صفیه عرب؛ مهدی برادران فیروز آبادی؛ احمد غلامی؛ مصطفی حیدری
چکیده
بذرهای سویا بهدلیل بالا بودن میزان روغن در آنها به انبارداری حساس هستند و سریع دچار فرسودگی میشوند. فرسودگی بذور منجر به کاهش درصد و سرعت جوانهزنی و در نهایت کاهش عملکرد دانه میشود. اگرچه ...
بیشتر
بذرهای سویا بهدلیل بالا بودن میزان روغن در آنها به انبارداری حساس هستند و سریع دچار فرسودگی میشوند. فرسودگی بذور منجر به کاهش درصد و سرعت جوانهزنی و در نهایت کاهش عملکرد دانه میشود. اگرچه با روشهای انبارداری مناسب میتوان سرعت فرسودگی را کاهش داد، اعمال برخی تیمارها نیز روی بذور فرسوده و یا محلولپاشی برخی مواد روی گیاهان حاصل از این بذور میتوانند بر بهبود عملکرد بذر مؤثر باشند. کاربرد مواد ضدپیری مانند عصاره جلبک در گیاهان میتواند بهعنوان آنتیاکسیدان عمل کند و اثرات ناشی از فرسودگی را کاهش دهد. جهت ارزیابی مراحل فنولوژیک و عملکرد دانه سویا آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود طی دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کیفیت اولیه بذر در دو سطح (بذور نرمال و بذور فرسوده) و عصاره جلبک قهوهای (Ascophyllum nodosum) در چهار سطح (شاهد، پرایمینگ، محلولپاشی و کاربرد توأم پرایمینگ و محلولپاشی با غلظت 3/0 درصد) بود. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. فرسودگی موجب کاهش معنیدار 50/23 و 33/25 درصدی در سبز شدن گیاهچه شد. پیشتیمار بذور نرمال و فرسوده با عصاره جلبک در سال اول موجب افزایش 33/16 و 33/7 درصدی این صفت نسبت به عدم کاربرد عصاره جلبک شد. در سال دوم آزمایش کاربرد عصاره جلبک موجب افزایش 67/12 درصدی سبز شدن گیاهچه در شرایط نرمال شد و در شرایط فرسودگی افزایش 33/8 درصدی با کاربرد عصاره جلبک به ثبت رسید. در این پژوهش اعمال فرسودگی سبب افزایش معنیدار صفات فنولوژیکی در گیاه سویا شد. استفاده از عصاره جلبک بهصورت پرایمینگ و کاربرد توأم پرایمینگ و محلولپاشی برگی توانست سرعت وقوع صفات فنولوژیکی را تا سطح معنیداری افزایش دهد. عملکرد دانه در گیاهان حاصل از بذور فرسوده 69/32 درصد کمتر از گیاهان شاهد شد. استفاده از عصاره جلبک بهصورت پرایمینگ، محلولپاشی برگی و کاربرد توأم پرایمینگ و محلولپاشی برگی بهترتیب موجب افزایش 43/54، 69/15 و 85/87 درصدی عملکرد دانه نسبت به گیاهان شاهد شد. در این پژوهش کاربرد عصاره جلبک دریایی بهصورت پرایمینگ بذری بهتر از حالت محلولپاشی برگی عمل کرد. میتوان پرایمینگ و ترکیب توأم پرایمینگ و محلولپاشی با عصاره جلبک را جهت تسریع وقوع صفات فنولوژیکی در گیاه سویا توصیه نمود. کاربرد توأم پرایمینگ و محلولپاشی عصاره جلبک جهت بهبود عملکرد دانه سویا در شرایط نرمال و فرسودگی توصیه میشود.
