تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

علمی - پژوهشی

باززایی درون شیشه‌ای گیاه زعفران زینتی (Crocus vernus L.) با استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی

سارا پروین؛ محمد حسین دانشور؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 429-440

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25898.1603

چکیده

چکیدهزعفران زینتی از تیره زنبقیان (Iridaceae)یکی از مهم‌ترین گیاهان پیازی زینتی است. تکثیر این گیاه به‌وسیله پداژه به دلیل انتقال انواع بیماری‌های قارچی و باکتریائی و نیز دوره خفتگی طولانی 4 تا 5 ماهه، از ... بیشتر چکیدهزعفران زینتی از تیره زنبقیان (Iridaceae)یکی از مهم‌ترین گیاهان پیازی زینتی است. تکثیر این گیاه به‌وسیله پداژه به دلیل انتقال انواع بیماری‌های قارچی و باکتریائی و نیز دوره خفتگی طولانی 4 تا 5 ماهه، از نظر تجاری مقرون به‌صرفه نمی‌باشد. بنابراین تکثیر زعفران زینتی از طریق کشت درون شیشه‌ای راهکار مناسبی برای تکثیر تجاری آن است. به منظور ریزازدیادی زعفران زینتی، اثر محیط‌های کشت مختلف در آزمایش اندام‌زایی مستقیم به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در آزمایشگاه کشت بافت گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، در سال 95-1394 انجام شد. ریزنمونه‌های مورد استفاده در این آزمایش جوانه‌های انتهایی و جانبی بودند که در 10 تیمار هورمونی و کنترل در محیط کشت MS مورد آزمایش قرار گرفتند. برای گندزدایی سطحی ریزنمونه‌ها پس از قرار‌گیری در زیر آب جاری به‌مدت 30 دقیقه از تیمار قارچ‌کش بنلیت محلول در آب گرم به مدت 30 دقیقه˛ اتانول 70 درصد به مدت 30 ثانیه و سه بار آبکشی در آب مقطر استریل و هیپوکلرید سدیم 15 درصد به مدت 6 دقیقه و سه بار آب‌کشی استفاده شد. تیمارهای هورمونی مورد استفاده شامل BAp (5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر)، TDZ (5/0˛ 075/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و Kin (5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) همراه با 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA بودند. نتایج نشان داد بیشترین طول شاخساره و تعداد آن حاصل از ریزنمونه جوانه انتهائی و محیط کشت MS همراه با 5/0 میلی‌گرم در لیتر TDZ،،5/0 میلی‌گرم در لیتر BAp ، 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kin و 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA تولید گردید که با سایر تیمارها در سطح احتمال 1 درصد آزمون دانکن اختلاف معنی‌دار داشت. همچنین نتایج نشان داد محیط کشت MS همراه با 2 میلی گرم در لیتر BAp همراه با 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA بیشترین اثر را روی تعداد پداژک های تولید‌شده زعفران زینتی داشت.

علمی - پژوهشی

ریزازدیادی پایه رویشی پنتا (Prunus domestica) در دو محیط ‌کشتMS و B5

زیبا بالاپور؛ حسین حسینی مقدم؛ مهدی زارعی؛ مهدی ملاشاهی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 441-454

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24937.1570

چکیده

چکیدهپژوهشی به‌ منظور بررسی ریزازدیادی پایه پنتا (Prunus domestica)در دو محیط ‌کشتMS و B5 انجام گرفت. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد. در این پژوهش غلظت‌های مختلف ... بیشتر چکیدهپژوهشی به‌ منظور بررسی ریزازدیادی پایه پنتا (Prunus domestica)در دو محیط ‌کشتMS و B5 انجام گرفت. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار انجام شد. در این پژوهش غلظت‌های مختلف هورمون ایندول بوتیریک اسید (صفر، 5/0، 9/0 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) برای ریشه زایی و نیز غلظت‌های مختلف 6-بنزیل آمینو پورین (0، 4/0، 8/0 و 2/1 میلی‌گرم در لیتر)برای شاخه زایی در دو محیط کشت مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل تعداد برگ، طول ساقه، تعداد شاخه، تعداد ریشه و طول ریشه بود. نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی‌داری بین محیط‌های کشت، سطوح هورمون و اثر متقابل آن‌ها برای صفات مورد مطالعه نشان داد. بر این اساس بیش‌ترین طول ساقه (39/6 سانتی‌متر) و تعداد شاخه (65/13 عدد) به ترتیب در محیط ‌کشت MSدارای 8/0 و 4/0 میلی‌گرم در لیتر BAp حاصل شد. در این آزمایش بالاترین میانگین تعداد ریشه و طول ریشه به ترتیب 41/8 عدد و 75/14 سانتی‌متر در محیطB5 و MSبا استفاده از غلظت 9/0 و 5/1 میلی‌گرم در لیترهورمون IBA به دست آمد. نتایج نشان داد گیاهچه‌های رشد یافته در محیط ‌کشت MS دارای رشد بهتری نسبت به گیاهچه‌های رشد یافته در محیط ‌کشت B5 بودند که می‌تواند به دلیل وجود مقادیر بالای نیتروژن در محیط کشت MS باشد.از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که برای شاخه‌زایی پایه پنتا، محیط کشت MS با هورمون 4/0 میلی‌گرم در لیتر BAp و برای ریشه‌زایی محیط کشت B5 با 9/0 میلی‌گرم در لیتر هورمون IBA مناسب می‌باشد.

علمی - پژوهشی

بهبود خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتوسیانین میوه توت‌فرنگی رقم آروماس با استفاده از لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم

فرح حسینی؛ محمد اسماعیل امیری؛ فرهنگ رضوی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 455-468

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25261.1580

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم بر خواص آنتی‌اکسیدانی و بعضی صفات کیفی میوه توت‌فرنگی رقم آروماس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار، ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم بر خواص آنتی‌اکسیدانی و بعضی صفات کیفی میوه توت‌فرنگی رقم آروماس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار، بر روی بوته‌های دو ساله، در سال زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان مریوان، اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل شاهد (آب مقطر)، سوربات پتاسیم با غلظت‌های (5/0 و 1 درصد)، لاکتات کلسیم با غلظت‌های (5/0 و 1 درصد) و اثر ترکیبی آن‌ها به صورت محلول‌پاشی در سه مرحله، مرحله اول سه هفته قبل از برداشت تجاری، مرحله دوم دو هفته قبل از برداشت، مرحله سوم یک هفته قبل از برداشت اعمال گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که کاربرد ترکیبی لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم (غلظت‌های 5/0 درصد)، میزان آنتوسیانین کل میوه را به‌طور معنی‌دار (در سطح احتمال آمارییک درصد) افزایش داده، که این امر جذابیت رنگ و بازار‌پسندی میوه را نسبت به شاهد بیشتر نمود، به طبع آن خاصیت آنتی‌اکسیدانی نیز افزایش یافت. از طرف دیگر اثر این تیمار (ترکیب لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم 5/0 درصد) باعث افزایش معنی‌داری (در سطح یک درصد) محتوای فلاونوئید کل، کل مواد جامد محلول و شاخص طعم و تیمار ترکیبی (یک در یک درصد) لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم باعث افزایش معنی‌دار فنل کل (72/95 میلی‌گرم بر صد گرم وزن تر)، اسید کل و سفتی بافت میوه نسبت به تیمارهای دیگر شد (05/0£p ). بنابراین استفاده از این دو ماده در سه مرحله و به‌صورت ترکیبی جهت بهبود خواص کیفی و آنتی‌اکسیدانی میوه توت‌فرنگی قابل توصیه می‌باشد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی اثر تغذیه تلفیقی بر عملکرد کمی و درصد اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis)

محمدرضا میرزاجانی؛ مجید مجیدیان؛ غلامرضا محسن آبادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 469-482

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25695.1594

چکیده

چکیدهیکــی از نیازهــای مهــم در برنامه‌ریزی زراعی به‌منظور حصول عملکرد بالا و کیفیت مطلوب به‌ویژه در گیاهان دارویی ارزیابی سیســتم‌های مختلف تغذیه گیاه اســت. با روش صحیح افزایش حاصلخیزی خاک و تغذیه ... بیشتر چکیدهیکــی از نیازهــای مهــم در برنامه‌ریزی زراعی به‌منظور حصول عملکرد بالا و کیفیت مطلوب به‌ویژه در گیاهان دارویی ارزیابی سیســتم‌های مختلف تغذیه گیاه اســت. با روش صحیح افزایش حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه می‌توان ضمن حفظ محیط‌زیســت، کاهش فرســایش و حفظ تنوع‌زیستی، کارآیی نهاده‌ها را افزایش داد. این پژوهش با هدف ارتقای عملکرد کمی و کیفی گیاه بادرنجبویه با مصرف کودهای زیستی نظیر قارچ میکوریزا، کود فسفاته زیستی و ورمی‌کمپوست مورد بررسی قرار گرفت.آزمایش در بهار و تابستان 1395 در مزرعه تحت پوشش سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان واقع در بخش خشک‌بیجار از توابع شهرستان رشت اجرا شد. در این تحقیق آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه عاملی شامل قارچ میکوریزا (M) در دو سطح (عدم تلقیح = M1 و تلقیح = M2)، عامل کود فسفات زیستی (p ) در سه سطح (صفر =p 1، 50 = p 2 و 100 = p 3 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (صفر =V1 ، 5= V2 و 10 =V3 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با هجده تیمار و در سه تکرار انجام شد. همچنین، یک کرت به‌عنوان شاهد کود شیمیایی (مصرف کود شیمیایی اوره 90 کیلوگرم در هکتار، سوپر‌فسفات‌تریپل 90 کیلوگرم در هکتار و سولفات‌پتاسیم 90 کیلوگرم در هکتار) در هر تکرار قرار داده شد و مقایسه آن با تیمارهای میکوریزا، کود فسفات زیستی و ورمی‌کمپوست نیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در نظرگرفته شد. بر اساس نتایج این آزمایش، بیشترین، عملکرد برگ، درصد اسانس، عملکرد زیستی، کلروفیل کل و کاروتنوئید در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار در کل صفات اندازه‌گیری شده بهترین نتیجه را داشت. همچنین، بهترین نتیجه در استفاده از 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار در عملکرد بیولوژیک (2/4808 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس (13/0) و کلروفیل کل (54/1 میلی‌گرم در گرم برگ تازه) به‌دست آمد. اثرات متقابل هم افزایی مثبت نیز روی برخی صفات مذکور مشاهده گردید که می‌توان به اثر متقابل بین تلقیح میکوریزا و فسفات زیستی بر عملکرد برگ، همچنین هم‌افزایی میکوریزا و ورمی‌کمپوست در شاخص عملکرد زیستی اشاره کرد. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، تیمار تلقیح با میکوریزا، مصرف 100 کیلوگرم فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست درهکتار، می‌تواند شرایط مناسبی را جهت دستیابی به بیشترین عملکرد کمی (5290 کیلوگرم در هکتار) و کیفی (26/0 درصد اسانس) در گیاه بادرنجبویه در یک سیستم زراعی پایدار فراهم آورد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی تأثیر پسماند علف‌کش‌ پندی‌متالین بر گندم و جو

تاج محمد خواجوی؛ زینب اورسجی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ عباس بیابانی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 483-494

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25477.1589

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. در این آزمایش غلظت‌های مختلف علف‌کش پندی‌متالین ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. در این آزمایش غلظت‌های مختلف علف‌کش پندی‌متالین که معادل صفر، 15، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۵۰، 75 و 100 درصد مقدار توصیه‌شده بود؛ روی گیاهان زراعی گندم و جو به‌کار برده شد و وزن خشک ریشه و ساقه گیاهان زراعی موردنظر در انتهای آزمایش اندازه‌گیری شدند. در برازش داده‌ها از منحنی‌های لگاریتم لجستیک سه و چهار پارامتره استفاده شد. نتایج نشان داد که تقریباً در همه داده‌های مورد بررسی منحنی سه پارامتره از برازش مناسبی برخوردار بود. در برازش جداگانه داده‌ها مشخص شد که همواره بقایای علف‌کش پندی‌متالین باعث کاهش زیست‌توده خشک ساقه و زیست‌توده خشک ریشه گیاهان زراعی گندم و جو شدند. مقدار علف‌کش برای کاهش ۵۰ درصدی وزن خشک ساقه گندم و وزن خشک ساقه جو به‌ترتیب از ۵/۴۰۰ و ۰۵/۶۲۳ گرم ماده مؤثره پندی‌متالین در هکتار به‌دست آمد. مقادیر ED50 وزن خشک ریشه گندم و جو به‌ترتیب ۸۸/۶۵ و ۶۶/۲۶۹ به‌دست آمد. در مجموع نتایج حاصل از برازش دوگانه داده‌ها نشان داد که در تمام اندازه‌گیری‌های مربوط به ریشه و ساقه، همواره گندم از جو حساسیت بیشتری به بقایای علف‌کش پندی‌متالین نشان داد. بنابراین توصیه می‌شود در شرایطی وجود بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک، از کاشت گیاهان حساس مثل گندم پرهیز شود.

علمی - پژوهشی

اثرات ژل آلوئه‌ورا و زمان انبارمانی بر برخی شاخص‌های بیوشیمیایی آریل‌های تازه انار با حداقل فرآوری

مدینه طاهری؛ مختار حیدری؛ مهدی زارعی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 495-508

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25498.1591

چکیده

چکیدهاثر روش‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی بر کیفیت پس از برداشت میوه انار بررسی شده است ولی اطلاعات محدودی در مورد کیفیت پس از برداشت آریل‌های تازه انار به‌عنوان یک محصول آماده مصرف وجود دارد. در آزمایش ... بیشتر چکیدهاثر روش‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی بر کیفیت پس از برداشت میوه انار بررسی شده است ولی اطلاعات محدودی در مورد کیفیت پس از برداشت آریل‌های تازه انار به‌عنوان یک محصول آماده مصرف وجود دارد. در آزمایش حاضر میوه‌های انار رقم ملس پوست زرد در پاییز 1393 از یک باغ تجاری در منطقه باغملک (استان خوزستان) برداشت شد و آریل‌های تازه پس از جداسازی با دست با غلظت‌های صفر، 5/2، 5 و 10 درصد ژل آلوئه‌ورا تیمار‌شده و به‌مدت 4، 8 و 12 روز در دمای 7 درجه سلیسیوس و رطوبت نسبی 90 درصد نگهداری شدند. پس از پایان هر دوره انبارداری، برخی شاخص‌های بیوشیمیایی مانند اسید اسکوربیک، مواد جامد محلول کل، اسیدیته قابل تیتراسیون، فنل کل، شدت رنگ، شاخص آنتوسیانین کل و شاخص مواد قهوه‌ای ارزیابی شد. نتایج نشان داد برهمکنش اثر غلظت ژل آلوئه‌ورا و زمان انبارداری بر اسید اسکوربیک، اسیدیته قابل تیتراسیون، فنل کل، شدت رنگ، شاخص آنتوسیانین کل و شاخص مواد قهوه‌ای معنی‌دار بود. تیمار با همه غلظت‌های ژل آلوئه‌ورا موجب کاهش مواد جامد محلول کل گردید‌. همچنین کاربرد غلظت 10 درصد ژل آلوئه‌ورا موجب افزایش معنی‌دار نسبت شاخص آنتوسیانین کل به مواد قهوه‌ای شد. با افزایش مدت انبارمانی،کیفیت آریل‌های تازه انار به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. طی دوره انبارمانی آریل‌های تازه انار، غلظت‌های 5/2 و 5 درصد ژل آلوئه‌ورا موجب بهبود شدت رنگ پس از 4 روز شد. هم‌چنین نتایج نشان داد در آریل‌های تازه انارکاربرد تمام غلظت‌های ژل آلوئه‌ورا موجب گردید پس از 8 و 12 روز میزان اسید اسکوربیک بیشتری نسبت به تیمار شاهد (بدون کاربرد ژل آلوئه‌ورا) حفظ گردد. به‌طور‌کلی نتایج این پژوهش نشان داد ژل آلوئه‌ورا یک ترکیب گیاهی امیدوارکننده برای پوشش‌دهی آریل‌های تازه انار می‌باشد و تحقیقات برای مشخص شدن نحوه‌کارایی ژل آلوئه‌ورا بر کیفیت پس از برداشت آریل‌های تازه انار و سایر محصولات با حداقل فرآوری لازم است.

علمی - پژوهشی

بررسی اثر غلظت‌های مختلف کلرید کادمیوم بر تنش اکسیداتیو گیاه بادرنجبویه تحت شرایط درون شیشه‌ای

سیده راضیه نوربخش رضایی؛ لیلا شبانی؛ مجید رستمی؛ محمد عبدلی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 509-522

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24806.1567

چکیده

چکیدهبادرنجبویه(Melissa officinalis L.)گیاه دارویی متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. فلزات سنگین یکی از عوامل اصلی تنش غیر‌زیستی برای موجودات زنده می‌باشند.کادمیوم یکی از فلزات سنگین غیرضروری است که با تحریک ... بیشتر چکیدهبادرنجبویه(Melissa officinalis L.)گیاه دارویی متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. فلزات سنگین یکی از عوامل اصلی تنش غیر‌زیستی برای موجودات زنده می‌باشند.کادمیوم یکی از فلزات سنگین غیرضروری است که با تحریک سنتز رادیکال‌های آزاد اکسیژن در گیاه منجر به ایجاد تنش اکسیداتیو می‌گردد. این پژوهش در سال‌های 1396-1395 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. در این مطالعه اثر غلظت‌های مختلف کلرید کادمیوم(صفر، 10، 20 و 40 میکرومولار)بر شاخص‌های بیوشیمیایی گیاه بادرنجبویهموردبررسی قرار گرفت. به این منظور از ساقه‌های گیاه بادرنجبویه که در شرایط استریل بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (1/2 MS) تکثیر یافته بود استفاده شد. ساقه گیاهچه‌های دوماههدر محیط کشت مایع (1/2 MS) حاوی غلظت‌های مختلف کلرید کادمیوم کشت گردید.پس ازگذشت یک هفته، نمونه‌برداری از آن‌ها جهت انجام آزمایش‌ها صورت گرفت. بر اساس نتایج به‌دست‌ آمده در این مطالعه وزن ترساقه‌های کشت‌شده در غلظت‌های 10 و 20 میکرومولار کلرید کادمیوم نسبت به شاهد افزایش پیدا کرد. این فلز سنگین به‌طور معنی‌داری سبب کاهش مقدار کلروفیل a، b وکارتنوئیدها شد در حالیکه میزان کلروفیل کل تنها در غلظت 40 میکرومولار نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد.همچنین کادمیوم به‌طور معنی‌داری سبب افزایش میزان پراکسید هیدروژن H2O2 در تمامی غلظت‌های تیمار شد. در بین آنزیم‌های آنتی اکسیدان مورد بررسی، کلرید کادمیوم موجب افزایش فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و سوپر‌اکسیددیسموتاز شد. میزان مالون دی‌آلدئید در تمامی غلظت‌های تیمار افزایش پیدا کرد اما در غلظت 40 میکرومولار این افزایش نسبت به شاهد معنی‌دار نبود. کلریدکادمیوم موجب کاهش جذب مولیبدن و آهن شد. از طرفی باعث افزایش جذب منگنز و روی گردید. بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که احتمالاً کلرید کادمیوم در ساقه‌های بادرنجبویه باعث تجمع ترکیباتی مثل پراکسید هیدروژن شد که به‌عنوان یک مولکول پیام‌رسان باعث القای دفاع آنتی‌اکسیدانی گردیده است.

علمی - پژوهشی

تعیین دز مناسب مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی در بافت کالوس برگ کیوی‌فروت

حسن ساعی آهق؛ موسی موسوی؛ رانجیت پاتیرانا

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 523-534

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26394.1623

چکیده

چکیدهاستفاده از مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی باعث ایجاد واریته‌های مقاوم به انواع بیماری، مقاوم به شرایط نامطلوب محیطی و حتی سبب بروز خصوصیات جدید در تولیدات کشاورزی در نقاط مختلف جهان شده‌ است. با ... بیشتر چکیدهاستفاده از مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی باعث ایجاد واریته‌های مقاوم به انواع بیماری، مقاوم به شرایط نامطلوب محیطی و حتی سبب بروز خصوصیات جدید در تولیدات کشاورزی در نقاط مختلف جهان شده‌ است. با توجه به اثرات کشنده خیلی از عوامل جهش‌زا در دزهای بالا، تعیین دزهای مناسب با توجه به نوع بافت، شرایط درون سلول و شرایط محیط رشد، گام اولیه در استفاده از این تکنیک‌ها است. استفاده از بافت کالوس به‌عنوان بافت هدف به‌جای جوانه یا بذر روش سریع‌تری جهت تولید گیاهچه‌های جدید جهش‌یافته بدون ظهور بافت شیمر را ممکن می‌سازد. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت اقتصادی کیوی و نقش ایران در تولید منطقه‌ای این محصول، از بافت کالوس آن به‌عنوان بافت هدف برای تعیین دزهای مناسب از اشعه گاما با شدت تابش صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 گری به‌عنوان جهش‌زای فیزیکی و اتیل‌متان‌سولفونات (EMS) به‌عنوان جهش‌زای شیمیایی با غلظت‌های صفر، 4/0، 6/0، 8/0، 1 و 2/1 درصد در مرکز تحقیقات گیاه و غذا، نیوزلند در سال 2016انجام شد. شاخص‌های رشد کالوس و همچنین نشانگرهای مولکولی SSR در مرحله گیاهچه، جهت تعیین دزهای مناسب و تغییرات احتمالی ژنتیکی استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش دز اشعه گاما و غلظت EMS، اندازه کالوس مرده نیز افزایش یافت اما بیشترین تعداد شاخه تولیدشده در تیمار اشعه گاما در دزهای 40 و 50 گری و در تیمار EMS در غلظت 1 درصد به‌دست آمد. لذا دز 50‌ گری اشعه گاما و غلظت 1 درصد EMS به‌عنوان مقادیر مناسب جهت استفاده در بافت کالوس دوماهه کیوی و ایجاد جهش به ‌منظور تولید خصوصیات متفاوت و جدید در جمعیت موتانت تشخیص داده‌ شدند.

علمی - پژوهشی

اثر تنش خشکی و گردو‌غبار بر پراکسیداسیون لیپیدی و واکنش ضداکسایشی دو رقم توت‌فرنگی

فرزاد مریوانی؛ ناصر قادری؛ تیمور جوادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 535-550

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26308.1618

چکیده

چکیدهدر سال‌های اخیر پدیده گردوغبار یکی از چالش‌های مهم در غرب و جنوب غربی ایران بوده که سالیانه خسارات فراوانی بر محیط‌زیست و محصولات کشاورزی به جا می‌گذارد. بر همین اساس، آزمایشی برای بررسی اثر گردوغبار ... بیشتر چکیدهدر سال‌های اخیر پدیده گردوغبار یکی از چالش‌های مهم در غرب و جنوب غربی ایران بوده که سالیانه خسارات فراوانی بر محیط‌زیست و محصولات کشاورزی به جا می‌گذارد. بر همین اساس، آزمایشی برای بررسی اثر گردوغبار و تنش خشکی روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم توت‌فرنگی (پاروس و کوئین‌الیزا) در طی سال‌های 1392-1393 در شرایط گلخانه طراحی و اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار (شاهد، تنش خشکی (2/1- مگاپاسکال)، گردوغبار، گردوغبار + تنش خشکی) و 3 تکرار انجام شد. در این آزمایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ (RWC)،‍ شاخص پایداری غشاء سلولی (MSI)، پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، پراکسیداسیون لیپیدی، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم پراکسیداز اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که RWC و MSI در واکنش به گردوغبار و تنش خشکی در هر دو رقم کاهش یافتند. افزایش میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، مالون ‌دی‌آلدئید، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم پراکسیداز در اثر تیمارهای گردوغبار و تنش خشکی مشاهده شد، به‌طوری‌که بیشترین افزایش در پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، مالون دی آلدئید، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم‌های ضد‌اکسایشی در تیمار تنش خشکی + گردوغبار به‌دست آمد. تیمارهای گردو‌غبار و تنش خشکی سبب کاهش تولید ماده خشک در هر دو سال گردیدند. بر اساس این نتایج گردوغبار اثر منفی بر خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم توت‌فرنگی داشته و در شرایطی که تیمار گردوغبار همراه با تنش خشکی اعمال گردید آثار منفی بیشتری بر توت‌فرنگی داشت. به همین دلیل می‌توان عنوان کرد که گردوغبار تأثیر منفی روی صفات ارزیابی‌شده داشته و تنش خشکی این اثرات را تشدید نموده است.

علمی - پژوهشی

برآورد خلأ عملکرد برنج با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) در آمل و رشت

ابراهیم حبیبی؛ یوسف نیک نژاد؛ هرمز فلاح؛ سلمان دستان؛ داود براری تاری

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 551-562

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26083.1607

چکیده

چکیدهمستندسازیفرآیندتولیددرکشاورزیشاملتهیه کلیهاطلاعاتوفعالیت‌هاییاستکهسیرتولید یکمحصول از مرحلهتهیهبستربذرتابرداشترانشانمی‌دهد. لذا، هدف از این پژوهش، برآورد خلأ عملکرد ارقام محلی برنج به ... بیشتر چکیدهمستندسازیفرآیندتولیددرکشاورزیشاملتهیه کلیهاطلاعاتوفعالیت‌هاییاستکهسیرتولید یکمحصول از مرحلهتهیهبستربذرتابرداشترانشانمی‌دهد. لذا، هدف از این پژوهش، برآورد خلأ عملکرد ارقام محلی برنج به روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) بود. دراینپژوهشتمامیعملیات‌هایمدیریتیانجام‌شدهازمرحلهتهیهبستربذرتابرداشت برای ارقام محلی برنجازطریق مطالعاتمیدانی در منطقه آمل واقع در استان مازندران و منطقه رشت در استان گیلان طی سال‌های 1395 و 1396 ثبتشد. برای تعیین مدل عملکرد (تولید)، رابطه بین تمامی متغیرها و عملکرد شلتوک از طریق رگرسیون گام‌به‌گام بررسی شد. خلأ عملکرد نیز از تفاضل پتانسیل عملکرد و عملکرد واقعی به‌دست آمد. نتایج نشان داد از حدود 155 متغیر مورد بررسی، مدل نهایی در منطقه آمل و رشت به‌ترتیب با هفت و شش متغیر مستقل انتخاب شد. متوسط عملکرد واقعی ثبت‌شده در دو منطقه آمل و رشت به‌ترتیب برابر 4821 و 4467 کیلوگرم در هکتار بود. در معادله تولید منطقه آمل، متوسط و حداکثر عملکرد به‌ترتیب 4798 و 6505 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد که کل خلأ عملکرد برابر 1707 کیلوگرم در هکتار بود. در معادله تولید منطقه رشت، متوسط و حداکثر عملکرد به‌ترتیب 4443 و 6377 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که کل خلأ عملکرد برآورد شده برابر 1934 کیلوگرم در هکتار بود. در منطقه آمل، میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای تاریخ نشاکاری، تعداد دفعات مصرف سرک و نیتروژن بعد از گلدهی به‌ترتیب برابر 364، 292 و 416 کیلوگرم در هکتار سهمی معادل 21، 17 و 24 درصد از کل خلأ عملکرد را شامل شدند. همچنین، متغیرهای تناوب زراعی، ضدعفونی بذر و برداشت با کمباین از نظر خلأ عملکرد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در منطقه رشت، میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای مصرف پتاسیم، نیتروژن قبل از نشا و نیتروژن بعد از گلدهی به‌ترتیب با 644، 325 و 730 کیلوگرم در هکتار خلأ عملکرد سهمی معادل 33، 17 و 38 درصد از کل را نشان دادند. بنابراین، بر اساس برازش رابطه بین عملکرد مشاهده‌شده و عملکرد پیش‌بینی‌شده می‌توان بیان کرد که دقت مدل (معادله تولید) مناسب بوده و می‌تواند برای برآورد میزان خلأ عملکرد و تعیین سهم هر یک از متغیرهای محدود‌ کننده عملکرد به‌کار گرفته شود.

علمی - پژوهشی

بررسی تغییرات ترکیبات فیتوشیمیایی میوه خرما رقم برحی طی روند نمو و رسیدن

سلاله نجفی مرغملکی؛ سید محمد حسن مرتضوی؛ حسین معتمدی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 563-574

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26170.1611

چکیده

چکیدهرقم برحی یکی از مرغوب‌ترین ارقام خرما می‌باشد که میوه آن در مراحل مختلف نمو مانند خارک، رطب و خرما برداشت و مصرف دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات کیفی و بیوشیمیایی میوه خرما رقم برحی در طول دوره نمو و ... بیشتر چکیدهرقم برحی یکی از مرغوب‌ترین ارقام خرما می‌باشد که میوه آن در مراحل مختلف نمو مانند خارک، رطب و خرما برداشت و مصرف دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات کیفی و بیوشیمیایی میوه خرما رقم برحی در طول دوره نمو و رسیدن بررسی گردید. به این منظور میوه‌ها در مراحل مختلف نمو شامل اواخر کیمری، خارک کامل، عمدتاً خارک، عمدتاً رطب، رطب کامل و خرما برداشت‌شده و از نظر ویژگی‌هایی نظیر کلروفیل کل، کاروتنوئید کل، انواع قندها، نشاسته، مواد فنولی کل، فلاونوئید کل، ویتامین ث، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، انواع اسیدهای فنولی و اسیدهای آلی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قندهای محلول در طول دوره رسیدن افزایش چشمگیری داشت. قندهای گلوکز و فروکتوز در رقم برحی غالب بوده و مقدار ساکارز ناچیز بود. اسیدیته میوه در ابتدا افزایش و سپسکاهش یافت و در مرحله خرما با افزایشی قابل توجه به 45/2 میلی‌گرم در گرم وزن تر رسید. از میان اسیدهای آلی تشخیص داده‌شده، در مرحله تمار، اسید استیک بیشترین غلظت را داشت ولی در مراحل قبلی نمو، اسید‌مالیک غالبیت داشت. عمده ترکیبات دیگر بررسی‌شده شامل فلاونوئید، کلروفیل کل، کاروتنوئید، نشاسته و ویتامین ث در طول نمو کاهش یافتند. در بررسی اسیدهای فنولی توسط کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا اسیدهای پی‌سینامیک، جنتیستیک، گالیک، کلروجنیک، وانیلیک، کافئیک، سیرینجیک و پی‌کوماریک در میوه ردیابی شدند، که اسیدگالیک بالاترین غلظت را داشت و روند تغییرات آن در طول نمو افزایشی بود.

علمی - پژوهشی

اثر رژیم‌های آبیاری تنظیم‌شده بر ویژگی‌های رویشی، پومولوژیکی و عملکردی زیتون کنسروالیا در شرایط مزرعه

رحمت اله غلامی؛ ابوالمحسن حاجی امیری؛ مرزبان نجفی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، صفحه 575-585

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22905.1501

چکیده

چکیدهاین پژوهش به‌منظورشناختمراحلحساس رشدیزیتوندربرابرتنش خشکی و ارزیابی اثر تنش کم‌آبی بر ویژگی‌های درخت زیتون رقم کنسروالیا در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو طی سال زراعی 1395-94‌13 ... بیشتر چکیدهاین پژوهش به‌منظورشناختمراحلحساس رشدیزیتوندربرابرتنش خشکی و ارزیابی اثر تنش کم‌آبی بر ویژگی‌های درخت زیتون رقم کنسروالیا در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو طی سال زراعی 1395-94‌13 اجرا گردید. درختان 16 ساله زیتون رقم کنسروالیا تحت شش رژیم آبیاری قرار گرفتند.آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به انجام رسید. تیمارها شامل: آبیاری به میزان100 درصد نیاز آبی درختان (شاهد)، آبیاری 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری به میزان 75 درصد از سخت شدن هسته تا برداشت محصول و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری فقط در سه مرحله قبل گل‌دهی، شروع سخت شدن هسته و یک هفته قبل از برداشت محصول، آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی درختان زیتون طی کل فصل و شرایط دیم، بودند. پس از انجام تیمارها خصوصیات رویشی از جمله رشد و قطر شاخه سال جاری، خصوصیات میوه مانند وزن میوه، طول میوه، قطر میوه، وزن تر و خشک گوشت، درصد ماده خشک، درصد رطوبت میوه، درصد گوشت و نیز عملکرد و کارآیی مصرف آب اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته باعث افزایش عملکرد میوه و روغن، ابعاد میوه و درصد گوشت شد و آبیاری در سه مرحله رشدی میوه و تیمار 60 درصد آبیاری از نظر ابعاد میوه، وزن تر گوشت، عملکرد میوه و روغن در هکتار برابر بودند.بازده مصرف آب در تیمار آبیاری در سه مرحله رشدی میوه و نیز کسر آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته بالاتر از آبیاری کامل و دیگر تیمارها بود به‌طوری‌که میزان آن به‌ترتیب 30/14 و 29/4 کیلوگرم بر متر مکعب بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کم آبیاری در مرحله سخت شدن هسته بدون تاثیر منفی بر عملکرد کل، سبب افزایش کارایی مصرف آب در زیتون رقم کنسروالیا می‌شود.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

دوره و شماره: دوره 42، شماره 4، دی 1398، صفحه 429-585

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده