تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

علمی - پژوهشی

تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های جو پاییزه از نظر ویژگی‌های ریشه و نشانگرهای ISSR

سهیلا شایان؛ محمد مقدم واحد؛ سید ابوالقاسم محمدی؛ کاظم قاسمی گلعذانی؛ فهیمه صادق پور؛ احمد یوسفی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 323-336

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27840.1684

چکیده

چکیدههدف این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی میان 28 ژنوتیپ جو پاییزه با استفاده از صفات ریشه و 14 آغازگر ISSR طی دو آزمایش بود. آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ... بیشتر چکیدههدف این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی میان 28 ژنوتیپ جو پاییزه با استفاده از صفات ریشه و 14 آغازگر ISSR طی دو آزمایش بود. آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تبریز در سال 1388 صورت گرفت و صفات وزن خشک ریشه، حجم ریشه، وزن خشک بخش هوایی و نسبت وزن خشک ریشه به بخش هوایی اندازه‌گیری شدند. آزمایش مولکولی با 28 ژنوتیپ جو و 14 آغازگر ISSR انجام شد. تنوع معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های جو از نظر مشخصات ریشه مشاهده شد. ژنوتیپ‌های 3، 5، 9 و 20 دارای مقادیر بیشتری از نظر مشخصات ریشه بودند. تجزیه خوشه‌ای به روش Ward و فاصله اقلیدسی، ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه قرار داد که ژنوتیپ‌های گروه سوم از نظر کلیه صفات دارای میانگین بالاتری بودند. از 14 آغازگر ISSR مورد استفاده، 11 آغازگر الگوی نواری مناسب و قابل امتیازدهی تولید کردند. در مجموع، 559 نشانگر چند شکل با طول 80 تا 3000 جفت باز در ژنوتیپ‌های جو تولید شد. میزان اطلاعات چند شکلی نشانگرها بین 116/0 تا 252/0 و شاخص نشانگر بین 528/3 تا 972/27 به‌دست‌آمد. گروه‌بندی ژنوتیپ‌های جو بر اساس داده‌های مولکولی ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه منتسب کرد. بین نتایج گروه‌بندی بر اساس داده‌های مولکولی و صفات مورد مطالعه تا حدودی تطابق وجود داشت. بر مبنای بررسی ارتباط نشانگرهای ISSR با صفات کمی، ISSRهای 1 و 5 دارای رابطه معنی‌داری با اکثر صفات بودند. به نظر می‌رسد که می‌توان از نشانگرهای ISSR مورد مطالعه در امر گزینش به کمک نشانگر در برنامه‌های به‌نژادی جو استفاده کرد.

علمی - پژوهشی

بهینه‌سازی محیط کشت جهت ریزازدیادی سیب گوشت سرخ

نوشین کاظمی؛ محمداسماعیل امیری؛ مریم جعفرخانی کرمانی؛ زهرا سادات حسینی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 337-348

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26409.1649

چکیده

چکیدهاین پژوهش در سال 1391 در آزمایشگاه کشت بافت دانشگاه زنجان و با هدف بهینه‌سازی ریز‌ازدیادی یکی از ژنوتیپ‌های ارزشمند و بومی سیب گوشت سرخ انجام شد. آزمایش‌ها شامل بررسی اثر ترکیبات متفاوت تنظیم‌کننده‌های ... بیشتر چکیدهاین پژوهش در سال 1391 در آزمایشگاه کشت بافت دانشگاه زنجان و با هدف بهینه‌سازی ریز‌ازدیادی یکی از ژنوتیپ‌های ارزشمند و بومی سیب گوشت سرخ انجام شد. آزمایش‌ها شامل بررسی اثر ترکیبات متفاوت تنظیم‌کننده‌های رشد GA3 (در سه سطح صفر، 3 و 6 میکرومولار) وBAP (در چهار سطح صفر، 2، 4 و 6 میکرومولار) بر جنبه‌های مختلف پرآوری شامل تعداد برگ و ریز‌شاخه تولید‌شده در هر ریزنمونه، میزان رشد طولی ریزشاخه‌هاو وزن تر و خشک ریزنمونه‌هابود. آزمایش‌ها به‌صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار صورت گرفتند. همچنین، تأثیر غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشدی IBA (در پنج سطح صفر، 1، 2، 3 و 4 میکرومولار) و NAA (در پنج سطح صفر، 1، 2، 3 و 4 میکرومولار) بر ریشه‌زایی ریزنمونه‌ها بررسی شد. بهترین نتیجه برای پرآوری (9/7 تعداد ریزشاخه/ ریزنمونه/ 8 هفته) در محیط کشت حاوی چهار میکرومولار BAp و سه میکرومولار GA3 به‌دست‌آمد. به‌علاوه، گیاهان تکثیر‌شده در این تیمار نسبت به تیمارهای دیگر پژوهش، نتایج مطلوب‌تری در کلیه صفات مورد بررسی شامل تعداد برگ، میزان رشد طولی ریزشاخه‌هاو وزن تر و خشک ریز‌نمونه‌ها نشان دادند. نتایج نشان داد، محیط کشت MS 2/1 حاوی سه میکرومولار IBA با 2/85 درصد ریشه‌زایی طی هشت هفته بهترین ترکیب برای ریشه‌زایی بود. نتایج سازگاری نشان داد گیاهان ریشه‌دار‌شده در تیمارهای حاوی IBA بسیار موفق‌تر (100درصد) از گیاهچه‌های ریشه‌دار‌شده در تیمارهای حاوی NAA (40 درصد) بودند، لذا محیط کشت حاوی سه میکرومولار IBA کاراترین ترکیب جهت ریشه‌دار شدن و بقای سیب گوشت سرخ در مرحله سازگاری بود.

علمی - پژوهشی

کاهش اثرات مضر تنش شوری در گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L. cv. Mobin) با استفاده از اسید آسکوربیک

بهاره حاجی ور؛ محمد رضا زارع بوانی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 349-362

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27610.1672

چکیده

چکیدهشوری به فرآیندهاو ساختارهایسلولی در گیاهانآسیبمی‌رساند و موجب کاهش رشد و عملکرد می‌گردد. در پژوهش حاضر کاربرد اسید آسکوربیک برون‌زا به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی به‌منظور بهبود مقاومت به تنش ... بیشتر چکیدهشوری به فرآیندهاو ساختارهایسلولی در گیاهانآسیبمی‌رساند و موجب کاهش رشد و عملکرد می‌گردد. در پژوهش حاضر کاربرد اسید آسکوربیک برون‌زا به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی به‌منظور بهبود مقاومت به تنش شوری در گوجه‌فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در غالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان از ابتدای زمستان تا پایان بهارسال‌های 97-1396 به اجرا درآمد. پارامترهای رشدی، عملکرد، تبادلات گازی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، قندهای محلول و پرولین گیاه گوجه‌فرنگی تحت سطوح مختلف تنش شوری ( صفر، 25، 50 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم) و محلول‌پاشی با غلظت‌های مختلف اسید آسکوربیک (صفر، 5/2 و 5 میلی‌مولار) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش رشد، عملکرد، رنگیزه‌های فتوسنتزی و تبادلات گازی گردید. شوری همچنین باعث افزایش میزان پرولین و قندهای محلول در برگ شد. تیمار اسید آسکوربیک در هر دو شرایط تنش شوری و بدون تنش باعث افزایش شاخص‌های رشدی و عملکرد شد. در شرایط تنش، گیاهان تیمار‌شده با اسید آسکوربیک رنگیزه‌های فتوسنتزی بیشتر و نرخ فتوسنتزی بالاتری نسبت به دیگر تیمارها نشان دادند. اسید آسکوربیک سبب کاهش معنی‌دار قندهای محلول در برگ شد. همچنین افزایش میزان اسید آسکوربیک موجب کاهش بیشتر و معنی‌دار پرولین در هر سطح شوری نسبت به دیگر تیمارها گردید. درکل، اثرات نامطلوب شوری بر گوجه‌فرنگی به‌وسیله کاربرد خارجی اسید آسکوربیک کاهش می‌یابد که درنتیجه کاهش اثرات مخرب تنش شوری و افزایش تبادلات گازی و رنگیزه‌های فتوسنتزی است. با توجه به پتانسیل اسمزی کم محلول اسید آسکوربیک و غیر سمی‌بودن، می‌توان آن‌را به‌عنوان تیماری مؤثر برای افزایش تحمل به شوری در گیاهان گوجه‌فرنگی استفاده کرد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط لگوم‌های علوفه‌ای با گرامینه‌ها به‌عنوان کشت دوم در شالیزار

محمد ربیعی؛ فاطمه فرح دهر

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 363-374

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27838.1689

چکیده

چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی ... بیشتر چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی 1392-1391 و 1393-1392 در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص تریتیکاله، شبدر لاکی، ماشک علوفه‌ای و جو و کشت مخلوط تریتیکاله و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط تریتیکاله و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط جو و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 وکشت مخلوط جو و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 بودند. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی از نظر اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری وجود داشت. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که کشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای، با میانگین عملکرد 48844 و 15269 کیلوگرم در هکتار به‌‌ترتیب بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک را دارا بود. نسبت برابری زمین در اغلب تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از یک به‌دست‌آمد. تیمارکشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای با نسبت برابری زمین 31/1 و 54/1 به‎ترتیب برای علوفه تر و خشک نسبت به سایر نسبت‌های کشت از برتری قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود و به‌عنوان مناسب‌ترین الگوی کشت مخلوط در اراضی شالیزاری استان گیلان قابل توصیه می‌باشد.

علمی - پژوهشی

اثر مقادیر مختلف بذر بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی توده مهاجران یونجه در سیستم‌های کشت بدون شخم و شخم متداول در منطقه سمیرم

مسعود ترابی؛ محسن حیدری سلطان آبادی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 375-386

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27979.1690

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی و مقایسه عملکرد یونجه در شرایط کشت بدون شخم و مقایسه آن با روش کشت معمول با کاربرد مقادیر مختلف بذر، آزمایشی طی سال‌های 1393 تا 1395 در شهرستان سمیرم استان اصفهان، با استفاده از طرح کرت‌های ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی و مقایسه عملکرد یونجه در شرایط کشت بدون شخم و مقایسه آن با روش کشت معمول با کاربرد مقادیر مختلف بذر، آزمایشی طی سال‌های 1393 تا 1395 در شهرستان سمیرم استان اصفهان، با استفاده از طرح کرت‌های خرد‌شده نواری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش عامل روش کاشت در دو سطح بدون شخم و شخم متداول به‌عنوان فاکتور اصلی (افقی)، میزان بذر یونجه توده مهاجران در چهار سطح 10، 20، 30 و 40 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان فاکتور فرعی (عمودی) و چین‌برداری به‌عنوان عامل زمانلحاظ شد. پارامترهای اندازه‌گیری در تیمار‌های مختلف شامل تراکم بوته یونجه پس از استقرار در سال اول، تراکم علف‌های هرز، وزن تر و خشک علف‌های هرز، میانگین دو ساله عملکرد محصول تر و خشک علوفه و تراکم ساقه در چین‌های مختلف بودند. بر‌اساس نتایج به‌دست‌آمده، در میزان علوفه تر و خشک تولیدی و تعداد ساقه در بین دو روش کشت بدون شخم و کشت متداول، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. تعداد بوته استقرار یافته در واحد سطح در دو روش کشت، اختلاف معنی‌دار داشتند به‌گونه‌ای که تراکم بوته یونجه در سیستم بدون شخم بیشتر بود. مقایسه تعداد و وزن تر و خشک علف‌های هرز نشان داد که وزن تر و خشک علف‌های هرز در روش کشت بدون شخم قبل از چین اول بیشتر از شخم متداول بود. بر پایه نتایج به‌دست‌آمده، استفاده از سیستم کشت بدون شخم با مصرف 30 کیلوگرم بذر در هکتار به‌ترتیب با تولید 60760 و 10770 کیلوگرم در هکتار علوفه تر و خشک بیشترین عملکرد محصول را به خود اختصاص داد.

علمی - پژوهشی

تنوع فنوتیپی برای عملکرد میوه و برخی صفات مرتبط با آن در جمعیت‌های محلی گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L.) منطقه کلیبر

بهروز والایی؛ ایرج برنوسی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 387-396

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28002.1691

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی تنوع فنوتیپی درون و بین 8 جمعیت محلی گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L.)، از منطقه کلیبر استان آذربایجان شرقی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 انجام گردید. در ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی تنوع فنوتیپی درون و بین 8 جمعیت محلی گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L.)، از منطقه کلیبر استان آذربایجان شرقی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 انجام گردید. در مجموع 36 بوته از هر جمعیت با 140 سانتی‌متر فاصله ردیف و 80 سانتی‌متر فاصله بوته در سه بلوک کاشته شد. 7 صفت شامل عملکرد میوه و برخی صفات مرتبط با آن اندازه‌گیری شد. داده‌های تمام صفات به سه دسته با عرض مساوی تقسیم شدند. فراوانی دسته‌ها، برای برآورد شاخص تنوع کل (HT) و شاخص تنوع برای هر صفت در هر جمعیت (Hs)، استفاده شد و سپس میانگین شاخص تنوع برای هر صفت ()، نسبت تنوع فنوتیپی بین جمعیت‌ها (GST) و میانگین شاخص تنوع برای هر جمعیت () محاسبه گردید. شاخص تنوع کل (HT) برای هر صفت، با میانگین 49/0، از 46/0 تا 53/0 متغیر بود. بیشتر مقادیر در اطراف میانگین بودند. میانگین شاخص تنوع برای تمام صفات، نسبتاً بالا بود (40/0≥). میانگین نسبت تنوع فنوتیپی بین جمعیت‌ها (GST)، 10/0 بود. برای اکثر صفات تنوع کمی در میان جمعیت‌ها مشاهده شد. بیشترین مقدار GST مربوط به میانگین وزن میوه در بوته (16/0) بود. میانگین شاخص تنوع برای هر جمعیت ()، در بیشتر جمعیت‌ها مشابه بود (42/0 تا 49/0). نتایج نشان داد تنوع فنوتیپی نسبتاً وسیعی در جمعیت‌های محلی گوجه‌فرنگی منطقه کلیبر برای صفات مورد مطالعه وجود دارد.

علمی - پژوهشی

اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد و اسیدهای آمینه بر عملکرد کمی و کیفی سیب‌زمینی(Solanum tuberosum L. CV Agria)

محمد داداش زاده؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 397-408

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28009.1696

چکیده

چکیدهاین مطالعه با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر رشد، عملکرد و جذب برخی عناصر غذایی در گیاه سیب‌زمینی انجام شد. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ... بیشتر چکیدهاین مطالعه با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر رشد، عملکرد و جذب برخی عناصر غذایی در گیاه سیب‌زمینی انجام شد. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار ودر سال 1397 انجام شد. تیمار‌ها شامل محلول‌پاشی اسید‌های آمینه (عدم کاربرد، محلول‌پاشی با غلظت 5/2 و 75/3 گرم در لیتر آب) و باکتری‌های محرک رشد (عدم کاربرد، کاربرد سودوموناس، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) بود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، درصد پروتئین غده تنها تحت تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب افزایش یافت. تعداد غده در بوته، قطر غده، متوسط وزن غده، عملکرد غده و درصد نیتروژن غده سیب‌زمینی تحت تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 5/2 و 75/3 گرم در لیتر آب افزایش معنی‌داری داشت. عملکرد غده در واکنش به محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب حدود 6/44 درصد افزایش یافت. در این مطالعه، کاربرد ازتوباکتر و کاربرد آزوسپریلیوم نیز اثر افزایشی معنی‌داری بر صفاتی نظیر تعداد غده در بوته، عملکرد غده و درصد پروتئین غده داشت. عملکرد غده تحت تأثیر کاربرد ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به‌ترتیب به‌میزان 7/35 و 7/41 درصد افزایش یافت. نتایج نشان داد کاربرد ازتوباکتر، آزوسپیریلیوم و محلول‌پاشی با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب می‌تواند نقش مؤثری در بهبود عملکرد سیب‌زمینی داشته باشد.

علمی - پژوهشی

تأثیر غلظت‌های مختلف اسپرمیدین بر کیفیت میوه زردآلو رقم شاهرودی طی مراحل مختلف برداشت

جسیم طه؛ جعفر حاجی لو

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 409-418

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28168.1703

چکیده

چکیدههدف از این پژوهش ارزیابی تأثیر تیمار قبل از برداشت اسپرمیدین در مراحل مختلف رسیدگی میوه زردآلوی رقم شاهرودی با توجه به زمان های برداشت بود. میوه‌های زردآلو با سه تیمار اسپرمیدین (صفر، 2 و 3 میلی‌مولار) ... بیشتر چکیدههدف از این پژوهش ارزیابی تأثیر تیمار قبل از برداشت اسپرمیدین در مراحل مختلف رسیدگی میوه زردآلوی رقم شاهرودی با توجه به زمان های برداشت بود. میوه‌های زردآلو با سه تیمار اسپرمیدین (صفر، 2 و 3 میلی‌مولار) در سه زمان برداشت در مزرعه تحقیقیات خلعت پوشان وابسته به دانشگاه تبریز(سیزدهم، شانزدهم و نوزدهم تیرماه 1396) در چهار تکرار در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی تیمار شدند. صفات کیفی اندازه‌گیری‌شده شامل مواد جامد محلول کل (TSS)اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، ویتامین ث، سفتی بافت میوه، pH عصاره میوه، فنل، فلاونوئید و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل بودند. نتایج نشان داد صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی داری با شاهد نشان دادند و در زمان‌های مختلف برداشت تغییر کردند. تیمار سه میلی‌مولار اسپرمیدین بهترین نتیجه را در میان تیمارها به خود اختصاص داد و باعث شد صفات کیفی اندازه گیری‌شده بهبود یابند. تیمار سه میلی‌مولار اسپرمیدین در طول هر سه مرحله بیشترین تأثیر را روی ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل (01/3 درصد)، ویتامین ث (3/29 درصد) و سفتی بافت (3/27 درصد) میوه داشت. میان تیمار دو و سه میلی‌مولار اسپرمیدین در صفاتی مانند TSS و TA اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد اما نسبت به شاهد اختلاف معنی‌داری داشتند. در میان برداشت‌ها، برداشت دوم (برداشت تجاری) از نظر حفظ کیفیت میوه‌ها بهترین برداشت بود و باعث شد که صفات ارزیابی‌شده در تعادل باشند.

علمی - پژوهشی

شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد علوفه در گونه علوفه‌ای- مرتعی علف‌بره پابلند (Festuca arundinacea Schreb.)

احسان رحیمی؛ رضا محمدی؛ علیرضا پورمحمد؛ علی‌اصغر علیلو

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 419-430

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28151.1704

چکیده

چکیدهمعرفی ارقام علوفه‌ای- مرتعی با عملکرد مناسب در شرایط مختلف آب و هوایی، جهت کشت در مراتع و یا ایجاد چراگاه‌های دست‌کاشت از ملزومات احیاء مراتع کشور می‌باشد. یکی از مهّم‌ترین اهداف برنامه‌های ... بیشتر چکیدهمعرفی ارقام علوفه‌ای- مرتعی با عملکرد مناسب در شرایط مختلف آب و هوایی، جهت کشت در مراتع و یا ایجاد چراگاه‌های دست‌کاشت از ملزومات احیاء مراتع کشور می‌باشد. یکی از مهّم‌ترین اهداف برنامه‌های به‌نژادی در گراس‌های سردسیری افزایش عملکرد علوفه است. این پژوهش با هدف شناسایی صفات مهّم تأثیرگذار در افزایش عملکرد علوفه علف‌بره پابلند در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی- تبریز در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. لذا 32 ژنوتیپ علف‌بره پابلند (Festuca arundinacea) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد صفات عملکرد علوفه خشک سالیانه و عملکرد بذر با تمام صفات به غیر از روز تا خوشه‌دهی و روز تا گرده‌افشانی همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. در تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام با در نظر گرفتن عملکرد علوفه خشک سالیانه به‌عنوان متغیر وابسته، قطر تاج‌پوش و طوقه وارد مدل گردیدند که در مجموع 1/64 درصد از تغییرات مدل رگرسیون مربوطه را توجیه‌ کردند. در تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام برای عملکرد بذر به‌عنوان متغیر وابسته، عملکرد علوفه خشک سالیانه، تعداد ساقه و قطر تاج‌پوش وارد مدل گردیدند. با توجه به نتایج، در بین صفات مورد بررسی صفات قطر تاج‌پوش (453/0) و قطر طوقه (394/0) اثر مستقیم بالایی بر عملکرد علوفه خشک سالیانه داشتند و برای عملکرد بذر نیز صفات عملکرد علوفه خشک سالیانه (797/0) و تعداد ساقه (423/0) اثر مستقیم بالایی داشتند. بنابراین صفات قطر تاج‌پوش و تعداد ساقه به دلیل سهولت اندازه گیری به‌عنوانشاخصدرگزینش ژنوتیپ‌های برتر علف‌بره پابلند در برنامه های به‌نژادی قابلاستفاده خواهند بود.

علمی - پژوهشی

تأثیر روش ‏های مختلف آبیاری بر عملکرد غده و بهره‏ وری مصرف آب در ارقام سیب‏ زمینی

باقر مستعلی زاده؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ روح اله مرادی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 431-442

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28244.1706

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی تأثیر روش‏های مختلف آبیاری بر عملکرد چهار رقم سیب‏زمینی آزمایشی به‏صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر، ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی تأثیر روش‏های مختلف آبیاری بر عملکرد چهار رقم سیب‏زمینی آزمایشی به‏صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در دو سال زراعی 96-1394 اجرا شد. فاکتور اصلی آزمایش شامل روش آبیاری در 3 سطح (نشتی (جوی و پشته)، بارانی و قطره‏ای) و فاکتور فرعی شامل رقم سیب‏زمینی در 4 سطح (رقم رایج بردسیر (مارفونا)، سانته، آگریا و بانبا) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد تأثیر روش آبیاری بر کلیه صفات مورد بررسی به جز درصد ماده خشک غده و کارایی مصرف آب معنی‏دار (01/0P≤) بود. بالاترین میانگین وزن غده (55/71 گرم)، تعداد غده قابل‎فروش در بوته (99/6)، عملکرد غده (98/36 تن در هکتار) و وزن خشک اندام‏های هوایی (97/5 تن در هکتار) در روش آبیاری نشتی وکمترین آن‏ها در شرایط آبیاری بارانی مشاهده گردید. در شرایط آبیاری قطره‏ای و بارانی، درشت‌ترین غده در رقم سانته و در شرایط آبیاری کرتی برای رقم مارفونا به‌دست‌آمد. بیشترین تعداد غده در بوته در رقم سانته (50/9) و پس از آن رقم مارفونا (89/8) حاصل شد که اختلاف آماری آن با ارقام بانبا (15/7) و آگریا (88/6) معنی‏دار بود. درصد ماده خشک در رقم آگریا (89/22) به‏طور معنی‏داری بیشتر از سایر ارقام (41/21-93/19) بود. میزان عملکرد غده در ارقام سانته، مارفونا‌، بانبا و آگریا به‌ترتیب 84/34، 91/28، 14/26، 57/21 تن در هکتار بود. بالاترین میزان بهره‏وری مصرف آب (93/5 کیلوگرم بر هر مترمکعب آب) در شرایط آبیاری بارانی و رقم سانته مشاهده شد. به‏طورکلی، نتایج نشان داد در منطقه بردسیر، رقم مارفونا فقط برای شرایط آبیاری کرتی (مصرف بالای آب) مناسب و در روش‏های قطره‏ای و بارانی رقم سانته مناسب ترین رقم می‏باشد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی عکس‌العمل بیوشیمایی گیاهچه‌های آفتابگردان به سطوح سلنیوم در شرایط شور

معصومه عابدینی؛ قادر حبیبی؛ صمد آرزومند

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 443-454

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28539.1722

چکیده

چکیدهدر این پژوهش تأثیر سلنیوم (صفر، 5 و 10 میکرومولار) بر روی آفتابگردان در شرایط شور (50 و 100 میلی‌مولار) و در محیط هیدروپونیک به‌صورت فاکتوریل و در قالب یک طرح تصادفی در دانشگاه پیام نور مرکز تبریز در ... بیشتر چکیدهدر این پژوهش تأثیر سلنیوم (صفر، 5 و 10 میکرومولار) بر روی آفتابگردان در شرایط شور (50 و 100 میلی‌مولار) و در محیط هیدروپونیک به‌صورت فاکتوریل و در قالب یک طرح تصادفی در دانشگاه پیام نور مرکز تبریز در سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شوری، در هر دو سطح، باعث افزایش معنی‌دار مقدار مالون‌دی‌آلدئید و فنل آزاد و کاهش فلاونوئید شد. همچنین، شوری mM50 افزایش مقدار آنتوسیانین، پروتئین کل، قند محلول و فعالیت آسکوربات پراکسیداز و شوری mM100 کاهش وزن خشک و ارتفاع اندام هوایی و افزایش مقدار پرولین، تانن و لیگنین را به‌طور معنی‌دارموجب شد. کاربرد سلنیوم 5 میکرومولار در محیط‌های فاقد نمک موجب کاهش مقدار فلاونوئیدها و لیگنین، ولی افزایش فعالیت پراکسیداز، مقدار فنل آزاد و ارتفاع اندام هوایی شد. درحالی‌که کاربرد سلنیوم 10 میکرومولار در محیط‌های فاقد نمک افزایش غلظت لیگنین و مالون‌دی‌آلدئید و فعالیت آسکوربات پراکسیداز را باعث شد. در محیط‌های حاوی نمک mM 50، کاربرد سلنیوم در هر دو غلظت، باعث کاهش معنی‌دار مقدار قند محلول و فعالیت آسکوربات پراکسیداز و در 10 میکرومولار باعث افزایش تانن و کاهش لیگنین شد. در محیط‌های حاوی نمک mM 100، کاربرد سلنیوم در هر دو غلظت باعث کاهش معنی‌دار پرولین، تانن و لیگنین و افزایش فعالیت آسکوربات پراکسیداز شد. طبق نتایج حاصل، سلنیوم اگرچه باعث تغییرات قابل‌توجهی در مقدار ترکیبات فنلی و قند محلول و افزایش آنزیم آسکوربات پراکسیداز شد ولی نتوانست باعث کاهش مقدار مالون‌دی‌آلدئید شود و ازکاهش وزن خشک در شرایط شور ممانعت کند.

علمی - پژوهشی

ارزیابی صفات مهم هیبریدهای زنبق آلمانی به‌منظور شناسایی هیبرید برتر

محمدحسین عظیمی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، صفحه 455-466

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.28610.1723

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت توارث برخی از صفات مرفولوژیک، 18 ژنوتیپ (سه والد به همراه 15 هیبرید‌) زنبق آلمانی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات در قالب طرح ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت توارث برخی از صفات مرفولوژیک، 18 ژنوتیپ (سه والد به همراه 15 هیبرید‌) زنبق آلمانی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های 1393 تا 1395 انجام شد. در این مطالعه پارامترهای آماری شامل ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی، وراثت‌پذیری‌عمومی، ضرایب همبستگی ساده و مقایسه میانگین صفات محاسبه شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف هیبرید‌ها و والدین مورد نظر برای اکثر صفات مورد مطالعه (به‌جز قطر گل) در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار(P≤0.01) بودند که بیانگر وجود تنوع گسترده برای همه صفات می‌باشد. ضریب تنوع ژنتیکی در صفات قطر دمگل، قطر شاخه گل‌دهنده و عرض برگ بیشترین و صفت طول دمگل کمترین بود. بیشترین میزان قابلیت توارث‌عمومی در صفات عرض آویز، طول درفش و ارتفاع بوته به‌ترتیب برابر 28/96، 66/93 و 40/93 درصد و کمترین آن مربوط به طول دمگل با 58/42 درصد برآورد شد. ضرایب همبستگی صفات نشان داد که بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار مربوط به قطر طوقه با قطر شاخه گلدهنده، قطر شاخه گل‌دهنده با طول دمگل و قطر شاخه گل‌دهنده با طول درفش می‌باشد. اکثر هیبرید‌ها در ارتباط با صفات مورد بررسی نسبت به والدین برتر بودند. در صفات متعلق به ساختار گل (طول درفش، عرض درفش و عرض آویز)، هیبرید‌های NIOP5 و NIOP8 نسبت به والدین برتر بودند.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

دوره و شماره: دوره 43، شماره 3، آبان 1399، صفحه 323-466

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده