تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

علمی پژوهشی - اصلاح نباتات

مقایسه سه روش مختلف استخراج RNA ژنومی از پوست و گوشت میوه پرتقال تامسون ناول (Citrus sinensis L.)

فاطمه احمدی؛ محمد مهدی شریفانی؛ امیر موسوی؛ نگین اخلاقی امیری؛ مصطفی خوشحال سرمست؛ خلیل زینلی نژاد

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 1-10

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41200.2043

چکیده

پژوهش حاضر به منظور مقایسه روشهای مختلف استخراج RNAکل با کیفیت بالا در پرتقال تامسون ناول می باشد. مرکبات جز یکی از میوه های استراتژیک در ایران محسوب میگردد و یافتن روش مناسب و کمهزینه ... بیشتر پژوهش حاضر به منظور مقایسه روشهای مختلف استخراج RNAکل با کیفیت بالا در پرتقال تامسون ناول می باشد. مرکبات جز یکی از میوه های استراتژیک در ایران محسوب میگردد و یافتن روش مناسب و کمهزینه برای کارهای اجرایی و مولکولی حائز اهمیت است. مواد گیاهی مورد استفاده برای استخراج RNA کل از دو قسمت مختلف پوست (شامل فلاودو و آلبدو) و گوشت پرتقال تامسون ناول از ایستگاه تحقیقات باغبانی قائمشهر، مازندران در سال 1398 جمع آوری شدند. میوه ها بعد از نمونه گیری، در نیتروژن مایع به حالت فریز شده قرار گرفتند و تا زمان استفاده در منفی 80 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل مولکولی، نمونهها به آزمایشگاه گروه باغبانی گرگان منتقل شدند. و برای مطالعه از سه روش شامل: تریازول، دنازیست غیرستونی و RNX-PlusTM استخراج RNA کل ارزیابی گردید. به منظور نشان دادن کیفیت و کمیت RNA، بر روی ژل آگارز 1% و با استفاده از اسپکتوفتومتر نانودرآپ در طول موج 230، 260 و 280 تعیین گردید. نتایج با استفاده از طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و آزمون دانکن در سطح معنیدار 5 درصد و با استفاده از نرم افزار SAS 9.0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج وجود باندهای ریبوزومی S28 و S18 مجزا و واضح روی ژل الکتروفورز نمایش میدهد و یکپارچگی RNA با باندهای ریبوزومی شارپ بدست آمد. همچنین با استفاده از این روشها نسبت جذب 280/260، بین 94/1- 80/1 بیانگر این است که، نمونهها بدون آلودگی پروتئین در RNA استخراج شده بودند. و در نسبت جذب 230/260، بین 14/2- 0/2 نمونهها بدون آلودگی پلیساکارید و فنل نشان داده شد. در مقایسه با سایر روشها، در روش تریازول اختلاف معنیداری مشاهده شد. این روش به طور موفقیت آمیزی باعث جداسازی RNA از دو بخش میوه پرتقال شد. بهطورکلی نمونههای جذب 9/1 تا 2 بیشترین خلوص RNA استخراجی دارند و متوسط غلظت RNA در روش تریازول به ترتیب در پوست پرتقال 90/379 (نانو گرم بر میکرو لیتر) و گوشت پرتقال 15/352 (نانو گرم بر میکرو لیتر) داشتند. و کمترین غلظت در روش دنازسیت غیرستونی به میزان 10/263 (نانو گرم بر میکرو لیتر) در گوشت میوه محاسبه گردید. روش تریازول یکی از بهترینها برای استخراج RNA کل باکیفیت میباشد. در ارتباط با این روش بیشترین غلظت و خلوص RNA در نمونه های مختلف (پوست و گوشت) پرتقال نشان داد. به طور کلی در نمونه های پوست (فلاودو و آلبدو) غلظت RNA بیشتری بدست آمد.

علمی پژوهشی - باغبانی

تاثیر دو سیستم آبیاری بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای

محمد رضا فایضی زاده؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ اسمعیل خالقی؛ محمد الباجی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 11-23

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35144.1943

چکیده

تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییریافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید ... بیشتر تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییریافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید چمران اهواز مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصافی با سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که طول میوه، سفتی بافت و غلظت کلسیم میوه در سامانه کشت بدون خاک باز بهتر شد و مواد جامد محلول، لیکوپن، کاروتنوئید و غلظت سدیم میوه در سامانه کشت بدون خاک بسته بهتر بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و غلظت مواد فنولی و غلظت کلسیم و سدیم میوه در رقم امیرا بهتر بود و مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون در رقم 22-4V بهتر شد. محصول میوه در رقم 22-4V (38/29 گرم در بوته) نسبت به رقم امیرا (70/3648 گرم در بوته) بهتر شد. اثر متقابل سامانه کشت بدون خاک و رقم بر غلظت پتاسیم و منیزیم میوه در سطح 1 درصد و ماده خشک میوه در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری داشت. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه و پلی‌فنول کل با غلظت پتاسیم میوه همبستگی مثبت داشتند. براساس نتایج این آزمایش سامانه کشت بدون خاک بسته و رقم امیرا باعث افزایش کیفیت میوه گردید و رقم 22-4V باعث افزایش عملکرد درکشت گلخانه‌ای شد.

علمی پژوهشی - باغبانی

تأثیر گرد و غبار بر میزان کلروفیل برگ، هدایت روزنه‌ای‌ و درصد تشکیل میوه خرمای مضافتی

محمد عثمان امرا؛ محمود رمرودی؛ علیرضا راشکی؛ محمد گلوی؛ میترا جباری

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 25-37

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.36683.1968

چکیده

در سال‌های اخیر گرد و غبار اثر و پیامدهای زیانباری روی درختان خرما در مناطق مختلف داشته است. این پدیده روی کمیت و کیفیت محصول خرما اثرات منفی دارد. در این راستا، پژوهشی جهت بررسی تأثیر گرد و غبار بر کلروفیل ... بیشتر در سال‌های اخیر گرد و غبار اثر و پیامدهای زیانباری روی درختان خرما در مناطق مختلف داشته است. این پدیده روی کمیت و کیفیت محصول خرما اثرات منفی دارد. در این راستا، پژوهشی جهت بررسی تأثیر گرد و غبار بر کلروفیل برگ، هدایت روزنه‌ای، درصد تشکیل و ریزش میوه درختان خرما در سه منطقه از شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان با شدت‌های مختلف گرد و غبار انجام گرفت. انتخاب مکان‌های مورد مطالعه با استفاده از داده‌های هواشناسی و ماهوارهایی به تفکیک غلظت‌های مختلف گرد و غبار صورت گرفت و منطقه روتک (شدت گرد و غبار بالا)، جالق (شدت گرد و غبار متوسط) و سراوان (شدت گرد و غبار کم) انتخاب شدند. در هر یک از سه منطقه تعداد 5 نخلستان و درون هر نخلستان تعداد 5 اصله درخت خرما با شرایط یکسان انتخاب شدند. جهت اندازه‌گیری میزان کلروفیل برگ در دو حالت بدون شستشو و پس از شستشو و نیز هدایت روزنه‌ای از پنج برگ انتخابی، نمونه‌گیری‌ها انجام و اندازه‌گیری‌ها صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌دار میزان کلروفیل برگ بعد از شستشو و هدایت روزنه‌ای در سه منطقه بود. در منطقه سراوان با غبار ناچیز بیش‌ترین میزان کلروفیل برگ و در روتک با غلظت بالای گرد و غبار کم‌ترین مقدار آن مشاهده و همچنین مقدار کلروفیل برگ در هر سه منطقه در شرایط شستشوی برگ‌ها (سراوان در حالت شستشو 94/62) بیش‌تر از حالت عدم شستشو برگ‌ها (سراوان بدون شستشو 49/54) بود. میزان کلروفیل برگ در منطقه روتک با غلظت زیاد گرد و غبار در حالت شستشو 05/41 و در منطقه سراوان با گرد و غبار خیلی کم‌تر و در حالت شستشو 94/62 بود که بیانگر اختلاف معنی دار در مناطق از لحاظ میزان کلروفیل برگ بود. نتایج مقایسه میانگین نشان دهنده کاهش هدایت روزنه‌ای در مناطقی با میزان بالای گرد و غبار (منطقه روتک) نسبت به مناطقی با گرد و غبار پایین بود. بیش‌ترین درصد تشکیل میوه (98/92 درصد) در منطقه سراوان با میزان کم گرد و غبار و کم‌ترین آن (60 درصد) در منطقه روتک با میزان بالای گرد و غبار مشاهده شد. بیش‌ترین درصد تلقیح (85/98) و کم‌ترین درصد ریزش (14/1) نیز در منطقه سراوان و کم‌ترین درصد تلقیح (28/89) و بیش‌ترین درصد ریزش (17/10) در منطقه روتک مشاهده شد. در کل نتایج بیانگر اثرات منفی غلظت بالای گرد و غبار بر ویژگی‌های مورد بررسی بود.

علمی پژوهشی - باغبانی

کاربرد اسید فولیک و بیوچار در تنش خشکی چمن اسپورت

فاطمه فیروزی؛ موسی سلگی؛ علیرضا خالقی؛ حسین باقری

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 39-50

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41511.2053

چکیده

هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر اسید فولیک و ترکیب بیوچار بر چمن اسپورت تحت شرایط تنش خشکی بود. بههمین منظور از دو ماده اسید فولیک (صفر، 250 و500 میلیگرم بر لیتر) و بیوچار (صفر، 20 و 40 گرم بر کیلوگرم خاک) ... بیشتر هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر اسید فولیک و ترکیب بیوچار بر چمن اسپورت تحت شرایط تنش خشکی بود. بههمین منظور از دو ماده اسید فولیک (صفر، 250 و500 میلیگرم بر لیتر) و بیوچار (صفر، 20 و 40 گرم بر کیلوگرم خاک) پس از تنش خشکی در دو سطح 100 درصد (آبیاری کامل) و 50 درصد (تنش خشکی) ظرفیت زراعی استفاده شد. پس از اعمال تنش خشکی صفاتی مانند کیفیت ظاهری (تراکم، رنگ، بافت و پوشش) کلروفیل، پرولین و میزان عناصر نیتروژن، پتاسیم،کلسیم و فسفر اندازهگیری شدند. این تحقیق بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1397 و در گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه اراک اجرا شد. کاربرد بیوچار بهمیزان 20 گرم بر کیلوگرم سبب افزایش میزان پوشش در چمن اسپورت شد. همچنین مشخص شد که تنش خشکی سبب کاهش ویژگیهای کیفی رنگ، تراکم، بافت و پوشش چمن شده، ولی سبب افزایش میزان نیتروژن در چمن اسپورت گردید. در این تحقیق کاهش پتاسیم بافت برگها با کاربرد بیوچار تحت تنش خشکی مشاهده شد. در حالیکه افزایش محتوای پتاسیم با افزایش اسید فولیک در شرایط تنش خشکی مشاهده شد. بیوچار بهتنهایی در غلظت 20 گرم بر کیلوگرم سبب افزایش میزان پوشش چمن نسبت به شاهد شد. اما کاربرد بیوچار در شرایط تنش خشکی اثر مثبتی بر صفات مورد مطالعه نداشت و حتی سبب کاهش میزان پتاسیم تحت تنش 50 درصد مشاهده شد. در این آزمایش تنش خشکی باعث کاهش رنگ، تراکم، بافت و پوشش چمن اسپورت شد. کاربرد اسید فولیک تحت شرایط تنش خشکی سبب افزایش میزان نیتروژن و پتاسیم در گونه چمنی مورد مطالعه شد. با اینحال بدون کاربرد اسید فولیک و در ترکیب با 40 گرم بیوچار بر کیلوگرم خاک سبب افزایش میزان کلسیم نسبت به شاهد شد. کاربرد همزمان دو ماده بیوچار و اسید فولیک تحت شرایط تنش خشکی باعث افزایش میزان فسفر نسبت به شاهد شد. گرچه بیوچار اثر مثبت بر صفت کیفی پوشش چمن اسپورت داشت، اما تاثیر چندانی بر افزایش جذب عناصر تحت تنش خشکی نشد. بنابراین میزان 20 گرم بیوچار بر کیلوگرم خاک توصیه میشود. با اینحال اسید فولیک اثرات مثبتی بر صفت کیفی پوشش چمن اسپورت و افزایش جذب عناصر غذایی تحت تنش خشکی داشت. از اینرو غلظت 250 میلیگرم در لیتر اسید فولیک غلظت بهینه و اثرگذار میباشد که در این تحقیق پیشنهاد میشود.

علمی پژوهشی - باغبانی

کاربرد قبل از برداشت کیتوسان و نانو کیتوسان بر فعالیت‌های آنزیمی، شاخص‌های کیفی و حسی پسته تر رقم ’احمدآقایی‘

شیرین تقی پور؛ عبداله احتشام نیا؛ حسین حکم آبادی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 51-63

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41148.2042

چکیده

این مطالعه در سال 1400 در دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان و باغ تحقیقاتی تات سبز استان قزوین انجام شد. در این آزمایش به بررسی اثر محلولپاشیهای قبل از برداشت کیتوسان (صفر، 500 و 1000 میلیگرم در لیتر) ... بیشتر این مطالعه در سال 1400 در دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان و باغ تحقیقاتی تات سبز استان قزوین انجام شد. در این آزمایش به بررسی اثر محلولپاشیهای قبل از برداشت کیتوسان (صفر، 500 و 1000 میلیگرم در لیتر) و نانوکیتوسان (صفر، 250 و 500 میلیگرم در لیتر) بر ویژگیهای کیفی و حسی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی و ماندگاری پسته تر رقم ’احمدآقایی‘ در پنج زمان مختلف (صفر، 25، 50 و 75 روز پس از برداشت) در دمای 5/0±4 سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 80 درصد پرداخته شد. نتایج نشان داد که میوه‌های تیمار شده با نانوکیتوسان 500 میلیگرم در لیتر دارای بالاترین سفتی پوسته (13/8 نیوتن) بودند. کم‌ترین درصد کاهش وزن در تیمار نانوکیتوسان 250 میلیگرم در لیتر در 25 روز پس از انبارمانی (14/0 درصد) مشاهده شد. همچنین فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در میوه‌های تیمار شده با نانوکیتوسان 500 میلیگرم در لیتر افزایش یافت. کم‌ترین میزان فعالیت آنزیم پلی فنول اکسیداز متعلق به تیمار نانوکیتوسان 250 میلیگرم در لیتر بود و بیش‌ترین فعالیت آنزیم گایوکول پراکسیداز در تیمار کیتوسان 1000 میلیگرم در لیتر مشاهده شد. کم‌ترین و بیشترین میزان عدد پراکسید، بهترتیب در تیمار نانوکیتوسان 250 میلیگرم در لیتر و شاهد در روزهای صفر و 75 روز پس از انبارمانی بهدست آمد. میزان اسیدهای چرب آزاد در طول مدت انبارمانی روند افزایشی نشان داد و در تیمارهای کیتوسان و نانوکیتوسان این روند، کندتر بود، به طوریکه کم‌ترین میزان اسیدهای چرب آزاد در تیمار نانوکیتوسان 250 میلیگرم در لیتر در روز صفر و بیش‌ترین میزان اسید چرب آزاد در تیمار شاهد در روز 75 انبارمانی مشاهده شد. پستههای تازه پوششدار شده با نانوکیتوسان 250 و 500 میلیگرم در لیتر بهطور معنیداری بالاترین میانگین نمرات حسی را در شاخص بازارپسندی، ظاهر پوست، خندانی و تردی بافت نسبت به شاهد نشان دادند. بنابراین می‌توان اظهار نمود که کاربرد نانوکیتوسان 250 میلیگرم در لیتر در مرحله قبل از برداشت، با توجه به حفظ ویژگیهای کیفی و حسی، و افزایش قابلیت ماندگاری پسته تازه تا 75 روز نسبت به شاهد، و بهعنوان یک ترکیب طبیعی و زیست تجزیهپذیر قابل توصیه می‌باشد.

علمی پژوهشی - زراعت

ارزیابی تنوع فنوتیپی درجه-روز رشد تجمعی (GDD) و عملکرد دانه در ارقام گندم بهاره تحت شرایط بهینه و کمبود روی

نسرین ولی پور؛ هادی علی پور؛ رضا درویش زاده

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 65-78

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39617.2003

چکیده

با توجه به اهمیت عنصر روی در بسیاری از فرآیندهای گیاهی، این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع با استفاده از خصوصیات فنولوژیکی و بررسی اهمیت این صفات با عملکرد دانه در اثر درجه روز رشد (GDD)، در 64 رقم گندم بهاره تحت ... بیشتر با توجه به اهمیت عنصر روی در بسیاری از فرآیندهای گیاهی، این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع با استفاده از خصوصیات فنولوژیکی و بررسی اهمیت این صفات با عملکرد دانه در اثر درجه روز رشد (GDD)، در 64 رقم گندم بهاره تحت شرایط بهینه و تنش کمبود عنصر روی، پژوهشی در سال زراعی 99-1398 در قالب طرح لاتیس ساده در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. مراحل فنولوژیکی شامل تعداد روز تا جوانهزنی، تعداد روز تا سنبلهدهی، تعداد روز تا گردهافشانی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و طول دوره پر شدن دانه به همراه GDD آنها زمانیکه 50 درصد نمونهها در مرحله نموی مربوطه قابل مشاهده بودند، یادداشتبرداری شدند. علاوه بر صفات فنولوژیکی تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه نیز مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تحت شرایط بهینه و تنش کمبود روی بین ارقام مورد بررسی از نظر تمامی صفات مورد مطالعه بهجز صفت تعداد روز تا گردهافشانی تفاوت آماری معنیداری وجود دارد. براساس نتایج آمارههای توصیفی تحت شرایط تنش کمبود روی صفات عملکرد، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه کاهش و صفات فنولوژیک افزایش داشتند. در میان صفات فنولوژیک، نه تنها صفت تعداد روز تا سنبلهدهی تنوع نسبتاً بالایی داشت، بلکه براساس نتایج همبستگی و رگرسیون ارتباط معنیداری با عملکرد دانه در شرایط تنش کمبود روی نشان داد. تجزیه به عاملها نشان داد که در شرایط نرمال چهار عامل اصلی 81/87 درصد از تغییرات کل را تبیین نمودند، به طوری که سهم عاملهای اول تا چهارم به ترتیب 38/38، 52/21، 88/15 و 03/12 درصد بود. در شرایط تنش کمبود روی پنج عامل اصلی 68/95 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند، به طوری که سهم عاملهای اول تا پنجم به ترتیب 62/34، 48/18، 51/17، 66/14 و 40/10 بود. تجزیه کلاستر ارقام گندم بهاره مورد مطالعه را در شرایط نرمال و تنش کمبود روی به ترتیب در سه و چهار گروه طبقهبندی نمود. براساس نتایج تجزیه کلاستر در شرایط بهینه و تنش کمبود روی، ارقام نیشابور، گلستان و گهر به عنوان ارقام مطلوب و متحمل شناسایی شدند که میتوانند در برنامههای به نژادی آتی مورد استفاده قرار گیرند. نتایج حاصل از گروهبندی تجزیه کلاستر براساس نتایج تابع تشخیص کانونیکی مورد تأیید قرار گرفت.

علمی پژوهشی - زراعت

ارزیابی جوانه‌زنی بذر سالیکورنیا (Salicornia persica) در شرایط ایزو اسمزی با استفاده از مدل‌های زمان رطوبتی و زمان شوری

طیبه عطایی نسب؛ حمیدرضا بلوچی؛ علی مرادی؛ محسن موحدی دهنوی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 79-90

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41253.2045

چکیده

به‌ منظور تعیین اثر پتانسیل‌های اسمزی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول و کلرید سدیم بر جوانه‌زنی و برازش مدل‌های زمان- رطوبتی و زمان- شوری بذرهای سالیکورنیا دو آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ... بیشتر به‌ منظور تعیین اثر پتانسیل‌های اسمزی ناشی از پلی‌اتیلن گلایکول و کلرید سدیم بر جوانه‌زنی و برازش مدل‌های زمان- رطوبتی و زمان- شوری بذرهای سالیکورنیا دو آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه یاسوج در سال 1398 اجرا گردید. آزمایش اول تنش خشکی که شامل 13 سطح پتانسیل اسمزی (صفر، 3/0-، 6/0-، 9/0-، 2/1-، 5/1-، 8/1-، 1/2-، 4/2-، 7/2-، 3-، 3/3- و 6/3- مگاپاسکال) و برای ایجاد آنها از پلی‌اتیلن گلایکول 6000 استفاده شد و آزمایش دوم تنش شوری که شامل 13 سطح غلظت کلرید سدیم با اسمز مشابه آزمایش اول (صفر، 62، 122، 187، 249، 311، 368، 435، 498، 560، 622، 684 و 745 میلی‌مولار) بود. نتایج خروجی مدل‌ها نشان داد که ضریب مدل زمان- رطوبتی و زمان- شوری به ترتیب 8/96 مگاپاسکال ساعت و 87/16181 میلی‌مولار ساعت و آستانه تحمل به خشکی و شوری به ترتیب 28/3- مگاپاسکال و 62/714 میلی‌مولار بود و مدل زمان- شوری بهتر از مدل- زمان رطوبتی جوانه‌زنی بذرهای سالیکورنیا را کمی‌سازی کرد. روند کاهش سرعت و درصد جوانه‌زنی در تنش خشکی بیشتر از تنش شوری بود. براساس نتایج این تحقیق با استفاده از مدل زمان شوری در مطالعات بیولوژیکی گیاهان هالوفیت تحت تنش اسمزی می‌توان حدآستانه تحمل و مدت زمان لازم برای جوانه‌زنی را در غلظت‌های مختلف نمک به خوبی مشخص کرد.

علمی پژوهشی - زراعت

تأثیر سطوح کود دامی و سولفات منگنز بر عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دم روباهی Setaria italic L.

صادق صالحی نیا؛ محمدعلی بهدانی؛ محمد حسن سیاری زهان؛ حمید رضا فلاحی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 91-103

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41899.2057

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود دامی شتر و سولفات منگنز بر رشد و عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دمروباهی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بـا سـه تکـرار در سـال زراعی 99-1398 ... بیشتر به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود دامی شتر و سولفات منگنز بر رشد و عملکرد و اجزای عملکرد ارزن دمروباهی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بـا سـه تکـرار در سـال زراعی 99-1398 در اراضی تحت کشت چاه ابوذر، شهرستان خوسف اجـرا گردیـد. تیمارهای آزمایشی شامل: کود شتر در سه سطح (0، 10 و 20 تن در هکتار) و سولفات منگنز در چهار سطح (0، 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کود شتر و سولفات منگنز و اثر برهمکنش بین آنهـا تـأثیر معنـیداری بـر عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در خوشه و عملکرد دانه داشتند. به طوری که بیشترین مقادیر شاخصهای فوق در تیمار کود شتر 20 تن در هکتار و 90 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز مشاهده شد. بیشترین و کمترین تعداد پانیکول به ترتیب در تیمار 20 تن کود شتر و کاربرد 30 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز و تیمار شاهد بدون استفاده از کود شتر و سولفات منگنز بدست آمد. همچنین طول پانیکول تحت تأثیر اثرات اصلی میزان کود دامی و سولفات منگنز قرار گرفت. به طوری که بیشترین طول پانیکول در تیمار مصرف 20 تن در هکتار کود دامی و تیمار استفاده از 90 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز حاصل شد. اثر سطوح کود دامی بر تعداد پنجه در بوته، تعداد خوشه در بوته و تعداد بوته در متر مربع معنیدار بود اما سایر اثرات بر این صفات تأثیر معنیداری نداشتند و بیشترین میزان تعداد پنجه در بوته، تعداد خوشه در بوته و تعداد بوته در متر مربع در تیمار 20 تن در هکتار کود دامی شتر بدست آمدند. اثرات اصلی سطوح مختلف کود دامی و سولفات منگنز در سطح احتمال یک درصد تأثیر معنیداری بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت ارزن داشتند اما اثر متقابل این فاکتورها تأثیر معنیداری بر این صفات نداشتند. بیشترین میزان وزن هزار دانه در تیمار مصرف 20 تن در هکتار کود شتر و تیمار 90 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز مشاهده شد. همچنین بالاترین شاخص برداشت مربوط به تیمار 20 تن در هکتار کود شتر بود و همچنین از مصرف 60 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز بیشترین میزان شاخص برداشت بدست آمد. در نهایت میتوان نتیجه گرفت برترین تیمارها در این آزمایش مصرف 20 تن در هکتار کود شتر و 90 کیلوگرم در هکتار سولفات منگنز، بودند. در واقع کود دامی با در اختیار قرار دادن تدریجی عناصر و استفاده از عنصر ریز مغذی منجر به بهبود رشد گیاه میگردد. استفاده ازکود دامی از جمله راهکارهای مناسب جهت نیل به کشاورزی اکولوژیک است که میتواند تولیدات کشاورزی را افزایش دهد.

علمی پژوهشی - علوم علف های هرز

ارزیابی اثر دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز در مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیر

رضا زاهدی پور؛ آیدین خدایی جوقان؛ احمد زارع

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 105-115

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40244.2017

چکیده

به منظور ارزیابی اثر دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر عملکرد سوخ، اجزای عملکرد سیر و وزن خشک علف های هرز تحت تاثیر مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ... بیشتر به منظور ارزیابی اثر دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر عملکرد سوخ، اجزای عملکرد سیر و وزن خشک علف های هرز تحت تاثیر مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397-1398 در رامهرمز انجام شد. فاکتور اول شامل مدیریت تغذیه (شیمیایی و آلی) و فاکتور دوم شامل 12 تیمار دوره های تداخل و کنترل علف های هرز (0، 20، 40،60، 80، 120 و 160 روز) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مدیریت تغذیه به جزء ارتفاع ساقه سیر برای صفات اندازه گیری شده علف های هرز (شامل وزن خشک علف های هرز باریک برگ، پهن برگ و کل علف های هرز) و صفات سیر شامل قطر سوخ، وزن سوخ، تعداد سیرچه در سوخ و عمکلرد سوخ معنی دار بود. همچنین تیمار دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر تمامی صفات اندازهگیری شده علفهای هرز و سیر معنیدار بود. برهمکنشی از تیمارهای مدیریت تغذیه و علفهای هرز بر صفات مورد مطالعه مشاهده نشد. نتایج نشان داد که بین دو مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی برای صفات اندازه گیری شده سیر اختلاف معنی داری مشاهده گردید. اکثر صفات عملکرد و اجزای عملکرد سیر در کاربرد کودهای آلی نسبت به کودهای شیمیایی بیشتر بود. همچنین وزن خشک علف های هرز باریک، پهنبرگ و کل علف های هرز در شرایط کاربرد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای آلی 5/11، 9 و 5/10 درصد افزایش یافت. نتایج دوره های تداخل و کنترل علف های هرز نشانداد که با افزایش دوره تداخل علف های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد سیر کاهش و از دوره تداخل 120 روز عملکرد سیر 100 درصد کاهش داشت و با افزایش دوره کنترل (کنترل در تمام فصل رشد) عملکرد سوخ به بالاترین مقدار خود 3230 گرم در مترمربع رسید. همچنین کنترل علف های هرز به مدت20 روز در مراحل اولیه رشد سیر منجر به کاهش 86 درصدی عملکرد سوخ گردید. نتایج نشان داد که با توجه به حضور علف های هرز و قدرت رقابتی ضعیف سیر در برابر علف های هرز، مزرعه بایستی به مدت طولانی کنترل گردد و استفاده از کودهای آلی به دلیل آزادسازی تدریجی عناصر غذایی به خاک و افزایش ماده آلی در جهت حرکت به سمت مدیریت پایدار کشاورزی توصیه میگردد.

علمی پژوهشی - علوم علف های هرز

بررسی کنترل شیمیایی علف ‌هرز گل قاصدک (Taraxacum sp.) در چمن فریژ کنتاکی (Poa pratensis L.)

سیده مریم مصباحی؛ مسعود قاسمی قهساره؛ سمیه اسماعیلی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 117-127

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41710.2055

چکیده

به منظور کنترل علفهرز گل قاصدک در زمین چمن فریژکنتاکی، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار در شهریور ماه 1400 در فضای سبز دانشگاه شهرکرد انجام شد. تکرارها شامل کرت‌های با ابعاد ... بیشتر به منظور کنترل علفهرز گل قاصدک در زمین چمن فریژکنتاکی، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار در شهریور ماه 1400 در فضای سبز دانشگاه شهرکرد انجام شد. تکرارها شامل کرت‌های با ابعاد 1×1 متر و فاکتورها شاملدو علف‌کش یو 46-کمبی فلویید و دوپلوسان سوپر و برهمکنش آنها با آیوکسینیل می باشند. علفکش آیوکسینیل 10 روز پس از کاربرد یو 46-کمبی فلویید یا دوپلوسان سوپر به‌کار رفت. تمام کرت‌های انتخاب شده آلوده به علف‌هرز گل قاصدکو تیمارها شامل یو 46-کمبی فلویید در دو سطح 5/1 و 2 لیتر در هکتار (U1.5 و U2)، دوپلوسان سوپر در دو سطح 2 و 5/2 لیتر در هکتار (D2 و D2.5)، برهمکنش آنها با علف‌کش آیوکسینیل در دو سطح صفر و 2 لیتر در هکتار (I0 و I2) و شاهد (استفاده از آب مقطر به جای سم) بود. نتایج نشان داد کمترین مقدار وزن تر و خشک علف هرز گل قاصدک و بیشترین میزان راندمان کارایی علفکش مربوط به تیمارهای 2 لیتر در هکتار یو 46-کمبی فلویید + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (U2+I2) و 5/2 لیتر در هکتار دوپلوسانسوپر +5/2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (D2.5+I2) بود. این تیمارها، تفاوت معنیداری با تیمار D2+I2 و U1.5+I2 نداشتند. کمترین مقدار رویش مجدد گل قاصدک در تیمار D2+I2 مشاهده شد. بیشترین وزن تر چمن مربوط به شاهد بود که تفاوت معنیداری با تیمار D2+I2 و U1.5+I2 نداشت. مقدار کلروفیلa،b و کل، در تیمارU1.5+I0 نسبت به دیگر تیمارها بیشتر بود. از سوی دیگر در تیمارهایی که قاصدک به‌طور کامل کنترل شده بود، میزان کلروفیل چمن نیز بالا بود. از این رو، بهبود سبزینگی چمن می‌تواند به تامین نور بیشتر برای برگ‌های چمن در اثر حذف برگ‌های گل قاصدک و یا اثر‌های فیزیولوژیکی مثبت احتمالی 2,4-D و یاMCPA (موجود در سم یو 46-کمبی فلویید) بر سنتز کلرفیل باشد. به‌طور کلی، تیمارها در شاخص‌های کلروفیل کل، کارتنوئید، کیفیت ظاهری چمن، وزن خشک چمن تفاوت معنیدار نداشتند. از این رو، بر اساس نتایج این آزمایش به علت وزن بالای چمن، کنترل خوب علف هرز قاصدک و کاهش رویش دوباره آن، تیمارهای 2 لیتر در هکتار دوپلوسان سوپر + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (D2+I2) و 5/1 لیتر در هکتار یو 46-کمبی فلویید + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (U1.5+I2) پیشنهاد میشود.

علمی پژوهشی - کشت بافت

مقایسه جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه Bornm. & Fleischm Ophrys schulzei در محیط کشت‌های مختلف درون شیشه‌ای

فروزان ولدی؛ جلال خورشیدی؛ علی اکبر مظفری؛ یاور وفایی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 129-140

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42629.2068

چکیده

Ophrys schulzei، گونهای ارکید است که بخش زیرزمینی آن کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. درصد جوانهزنی پایین، شرایط اکولوژیکی خاص مورد نیاز و برداشتهای بیرویه و غیر اصولی از این گیاه ... بیشتر Ophrys schulzei، گونهای ارکید است که بخش زیرزمینی آن کاربردهای زیادی در صنایع غذایی و دارویی دارد. درصد جوانهزنی پایین، شرایط اکولوژیکی خاص مورد نیاز و برداشتهای بیرویه و غیر اصولی از این گیاه موجب شده که جمعیت آن در عرصه طبیعی به شدت کاهش یافته و در معرض خطر انقراض قرار گیرد. بنابراین ارزیابی روشهای مختلف تکثیر این گیاه بهمنظور حفاظت برونجای و نیز تکثیر و اهلیسازی آن، از ضروریات است. در این پژوهش، جوانهزنی، تشکیل پروتوکورم و شاخصهای رشدی گیاهچه Ophrys schulzei در 5 نوع محیط کشت درون شیشه ای شامل Malmgren،Orchimax ،P723 ، و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار طی سالهای 1398 تا 1400 در مرکز پژوهشی اصلاح و توسعه گیاهان دارویی دانشگاه کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بیشترین (26/25 درصد) و کمترین (0 درصد (درصد جوانهزنی بهترتیب در محیط کشتهای Malmgren و Orchimax مشاهده شد. پروتوکورمها در محیط کشت Malmgren زودتر از سایر محیط کشتها (33/19 روز پس از کشت بذر) بوجود آمدند. در محیط کشت ، پروتوکورمها پس از بوجود آمدن در همان حالت باقی ماندند و هیچ گونه تغییر قابل توجهی در آنها مشاهده نشد. مریستمهای اولیه در محیط کشت Malmgren، زودتر از دو محیط کشت و P723 (66/105 روز پس از کشت بذر) ظاهر شدند. فقط در سه محیط کشت P723، Malmgren و ، گیاهچه تشکیل شد. بیشترین وزن پروتوکورم (12/0 گرم) متعلق به محیط کشت Malmgren، و بیشترین طول ریشه (44/21 میلیمتر)، وزن ریشه (19/0 گرم)، وزن اندام هوایی (05/0 گرم)، طول گیاهچه (98/45 میلیمتر) و وزن گیاهچه (37/0 گرم)، متعلق به گیاهچههای محیط کشت P723 بود. از نظر تعداد ریشه و طول اندام هوایی گیاهچه، بین سه محیط کشت مذکور تفاوت معنیداری مشاهده نشد. بهطور کلی، از بین محیط کشتهای مورد مطالعه، Malmgren و P723 محیط کشتهای مناسبتری جهت تولید گیاهچه Ophrys schulzei شناخته شدند.

علمی پژوهشی - گیاهان دارویی و معطر

اثر محلول‌پاشی کودهای آهن و روی بر برخی خصوصیات زراعی بالنگوی شهری در شرایط تنش کم-آبی پس از گل‌دهی

ماندانا آژند؛ محسن سعیدی؛ علی بهشتی آل آقا؛ دانیال کهریزی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، صفحه 140-154

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41711.2056

چکیده

بالنگوی شهری یکی از گیاهان مهم دارویی - روغنی مقاوم به خشکی و مناسب جهت کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. با این وجود تحقیقات اندکی در مورد تغذیه این گیاه در این مناطق صورت گرفته است. به همین ‌منظور ... بیشتر بالنگوی شهری یکی از گیاهان مهم دارویی - روغنی مقاوم به خشکی و مناسب جهت کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. با این وجود تحقیقات اندکی در مورد تغذیه این گیاه در این مناطق صورت گرفته است. به همین ‌منظور پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی طی دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به صورت آزمایش اسپلیت‌پلات – فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: آبیاری (تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی و عدم تنش) در کرت‌های اصلی، فاکتورهای محلول‌پاشی (غلظت‌های صفر، چهار و هشت در هزار سولفات آهن و روی) و زمان محلول‌پاشی (در ابتدای مراحل رشد رویشی و رشد زایشی) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، با اعمال تنش کم‌آبی عملکرد دانه و عملکرد روغن نسبت به تیمار عدم تنش کم‌آبی به ترتیب 24 و 17 درصدکاهش و درصد روغن 8 درصد افزایش یافت. همچنین تنش کم‌آبی، تعداد روز و نیاز حرارتی تا رسیدگی را به ترتیب 10 روز و 275 درجه روز رشد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی با توجه به تیمارهای آبیاری و زمان اعمال تیمارهای محلول‌پاشی در صفات مورد بررسی متفاوت بود. بیش‌ترین افزایش عملکرد روغن نسبت به تیمار شاهد مربوط به تیمارهای محلول‌پاشی روی 4 و 8 در هزار در مرحله رشد زایشی بود،که این صفت را به ترتیب از 339 و 283 در شرایط عدم تنش و تنش کم‌آبی به 539 و 513 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. بیش‌ترین تاثیر تیمارهای محلول‌پاشی آهن و روی بر افزایش ارتفاع بوته و تعداد روز و نیاز حرارتی تا مرحله رسیدگی مربوط به محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی در مرحله رشد رویشی بود. بنابراین در پژوهش حاضر، بالنگوی شهری با دوره رشد نسبتاً کوتاه (تعداد روز تا رسیدگی برابر با 115و125 به ترتیب در شرایط تنش و عدم تنش) و منطبق بودن بخشی از دوره رشد با بارندگی‌های منطقه و حصول عملکرد قابل قبول در شرایط وقوع تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی می‌تواند به عنوان گزینه‌ای مناسب برای قرار گرفتن در سیستم تناوب زراعی در منطقه مدنظر قرار گیرد. همچنین با در نظرگرفتن اثرات یکسان غلظت‌های‌ 4 در هزار و 8 در هزار آهن و روی بر عملکرد دانه، محلول‌پاشی غلظت 4 در هزار سولفات آهن و سولفات روی با توجه به اقتصادی بودن آن در اوایل رشد طولی ساقه و گل‌دهی می‌تواند در شرایط تنش کم‌آبی با هدف تعدیل اثرات نامطلوب تنش و دستیابی به عملکرد مطلوب توصیه ‌شود.

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

دوره و شماره: دوره 46، شماره 1، خرداد 1402، صفحه 1-154

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده