌بودند، تهیه شدند. برای مقایسه صفات بین سطوح مختلف پلوییدی موجود، بذرها در شرایط گلخانه‌ای در تخته پرورش نشا، کشت‌شده و درصد و سرعت ظهور گیاهچه محاسبه گردید. با گذر از دوره دانهالی، نشاها به گلخانه با بستر خاکی منتقل شدند. از زمان کشت بذرها در جعبه کاشت، سرعت نمو مراحل مختلف نونهالی (دو برگی شدن، چهار برگی شدن)، اندازه‌گیری شد. تعداد روز تا تشکیل میوه، خصوصیات بذر و دانهال و سرعت نمو در مراحل دانهالی به‌طور معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد تحت تأثیر تغییرات ‌القا‌شده در تعداد دسته‌جات کروموزومی ‌بودند. رنگ‌آمیزی دانه‌های گرده با استوکارمن به منظور تعیین درصد باروری آن‌ها نشان‌داد که با افزایش سطح پلوییدی، قابلیت باروری دانه‌های گرده در سطح احتمال 5 درصد افزایش می‌یابد. در تلاش برای تولید گیاهان تری‌پلویید، هیچ یک از تلاقی‌های انجام‌شده بین دو فرم دیپلویید و تتراپلویید موفقیت‌آمیز نبوده و میوه‌ای تشکیل نگردید.تتراپلویید، سرعت نمو، کلشیسین

تأثیر تاریخ کاشت بر مراحل نموی و صفات کیفی چهار رقم کلزای پاییزه در یاسوج

محمدحسن فلاح هکی؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمیدرضا بلوچی؛ هوشنگ فرجی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 99-113

چکیده

بیشتر

علمی - پژوهشی

تأثیر نظام‏های کشاورزی فشرده، پایدار و ارگانیک بر عملکرد دانه و کارآیی استفاده از انرژی در گیاهان کنجد، ماش و ذرت

آرام گورویی؛ امیر آینه بند؛ افراسیاب راهنما

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1399

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32356.1871

چکیده

با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش ... بیشتر با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش در تابستان سال 1398 در مزرعه‏ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‏های یک‏بار خردشده در قالب پایه بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی نوع سیستم کشاورزی در سه سطح شامل کشاورزی رایج (تمامی نهاده‏های مصرفی شامل کود، علف‏کش‏ها و ‏آفت‏کش‏ها به‏صورت شیمیایی بودند)، پایدار (نهاده‏های ورودی تلفیقی از شیمیایی و آلی بود) و زیستی (نهاده‏های مصرفی به‏صورت کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک بودند و از هیچگونه کود و سم شیمیایی در این سیستم کشاورزی استفاده نشد، مبارزه با علف‏های هرز به‏صورت مکانیکی انجام گرفت) و فاکتور فرعی شامل کاشت سه گیاه زراعی ماش، ذرت و کنجد بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه هر سه گیاه ماش، ذرت و کنجد در شرایط کشاورزی رایج بیشترین و در شرایط زیستی کمترین مقدار را دارا بود. کمترین (18/1) و بیشترین (69/3) کارآیی مصرف انرژی به‏ترتیب در تولید کنجد به روش رایج و تولید ذرت به‏روش زیستی به‏دست آمد. بیشترین (34/34396 مگاژول) و کمترین (8247 مگاژول) انرژی مصرفی نیز به‏ترتیب مربوط به تولید ذرت به‏روش رایج و تولید ماش به‏روش زیستی بود. تولید رایج ذرت بطور معنی داری بیشترین انرژی خروجی (09/94045 مگاژول) را داشت. درحالیکه تولید ماش به روش زیستی کمترین (02/15279 مگاژول) انرژی خروجی را تولید کرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

اثر تیمار گرمایی و تابش اشعه UV-C بر ترکیبات بیوشیمیایی، فعالیت آنزیمی و میزان پوسیدگی میوه پرتقال رقم تامسون ناول

شهره زیودار؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ حسین فریدونی؛ حجت اله ربانی نسب؛ محمدحسین رزاقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39210.2002

چکیده

در این مطالعه، اثر تابش اشعه UV-C و جریان هوای گرم بر میزان پوسیدگی، کاهش وزن، ویژگی‌ های بیوشیمیایی و فعالیت شماری از آنزیم‌ های دخیل در اکسیداسیون میوه پرتقال رقم تامسون ناول مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها ... بیشتر در این مطالعه، اثر تابش اشعه UV-C و جریان هوای گرم بر میزان پوسیدگی، کاهش وزن، ویژگی‌ های بیوشیمیایی و فعالیت شماری از آنزیم‌ های دخیل در اکسیداسیون میوه پرتقال رقم تامسون ناول مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل شاهد (عدم اعمال هر گونه تیمار) پرتو تابی اشعه (تابش UV-C با شدت KJ m 298/7)، هوای گرم (هوای گرم C° 37 به مدت 24 ساعت) و ترکیبی (UV-C + هوای گرم) بود که در چهار زمان انبارمانی صفر، 30، 60 و 90 روز در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. به‌ منظور بررسی اثر انبارمانی، میوه‌ های تیمار شده در سرد خانه در دمای 5/0 ± 5 درجه سانتی‌ گراد و رطوبت نسبی حدود 85 تا 90 درصد نگهداری شدند. نتایج نشان داد که پرتو تابی اشعه بر خصوصیات بیوشیمیایی میوه تأثیری نداشت و عمدهّ تغییرات تحت‌ تأثیر زمان نگهداری و تیمار گرمایی بود. پرتوتابی اشعه و تیمار حرارتی به طور مؤثری پوسیدگی میوه را کاهش دادند و کمترین و بیشترین درصد پوسیدگی تجمعی به ترتیب در تیمار ترکیبی با میانگین 8/3 درصد و تیمار شاهد با میانگین7/12درصد مشاهده شد. بیشترین و کمترین کاهش وزن میوه در تیمار شاهد و تیمار ترکیبی به ترتیب با میانگین 68/5 و 94/2 مشاهده شد. در طول مدت نگهداری میوه صفات مواد جامد محلول، نسبت کل مواد جامد محلول به اسیدیته قابل تیتراسیون و pH، افزایش و اسید یته قابل تیتراسیون کاهش معنی دار یافت. میزان اسید اسکوربیک در میوه‌ های تیمار شده با جریان هوای گرم بامیانگین 54/35 میلی‌ گرم در 100 گرم در سطح معنی دار بالاتری نسبت به تیمار شاهد با میانگین 67/30 میلی گرم در100گرم قرار داشت. فعالیت آنتی‌ اکسیدانی در ابتدای دوره روند افزایشی داشت با این وجود تیمار ها تأثیر معنی‌ داری بر مهار فعالیت رادیکال DPPH درگوشت میوه نداشتند. میزان فنل کل، فعالیت آنزیم‌ های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در گوشت میوه تحت‌ تأثیر تیمار گرمایی، در ابتدای دوره با افزایش همراه بود که با طولانی تر شدن زمان نگهداری از میزان فعالیت آنزیمی کاسته شد. به کارگیری اشعه UV-C توأما با تیمار گرمایی و یا تیمار گرمایی در کنترل پوسیدگی پس از برداشت میوه پرتقال تامسون و حفظ کیفیت بیوشیمیایی عصاره مفید بود.با توجه به صفات ارزیابی شده تیمار گرمایی و ترکیبی موفق به کاهش میزان پوسیدگی و افزایش خواص بیوشیمیایی میوه طی انبار مانی گردید، از این رو می‌توان آن را به عنوان گزینه مناسب جهت کاربرد معرفی کرد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - سبزی و صیفی

بهبود خصوصیات رشدی، عملکردی و کیفی گوجه فرنگی گلخانه ای با استفاده از آب استخر پرورش ماهی تراکم بالا

امین باجی؛ ادریس شعبانی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد الباجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43551.2098

چکیده

یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها ... بیشتر یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها رها می‌شوند. استفاده مجدد از پساب ماهی در کشاورزی یکی از ابعاد مهم برنامه ریزی منابع آب می‎‌باشد. بازیافت آب زهکشی از مزارع آبزی پروری یکی از ضرورت‌ها است زیرا سرشار از موادی است که استفاده از آن در کشاورزی می‌تواند مفید واقع گردد. این ترکیبات حاصل‌خیزی خاک را افزایش داده و تولید محصول را بهبود می‌بخشد و علاوه بر آن با مصرف کمتر کود سبب کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد. کمبود آب و رشد سریع جمعیت سبب گردید تا امکان استفاده از آب‌های غیرمتعارف بررسی گردد. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. این پژوهش در فصل پاییز و زمستان سال 1400 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام پذیرفت. تیمار‌ها شامل محلول رش، آب استخر ماهی و آب استخر ماهی اصلاح‌شده و سه لاین امیدبخش گوجه فرنگی با نام‌های V4، AZ4 و AZ5 بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که رقم V4 و AZ4 دارای بیش‌ترین وزن‌تر ساقه و برگ در مقایسه با رقم AZ5 بود. همچنین نتایج نشان داد که محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین وزن خشک ‌ریشه (به ترتیب 58 و 56 گرم) در مقایسه با تیمار آب استخر ماهی (47 گرم) بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که استفاده از محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده در قیاس با تیمار آب استخر ماهی به ترتیب سبب افزایش 88/23% و 69/18% تعداد برگ گیاهان گوجه‌فرنگی گردید. بیش‌ترین مقدار کلروفیل کل در محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده به ترتیب با غلظت‌های 3/2 و 2/2 میلی‌گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین میزان عملکرد کل در رقم V4 و در تیمارهای محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده مشاهده گردید. نتایج نشان داد که آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین هدایت الکتریکی عصاره گوجه‌فرنگی بود (dS/m 9/1). همچنین نتایج اثرمتقابل رقم و محلول‌غذایی نشان داد که بیش‌ترین سفتی میوه در محلول رش و در رقم‌های V4 و AZ4 مشاهد شد که اختلاف معنی‌داری با تیمار آب استخر اصلاح‌شده نداشت. به نظر می‌رسد با توجه به نتایج فوق امکان استفاده از آب استخر با تراکم بالای ماهی در پرورش گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای وجود دارد. از بین رقم‌های مورد آزمایش نیز می‌توان لاین امیدبخش V4 را جهت کشت در گلخانه برای استفاده از آب استخر ماهی اصلاح‌شده توصیه نمود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - میوه کاری

بررسی اثرات کاربرد پس از برداشت پوشش کامپوزیت نانوسلولز/کارواکرول بر ویژگی-های فیزیکوشیمیایی میوه فیسالیس دارای کالیکس

لیلا فریدونی؛ عبداله احتشام نیا؛ حسن مومیوند؛ محمدرضا راجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 تیر 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42926.2078

چکیده

مقدمه: فیسالیس (Physalis peruviana)گیاهی از خانواده Solanaceae و میوه آن حبه، گرد و نارنجی رنگ است. این میوه فرازگرا است و پس از رسیدن به بلوغ فیزیولوژیکی می‌توان آن را به صورت سبز بالغ برداشت کرد. از آنجایی که میوه‌های ... بیشتر مقدمه: فیسالیس (Physalis peruviana)گیاهی از خانواده Solanaceae و میوه آن حبه، گرد و نارنجی رنگ است. این میوه فرازگرا است و پس از رسیدن به بلوغ فیزیولوژیکی می‌توان آن را به صورت سبز بالغ برداشت کرد. از آنجایی که میوه‌های کوچک به صورت تازه مصرف می‌شوند و همچنین به دلیل حساسیت آن‌ها به عوامل بیماری‌زا، فساد، اختلالات فیزیولوژیکی است. از سوی دیگر، ایمنی مواد غذایی یکی از مسائل مهم مربوط به میوه‌ها و سبزیجات تازه است. بیش‌تر ترکیبات طبیعی تجزیه-پذیر هستند و می‌توانند ترکیبی بی‌خطر برای سلامت انسان و محیط زیست و جایگزینی برای ترکیبات مصنوعی باشند. تحقیقات نشان داده است که ترکیب مواد زیست فعال مانند اسانس‌ها، عصاره‌های گیاهی و نانوکامپوزیت‌ها، اثر فعال را به عنوان بسته‌بندی میوه افزایش می‌دهد و سرعت زوال میوه را کاهش می‌دهد.مواد و روش‌ها: این تحقیق در آزمایشگاه دانشگاه لرستان (خرم آباد، عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی و 48 درجه و 15 دقیقه طول شرقی و در ارتفاع 1148 متری از سطح دریا) انجام شد. در این تحقیق میوه‌های فیسالیس از گلخانه تحقیقاتی خرم‌آباد، ژل نانوسلولز استخراج شده از خمیر سوزنی برگان از شرکت نانو پلیمر نانونوین، کارواکرول خالص با آنالیز GC/MS از شرکت داروسازی خرم آباد و ترکیب نانوسلولز با کارواکرول در آزمایشگاه تهیه شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. اولین فاکتور نوع مواد در غلظت‌های خاص در نه سطح (شاهد، Car 0.3%، Car 0.3%، CNF 0.5٪، CNF 1.5٪، Car 0.3 + CNF 0.5٪، Car 0.6 + CNF 0.5٪، Car 0.6 + CNF 1.5٪، Car 0.6+CNF 1.5% و دومین فاکتور زمان نگهداری در چهار سطح (0، 45، 90 و 135 روز) بررسی قرار گرفت. ابتدا میوه‌های فیسالیس با آب مقطر شسته و سپس برگ‌های اضافی و میوه‌های آسیب دیده مورد جدا شد. میوه‌ها به مدت 2-3 دقیقه در سوسپانسیون مورد نظر قرار گرفته و پس از اعمال تیمار میوه‌ها در یخچال با دمای 4 درجه و رطوبت نسبی 90 درصد قرار داده شد.نتایج: نتایج نشان داد که میوه‌های تیمار شده با نانوسلولز و کارواکرول کاهش وزن کم‌تری را نشان دادند و سفتی بافت بالاتری داشتند. بررسی خصوصیات بیوشیمیایی نیز تأثیر مثبت تیمارها را بر پارامترهای مورد نظر نشان داد، به طوری که بیش‌ترین TA و ویتامین ث و کم‌ترین میزان اسیدیته در تیمارهای ترکیبی نانوسلولز و نانوسلولز/کارواکرول به دست آمد. همچنین تیمارهای مورد استفاده باعث کاهش TSS و میوه TSS/TA شدند و تیمارهای ترکیبی کم‌ترین مقدار را داشتند. پوشش نانوسلولزی با ایجاد لایه‌ای بر روی سطح میوه از تبخیر آب جلوگیری می کند و فرآیندهای متابولیک و تنفس را کاهش می دهد. میزان نرم شدن میوه ارتباط مستقیمی با میزان تجزیه ترکیبات پکتین از طریق فعالیت آنزیمی متیل استراز و پلی گالاکتروناز در طی رسیدن دارد. پوشش‌های استفاده شده یک لایه نازک بر روی سطح میوه تشکیل می‌دهند که می‌تواند تبادل گاز و سرعت تنفس را کاهش دهد. پوشش‌های کامپوزیتی نانوسلولز/کارواکرول با کاهش اکسیژن داخلی منجر به افزایش فعالیت سیتوکروم اکسیداز شده و این آنزیم سرعت تجزیه اسید اسکوربیک را افزایش می‌دهد.نتیجه گیری کلی: به طور کلی، نتایج تحقیق نشان داد که ویژگی‌های بررسی شده میوه فیسالیس تحت تأثیر تیمارهای مورد استفاده قرار گرفته است. در نمونه‌های تیمار شده کاهش وزن کم‌تر، اسیدیته، مواد جامد محلول و شاخص طعم کم‌تر، سفتی بافت، اسیدهای قابل تیتراسیون و ویتامین ث بیش تر بود. با توجه به نتایج کلی می‌توان بیان کرد که کاربرد تیمارهای کامپوزیت نانوسلولز/کارواکرول به ویژه تیمار کارواکرول 6/0+ نانوسلولز 5/1 درصد نتایج مطلوب‌تری نسبت به کاربرد هر یک به تنهایی در اکثر ویژگی‌ها نشان داد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - فیزیولوژی گیاهان زراعی

ارزیابی تغییرات راندمان مصرف نور و شاخص‌های رشد ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری و سطوح افزایش یافته‌ تراکم بوته

هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ سید امیر موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 مرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43064.2086

چکیده

مقدمهتجزیه و تحلیل رشد، دیدگاه قابل توجهی در خصوص کارکرد گیاهان زراعی دارد. در مراحل اولیه رشد گیاه شاخص‌های رشدی از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول به صورت کاهشی می‌باشد و پس از آن به دلیل پوشش گیاهی ... بیشتر مقدمهتجزیه و تحلیل رشد، دیدگاه قابل توجهی در خصوص کارکرد گیاهان زراعی دارد. در مراحل اولیه رشد گیاه شاخص‌های رشدی از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول به صورت کاهشی می‌باشد و پس از آن به دلیل پوشش گیاهی مناسب‌تر، جذب تشعشع نوری نیز بهتر صورت می‌گیرد. و تجمع ماده خشک گیاهی نیز افزایش می‌یابد. پس از آن به دلیل پیری و زرد شدن برگ‌ها، کاهش می‌یابد. میزان تشعشع نوری که توسط گیاه جذب می‌گردد در طول دوره رشد متغیر است که به شاخص سطح برگ و آرایش برگ های گیاه وابسته است.مواد و روش هادر این تحقیق تاثیر سه عامل قطع آبیاری، ارقام و تراکم در قالب اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. عامل (بدون اعمال قطع آبیاری (شاهد)، قطع آبیاری مرحله‌ی گلدهی تا 50 درصد خورجین‌دهی و فطع آبیاری مرحله‌ی خورجین‌دهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی، ارقام کلزا هایولا 4815 و آرام و تراکم بوته در متر مربع (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات پارامترهای رشد شامل LAI، LAD، RGR، CGR وTDW ارزیابی شد. تشعشع فعال فتوسنتزی در زمان بسته شدن کانوپی و با استفاده از دستگاه پارسنج در فاصله ساعات 10 تا 12 اندازه‌گیری شد.نتایج و بحثقطع آبیاری باعث کاهش شاخص‌های رشدی از جمله میزان تجمع ماده خشک گیاه، شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ گردید. تغییرات شاخص برداشت و دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعه برگ‌ها تا کمی قبل از ظهور گل‌آذین روندی کند داشت اما پس از آن شیب افزایش پارامترهای ذکر شده بیشتر گردید. . در ابتدای فصل رشد گیاه به دلیل کامل نبودن پوشش گیاهی و کارایی مصرف نور مناسب، سرعت رشد محصول پایین بود. در تمامی تیمارها با گذشت زمان سرعت رشد محصول به تدریج افزایشی بود و در مراحل زایشی به حداکثر مقدار رسید و پس از آن روند کاهشی را طی نمود.اثرات قطع آبیاری بر وزن خشک مشهود بود و تجمع ماده خشک در طول زمان افزایشی مشاهده شد. که می‌تواندبه دلیل افزایش وزن خشک ساقه، برگ و اندام‌های زایشی در طول زمان باشد. سرعت رشد نسبی نیز با افزایش شاخص سطح برگ در ابتدا روند افزایش و پس از آن روند کاهشی نشان داد.نتیجه‌گیریبیشترین میزان عملکرد دانه، تشعشع فعال فتوسنتزی و کمترین استهلاک نوری نیز به ژنوتیپ هایولا 4815 اختصاص یافت. ژنوتیپ آرام از شاخص سطح برگ بالایی برخوردار بود و افزایش شاخص سطح برگ بیش از اندازه در گیاه سبب سایه-اندازی بیشتر گیاهان روی هم می‌شود و برگ‌های جوان به برگ‌های پیرتر تبدیل می‌گردند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

اثر تنش خشکی بر میزان پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدرات ، فنل و میزان مالون-دی‌آلدهید ژنوتیپ‌ها و هیبریدهای بین‌گونه‌ای جنس پسته (Pistacia vera L.)

حسن فرهادی؛ محمد مهدی شریفانی؛ مهدی علیزاده؛ حسین حکم آبادی؛ ساسان علی نیائی فرد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 مرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43029.2083

چکیده

چکیده مقدمه: صنعت کشاورزی ایران با محصول ارزشمند پسته در جهان معرفی شده است. تنش‌های مختلف به‌ویژه خشکی، کشت و کار پسته را همواره با مشکلات و موانع زیادی روبه رو کرده است. فرآیندهای بهنژادی از جمله تلاقی‌های ... بیشتر چکیده مقدمه: صنعت کشاورزی ایران با محصول ارزشمند پسته در جهان معرفی شده است. تنش‌های مختلف به‌ویژه خشکی، کشت و کار پسته را همواره با مشکلات و موانع زیادی روبه رو کرده است. فرآیندهای بهنژادی از جمله تلاقی‌های هدفمند در جهت افزایش میزان تحمل، می‌تواند راهکاری مطمئن و دائمی برای کم کردن اثرات زیان‌ بار تنش خشکی بر گیاهان در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اهمیت محصول پسته در کشور به‌عنوان یک محصول استراتژیک و همچنین قرار گرفتن ایران در شرایط خشک و نیمه‌خشک، تحقیقات به‌منظور دستیابی به پایه‌های هیبرید متحمل به خشکی ضروری می‌باشد.مواد و روش‌ها: آزمایش نخست به‌صورت گلدانی و آزمایش دوم به‌منظور اندازه‌گیری اسمولیت-های آلی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به ترتیب در گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در طی سال‌های 98- 1397 به اجرا در آمدند. تیمارهای آزمایش شامل 10 ژنوتیپ پسته احمد‌آقایی، اکبری، سرخه‌حسینی، گرمه، فندقی و هیبرید بین‌گونه‌ای (احمد‌آقایی‌× اینتگریما، اکبری‌× اینتگریما، سرخه‌حسینی × اینتگریما، گرمه × اینتگریما و فندقی × اینتگریما‌) و سه سطح خشکی شامل شاهد (ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (65 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (30 درصد ظرفیت زراعی) بودند که 84 روز روی دانهال‌های سه ماهه پسته اعمال شدند. نتایج: با افزایش سطوح خشکی، غلظت پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدارات‌های محلول کل (TSC)، فنل و مالون‌دی‌آلدهید (MDA) در برگ ژنوتیپ‌های مورد مطالعه افزایش معنی‌داری یافتند. ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی غلظت مالون‌دی‌آلدهید برگ کمتر و تجمع پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدرات‌های محلول کل و فنل بیشتری نسبت به ژنوتیپ‌های حساس به خشکی دارا بودند. ژنوتیپ فندقی بیش‌ترین غلظت مالون‌دی‌آلدهید (23/280 درصد) و ژنوتیپ‌های هیبرید سرخه-حسینی‌× اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری‌× اینتگریما به ترتیب با میزان 18/70، 70/76، 03/81 درصد کم‌ترین افزایش را در خصوص غلظت مالون‌دی‌آلدهید برگ بین دانهال‌ها نسبت به شاهد نشان دادند. نتیجه‌گیری: پایه‌‌های دانهالی واکنش‌های متفاوتی به تنش خشکی نشان دادند به‌طوری‌که متحمل-ترین آن‌ها به ترتیب پایه‌های دورگه سرخه‌‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما بود. پایه‌های احمد‌آقایی و سرخه‌حسینی از نظر تحمل به خشکی در رده‌های بعدی و پایه‌های گرمه × اینتگریما، اکبری، گرمه، فندقی × اینتگریما و فندقی در اکثر صفات به ترتیب نسبت به پنچ پایه دیگر حساسیت بیشتری به خشکی نشان دادند. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می‌رسد بتوان از هیبریدهای سرخه‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می‌رسد بتوان از هیبریدهای سرخه‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تاثیرکود دامی و اسید هیومیک بر تجمع یون‌ها در پنبه (Gossypim hirsutum L.) در شرایط شوری آب آبیاری

محبوبه سردار؛ محمدعلی بهدانی؛ سید وحید اسلامی؛ غلامرضا زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42864.2075

چکیده

مقدمه: پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی مهم در کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. با توجه به اینکه تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های تهدید کننده تولید این محصول در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور و ... بیشتر مقدمه: پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی مهم در کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. با توجه به اینکه تنش شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های تهدید کننده تولید این محصول در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور و جهان معرفی شده است، می-توان با کاربرد مناسب کودهای ارگانیک (کود دامی و اسید هیومیک)، اثرات نامطلوب این تنش را کاهش داد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر کود دامی و اسیدهیومیک بر تجمع برخی عناصر در برگ پنبه تحت تنش شوری، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه‌ای واقع در شهرستان بشرویه در خراسان جنوبی در سال زراعی 98-99 در 4 تکرار انجام شد. کرت‌های اصلی شامل سطوح مختلف شوری آب آبیاری در سه سطح (5/2، 5/5 و 5/8 دسی زیمنس بر متر) و کرت‌های فرعی شامل دو تیمار کود دامی در دو سطح (صفر و 20 تن در هکتار) و اسید هیومیک در دو سطح (صفر و 200 گرم برای 100 کیلوگرم بذر) بود. به‌منظور اندازه‌‌گیری غلظت عناصر سدیم و پتاسیم، با استفاده از دستگاه فلیم فتومتر و غلظت کلر بر مبنای روش ارائه شده توسط جانسون و الریچ Johnson and Ulrich,1995)) انجام شد. به منظور بررسی عملکرد، عملکرد وش دو چین متوالی با هم جمع و به عنوان مجموعه عملکرد هر واحد آزمایشی در نظر گرفته شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد تنش شوری 5/8 دسی زیمنس بر متر سبب افزایش غلظت سدیم (5/87%) و کلر (59/61%)و کاهش غلظت پتاسیم (07/13%) در برگ گیاه در مقایسه یا تنش شوری 5/2 دسی زیمنس بر متر شد. میزان عملکرد وش پنبه نیز با افزایش تنش شوری از 5/2 به 5/5 و 5/8 دسی زیمنس بر متر، کاهش چشم‌گیری داشت. کود دامی موجب افزایش غلظت سدیم (45/13%)، پتاسیم (67/2 %)،کلر (30/18%) و عملکرد وش پنبه (90/13%) نسبت به تیمار عدم کاربرد آن گردید. کاربرد اسید هیومیک نیز با کاهش غلظت سدیم (08/3%)، کلر (78/9%) و افزایش غلظت پتاسیم (17/4%) و عملکرد وش پنبه (15/9%) موجب بهبود شرایط رشد گیاه نسبت به تیمار عدم کاربرد آن شد. مصرف کود دامی (قبل کاشت) و اسید هیومیک (به‌صورت بذرمال) با بهبود تجمع عناصر مفید در برگ ها، موجب افزایش عملکرد پنبه در شرایط تنش شدند. نتیجه‌گیری:به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت کاربرد اسید هیومیک به‌صورت بذرمال و کود دامی قبل از کاشت در شرایط تنش شوری، موجب تعدیل اثرات منفی تنش شوری بر عملکرد وش گیاه شد. این موارد از طریق افزایش جذب پتاسیم و کاهش جذب سدیم و کلر توسط گیاه حاصل شد. بنابراین، کود دامی و اسید هیومیک می‌توانند به‌عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و تنش شوری در اقلیم‌های گرم و خشک مورد استفاده قرار گیرند.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - اکولوژی گیاهان زراعی

ارزیابی مدل APSIM-Barley برای ارقام مختلف جو آبی تحت تنش آب و نیتروژن

حسن شهبازی؛ خسرو عزیزی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ سلیمان محمدی؛ ناصر اکبری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مهر 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43267.2092

چکیده

مقدمه : مدل های شبیه سازی‌ رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت‌های تولیدی در محیط-های معین را مهیا می‌سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری زیرمدل های ... بیشتر مقدمه : مدل های شبیه سازی‌ رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت‌های تولیدی در محیط-های معین را مهیا می‌سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری زیرمدل های مختلف (زیرمدل های بیولوژیک، محیطی، مدیریتی و اقتصادی) که با موتور اصلی مدل مرتبط می شوند قادر به شبیه سازی سیستم های کشاورزی در مناطق مختلف از جمله نواحی خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشند. مدل APSIM-Barley می تواند جهت ارزیابی مدیریت در محصول جو مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی و ارزیابی مدل APSIM-Barley در رابطه با شبیه سازی رشد، نمو و عملکرد سه رقم جو آذران، جلگه و بهمن تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن و آبیاری بود.مواد و روش ها : به منظور ارزیابی مدل APSIM-Barley در راستای شبیه سازی و کمی سازی مراحل رشد فنولوژیک، زیست توده و عملکرد دانه ارقام مختلف جو از یک‌ سری آزمایش مستقل استفاده شد. به منظور واسنجی‌ مدل زراعی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در شهر همدان در سال 1398 انجام شد. در طرح مذکور سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و رقم مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (40-30، 70-60 و 100-90 درصد ظرفیت مزرعه) و فاکتورهای فرعی شامل سطوح رقم (آذران، جلگه و بهمن به ترتیب ارقام زودرس، متوسط‌رس و دیررس) و نیتروژن (سه سطح صفر، متوسط و بهینه) بودند. برای اعتبار سنجی و واسنجی مدل از یکسری مجموعه داده مستقل دیگر شامل مقالات چاپ شده و همچنین گزارش نهایی طرح های تحقیقاتی انجام شده استفاده شد. برای ارزیابی کارایی مدل زراعی و مقایسه مقدارهای شبیه سازی و اندازه گیری شده از شاخص‌های آماری شامل ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا نرمال شده، شاخص توافق و میانگین انحراف خطا استفاده شد. در این تحقیق برای تمامی تجزیه های آماری و رسم شکل‌ها از نرم افزار OriginProاستفاده شد.نتایج: یافته های حاصل از شبیه سازی توسط مدل APSIM-Barley در مرحله واسنجی نشان داد که مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در رابطه با پیش بینی مراحل فنولوژی گیاه (روز تا گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک) به ترتیب برابر 43/2 و 4/2 درصد بود. همچنین دقت مدل برای شاخص سطح برگ یرای ارقام آذران، جلگه و بهمن تحت شرایط تیمار مصرف کامل آب و نیتروژن به ترتیب 5/13، 1/14 و 7/10 درصد و تحت شرایط تیمار تنش شدید آب و نیتروژن به ترتیب 5/16، 6/18 و 5/26 درصد بود. در این مرحله مقادیر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و شاخص توافق برای عملکرد زیست توده و دانه برابر 9/24 درصد و 98/0و 2/15 درصد و 96/0 بود. در مرحله اعتبار ‌سنجی مدل زراعی، مقادیر شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، شاخص توافق، ضریب تبیین و میانگین انحراف خطا به ترتیب برای عملکرد دانه 02/15درصد، 96/0، 82/0 و 34/0 تن در هکتار بود.نتیجه‌گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که مدل APSIM-Barley قادر است رشد، نمو و عملکرد دانه ارقام مختلف جو را با دقت قابل قبولی تحت شرایط مختلف مدیریت آب و نیتروژن در سال ها و مناطق مختلف شبیه سازی کند. بنابراین مدل مذکور می تواند به عنوان ابزاری قابل اعتماد در مطالعات آینده در زمینه ارزیابی تغییر اقلیم، آنالیز خلاء عملکرد، پهنه بندی و غیره مورد استفاده قرارگیرد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - کشت بافت

اثر نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان و تنش شوری ملایم بر ریزغده‌زایی درون شیشه ای سیب زمینی رقم آگریا

رقیه قاسمی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ سیما پناهی راد؛ امین جهانیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43532.2097

چکیده

در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در القای ... بیشتر در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در القای پینه‌زایی، اندام‌زایی، جنین‌زایی سوماتیکی، ایجاد تنوع سوماکلونال و تهیج متابولیت‌های ثانویه داشته است. با توجه به نقش مثبت ترکیبات نانو و نانوکامپوزیت در علوم مختلف، این آزمایش با هدف تاثیر مواد نانو در مطالعات کشت بافت و ریزغده‌زایی سیب‌زمینی انجام گرفت.کامپوزیت‌ها موادی هستند که از 2 جزء یا بیشتر تشکیل شده‌‍‌اند که خواص برتری را نسبت به مواد پایه تشکیل دهنده آن دارا هستند. استفاده از روش کشت بافت برای تولید میکروتیوبر و مینی‌تیوبر برای ایجاد گیاهان یکنواخت و عاری از بیماری سیب‌زمینی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و افزایش میزان تولید میکرو و مینی‌تیوبر در اولویت‌ قرار گرفته است که در سال‌های اخیر با استفاده از علم نانو و کاربرد مواد نانوکامپوزیت تاثیر مثبتی در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی انجام پذیرفته است. این آزمایش در سال 1400 بمدت 4 ماه اجرا گردید. بدین منظور محیط کشت MS دارای 80 گرم ساکارز حاوی پرولین در دو غلظت 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر، کیتوزان در غلظت 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 20 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 40 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 120 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر و تیمار شاهد به عنوان فاکتور اول آزمایش با 8 سطح، همچنین فاکتور دوم آزمایش در دو سطح با (50 میلی‌مولار کلرید سدیم) و بدون تنش شوری کشت شد. نتایج مقایسه میانگین عملکرد ریزغده نشان داد که بیشترین عملکرد ریزغده مربوط به تیمار 240 میلی‌گرم کیتوزان همراه با 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین همراه با شوری ملایم با میانگین وزن 210 میلی‌گرم بدست آمده است. علاوه بر این، غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین به تنهایی در شوری ملایم جهت تحریک‌کنندگی ریزغده کافی نبود ولی غلظت 40 میلی‌گرم در لیتر پرولین در شوری ملایم نتیجه رضایت بخشی داده است. با توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه ریز‌غده‌زایی سیب‌زمینی انجام شده است و بررسی داده‌های مرتبط با عملکرد مشاهده می‌شود که نتایج داده‌های نانوکامپوزیت در مقایسه با سایر مواد مورد کاربرد در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی مثبت ارزیابی شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان پیشنهاد نمود که استفاده از ترکیبات کیتوزان به همراه پرولین و استفاده از مواد نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان همراه با شوری ملایم می‌تواند برای تولید ریزغده مناسب در شرایط درون شیشه‌ای سیب‌زمینی مورد استفاده قرار گیرد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

ارزیابی کیفیت میوه پرتقال‌های ارقام فوکوموتو، ناولیت و تامسون‌ناول روی دو پایه سیتروملو و C-35

جواد فتاحی‌مقدم؛ سیده الهام سیدقاسمی؛ نگین اخلاقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43862.2102

چکیده

کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان ... بیشتر کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان برداشت و طی نگهداری (در دو مکان قائم‌شهر و رامسر) بررسی شد. میوه با نسبت ماده جامد محلول به اسید قابل‌تیتراسیون (TSS/TA) برابر 5/6 تا 7 برداشت و ضمن ارزیابی میوه در زمان برداشت، قابلیت نگهداری میوه نیز در سردخانه با دمای 5 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 85 درصد در روزهای 30 و 60 انبارداری طی دو سال (97 و 98) ارزیابی شد. نتایج نشان داد میوه پرتقال ناولیت روی پایه سیتروملو و پرتقال فوکوموتو روی پایه C-35 دارای ویژگی‌های فیزیکی ‌کوچک‌تری نسبت به تامسون‌ناول و سایر ترکیب پایه و پیوندک بود. رقم ناولیت مشابه تامسون‌ناول روی پایه C-35 میوه درشت‌تر و سنگین‌تری تولید نمود. خطای دو حجم در هر دو رقم فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه نسبت به شاهد ‌کم‌تر بود. در زمان برداشت، میوه رقم فوکوموتو روی هر دو پایه ضخامت پوست بیش‌تری (بیش از 4 میلی‌متر) نسبت به دو رقم دیگر داشت. در شروع انبارداری میزان آب‌میوه هر دو رقم اختلاف معناداری با شاهد نداشت لیکن در پایان نگهداری میوه ناولیت روی پایه C-35 ‌کم‌ترین میزان آب‌میوه (73/35 درصد) را داشت. میوه‌های فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه، شاخص فناوری بالاتری نسبت به تامسون‌ناول در زمان برداشت داشتند. میزان TSS در زمان برداشت در میوه پرتقال‌های تامسون‌ناول و ناولیت روی پایه سیتروملو ‌کم‌ترین (به ترتیب 22/9 و 78/9 درصد) بود. میوه ناولیت و تامسون‌ناول روی پایه C-35 میزان TA بالاتری داشتند. در همه تیمارها میزان TA طی نگهداری روند کاهشی داشت. پایه C-35 بیش‌ترین سهم را در بالابودن نسبت TSS/TA در میوه فوکوموتو داشت که همین نسبت طی نگهداری نیز حفظ شده است. میوه ناولیت در زمان برداشت روی هر دو پایه میزان TSS/TA ‌کم‌تری (5/7 و 12/7) داشت. در شروع انبارداری، متوسط آسکوربیک‌اسید در هر سه رقم روی پایه C-35 بالاتر از همان ارقام روی پایه سیتروملو بود. لیکن طی نگهداری و در پایان انبارداری سطح آسکوربیک‌اسید میوه فوکوموتو روی هر دو پایه حفظ شد. مقدار *a، زاویه رنگ و شاخص رنگ‌گیری (CCI) پوست میوه پرتقال ناولیت در زمان برداشت به دلیل منفی بودن روی پایه سیتروملو (12/1-) و C-35 (61/0-) متفاوت از دو رقم دیگر بود. در زمان برداشت ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه فوکوموتو روی سیتروملو 99/43 درصد و روی پایه C-35 به میزان 12/62 درصد بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فنل‌کل طی نگهداری روند افزایشی داشت. ارزیابی ارگانولپتیک نشان داد که میوه فوکوموتو همانند تامسون‌ناول از نظر وضعیت ظاهری پوست و گوشت، ترشی، عطر و طعم روی پایه C-35 امتیاز بهتری نسبت به میوه همین ارقام روی پایه سیتروملو کسب نمود. میوه ناولیت تولید شده روی پایه سیتروملو از نظر طعم و شیرینی امتیاز بالاتری (7) نسبت به حالت استفاده از پایه C-35 (6) داشت. برای داشتن میوه زودرس ترکیب فوکوموتو/ C-35 مناسب است.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - زراعت

ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

حمید مطوریان؛ آیدین خدایی جوقان؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ بنیامین ترابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43754.2101

چکیده

این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. با استفاده از پرسشنامه و بازدیدهای میدانی کلیه داده‌های مدیریتی شامل عملیات تهیه زمین، الگوهای زراعی انجام شده از نظر تناوب، تاریخ کشت، ارقام کشت شده و داده‌های مربوط به آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز برای هر دو محصول گردآوری شد. اطلاعات مورد نیاز شامل اطلاعات مزارع (موقعیت و وضعیت زهکشی)، مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه زمین (نوع ادوات، نوع، تعداد و زمان شخم و دیسک)، رقم مورد استفاده (نحوه ضدعفونی بذر، میزان بذر و وسیله کاشت)، زمان کاشت، کود (نوع کود، میزان کود، و زمان مصرف کود پایه و سرک)، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز (میزان مصرف و نوع سموم مصرفی)، تعداد، میزان و زمان آبیاری (روش‌های آبیاری سنتی و تحت فشار) و مسائل مربوط به برداشت (نوع ادوات، زمان برداشت و میزان عملکرد) از طریق پرسشنامه از کشاورزان و یا مشاهده و اندازه‌گیری تکمیل و در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان ثبت گردید. در این مطالعه خلاء عملکرد به روش آنالیز خط مرزی و با رسم پراکنش داده‌های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی و بیشترین عملکردها در سـطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم به‌ترتیب 3740، 5455 و 1715 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌های مورد بررسی مزارع گندم نشان داد که جهت رسیدن به عملکرد قابل حصول به مصرف 258 کیلوگرم در هکتار بذر، استفاده از رقم مهرگان، تاریخ کاشت تا 24 مهرماه، کاربرد 280 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، مصرف حداقل 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر، حداقل 6 بار آبیاری و استفاده از حداقل 70 کیلوگرم کود پتاسیم نیاز است. همچنین متوسط عملکرد کشاورزان کلزاکار 1663 کیلوگرم بود که با بهبود مدیریت زراعی می‌توان به عملکرد 3197 کیلوگرم در هکتار دست یافت و برای این منظور مصرف حداکثر هفت کیلوگرم بذر در هکتار، تاریخ کاشت حداکثر تا 17 آبان، استفاده از حداقل 300 کیلوگرم کود نیتروژن، کاربرد حداقل 42 کیلوگرم کود فسفر و استفاده از رقم هایولا50 لازم است. بر اساس یافته‌های این پژوهش درصد خلاء عملکرد در گندم 5/31 درصد و کلزا 48 درصد بود که نشان‌دهنده تاثیرپذیری بالای گندم و کلزا نسبت به استفاده از روش‌های مدیریتی مناسب دارد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - علوم بذر

تأثیر بسترهای مختلف کشت و هرس هوایی ریشه بر رشد گیاه خربزه درختی (Carica papaya)

محمد کاظمی؛ الهام دانائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 دی 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44549.2118

چکیده

خربزه درختی (Carica papaya)، میوه‌ای گرمسیری است که کاربرد های دارویی و غذایی فراوانی دارد. انتخـاب بسـتر کشـت مناسب یکی از اهداف مهم در بهبود جوانه‌زنی بذر و رشد دانهال درختان میوه می‌ باشد. همچنین انجام ... بیشتر خربزه درختی (Carica papaya)، میوه‌ای گرمسیری است که کاربرد های دارویی و غذایی فراوانی دارد. انتخـاب بسـتر کشـت مناسب یکی از اهداف مهم در بهبود جوانه‌زنی بذر و رشد دانهال درختان میوه می‌ باشد. همچنین انجام هرس هوایی ریشه جهت تولید نهال‌ هایی با سیستم ریشه‌ ای منشعب و مستحکم از عوامـل موثر در پرورش گیاهان است. به‌ منظور مطالعه تأثیر بسترهای مختلف کشت و هرس هوایی ریشه بر رشد بذر خربزه درختی (Carica papaya) آزمایشی در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد، تیمار ها شامل بستر های کاشت (کوکوپیت 100 درصد، پیت‌ ماس 100 درصد، کوکوپیت 70 درصد + پرلیت 30 درصد و پیت‌ ماس 70 درصد + پرلیت 30 درصد) و انجام یا عدم انجام هرس هوایی ریشه بودند که در سال 1401 در گلخانه‌ ای واقع در شهرستان پاکدشت، شهرک گلخانه‌ ای گلفام اعمال شد. بذر ها در نیمه مهر ماه در سینی‌ های کشت حاوی بستر های کاشت مورد نظر کشت گردید و جهت انجام هرس هوایی ریشه در تیمار های مورد نظر برش‌ های افقی در دیواره حفره‌ های سینی کشت ایجاد شد. نتایج نشان داد، تیمار ها تأثیر معنی‌داری بر صفات مورد ارزیابی داشتند. بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی گیاهچه (69/1-66/0 گرم)، طول بلندترین ریشه (66/17 سانتی‌متر)، ارتفاع گیاهچه (92/7 سانتی‌ متر)، طول میانگره (61/8 میلی‌ متر‎‌) و تعداد گره (67/4) در بستر کشت پیت‌ ماس 70 درصد + پرلیت 30 درصد + عدم انجام هرس هوایی ریشه مشاهده شد. بیشترین سطح برگ (14/9 سانتی‌متر مربع) در تیمار بستر کاشت پیت‌ ماس 100 درصد + عدم انجام هرس هوایی ریشه و بیشترین محتوای کلروفیل کل (69/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در تیمار پیت‌ماس 70 درصد + پرلیت 30 درصد + انجام هرس هوایی ریشه به‌ دست آمد. فعالیت آنزیم های پراکسیداز (60/37 واحد آنزیم در گرم وزن تر)، کاتالاز (60/7 واحد آنزیم در گرم وزن تر) و سوپر اکسید دیسموتاز (08/16 واحد آنزیم در گرم وزن تر) نیز در تیمار پیت ماس 100 درصد + انجام هرس هوایی ریشه نیز بیشترین بود. با توجه به نتایج به دست آمده، بستر های مختلف ویژگی‌ های فیزیکی و شیمیایی مختلفی دارند که می توانند بر رشد گیاه تاثیر گذار باشند، در این پژوهش کشت بذر خربزه درختی در بستر کشت حاوی پیت‌ ماس 70 درصد و پرلیت 30 درصد و عدم انجام هرس هوایی ریشه به عنوان بهترین تیمار موثر بر رشد گیاه خربزه درختی (Carica papaya) پیشنهاد می‌شود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - فیزیولوژی پس از برداشت

اثر محلول پاشی عناصر غذایی و پوشش میوه بر صفات کیفی و برخی بیماری های پرتقال (تامسون ناول)

بابک جمشیدی؛ لیلا پورحسینی؛ محمودرضا رمضانپور؛ سید وحید علوی؛ امیر لشگری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45279.2133

چکیده

افزایش ماندگاری پرتقال پس از برداشت با حفظ کیفیت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و ارائه راهکارهایی جهت جلوگیری از ضایعات و افزایش ماندگاری این میوه با حفظ کیفیت آن بسیار حائز اهمیت است. بنابراین این ... بیشتر افزایش ماندگاری پرتقال پس از برداشت با حفظ کیفیت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و ارائه راهکارهایی جهت جلوگیری از ضایعات و افزایش ماندگاری این میوه با حفظ کیفیت آن بسیار حائز اهمیت است. بنابراین این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان ساری، استان مازندران بر روی پرتقال رقم تامسون ناول اجرا شد. تیمارهای پژوهش شامل تیمارهای تغذیه‌ای در 4 سطح که عبارتند از شاهد، محلول‌پاشی نیترات کلسیم با غلظت 2 در هزار بر روی درخت، محلول‌پاشی نیترات پتاسیم با غلظت 3 در هزار بر روی درخت، محلول‌پاشی ‌فسفیت پتاسیم با غلظت 3 در هزار بر روی درخت بود و فاکتور دوم شامل 9 تیمار پوششی انبارداری شامل شاهد، نایلون، واکس دکو (با پایه پلی اتیلنی نفتی)، واکس زدا (با پایه طبیعی صمغ کارنوبا)، واکس امولسیون پوشان (با پایه پارافینی)، واکس دکو + قارچ‌کش رورال تی اس دو در هزار، واکس زدا + قارچ‌کش رورال تی اس دو در هزار، واکس امولسیون پوشان + قارچ کش رورال تی اس دو در هزار و نایلون + قارچ‌کش رورال تی‌اس 2 در هزار بود. نتایج بیانگر آن است که تیمارهای تغذیه‌ای و همچنین تیمارهای پوششی موجب افزایش کیفیت و ماندگاری پرتقال شدند. بیشترین مقدار وزن‌تر میوه در 90 روز پس از انبارداری مربوط به اثرات متقابل قارچ‌کش رورال تی‌اس 2 در هزار+ نایلون+ نیترات پتاسیم با غلظت 3 در هزار گرم بود و با تیمارهای قارچ‌کش رورال تی‌اس 2 در هزار+ نایلون+ فسفیت پتاسیم با غلظت 3 در هزار، واکس زدا+ نیترات پتاسیم با غلظت 3 در هزار، واکس زدا + فسفیت پتاسیم با غلظت 3 در هزار و نایلون+ فسفیت پتاسیم با غلظت 3 در هزار در یک گروه آماری قرار گرفت. علاوه بر این، کاربرد قارچ‌کش رورال تی‌اس 2 در هزار موجب کاهش بیماری‌ها و درصد پوسیدگی همراه با تیمارهای پوششی واکس نسبت به شاهد شد. در تیمارهای تغذیه‌ای نیز بیشترین آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز (Umg/FW) 18/32 مربوط به نیترات پتاسیم با غلظت 3 در هزار و کمترین مقدار این آنزیم (Umg/FW) 11/07 مربوط به شاهد بود. همچنین در میان تیمارهای پوششی نیز بیشترین آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز (Umg/FW) 18/31 مربوط به واکس امولسیون پوشان و 18/24 مربوط به تیمار نایلون بود. کمترین مقدار این شاخص نیز (Umg/FW) 9/07 در تیمار شاهد مشاهده شد. در میان تیمارهای اعمال شده تیمار قارچ‌کش رورال تی‌اس 2 در هزار+ واکس زدا موجب افزایش صفات مورد مطالعه در این پژوهش شد و همچنین موجب بهبود عملکرد کمی و کیفی پرتقال نسبت به سایر تیمارها شد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - زراعت

نقش محلول‌پاشی دود مشتق شده از گیاه برعملکرد و خصوصیات رشدی ارقام گندم نان(Triticum aestivum L.)

سعید جلالی هنرمند؛ آمنه اکبرزاده شرفی؛ حمیدرضا چقازردی؛ محمد اقبال قبادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44408.2114

چکیده

چکیده مقدمه نگرانی‌های مربوط به امنیت غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را به دلیل افزایش روزافزون جمعیت جهان با پیش‌بینی بیش از 6/9 میلیارد نفر تا سال 2050 الزامی کرده است.گزارش شده است که محتویات مختلف ... بیشتر چکیده مقدمه نگرانی‌های مربوط به امنیت غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را به دلیل افزایش روزافزون جمعیت جهان با پیش‌بینی بیش از 6/9 میلیارد نفر تا سال 2050 الزامی کرده است.گزارش شده است که محتویات مختلف فیزیکو‌شیمیایی گیاهان توسط محلول دود حاصل از گیاه افزایش می‌یابد. ترکیبات زیستی فعال دود در آب محلول بوده و در غلظت‌های خیلی پایین پاسخهای فیزیولوژیک قابل توجهی را در گیاهان ایجاد میکنند. این ترکیبات را می‌توان در شکل عصاره آبی تحت عنوان دودآب، با طراحی دستگاهی برمبنای پژوهش‌های پیشین در این زمینه مورداستفاده قرار داد. از طریق مطالعات مختلف ثابت شده است که فعالیت تقویت‌کننده دود به دلیل وجود ترکیب کاریکین (KARs) است. کاریکین مشتق شده از سوختن بقایای گیاهی(دودآب) می‌تواند عمل فیتوهورمون‌ها را در تنظیم رشد و تمایز گیاه تقلید و بعنوان یک شبه فیتوهورمون عمل کند. مواد و روش به‌منظور بررسی اثرمحلول‌پاشی برگی دودآب بر برخی از شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، طی دو سال زراعی 1399-1398 و 1400-1399به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی(RCBD) با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل ارقام گندم آبی(میهن و سیروان) و محلول‌‌پاشی دود آب با غلظت یک لیتر در هکتار در مراحل فنولوژیک رشدی گندم در یازده سطح شامل عدم کاربرد (شاهد)، کاربرد در مراحل برجستگی دوگانه، تشکیل گره دوم، ظهور سنبله، گرده‌افشانی، برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم، برجستگی دوگانه + ظهور سنبله، برجستگی دوگانه + گرده‌افشانی، تشکیل گره دوم + ظهور سنبله، تشکیل گره دوم + گرده‌افشانی، ظهور سنبله + گرده‌افشانی بود. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول پرشدن دانه و سرعت پرشدن دانه بود. نتایج و بحث نتایج این مطالعه نشان داد بیش‌ترین سرعت پرشدن دانه در محلول‌پاشی مرحله‌ی تشکیل گره دوم با متوسط (38/1 میلی‌گرم در روز) در هر دو رقم میهن و سیروان بود و بیش‌ترین وزن هزار دانه با متوسط (93/ 48 گرم) در رقم مهین در محلول‌پاشی در مرحله‌ی ظهور سنبله بدست آمد، همچنین محلول‌‌پاشی در مرحله‌ی برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم بیش‌ترین شاخص برداشت با متوسط (79/45 درصد) و طول پرشدن دانه با متوسط (51/48 روز) که همگی در رقم میهن بود. محلول‌‌پاشی در مراحل برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم و گرده افشانی بیش‌ترین عملکرد دانه با متوسط (02/6 تن در هکتار) را موجب شد. بیش‌ترین تعداد دانه در سنبله با متوسط (83/55) و عملکرد بیولوژیک با متوسط (61/15 تن در هکتار) مربوط به محلول‌پاشی در مرحله‌‌ی برجستگی دوگانه + ظهور سنبله در رقم میهن بود. نتیجه‌گیری دودآب دارای پتانسیل لازم برای افزایش کمیت گندم می‌باشد. در صورت تأیید نتایج این پژوهش در تحقیقات دیگر، می‌توان استفاده از دودآب را به عنوان یک فناوری کاربردی و کم هزینه توصیه کرد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - گیاهان صنعتی

ارزیابی عملکرد کمی و کیفی هیبریدهای نوین چغندر قند در شرایط اقلیمی نیر

امید سفالیان؛ فرهاد ثنایی نیری؛ سلیم فرزانه؛ علی اصغری؛ سیده یلدا رییسی ساداتی؛ اباذر رجبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 بهمن 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45256.2131

چکیده

مقدمه: امروزه پس از حدود 200 سال سابقه چغندرقند، حدود 40 درصد ساکارز مورد نیاز انسان از طریق این محصول تامین می‌شود. 8/1 درصد از چغندرقند کشور در استان اردبیل تولید می‌شود. عوامل بیماری‌‌زای برگ و ریشه چغندرقند ... بیشتر مقدمه: امروزه پس از حدود 200 سال سابقه چغندرقند، حدود 40 درصد ساکارز مورد نیاز انسان از طریق این محصول تامین می‌شود. 8/1 درصد از چغندرقند کشور در استان اردبیل تولید می‌شود. عوامل بیماری‌‌زای برگ و ریشه چغندرقند از جمله عواملی هستند که بر کمیت و کیفیت محصولات چغندرقند تأثیر می‌‌گذارند و در بسیاری از موارد مانع توسعه و حتی محدود شدن کشت این محصول می‌‌شوند. مواد و روش‌‌ها: این آزمایش به‌منظور ارزیابی صفات مختلف کمی و کیفی چغندرقند (20 هیبرید) چغندرقند در مزرعه‌ تحقیقاتی نیر با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397-1398 اجرا گردید. برای این مطالعه 20 هیبرید منوژرم چغندرقند که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل تولید شده بود به‌همراه 9 والد پدری و مادری استفاده شد. برای تعیین صفات موثر بر عملکرد ریشه و عملکرد قند و درصد قند قابل استحصال از تجزیه کلاستر و برای تعیین ضریب همبستگی از روش پبرسون استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که صفات درصد پوشش سبز مزرعه، تعداد بوته و میزان سدیم و پتاسیم در سطح احتمال پنج درصد و صفات تعداد ریشه کل و منشعب، میزان نیتروژن مضره، ضریب آلکالیته، درصد قند ملاس، عملکرد قند ناخالص و خالص، عملکرد ریشه و نمره سبزی- زردی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌‌داری در بین هیبرید‌ها داشتند. همچنین برای صفت تعداد بوته هیبرید 17 و تعداد ریشه هیبرید شماره 7 نسبت به بقیه هیبرید‌ها برتر بودند. در تحقیق حاضر، حداکثر آلودگی به بیماری ریزومانیا (7/13 درصد) در هیبرید شماره 9 مشاهده شد و کمترین مقدار آن متعلق به دو هیبرید شماره 10 و 12 بود. بیشترین میزان سدیم و پتاسیم در هیبرید 15 بود، در حالی‌‌که هیبرید شماره 20 بالاترین میزان نیتروژن مضره را داشت. هیبرید 3 بالاترین ضریب آلکالیته را داشت، در صورتی‌‌که بالاترین درصد قند ملاس به هیبرید 15 تعلق داشت. بالاترین عملکرد قند ناخالص، خالص و ریشه (به‌ترتیب 69/10، 193/8 و 59/85 تن در هکتار) از هیبرید 12 به‌دست آمد و کمترین مقادیر این صفات متعلق به هیبرید 3 بود. نتیجه‌‌گیری: به‌طور کلی از نظر شاخص‌‌های عملکردی هیبریدهای شماره 3، 12 و 15 مناسب‌ترین هیبریدها نسبت به سایر هیبریدها بودند. با توجه به نتایج به‌دست آمده مشخص می‌شود که هیبریدهای مورد بررسی حاصل از تلاقی لاین‌‌های امیدبخش چغندرقند از نظر کمیت و کیفیت عملکرد با توجه به صفات مورد آزمون نتایج پاسخ‌‌های مختلفی نشان می‌‌دهند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌‌ها بیشترین تعداد ریشه انشعابی از هیبرید‌ شماره 7، بیشترین و کمترین درصد آلودگی به‌ترتیب در هیبرید‌های شماره 9 و 10، بالاترین میزان سدیم و پتاسیم ریشه هیبرید‌ شماره 15، بیشترین مقدار نیتروژن مضره ریشه در هیبرید‌ شماره 20، همچنین هیبرید‌ شماره 3 بالاترین ضریب آلکالیته را داشته و هیبرید‌ شماره 15 بالاترین حد قند ملاس را نشان دادند. به‌طور کلی با توجه به نتایج به‌دست آمده هیبرید‌ شماره 3 و 15 به‌عنوان مناسب‌‌ترین هیبریدها از نظر کیفیت عملکرد در بین هیبریدهای مورد آزمون بوده و این هیبریدها را می‌‌توان به‌عنوان هیبریدهای جدید در مناطق مختلف دارای رژیم‌‌های مختلف رطوبتی مورد آزمایش و بررسی بیشتر قرار داد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

بررسی گلدهی و برخی ویژگی‌های فیزیکوبیوشیمیایی گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula L.) در شرایط تنش شوری و کاربرد تعدیل کننده‌ نانوذرات نقره

خاتون بهزاد؛ عبداله احتشام نیا؛ محمدرضا راجی؛ حسن مومیوند؛ مجید علیخانی کوپائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45252.2130

چکیده

شوری یکی از اصلی‌ترین تنش‌های محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، ... بیشتر شوری یکی از اصلی‌ترین تنش‌های محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، علوم دامی و علوم باغبانی رایج شده است. کاربرد نانوذرات نقره در تنش‌های غیرزیستی و به روش‌های متنوع، تحمل گیاهان را در برابر تنش‌ها بهبود می‌بخشد. نانوذرات نقره به‌علت کوچک بودن و حلالیت بالا سریع‌تر توسط گیاهان جذب می‌شوند و بنابراین با کاربرد این مواد شرایط بهینه برای رشد گیاه ایجاد می‌شود و از ایجاد هرگونه شرایط تنشی در گیاه جلوگیری می‌شود. به همین منظور، جهت بررسی اثر نانو ذرات نقره بر تحمل به شوری گل جعفری فرانسوی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل تیمار شوری در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 100 میلی‌مولار) و فاکتور دوم کاربرد نانوذرات نقره در چهار سطح (صفر، 10، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) بود. آزمایش در اردیبهشت سال 1400 در گلخانه گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی واقع در شهرستان خرم آباد، استان لرستان انجام شد. بذرهای گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula L.) از شرکت پاکان بذر اصفهان خریداری شد و بذرها در گلدان‌های پلاستیکی حاوی مخلوط خاکی شامل خاک، کود دامی پوسیده و ماسه با نسبت وزنی 2:1:1 کشت شد. در این بررسی کاربرد نانونقره نه تنها به طور قابل توجهی تمام پارامترهای ارزیابی شده را بهبود بخشید، بلکه تا حدی اثرهای مخرب در شرایط شوری (50 و 100 میلی‌ مولار) کاهش داد، این اثر تدریجی نانونقره زمانی که درغلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم در لیتر اعمال شد، برجسته‌تر بود. کاربرد نانونقره سبب افزایش ویژگی‌های زینتی گل جعفری از جمله وزن تر گل (به میزان 024/5 گرم) و زمان غنچه‌دهی و گلدهی کامل (به ترتیب 57 و 70 روز) شد. نانونقره در غلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم بر لیتر موجب افزایش محتوای نسبی آب برگ (22/8 درصد)، محتوای فنل کل (16/3 میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم وزن تازه)، محتوای فلاونوئید کل (542/0 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن تازه) و میزان پتاسیم برگ (055/4 درصد) در شرایط تنش شوری گردید. همچنین در این تیمار، کم‌ترین میزان سدیم برگ (162/0 درصد)، نشت یونی (36/30 درصد) و مالون‌دی‌آلدئید (448/0 میکروگرم در گرم وزن تازه) ثبت شد. نتایج حاضر نشان داد کاربرد نانوذرات نقره در بهبود تحمل به شوری در گیاه جعفری فرانسوی مفید بود و کاربرد غلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم در لیتر این ماده می‌تواند اثرات تنش شوری را کاهش دهد، درحالی‎‎که در غلظت‌های بالاتر (100میلی‌گرم در لیتر) احتمالا به دلیل سمیت یون نانوذرات برای بهبود رشد و گلدهی این گیاه در مناطق شور پیشنهاد نمی‌شود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

ارزیابی تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک در پایه‌ بذری گلابی P.betulifolia

میترا میرعبدالباقی؛ حمید عبدالهی؛ سید مهیار طاووسی نائینی؛ علی رضایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45717.2137

چکیده

امروزه، تنش‌های غیر زنده (خشکی، شوری بودن خاک...و غیر) آسیب‌های زیادی به‌محصولات باغی وارد می‌کنند در بین تنش‌های غیر زنده‌ای که به‌خصوص یه محصول درختان گلابی آسیب جدی میزنند، تنش آهکی بودن خاک است. ... بیشتر امروزه، تنش‌های غیر زنده (خشکی، شوری بودن خاک...و غیر) آسیب‌های زیادی به‌محصولات باغی وارد می‌کنند در بین تنش‌های غیر زنده‌ای که به‌خصوص یه محصول درختان گلابی آسیب جدی میزنند، تنش آهکی بودن خاک است. این درحالی است که اغلب خاکهای ایران آهکی هستند. درختان گلابی برای یک رشد و نمو خوب نیاز به خاکی حاصلخیز با تهویه و تخلخل مناسب نیاز دارند. خاکی با بافتی لومی برای آن‌ها مناسب است. حساسیت گلابی به وجود آهک در خاک زیاد است، بطوری که حداکثر مرز آهک برای گلابی 7%است. ان درحالی است که محدوده pH مناسب خاک برای احداث باغ گلابی بین 7 تا 5/7 است. PH های بالاتر ناشی از مقدار کربنات کلسیم فعال یا آهک فعال، سبب زردی برگ درخت و در نهایت کاهش سطح کلروفیل برگ و ضعف درخت می‌شود. یکی از پایه‌های بذری با خلوص بالا و ریشه‌دهی مناسب پایه بذری گلابی P.betulifolia است. این پایه نسبت به دیگر پایهپایه‌های تجاری گلابی دارای این ویژگی برتر است، که یکی از مقاوم‌ترین گونه‌های گلابی به تنش خشکی است و بنظر میرسد که می‌‌توان از این پایه در مناطقی که تنش‌های غیر زنده‌ای نظیر خشکی وآهک همزمان وجود دارد، بخوبی استفاده نمود و قدمی مثبت و تاثیر گذار درمدیریت بهینه تغذیه باغات گلابی کسب نمود. در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب برگی عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، روی وآهن فعال وآهن آهن کل) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تحمل به‌-کلروز آهن ناشی از آهکی بودن خاک در مقادیر مختلف "شاخص قدرت کلرزه شدن" یا CPI خاک برای هردوپایه مورد بررسی اندازه‌گیری گردید. این آزمایش در قالب طرح آماری کامل بلوک های تصادفی به شکل گلدانی انجام گرفت. پایه P.betulifolia در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد)، به"شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک حساسیت کمتری نشان داد. روابط رگرسیونی منفی و معنی‌داری بین افزایش "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک وصفات مورد بررسی در پایه بتولیفولیا مشاهده نگردید. از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف میزان تحمل به آهک فعال خاک حتی تا محدوده 45% آهک (بابافت sandy loam وpH قلیایی) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی نظیر پتاسیم (25/. %)، کلسیم (63/. %)، منیزیم (83/. %)، روی (2/35ppm)، بور(76/3ppm)، مقدار کلروفیل برگ (23/42 برای ارزش SPAD و 748/. برای شاخص FV/FM) و صفات رشد نظیر عرض قطر تنه ( 97/3 میلی متر) در ارجحیت قرار داشت. نتیجه گیری کلی مقاله بشرح ذیل میباشد: 1. از روابط رگرسیونی بین "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک، با صفات رشد و جذب برگی عناصر غذایی مشاهده میگردد که‌پایه پیرودوارف به افزایش شاخص و یا به عبارتی به مقدار آهک و آهن خاک حساس‌تر از پایه بتولیفولیا عکس العمل نشان میدهد. بطوری که در مقادیر بالای آهک فعال خاک قطر تنه و جذب برگی آهن کل وآهن فعال خاک در پایه پیرودوارف به صورت معنی 2. میزان تحمل پایه بتولیفولیا به آهک فعال خاک با بافت نیمه سنگین-سنگین وpH قلیایی در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی، مقدار کلروفیل برگ و صفات رشد در ارجحیت قرار دارد. 3 3. تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف است.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

اثر سطوح مختلف IBA و محل گرفتن قلمه بر ریشه‌زایی قلمه رز گلخانه‌ای رقمCherry Brandy

محمدرضا طالبی؛ منصور مطلوبی؛ سعدالله علیزاده؛ مینا امانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44756.2121

چکیده

این پژوهش به‌‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف ایندول بوتیریک اسید (Indole - 3 - butyric acid) (IBA) (صفر، 1000، 1500 و 2000 میلی‌گرم در لیتر) و موقعیت قلمه‌‌گیری (تحتانی، میانی و بالایی)، بر ریشه‌زایی ‌قلمه رز بریدنی رقم چری ... بیشتر این پژوهش به‌‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف ایندول بوتیریک اسید (Indole - 3 - butyric acid) (IBA) (صفر، 1000، 1500 و 2000 میلی‌گرم در لیتر) و موقعیت قلمه‌‌گیری (تحتانی، میانی و بالایی)، بر ریشه‌زایی ‌قلمه رز بریدنی رقم چری برندی (Cherry Brandy) در دانشگاه تبریز در سال 85 انجام شد. برای انجام آزمایش، قلمه‌های برگ‌دار رز به طول حدود 10 تا 12 سانتی‌متر و به قطر حدود 5 میلی متر تهیه گردیدند. پس از حذف برگ‌های پایینی، حداقل دو برگ انتهایی روی قلمه ها باقی گذاشته شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار (ده قلمه در هر تکرار) اجرا شد. صفات اندازه‌گیری شده در این آزمایش شامل درصد ریشه‌زایی، وزن تر ریشه، تعداد ریشه، طول ریشه، محتوای نسبی آب برگ و نسبت فلورسانس متغیر به حداکثر بودند. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که بیشترین درصد ریشه‌‌زایی قلمه‌ها و وزن تر ریشه در تیمار 1500 میلی‌گرم در لیتر IBA و به‌ترتیب در قلمه‌های قسمت بالایی و پایینی و کمترین درصد ریشه‌-زایی قلمه‌ها و وزن تر ریشه نیز در قلمه‌های گرفته شده از انتهای شاخه و بدون کاربرد تنظیم‌کننده رشد مشاهده گردید. قلمه‌های گرفته شده از قسمت تحتانی شاخه‌ها در غلظت 1500 میلی‌گرم در لیتر IBA بالاترین تعداد ریشه را داشتند ولی تفاوت معنی داری بین قلمه های بخش پایینی و بخش میانی از این لحاظ مشاهده نشد. همچنین مشخص شد تاثیر تنظیم کننده رشد در غلظت 2000 میل گرم در لیتر در تعداد ریشه های تولیدی قلمه های گرفته شده از انتهای شاخه به اندازه تاثیر آن در غلظت 1500 میلی گرم در لیتر بر قلمه های گرفته شده از بخش پایینی شاخه بود . قلمه‌های گرفته شده از قسمت تحتانی شاخه در غلظت 1500 میلی‌گرم در لیتر و قسمت میانی در غلظت 2000 میلی‌گرم در لیتر تنظیم‌کننده رشد به‌ترتیب بیشترین (84 درصد) و کمترین محتوای نسبی آب برگ (9/75 درصد) را داشتند. بیشترین فلورسانس کلروفیل متغیر به حداکثر در قلمه‌های گرفته شده از قسمت تحتانی شاخه (82/0) و تیمار 1500 میلی‌گرم در لیتر IBA (843/0) مشاهده شد. در بالاترین غلظت IBA (2000 میلی‌گرم در لیتر) در بیشتر موارد افزایش در خصوصیات ریشه‌زایی قلمه رز نسبت به غلظت 1500 میلی‌گرم در لیتر مشاهده نشد؛ بنابراین، با‌‌توجه ‌‌به این که غلظت 1500 میلی‌گرم در لیتر و قلمه‌های تحتانی بالاترین میزان درصد ریشه‌‌زایی، طول ریشه، وزن‌تر ریشه، محتوای نسبی آب برگ و فلورسانس کلروفیل متغیر به حداکثر را داشتند، به‌نظر می‌رسد بهترین نوع قلمه و غلظت تنظیم‌کننده رشد برای ریشه‌زایی قلمه رز باشد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - علوم علف های هرز

پاسخ ویژگی‌های رشد و عملکردی ذرت به دورهای مختلف آبیاری در خاک دارای باقی‌مانده علف‌کش‌های سولفوسولفورون و مزوسولفورون متیل‌سدیم+ یدوسولفورون متیل‌سدیم

نرگس سعدی؛ کمال حاج محمدنیا قالی باف؛ علی قنبری؛ ابراهیم ایزدی دربندی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44963.2126

چکیده

علف‌کش‌های بازدارنده سنتز استولاکتات سینتاز از جمله علف‌کش‌هایی هستند که پایداری بالایی در خاک دارند. بقایای این علف‌کش‌ها در خاک می‌تواند به گیاهان بعدی کشت شده، خسارت وارد کند. به منظور ارزیابی ... بیشتر علف‌کش‌های بازدارنده سنتز استولاکتات سینتاز از جمله علف‌کش‌هایی هستند که پایداری بالایی در خاک دارند. بقایای این علف‌کش‌ها در خاک می‌تواند به گیاهان بعدی کشت شده، خسارت وارد کند. به منظور ارزیابی پاسخ گیاه ذرت به باقی‌مانده علف‌کش‌های بازدارنده استولاکتات‌سینتاز مصرف شده در کنترل علف‌های هرز در کشت گندم بر برخی ویژگی‌های رشد و عملکردی ذرت در دورهای مختلف آبیاری، پژوهشی در کشت و صنعت شهید بهشتی شهرستان اندیمشک در طی سال‌های زراعی 1400-1399 و 1402-1401 اجرا گردید. تیمارها شامل ; کاربرد علف‌کش مزوسولفورون متیل‌سدیم+ یدوسولفورون متیل‌سدیم (آتلانتیس، 2/1% OD) با دز 5/1 لیتر در هکتار، کاربرد علف‌کش سولفوسولفورون (آپیروس، 75% WG) 6/26 گرم به همراه یک لیتر مویان در هکتار، شاهد دارای علف‌هرز و شاهد بدون علف‌هرز (وجین) بودند. علف‌کش‌های بازدارنده سنتز استولاکتات سینتاز در ابتدای پنجه‌زنی گیاه گندم رقم "مهرگان مادری" مورد استفاده قرار گرفتند. سپس، در همان مزرعه، بررسی تأثیر علف‌کش‌های استفاده شده در گندم (به عنوان کرت اصلی) و دورهای مختلف آبیاری شامل یک، دو، سه و چهار دور آبیاری در فاصله بین برداشت گندم تا کشت ذرت (به عنوان کرت فرعی) بر ویژگی‌های رشدی و عملکردی ذرت به صورت آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. در این پژوهش صفاتی مانند طول بوته، تعداد برگ، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و باقیمانده علف‌کش در خاک بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کاربرد علف‌کش و دور آبیاری اثر معنی‌داری بر صفات ارزیابی شده ذرت داشت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین صفات، بیش‌ترین میزان طول بوته، تعداد برگ، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار شاهد بدون علف‌هرز با چهار دور آبیاری به دست آمد. کم‌ترین میزان این صفات نیز به تیمار شاهد با علف‌هرز با یک دور آبیاری تعلق داشت. نتایج نشان داد که با افزایش دور آبیاری از اثر منفی کاربرد علف‌کش‌های بازدارنده سنتز استولاکتات سینتاز بر گیاه ذرت کاسته شد و علف‌کش مزوسولفورون متیل‌سدیم+ یدوسولفورون متیل‌سدیم در مقایسه با علف‌کش سولفوسولفورون اثر تخریبی بیش‌تری بر گیاه ذرت داشت. بررسی نتایج بقایای علف‌کش در خاک نیز حاکی از این بود که پس از اتمام دوره آزمایش، بقایای علف‌کش مزوسولفورون متیل‌سدیم+ یدوسولفورون متیل‌سدیم بیش از علف‌کش سولفوسولفورون بود که این امر سبب بروز اثر تخریبی بیش‌تر آن در مقایسه با علف‌کش سولفوسولفورون در کشت ذرت شده‌است.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تأثیر محلول‏پاشی اسیدهای آمینه در شرایط تنش کم‏آبی آخر فصل بر برخی از فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه کلزا (Brassica Napus L.)

اسماعیل فیاض؛ علی سروش زاده؛ علی حیدرزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45873.2138

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های ... بیشتر این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 02-1401 در دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری (آبیاری کامل در طول فصل زراعی، قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی، قطع آبیاری از مرحله خورجین‏دهی) و پنج سطح محلول‌پاشی (بدون محلول‏پاشی، محلول‏پاشی به ترتیب صفر (آب مقطر)، یک، دو و سه گرم اسیدهای آمینه در یک لیتر آب) در سه مرحله رشد (رشد طولی ساقه (رشد نه میانگره به طور آشکار)، مرحله ظهور گل‌آذین (محصور شدن جوانه‌های گل توسط برگ‌ها) و مرحله گلدهی بود. اثرات تیمارها یک هفته بعد از آخرین محلول‌پاشی، بر صفات مختلف شامل: رنگدانه‏های فتوسنتزی شامل کلروفیل a،b و کاروتنوئید، سرعت فتوسنتز، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسیدکربن زیر روزنه‌ای و هدایت روزنه‌ای، شاخص‌های مختلف فلورسانس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد برهمکنش تنش کم‏آبی و محلول‏پاشی روی سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای و نسبت آن به دی‌اکسید کربن محیط، رنگدانه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید ) و شاخص‏های فلورسانس کلروفیل تأثیر معناداری گذاشت. در بررسی همبستگی بین صفات مشخص گردید کاروتنوئید تنها با صفات غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای (r= 0.84**) و نسبت آن به دی‌اکسیدکربن محیط (r= 0.88**) و همچنین فلورسانس کمینه (r= 0.84**) همبستگی مثبت و معنادار دارد. کلروفیل aوb بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با شاخص فلورسانس بیشینه (r= 0.94**) داشتند. شاخص‌های فلورسانس کلروفیل بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با صفات سرعت فتوسنتز، هدایت‌ روزنه‌ای، میزان تعرق و کلروفیل‌ها داشتند با این وجود فلورسانس کمینه تنها با صفات مرتبط با تبادل دی‌اکسیدکربن و کاروتنوئید همبستگی مثبت و معنادار ایجاد نمود. عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت را با سرعت فتوسسنز (**89/0 r=) و میزان تعرق (**91/0 r=) دارد. براساس نتایج اعمال تیمار دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط آبیاری کامل صفات سرعت فتوسنتز را 22 درصد، هدایت روزنه‌ای را 80 درصد، میزان تعرق را 30 درصد، کلروفیل b را 40 درصد و کاروتنوئید را 27 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. از طرف دیگر با محلول‌پاشی یک گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط قطع آبیاری از گل‌دهی بیشترین میزان کلروفیل a و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II به دست آمد که با تیمار شاهد (بدون محلول‌پاشی) اختلاف 20 و 5/5 درصدی داشتند. همچنین بالاترین عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری از گل‌دهی (1440 کیلوگرم در هکتار)، قطع آبیاری از خورجین دهی (2346 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری کامل (4514 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد برگی دوگرم اسید آمینه در لیتر حاصل شد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - اصلاح نباتات

معرفی و ارزیابی ویژگی‌های زراعی ارقام تجاری کنجد مقاوم به ریزش دانه (ناشکوفا) به نام‌های برکت، مهاجر، چمران و دزفول

محمد رضا سیاهپوش؛ لیلا نژادصادقی؛ محمدسینا سیاهپوش؛ سامان شیدایی؛ عنایت رضوانی؛ حسین صادقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46295.2149

چکیده

مقدمه: کنجد یکی از گیاهان روغنی مهم دنیا به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. عامل اصلی عدم توسعه کشت کنجد در سراسر دنیا شکوفا بودن کپسول‌ها و ریزش دانه در زمانی رسیدگی است. تلاش‌های بسیار زیادی جهت ... بیشتر مقدمه: کنجد یکی از گیاهان روغنی مهم دنیا به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. عامل اصلی عدم توسعه کشت کنجد در سراسر دنیا شکوفا بودن کپسول‌ها و ریزش دانه در زمانی رسیدگی است. تلاش‌های بسیار زیادی جهت دستیابی به ارقام کنجد با ویژگی ناشکوفایی کپسول در زمان رسیدگی و مقاومت به ریزش دانه صورت گرفته است. در این مقاله به معرفی و ارزیابی ویژگی‌های زراعی ارقام کنجد ناشکوفای جدید اصلاح شده به نام‌های برکت، مهاجر، چمران و دزفول پرداخته خواهد شد. مواد و روش‌ها: ارقام کنجد ناشکوفا به نام‌های پیشنهادی برکت، مهاجر، چمران و دزفول طی یک برنامه اصلاحی در دانشگاه شهید چمران اهواز با همکاری شرکت کشت و صنعت شهید رجایی اصلاح گردیده‌اند. این ارقام جهت ثبت و تجاری‌سازی، تحت آزمایشات تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) و تعیین ارزش زراعی (VCU) زیر نظر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال طی دو سال زراعی 1401-1400 و 1402-1401 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایشات ارقام کنجد ناشکوفا به همراه ارقام تجاری کنجد شکوفا به نام‌های اولتان، سردار و شوین به عنوان ارقام شاهد در چهار منطقه با شرایط آب و هوایی مختلف کشور شامل دزفول، داراب، مغان و گرگان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. به‌علاوه کشت مکانیزه چهار لاین امیدبخش کنجد ناشکوفا بطور مجزا در مزارع 100 هکتاری در منطقه دزفول صورت گرفت و برداشت با کمباین انجام شد. نتایج و بحث: بیشترین ارتفاع بوته در رقم برکت با متوسط 144 سانتی‌متر و کمترین در رقم چمران با 140 سانتی متر به‌ دست آمد. بیشترین تعداد کپسول در بوته با متوسط 8/89 و بیشترین تعداد دانه در کپسول با متوسط 3/72 در رقم مهاجر مشاهده گردید. وزن هزار دانه از 41/2 گرم در رقم دزفول تا 72/3 گرم در رقم مهاجر در نوسان بود. در مقایسه گروهی بین ارقام کنجد اصلاح شده ناشکوفا و ارقام شاهد شکوفا اختلاف معنی‌داری (P≤0.01) از نظر عملکرد دانه مشاهده گردید به‌طوریکه ارقام شکوفا با متوسط 05/1 تن در هکتار نسبت به ارقام شاهد با 80/0 تن در هکتار دارای برتر بودند. بیشترین متوسط عملکرد دانه ارقام در مناطق مختلف و طی دو سال اجرای آزمایش با 08/1 تن در هکتار در ارقام برکت و مهاجر به دست آمد. دامنه تغییرات درصد روغن بین 31/47 تا 22/49 درصد برآورد گردید. ارقام کنجد ناشکوفا دارای اختلاف آماری معنی‌داری از نظر درصد روغن دانه با یکدیگر و با رقم شاهد شوین نبودند. میزان ریزش دانه در برداشت مکانیزه ارقام کنجد ناشکوفا با کمباین کمتر از 8/2 درصد برآورد گردید. ارزیابی صفات ظاهری نشان داد که ارقام کنجد ناشکوفا دارای ارتفاع متوسط و رشد نامحدود بوده و دارای یک تا شش شاخة فرعی بسته به ژنوتیپ و تراکم بوته بودند. برتری عملکردی تمامی ارقام کنجد ناشکوفا نسبت به ارقام شاهد به طور معنی‌داری مشاهده گردید و ارزش زراعی بالای این ارقام در مقایسه با تعدادی از ارقام تجاری کنجد شکوفای کشور مورد تأیید قرار گرفت. بعلاوه متوسط افزایش عملکرد دانه حدود 24 درصدی مشاهده شده در ارقام اصلاح شده کنجد ناشکوفا، می‌تواند در افزایش تولید کنجد کشور بسیار مؤثر باشد. نتیجه گیری: درنهایت ارقام کنجد ناشکوفای برکت، مهاجر، چمران و دزفول به عنوان اولین ارقام دارای ویژگی مقاومت به ریزش دانه در زمان رسیدگی در کشور معرفی شدند. این ارقام علاوه بر عملکرد بالاتر نسبت به ارقام شاهد، به دلیل داشتن ژن عدم شکوفایی کپسول در زمان رسیدگی کامل، قابلیت برداشت با کمباین در کشت مکانیزه کنجد را فراهم می‌نمایند و بکارگیری گسترده آنها در الگوی کشت زراعی کشور نوید دهنده امنیت غذایی در تولید روغن خوراکی و کاهش مصرف آب در فصل پرتنش تابستان خواهد بود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - مدل سازی

شبیه‌سازی پاسخ ارقام عدس به تاریخ کاشت و رطوبت اولیه خاک در استان لرستان

مجتبی کوهرو؛ سجاد رحیمی مقدم؛ خسرو عزیزی؛ سعید حیدری؛ سیدرضا امیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45041.2127

چکیده

حبوبات پس از غلات دومین منبع غذایی که در کشورهای در حال توسعه هستند و تقریبا یک چهارم نیاز پروتئین در این کشورها توسط حبوبات تامین می‌گردد.. تولید عدس مانند گیاهان دیگر تحت تاثیر سه فاکتور مدیریت، ژنتیک ... بیشتر حبوبات پس از غلات دومین منبع غذایی که در کشورهای در حال توسعه هستند و تقریبا یک چهارم نیاز پروتئین در این کشورها توسط حبوبات تامین می‌گردد.. تولید عدس مانند گیاهان دیگر تحت تاثیر سه فاکتور مدیریت، ژنتیک و محیط می‌باشد. با بهینه‌سازی این عوامل می‌توان به تولید بیشتری دست پیدا کرد. بر این اساس، مطالعه حاضر به منظور شبیه‌سازی اثرات رقم، تاریخ کاشت و رطوبت اولیه خاک بر عملکرد دانه عدس در مناطق مختلف استان لرستان انجام شد. مناطق مورد بررسی شامل الیگودرز، نورآباد، خرم‌آباد و کوهدشت بودند. به منظور شبیه‌سازی رشد و نمو محصول عدس از مدل SSM-iCrop2استفاده شد. داده‌های مورد نیاز برای اجرای مدل شامل داده‌های اقلیمی، خاکی، مدیریتی و گیاهی بودند. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار تاریخ کاشت (9 بهمن، 23 بهمن، 13 اسفند و 30 فرودین)، دو رقم (زودرس و دیررس) و چهار آب اولیه خاک (32، 36، 42 و 58 میلی‌متر) بودند. تعداد سال‌های شبیه‌سازی برابر با 41 سال (1399-1358) بود. برای به دست آمدن آب‌های اولیه خاک و تاریخ کاشت ها یک آزمایش اولیه شبیه‌سازی انجام شد. نتایج نشان داد که به طور میانگین در همه‌ی تیمارهای مورد بررسی، بالاترین عملکرد دانه با 388 کیلوگرم در هکتار در منطقه خرم‌آباد به علت طول فصل رشد بیشتر بدست آمد. همچنین اختلاف ایجاد شده توسط تیمارهای تاریخ کاشت از 124 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 فروردین تا 364 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 9 بهمن بود. دلیل بالا بودن عملکرد دانه در تاریخ کاشت 9 بهمن نسبت به تاریخ کاشت‌های دیگر بیشتر بودن بارندگی تجمعی در طول فصل رشد (3/149 میلی‌متر در مقابل 2/99 میلی‌متر) و پایین‌تر بودن میانگین دما در طول فصل رشد (9/22 درجه ‌سانتی‌گراد در مقابل 9/23 درجه ‌سانتی‌گراد) بود. به طور میانگین در همه‌ی مناطق، تاریخ‌ کاشت‌ها و ارقام مورد بررسی بیشترین عملکرد دانه (263 کیلوگرم در هکتار) در آب اولیه خاک 58 میلی‌متر شبیه‌سازی شد. همچنین به طور میانگین در همه‌ی تاریخ کاشت‌ها، آب‌های اولیه خاک و مناطق، عملکرد دانه رقم زودرس (405 کیلوگرم در هکتار) به علت اجتناب از تنش خشکی آخر فصل بیشتر از رقم دیررس (63 کیلوگرم در هکتار) بود. با در نظر گرفتن برهمکنش‌های مختلف به طور میانگین در همه‌ی مناطق، بیشترین عملکرد دانه با 704 کیلوگرم‌ در هکتار در برهمکنش رقم زودرس، تاریخ کاشت 9 بهمن و آب اولیه خاک 58 میلی‌متر شبیه‌سازی شد. به طور کلی نتایج مشخص کرد که عملکرد دانه عدس در بین تیمارها (تاریخ کاشت، رقم و آب اولیه خاک) و مناطق مختلف مورد بررسی در استان لرستان متفاوت بود. کشاوزان استان لرستان با استفاده از برهمکنش تاریخ کاشت زودهنگام (9 بهمن) × رقم زودرس (کیمیا) × آب اولیه خاک بالاتر (58 میلی‌متر) می‌توانند افزایش دهند. باید ذکر شود که مطالعه حاضر تحت شرایط محدودیت آب انجام شده است و پیشنهاد می‌شود محققان در مطالعات آینده بر روی دیگر فاکتورهای محدودکننده و کاهنده متمرکز شوند.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - گیاهان دارویی و معطر

تاثیر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد و اجزای اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)

سعیده علیزاده سالطه؛ سمیه نجارزاده؛ جابر پناهنده؛ قاسم اقلیما

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45206.2129

چکیده

متابولیت‌های ثانویه ساختارهای پیچیده‌ای دارند که باید با سنتز شیمیایی ساخته شوند و بنابراین اغلب از گیاهان خودرو یا کشت شده استخراج می‌شوند. اسانس‌ها متابولیت‌های ثانویه فرار پیچیده طبیعی هستند ... بیشتر متابولیت‌های ثانویه ساختارهای پیچیده‌ای دارند که باید با سنتز شیمیایی ساخته شوند و بنابراین اغلب از گیاهان خودرو یا کشت شده استخراج می‌شوند. اسانس‌ها متابولیت‌های ثانویه فرار پیچیده طبیعی هستند که اغلب از گیاهان معطر مختلف با استفاده از روش تقطیر با آب به‌دست می‌آیند. نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، گیاه علفی، چند ساله از خانواده Lamiaceae و یک هیبرید طبیعی از M. aquatica × M. spicata است. این گیاه به دلیل ارزش تجاری و عطر متمایز در مناطق معتدل اروپا، آسیا، ایالات متحده، هند و کشورهای مدیترانه‌ای کشت می‌شود. به منظور ارزیابی عملکرد و ترکیبات سازنده اسانس نعناع فلفلی آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای پوتریسین (0، 1/0 و 1 میلی‌مولار) و اسیدسالیسیک (0، 1/0 و 1 میلی‌مولار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه تبریز در سال 98 بصورت مزرعه‌ای اجرا شد. نتایج به‌دست آمده از این پژوهش نشان داد که میانگین عملکرد اسانس تحت تیمار با اسیدسالیسیک‌اسید 1 میلی‌مولار به طور قابل توجهی نسبت به شاهد افزایش یافت. در مجموع 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی نعناع فلفلی شناسایی شد که ترکیبات اصلی اسانس شامل منتون، منتول، ال-منتول و 8،1-سینئول بود. منتون و منتول به ترتیب 14/26 و 21/23 درصد از اسانس را تشکیل دادند. غلظت‌های مختلف اسیدسالیسیلیک و پوتریسین تولید ترکیبات منتون، منتول، ال منتول و متیل استات اسانس را نسبت به شاهد افزایش داد. غلظت 1 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک بیشترین تاثیر را بر تولید ترکیبات اسانس داشت. نتایج حاصل از مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد که میزان ال-منتول از 57/4 تا 73/6 درصد متغیر بود. بیشترین میزان آن در تیمار با سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار حاصل شد. اثرات غلظت‌های مختلف پوتریسین تاثیر معنی‌داری در افزایش ال-منتول نسبت به شاهد نداشت. نتایج نشان داد که تیمار با سالیسیلیک‌اسید موجب کاهش میزان پولگون در اسانس نبست به شاهد شد. کمترین میزان پولگون در تیمار پوتریسین 1/0 میلی‌مولار (79/2 درصد) و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار (04/3 درصد) بدست آمد. نتایج همبستگی بین ترکیبات اسانس نشان داد که منتون با متیل استات، کاریوفیلن اکسید و منتوفوران دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح یک درصد و با نئومنتول دارای همبستگی منفی و معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد می‌باشد. کمیت و کیفیت اسانس نعناع‌فلفلی تحت تاثیر محلول‌پاشی غلظت‌های مختلف اسیدسالیسیلیک و پوتریسین قرار گرفت. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تیمار اسیدسالیسیلیک 1 میلی‌مولار بیشترین تاثیر را در افزایش اسانس و ترکیبات اصلی اسانس در نعناع فلفلی داشت. بالاترین ترکیبات موجود در اسانس نعناع فلفلی منتون، منتول، 8،1- سینئول بودند. نتایج این پژوهش می‌تواند برای کاربرد در کشاورزی مدرن جهت افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی مفید باشد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

پاسخ آنتی اکسیداتیو و رنگدانه‌ای گیاه زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii) به نانو الیسیتورهای اکسید روی و دی‌اکسید سریم

حدیثه صادقی؛ جعفر احمدی؛ فرهاد حبیب زاده؛ صدیقه فابریکی اورنگ

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44522.2119

چکیده

زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچه‌ای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان می‌روید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی ... بیشتر زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچه‌ای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان می‌روید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در سال زراعی‌ 1400-1399 انجام شد. در این پژوهش، سه تیمار شامل الیسیتورهای نانو اکسید روی (ZnO) با غلظت 1/0 گرم در لیتر و نانوذره دی‌اکسید سریم (CeO2) با غلظت 0002/0 گرم در لیتر و شاهد (بدون الیسیتور)، در سه تکرار بررسی و میزان پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و همچنین رنگیزه‌های فتوسنتزی مورد استخراج و اندازه‌گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر تیمار با الیسیتورهای نانوذرات دی‌اکسید ‌سریم و اکسید روی بر میزان پروتئین برگ، فعالیت آنتی اکسیدان‌ها و همچنین میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که این دو الیسیتور محتوای پروتئین برگ را نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 2/26 و 4/12 درصد افزایش دادند ولی بر محتوای پروتئین ریشه تاثیر معنی‌داری نداشته‌اند. دی‌اکسید سریم باعث کاهش 1/77 درصدی فعالیت آنزیم گایاکول ‌پراکسیداز در ریشه گردید؛ ولی در برگ، فعالیت این آنزیم بر اثر تیمار با اکسید روی 8/134 درصد افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز برگ (افزایش 2/25 درصدی نسبت به شاهد) به تیمار اکسید روی مرتبط بود. کم‌ترین محتوای آنزیم کاتالاز برگ و ریشه با دی‌اکسید سریم و اکسید روی به دست آمد. اکسید روی باعث افزایش 8/111 درصدی فعالیت آنزیم آسکوربات ‌پراکسیداز برگ گردید؛ در ریشه، بیشترین و کم‌ترین میزان فعالیت این آنزیم به ترتیب از تیمار شاهد و دی‌اکسید سریم به دست آمد. هر دو الیسیتور، فعالیت آنزیم پراکسیداز برگ را نسبت به شاهد بطور معنی‌داری افزایش دادند (به ترتیب 6/128 و 1/157 درصد)؛ ولی، تنها تیمار با اکسید روی موجب افزایش معنی‌دار و 5/25 درصدی فعالیت این آنزیم در ریشه گردید. بیشترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ‌ردوکتاز برگ و ریشه در تیمار با اکسید روی مشاهده شد (افزایش 3/23 و 5/12 درصدی نسبت به شاهد). نانو اکسید روی میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید برگ را نسبت به شاهد به ترتیب 4/93 و 5/67 درصد افزایش داد. از این تحقیق چنین نتیجه‌گیری شد که الیسیتور نانوذرات اکسید روی بیشترین تأثیر را در افزایش میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم‌ها داشته است. با استفاده از این الیسیتور در کشت‌ زرشک ژاپنی می‌توان میزان آنزیم‌های آنتی اکسیدانی را افزایش داد و از عصاره گیاه به عنوان آنتی‌اکسیدان قوی در تولیدات دارویی بهره‌مند شد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - علوم علف های هرز

بررسی مدیریت تلفیقی علف‌های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد و صفات کیفی کلزا در تناوب با ذرت

نگار آتش بار؛ علی منصفی؛ اسفندیار فاتح

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43934.2106

چکیده

روش خاک‌ورزی حفاظتی و وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک از طریق کاهش جوانه‌زنی و استقرار علف‌های هرز بر عملکرد گیاهان زراعی اثر مثبت دارند. وجود علف‌های هرز از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده محصولات کشاورزی ... بیشتر روش خاک‌ورزی حفاظتی و وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک از طریق کاهش جوانه‌زنی و استقرار علف‌های هرز بر عملکرد گیاهان زراعی اثر مثبت دارند. وجود علف‌های هرز از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده محصولات کشاورزی در جهان است و به میزان زیادی منجر به کاهش عملکرد محصولات کشاورزی می‌گردد. علف‌های هرز به عنوان یکی از عوامل مؤثر محدود کننده زراعت گیاه کلزا، به دلیل رقابت در جذب منابع محیطی رشد نظیر عناصر غذایی، تشعشع و آب سبب کاهش عملکرد محصول کلزا می‌شود. از طرف دیگر، اختلاط بذور علف‌های هرز با بذور کلزا، کیفیت روغن کلزا را کاهش می‌دهد. به منظور بررسی اثر شخم متناوب و مدیریت علف‌های هرز، پژوهشی در سال 1400-1401، در مزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این پژوهش به صورت طرح آزمایشی کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اصلی خاکورزی متناوب در سه سطح: 1) بدون خاک‌ورزی-بدون خاکورزی، 2) کم‌ خاک‌ورزی- خاک‌ورزی متداول و 3) خاک‌ورزی متداول- بدون خاکورزی و فاکتور فرعی کنترل علف هرز در شش سطح: شاهد (بدون اعمال تیمار)، وجین دستی (20 و 40 روز بعد از کاشت)، علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی و تقسیط 15 و 30 روز بعد از کاشت، علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار 30 روز بعد از کاشت به صورت پس رویشی+ بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) و بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) + علف‌کش سیکلوکسیدم 5/1 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی 30 روز بعد از کاشت بود. بالاترین تعداد دانه در خورجین، بالاترین عملکرد دانه، بالاترین عملکرد بیولوژیکی و درصد روغن در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاک‌ورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود. اما بالاترین تعداد خورجین در بوته و وزن هزاردانه در شرایط خاکورزی متداول-بدون‌خاکورزی و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط مشاهده شد. استفاده خاکورزی متداول و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط در کنار وجین دستی می‌تواند در مهار علف‌های هرز و افزایش عملکرد گیاه زراعی مؤثر باشد. بالاترین میزان فسفر دانه با (63/11) کیلوگرم در هکتار در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاکورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود و کمترین میزان فسفر دانه با (57/7) کیلوگرم در هکتار در تیمار بون خاکورزی-بدون خاکورزی و عدم کنترل علف‌های هرز مشاهده شد. با توجه به نتایج فوق عدم خاکورزی در کشت پاییزه کلزا، باتوجه به برداشت دیر هنگام ذرت در خوزستان، باعث عدم تاخیر در کشت به موق این محصول استراتژیک می‌شود.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	46
تعداد شماره‌ها	52
تعداد مقالات	567
تعداد نویسندگان	1,493
تعداد مشاهده مقاله	656,400
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	300,390
نسبت مشاهده بر مقاله	1157.67
نسبت دریافت فایل بر مقاله	529.79
تعداد مقالات ارسال شده	1,154
درصد عدم پذیرش	60
درصد پذیرش	30
زمان پذیرش (روز)	180
تعداد پایگاه های نمایه شده	4

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان