تولیدات گیاهی

علمی - پژوهشی

اثر تراکم کاشت بر عملکرد دانه و صفات زراعی در تعدادی از لاین‌‌های لوبیای محلی گیلان

مهرناز زنده‌دل ثابت؛ پیمان شریفی؛ مهران غلامی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21148.1445

چکیده

به‌منظور بررسی واکنش تعدادی از لاین‌های لوبیا محلی گیلان (پاچ‌باقلا) به تراکم کاشت از نظر عملکرد، رشد و برخی از صفات زراعی، آزمایشی در سال زراعی 1394-1393 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان ... بیشتر به‌منظور بررسی واکنش تعدادی از لاین‌های لوبیا محلی گیلان (پاچ‌باقلا) به تراکم کاشت از نظر عملکرد، رشد و برخی از صفات زراعی، آزمایشی در سال زراعی 1394-1393 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان به ‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تراکم کاشت در سه سطح (33، 16 و 11 بوته در متر‌مربع) به‌عنوان فاکتور اصلی و لاین در پنج سطح (Gd91-7، Gd91-8، Gc91-9، Gd91-15 و Gd91-18) به‌عنوان فاکتور فرعی بودند. اثر تراکم بوته بر صفات عملکرد دانه خشک، عملکرد بیولوژیک و نسبت عملکرد دانه خشک به عملکرد غلاف سبز در واحد سطح معنی‌دار بود. اثر لاین بر صفات ارتفاع بوته، طول غلاف، طول دانه، عملکرد غلاف سبز در واحد سطح، عملکرد دانه خشک در بوته، شاخص برداشت و وزن صد دانه معنی‌دار بود. اثر متقابل دو فاکتور بر طول غلاف، عملکرد غلاف سبز در واحد سطح، عملکرد دانه خشک در بوته، نسبت عملکرد دانه خشک به عملکرد غلاف سبز و وزن صد دانه معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه خشک (05/316 گرم در متر‌مربع) در تراکم 33 بوته و کمترین میزان آن (42/67 گرم در متر‌مربع) در تراکم 11 بوته به‌دست آمد. بیشترین عملکرد غلاف سبز (84/1101 گرم در متر‌مربع) در لاین Gd91-15 و با تراکم 33 بوته در متر‌مربع حاصل شد. لاین Gd91-8 با توجه به صفاتی چون ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، طول دانه،عملکرد دانه خشک و عملکرد غلاف سبز به‌عنوان لاین برتر بود و می‌توان از آن در برنامه‌های به‌نژادی و به‌زراعی استفاده نمود.

علمی - پژوهشی

بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی وکیفی بذر دو رقم نخود دیم

مختار داشادی؛ پیام پزشکپور

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 13-24

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18556.1359

چکیده

نخود (L.Cicer arietinum) به مقدار زیادی فسفر نیاز دارد، از سوی دیگر افزایش یکی از دو عنصر فسفر و روی باعث کاهش دیگری در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی و کیفی بذر دو رقم نخود دیم آزمایشی ... بیشتر نخود (L.Cicer arietinum) به مقدار زیادی فسفر نیاز دارد، از سوی دیگر افزایش یکی از دو عنصر فسفر و روی باعث کاهش دیگری در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی و کیفی بذر دو رقم نخود دیم آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور شامل دو رقم نخود (آرمان و (ILC482 به‌عنوان کرت اصلی وکرت‌های فرعی شامل فسفر در سه سطحP2، P1 وP3 به‌ترتیب با 32، 46 و 60 کیلوگرم p2o5 در هکتار از منبع سوپرفسفات تریپل و سه سطح رویZn2، Zn1وZn3 به‌ترتیب با صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار Znاز منبع سولفات روی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال 1383 اجرا گردید. نتایج نشان داد که رقم آرمان با عملکرد دانه وعملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 2606 و 4341 کیلوگرم در هکتار با رقم ILC482 با میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 1662و2779 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی‌دار داشت. فسفر اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک،تعداد دانه در غلاف و تعداد شاخه اصلی داشت، بیشترین میزان در هر مورد از مصرف 60 کیلوگرم در هکتار P2O5 به‌دست آمد. روی اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه اصلی داشت، بیشترین میزان در هر مورد از مصرف 5 کیلوگرم در هکتار روی به‌دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه از مصرف 60 کیلوگرم در هکتار P2O5 و 5 کیلوگرم در هکتار روی به‌دست آمد.

علمی - پژوهشی

اثر محلول‌پاشی برگی برخی نمک‌های کلسیم برخصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه عناب رقم چینی (Ziziphus jujuba Mill.)

مهدی قسمتی؛ فرید مرادی نژاد؛ مهدی خیاط

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 25-36

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.21173.1447

چکیده

خراسان جنوبی با دارا بودن 90 درصد سطح زیر کشت عناب به‌عنوان مهم‌ترین تولیدکننده عناب در کشور مطرح است. میوه تازه عناب در دمای اتاق به‌سرعت چروکیده و نرم می‌شود و پس از پنج تا هفت روز افت کیفیت قابل ‌توجهی ... بیشتر خراسان جنوبی با دارا بودن 90 درصد سطح زیر کشت عناب به‌عنوان مهم‌ترین تولیدکننده عناب در کشور مطرح است. میوه تازه عناب در دمای اتاق به‌سرعت چروکیده و نرم می‌شود و پس از پنج تا هفت روز افت کیفیت قابل ‌توجهی حاصل می‌شود. محلول‌پاشی با عناصر معدنی می‌تواند از طریق تأمین مواد غذایی باعث افزایش کیفیت، بازار‌پسندی و کاهش خسارات بعد از برداشت گردد. کلسیم یکی از عناصر مهم معدنی است که در افزایش کمیت، کیفیت و بازارپسندی میوه‌ها نقش مهمی داراست. به ‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی نمک‌های کلسیمی بر خصوصیات فیزیکو شیمیایی و کیفی میوه عناب پژوهشـی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (آب مقطر)، کلرید کلسیم (5/0 و 1 درصد) و نیترات کلسیم (5/0 و 1 درصد) بودند که طی دو مرحله، در زمان تقسیم سلولی میوه (20 روز بعد از مرحله تمام گل) و کامل شدن رشد سلولی میوه (40 روز بعد از مرحله تمام گل)، محلول‌پاشی انجام شد. در اواسط مرداد (70 روز بعد ازمرحله تمام گل) و در زمان رنگ‌گیری میوه برداشت انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد نیترات کلسیم 5/0 درصد باعث افزایش معنی‌دار در وزن تازه میوه، ماده خشک، طول و عرض میوه شد. همچنین تیمار کلرید کلسیم 5/0 درصد میزان سفتی بافت میوه، کارتنوئید و محتوای فنول کل میوه را افزایش داد. بیشترین میزان مواد جامد محلول و محتوای کلسیم میوه از تیمار کلرید کلسیم یک درصد حاصل شد اما محلول‌پاشی با نمک‌های مختلف کلسیمی بر pH میوه اثر معنی‌داری نداشت. به‌طور‌کلی می‌توان چنین نتیجه گرفت که محلول‌پاشی با کلرید کلسیم و نیترات کلسیم 5/0 درصد توانست ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی میوه عناب تازه را بهبود بخشد.

علمی - پژوهشی

اثر تنش خشکی بر آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی در برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های متحمل و حساس گندم

پریسا شریفی؛ نیر محمدخانی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 37-50

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.20256.1420

چکیده

تنش خشکی به‌عنوان یکی از عامل اصلی کاهش عملکرد گیاهان در مناطق نیمه‌خشک محسوب‌شده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گرده‌افشانی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک برگ پرچم ... بیشتر تنش خشکی به‌عنوان یکی از عامل اصلی کاهش عملکرد گیاهان در مناطق نیمه‌خشک محسوب‌شده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گرده‌افشانی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های مختلف گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات دیم مراغه اجرا شد. فاکتور‌های آزمایش شامل دو سطح آبیاری؛ کنترل (آبیاری در تمام مراحل رشدی بر اساس شرایط کشت آبی) و تنش خشکی (قطع آبیاری پس از گرده‌افشانی تا پایان دوره رشد) و ژنوتیپ‌های مختلف گندم (متحمل: PTZ و TRK، نیمه‌ متحمل: Manning و Sabalan و حساس: RINA-11 و Saratoves) بود. در شرایط تنش خشکی پس از گرده‌افشانی، عملکرد دانه و وزن هزار دانه نسبت به شرایط شاهد کاهش معنی‌دار یافت. حداکثر و حداقل عملکرد دانه در این شرایط به‌ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌های نیمه ‌متحمل Manning (97/242) و حساسSaratoves (gm-234/145) بود. بیشترین تغییرات در محتوی مالون‌دی‌آلدئید مربوط به ژنوتیپ‌های حساس بود. فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی (آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز) و غیرآنزیمی (گلوتاتیون و آسکوربات) به ‌واسطه اعمال تنش خشکی افزایش یافت. بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز به‌ترتیب در برگ پرچم ژنوتیپ‌های TRK Saratovesو در سنبله ژنوتیپ‌های Manning و Saratoves مشاهده شد. برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های Manning و Saratoves بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز را نشان دادند. بیشترین محتوی گلوتاتیون و آسکوربات در برگ پرچم و سنبله، به‌ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌هایTRK و Manning بود، این درحالی است که در ژنوتیپ Saratoves کمترین مقادیر مشاهده شد. به نظر می‌رسد که در سنبله ژنوتیپ Manning فعال شدن هر دو سیستم آنتی‌اکسیدانی آنزیمی (آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز) و غیرآنزیمی (گلوتاتیون و آسکوربات) نقش کلیدی را در افزایش تحمل به تنش خشکی داشتند و در این میان آنتی‌اکسیدان‌های غیرآنزیمی مؤثرترین نقش را ایفا کردند.

علمی - پژوهشی

مقایسه اثر کلروپروفام و عصاره نعناع فلفلی بر جلوگیری از جوانه‌زنی سیب‌زمینی در انبار

فرزاد گودرزی؛ رمضان کلوندی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 51-62

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21602.1464

چکیده

جوانه‌زنی عامل حدود نیمی از ضایعات انباری سیب‌زمینی‌ها است. گرچه کاربرد ترکیباتی مانند کلروپروفام در کنترل جوانه‌زنی امکان‌پذیر است اما افت کیفی محصول و اقبال روزافزون به تولید و مصرف فراورده‌های ... بیشتر جوانه‌زنی عامل حدود نیمی از ضایعات انباری سیب‌زمینی‌ها است. گرچه کاربرد ترکیباتی مانند کلروپروفام در کنترل جوانه‌زنی امکان‌پذیر است اما افت کیفی محصول و اقبال روزافزون به تولید و مصرف فراورده‌های ارگانیک، کاربرد این مواد را محدود کرده است. در این تحقیق طی 5 ماه نگهداری سیب‌زمینی آگریا، عصاره نعناع فلفلی در غلظت‌های صفر، 5/0، 1، 2، 4 گرم در لیتر؛ دوره‌های 2، 4، 6 هفته یک‌بار در سال 1395 و در آزمایشگاه صنایع غذایی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام شد، به کار رفت. در این مدت وضعیت غده‌ها بررسی شد. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل با سه فاکتور غلظت عصاره، تکرار مصرف و زمان نگهداری در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 3 تکرار انجام شد. مطابق نتایج با افزایش غلظت عصاره نعناع تا 2 گرم در لیتر، جوانه‌زنی سیب‌زمینی به شکل معنی‌دار کنترل و جوانه‌زنی غده، نسبت به تیمار شاهد تا 4 ماه به تأخیر افتاد. مصرف غلظت بیشتر عصاره نعناع اثر معنی‌داری نداشت. مصرف 5/0 گرم در لیتر آن باعث تحریک جوانه‌زنی غده‌ها نسبت به تیمار شاهد شد. مصرف هر 4 هفته یک‌بار عصاره نعنا بهترین نتیجه را داشت. کاربرد این عصاره در غلظت 2 گرم در لیتر به‌ترتیب کاهش 92 و 97 درصدی جوانه‌زنی و وزن کلی جوانه‌ها را در غده‌های سیب‌زمینی در پی داشت. در ارزیابی حسی، طعم نمونه‌های پخته و سرخ‌ شده سیب‌زمینی‌های تیمار‌ شده با عصاره نعنا و کلروپروفام، اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند، اما هر دو تیمار نسبت به غده‌های شاهد، امتیاز بیشتری دریافت کردند. کاربرد تیمار‌ منتخب این تحقیق توانست تلفات سیب‌زمینی رقم آگریا را در انبار تا 6 درصد کاهش دهد.

علمی - پژوهشی

بررسی پارامترهای مختلف فلورسانس کلروفیل علف‌هرز فالاریس (Phalaris minor) تحت تأثیر علف‌کش مزوسولفورون‌متیل + یدوسولفورون‌متیل

زینب اورسجی؛ المیرا محمدوند

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 63-72

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21851.1468

چکیده

اندازه‌گیریفلورسانسکلروفیل،روشیغیرتخریبیوبسیارحساساستکهاطلاعاتمهمیدررابطهبادستگاهفتوسنتزگیاهبه‌دست می‎دهد. این پژوهش با هدف امکان‌سنجی بهره‎گیری از پارامترهای مهم فلورسانس کلروفیل در تشخیص ... بیشتر اندازه‌گیریفلورسانسکلروفیل،روشیغیرتخریبیوبسیارحساساستکهاطلاعاتمهمیدررابطهبادستگاهفتوسنتزگیاهبه‌دست می‎دهد. این پژوهش با هدف امکان‌سنجی بهره‎گیری از پارامترهای مهم فلورسانس کلروفیل در تشخیص زودهنگام اثرات تخریبی علف‎کش مزوسولفورن متیل + یدوسولفورون متیل قبل از بروز علایم ظاهری آن در علف‎هرز فالاریس انجام شد.آزمایش گلخانه‎ایبا شش تیمار وپنجتکرار، به صورت کاملاً تصادفی،جهتبررسیپارامترهایفلورسانسکلروفیل شامل Fvj (فلورسانس نسبی در مرحله J)، Fv/Fm (حداکثر کارایی عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو)، PI (شاخص فتوسنتز)و Area (حداکثر ظرفیت کوئینونی فتوسیستم دو) در فالاریستا هفتروزپسازپاششعلف‎کشمزوسولفورون ‌متیل + یدوسولفورون ‌متیل انجامشد.نتایج نشان داد که واکنش صفات Area و Fv/Fm به مصرف مزوسولفورون ‌متیل + یدوسولفورون‌ متیل آهسته بود؛ در حالی‎که صفات Fvj و PI واکنش سریعی نشان دادند. تقریباً از همان روز اول پس از سم‎پاشی دو صفت Fvj و PI کاهش محسوسی نشان دادند که این روند کاهشی در PI شدیدتر اما همراه با خطای استاندارد بیشتری نسبت به Fvj بود. با افزایش میزان علف‎کش مزوسولفورون ‌متیل+ یدوسولفورون‌ متیل، هر دو پارامتر PI و Fvj کاهش یافتند. می‌توان نتیجه گرفت که این دو پارامتر PI و Fvj حساسیت ویژه‌ای به علف‎کش نشان دادند و قبل از ظهور علائم ظاهری علف‎کش تصویری از تأثیرات مخرب فیزیولوژیک آن در اختیار قرار دادند؛ به‌طوری‌که در روز هفتم مقادیر پارامترهای PI و Fvj به‌ترتیب 94 و 75 درصد کاهش نشان داد.

علمی - پژوهشی

بررسی سازگاری تعدادی از ژنوتیپ‌های زیتون در شرایط آب و هوایی طارم زنجان

عیسی ارجی؛ محمد نوری زاده

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 73-82

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.22464.1482

چکیده

به منظور بررسی سازگاری برخی از ژنوتیپ‌های بومی زیتون آزمایشی با 8 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم زنجان از سال 1386 لغایت 1390 به‌اجرا درآمد. درختان زیتون با فاصله ... بیشتر به منظور بررسی سازگاری برخی از ژنوتیپ‌های بومی زیتون آزمایشی با 8 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم زنجان از سال 1386 لغایت 1390 به‌اجرا درآمد. درختان زیتون با فاصله 6×6 در فروردین 1386 کشت شدند. صفات مختلف رویشی و زایشی اندازه‌گیری شد. نتایج مقایسه میانگین صفات رویشی نشان داد که ارتفاع، عرض تاج، سطح مقطع تنه و رشد فصل جاری شاخه درختان زیتون بین ژنوتیپ‌ها دارای تفاوت معنی‌دار بودند. تعداد گل‌آذین در شاخه، تعداد گل در گل‌آذین، درصد گل کامل و درصد نهایی تشکیل میوه در بین ژنوتیپ‌ها دارای تفاوت معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های T2، T3، T7 و G4 با بیش از 120 گل‌آذین در شاخه برتر از بقیه بودند. بیشترین تعداد گل در گل‌آذین در ژنوتیپ‌های T2، T7 و B3 مشاهده شد. وزن میوه بین ژنوتیپ‌ها دارای تفاوت معنی‌دار بود به‌طوری‌که وزن میوه از 3/2 تا 8/9 گرم بین ژنوتیپ‌ها متفاوت بود. ژنوتیپ G4 درشترین میوه را داشت.بیشترین وزن گوشت به ژنوتیپ G4 تعلق داشت. عملکرد میوه در درخت بین ژنوتیپ‌ها دارای تفاوت معنی‌دار بود به‌طوری‌که ژنوتیپ T2 بیشترین عملکرد و ژنوتیپ B1 کمترین عملکرد را داشت. درصد روغن در ماده خشک بین ژنوتیپ‌ها متفاوت بود و ژنوتیپ G4 بیش از 50 درصد روغن در ماده خشک داشت. به‌طورکلی ژنوتیپ‌های T2 وT7 بر اساس میزان عملکرد بالا و درصد روغن حدود 44 درصد و ژنوتیپ G4با توجه به درشتی میوه (بیش از 9 گرم)، عملکرد نسبتاً خوب (حدود یک تن) و میزان روغن بالا (بیش از 52 درصد در ماده خشک)، به‌عنوان ژنوتیپ‌های امید بخش معرفی می‌شوند.

علمی - پژوهشی

بررسی تأثیر کاربرد سطوح مختلف کود آلی و اوره بر تجمع نیترات و برخی صفات فیزیولوژیک اسفناج

لمیا وجودی مهربانی؛ رعنا ولیزاده کامران؛ زهرا سلطانی قرالر؛ زهرا ایمانی زراعتکار؛ زهرا معصوم پور

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 83-94

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21546.1462

چکیده

استفاده از روش‌هایی که موجب کاهش تجمع نیترات در سبزی‌های برگی شود و همچنین ارزش غذایی آن‌ها را حفظ نماید حائز اهمیت می‌باشد. به‌‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف (صفر، 10، 20 و 30 درصد حجمی) کودهای آلی (دامی، ... بیشتر استفاده از روش‌هایی که موجب کاهش تجمع نیترات در سبزی‌های برگی شود و همچنین ارزش غذایی آن‌ها را حفظ نماید حائز اهمیت می‌باشد. به‌‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف (صفر، 10، 20 و 30 درصد حجمی) کودهای آلی (دامی، ورمی‌کمپوست و مرغی) و کود اوره (102، 204 و 306 کیلوگرم در هکتار) بر تجمع نیترات و برخی خصوصیات رشدی و فیزیولوژیک اسفناج آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال 1395 اجرا شد. نتایج نشان داد بالاترین مقادیر نیترات در زمان‌های صبح و عصر در تیمار 306 کیلوگرم در هکتار کود اوره مشاهده شد. طول برگ تحت تأثیر تیمارهای 20 و 30 درصد کود مرغی قرار گرفت. بیشترین میزان قند محلول و وزن ‌تر و خشک ریشه در تیمارهای 10 و 20 درصد کود دامی مشاهده شد. تیمارهای 20 و 30 درصد کود ورمی‌کمپوست و کود دامی و تیمار 30 درصد کود مرغی موجب افزایش وزن تر و خشک برگ شد. تمامی سطوح کودهای ورمی‌کمپوست، دامی و مرغی موجب افزایش محتوای پتاسیم شد. بیشترین میزان آهن، روی و محتوای فنل کل نمونه‌ها در تمامی سطوح کود دامی و ورمی‌کمپوست ملاحظه گردید. با توجه به پاسخ مثبت گیاه اسفناج به کاربرد کودهای آلی به نظر می‌آید که کاربرد این کودها ضمن کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کاهش اثرات سوء زیست‌محیطی آن‌ها، روش مناسبی برای تولید سالم و پایدار سبزی‌ها باشد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی مقدار تاکسول و 10-دِ استیل باکاتین III در برگ و کشت سوسپانسیون سلولی دو گونه سرخدار

حمید احدی؛ محمدحسین میرجلیلی؛ محسن فرزانه؛ حسن رضادوست

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 95-104

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.20838.1440

چکیده

در این تحقیق، مقدار تاکسول و 10-دِ ‌استیل باکاتین III در برگ‌های گونه سرخدار بومی ایران (Taxus baccata) و گونه اقیانوس آرام (T. brevifolia) و توانایی تولید آن‌ها در کشت سوسپانسیون سلولی این دو گونه مورد بررسی قرار گرفت. ... بیشتر در این تحقیق، مقدار تاکسول و 10-دِ ‌استیل باکاتین III در برگ‌های گونه سرخدار بومی ایران (Taxus baccata) و گونه اقیانوس آرام (T. brevifolia) و توانایی تولید آن‌ها در کشت سوسپانسیون سلولی این دو گونه مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق در سال 1392 در پژوهشکده گیاهان دارویی دانشگاه شهید بهشتی تهران اجرا گردید. القای کالوس با استفاده از ریزنمونه‌های میان‌گره ساقه‌های جوان در محیط کشت جامد صورت گرفت، سپس کشت سوسپانسیون سلولی بر روی همین محیط کشت حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد نفتالن استیک اسید و بنزیل‌آمینوپورین به‌ترتیب با مقادیر 2 و 1/0 میلی‌گرم در لیتر ایجاد شد. 21 روز پس از کشت، وزن تر و خشک سلول محاسبه و مقدار تاکسول و 10-دِ‌ استیل ‌باکاتین III آن‌ها توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که برگ‌های گونه های سرخدار بومی ایران و سرخدار اقیانوس آرام به‌ترتیب حاوی 45 و 27 میکروگرم تاکسول و 40 و 4 میکروگرم 10-دِ ‌استیل ‌باکاتین III در گرم وزن خشک نمونه بودند و کشت سوسپانسیون سلولی آن‌ها نیز به‌ترتیب مقدار540 و 20 میکروگرم در لیتر تاکسول و مقدار 1 و 110 میکروگرم در لیتر از 10-دِ ‌استیل ‌باکاتین III تولید کردند. بنابراین نتایج حاکی از برتری کشت سوسپانسیون سلولی سرخدار بومی ایران در تولید تاکسول بود که می‌تواند برای بهینه سازی تولید تجاری این ترکیب ضد سرطان در سیستم های بیوراکتور مورد استفاره قرار گیرد.

علمی - پژوهشی

ارزیابی تیمارهای مختلف بر بهبود جوانه‌زنی بذر زنبق نمکزار

مسلم صالحی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ لیلا سمیعی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، صفحه 105-117

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21219.1449

چکیده

زنبق نمکزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گیاهی است بومی، که به‌‌عنوان گیاه زینتی ارزشمند، که می‌تواند به‌ صورت گل شاخه بریده و در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. بذر زنبق نمکزار در شرایط طبیعی دارای جوانه‌زنی ... بیشتر زنبق نمکزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گیاهی است بومی، که به‌‌عنوان گیاه زینتی ارزشمند، که می‌تواند به‌ صورت گل شاخه بریده و در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. بذر زنبق نمکزار در شرایط طبیعی دارای جوانه‌زنی پایینی است، به همین دلیل آزمایشی در جهت بهبود جوانه‌زنی آن انجام گردید. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار، چهار تکرار (هر تکرار شامل 25 بذر) در سال 1395 و از رویشگاه طبیعی زنبق نمکزار واقع در شهرستان بجنورد اجرا گردید. تیمارها شامل: هیدروکسید سدیم 20 مولار به مدت 10 دقیقه، هیدروکسید سدیم 15 مولار به مدت 20 دقیقه، آب 100 درجه سانتی‌گراد به مدت 10 دقیقه، آب 80 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 10 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 دقیقه، چینه سرمایی به مدت 30 روز، چینه سرمایی به مدت 60 روز، چینه سرمایی به مدت 90 روز و تیمار شاهد بودند. تأثیر تیمارهای منتخب بر همه پارامترهای جوانه‌زنی معنی‌دار بود (05/0>p). پیش تیمار بذرها در محلول هیدروکسید سدیم با غلظت 20 مولار به مدت 10 دقیقه نسبت به بقیه تیمارها، منجر به افزایش بیشتر در پارامترهایی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذور، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، وزن ‌تر و خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه گردید. در سه سطح چینه سرمایی جوانه‌زنی کمتری نسبت به شاهد بدون تیمار مشاهده شد. هم‌چنین تیمار اسید سولفوریک 10 دقیقه به‌طور نسبی موجب بهبود در جوانه‌زنی و سایر پارامترهای جوانه‌زنی نسبت به شاهد بدون تیمار گردید. هیدروکسید سدیم به واسطه فعالیت قلیایی و حل ترکیبات چربی دوست موجود در پوشش‌های بیرونی و درونی بذر زنبق نمکزار به‌طور مؤثرتری موجب بهبود جوانه‌زنی گردید. احتمالاً در این گونه زنبق نیز به مانند بسیاری از گونه‌‌های زنبق خواب مورفوفیزیولوژیکی وجود دارد.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

دوره و شماره: دوره 41، شماره 3، آذر 1397، صفحه 1-139

اثر تراکم کاشت بر عملکرد دانه و صفات زراعی در تعدادی از لاین‌‌های لوبیای محلی گیلان

چکیده

بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی وکیفی بذر دو رقم نخود دیم

چکیده

اثر محلول‌پاشی برگی برخی نمک‌های کلسیم برخصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه عناب رقم چینی (Ziziphus jujuba Mill.)

چکیده

اثر تنش خشکی بر آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی در برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های متحمل و حساس گندم

چکیده

مقایسه اثر کلروپروفام و عصاره نعناع فلفلی بر جلوگیری از جوانه‌زنی سیب‌زمینی در انبار

چکیده

بررسی پارامترهای مختلف فلورسانس کلروفیل علف‌هرز فالاریس (Phalaris minor) تحت تأثیر علف‌کش مزوسولفورون‌متیل + یدوسولفورون‌متیل

چکیده

بررسی سازگاری تعدادی از ژنوتیپ‌های زیتون در شرایط آب و هوایی طارم زنجان

چکیده

بررسی تأثیر کاربرد سطوح مختلف کود آلی و اوره بر تجمع نیترات و برخی صفات فیزیولوژیک اسفناج

چکیده

ارزیابی مقدار تاکسول و 10-دِ استیل باکاتین III در برگ و کشت سوسپانسیون سلولی دو گونه سرخدار

چکیده

ارزیابی تیمارهای مختلف بر بهبود جوانه‌زنی بذر زنبق نمکزار

چکیده