تولیدات گیاهی

علمی - پژوهشی

رابطه بین تجمع ترکیبات نیتروژن دار و قندها، و تحمل به تنش شوری در گیاه کلزا (.Brassica napus L)

وحید اطلسی پاک؛ مچید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11951

چکیده

تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و ... بیشتر تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و در شرایط هیدروپونیک در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1390 اجرا گردید. شوری به عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل صفر، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم در نظر گرفته شد و سه رقم کلزا شامل MHA4921 ، MHA4026 و Hyola401 سطوح عامل فرعی را تشکیل دادند. شوری باعث کاهش معنی داری در ماده خشک ریشه، ماده خشک شاخساره و نیترات شاخساره گردید. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث افزایش پرولین و پروتئین های محلول در همه ارقام شد، اما این افزایش در MHA4026 (حساس به شوری) در بالاترین سطح شوری بیشتر از دو رقم دیگر (ارقام متحمل) بود. مقدار قند‌های محلول در شاخساره در هر سه رقم با افزایش شوری افزایش یافت، اما این افزایش در ارقام متحمل بیشتر از رقم حساس بود. نسبت قند‌های محلول در شاخساره به ریشه در ارقام متحمل بیشتر بود، اما این اختلاف بین MHA4026 و Hyola401 غیر معنی دار شد. نتایج نشان داد که تجمع پرولین تحت شرایط شوری ملاک تحمل به شوری نبوده بلکه نشانه ای از میزان خسارت در ارقام مورد مطالعه می باشد.

علمی - پژوهشی

اثر دور آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو گونه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) و مرزه رشینگری (S. Rechingeri jamzad) در منطقه غرب لرستان

احمد نوش‌کام؛ ناصر مجنون حسینی؛ جواد هادیان؛ محمدرضا جهان‌سوز؛ کاظم خاوازی؛ علی‌نظر صالح‌نیا؛ سمیرا هدایت‌پور

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 11-20

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12039

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) ... بیشتر به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) درسال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارهای فواصل آبیاری(15 روزیک‌بار، 30 روزیک‌بار و دیم) در کرت‌های اصلی و گونه مرزه (خوزستانی و رشینگری) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، ترکیبات اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر همه صفات اندازه‌گیری شده به جزء ترکیبات اسانس معنی‌دار بوده و اثر گونه تنها بر بازده و عملکرد اسانس مرزه معنی‌دار شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که در هر دو گونه مرزه، با افزایش فواصل آبیاری و کشت دیم، وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته به ترتیب به میزان 73، 23، 78، 80 و 33 درصد در مقایسه با شاهد (آبیاری 15 روز) کاهش نشان دادند. در بین گونه‌ها نیز گونه رشینگری ازلحاظ بازده اسانس (7/3 درصد) و عملکرد اسانس (26/100کیلوگرم در هکتار) بر گونه خوزستانی با بازده اسانس (03/2) و عملکرد اسانس (25/62 کیلوگرم در هکتار) برتر بود.

علمی - پژوهشی

برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک رقم هایولا 401 کلزا در اهواز

حسین کمائی؛ قدرت الله فتحی؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ جعفر پوررضا؛ محمدحسین قرینه

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 21-34

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11952

چکیده

به‌منظور برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک گیاه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های ... بیشتر به‌منظور برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک گیاه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. تیمارها شامل سه تاریخ کاشت (8 آذر، 28 آذر و 18 دی) و چهار تراکم (50، 70، 90 و 110 بوته در متر مربع) بودند. مقدار ضریب خاموشی محاسبه شده برای رقم هایولا 401 کلزا به‌طور متوسط با توجه به تیمارهای مختلف اعمال شده حدود 39/0 بود. مقدار کارایی مصرف تشعشع محاسبه شده برای رقم هایولا 401 کلزا به‌طور متوسط با توجه به تیمارهای مختلف اعمال شده حدود 92/0 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی به‌دست آمد. سهم تخصیص ماده خشک از مرحله ساقه رفتن تا گلدهی برای برگ‌ها، ساقه‌ها و خورجین‌ها به ترتیب 79/40%، 76/36% و 45/22%، از مرحله گلدهی تا پر شدن خورجین 85/14%، 9/47% و 25/37% و از مرحله پر شدن خورجین تا رسیدگی 7/7%،7/47% و 6/44% به‌دست آمد. نتایج نشان داد که اثر تراکم بوته بر تخصیص ماده خشک در میان اندام‌های مختلف کلزا رقم هایولا 401 معنی‌دار بود اما اختلاف معنی‌داری بین تاریخ‌های مختلف کاشت و اثر متقابل تاریخ کاشت و تراکم بوته بر تخصیص ماده خشک در میان اندام‌های مختلف مشاهده نگردید.

علمی - پژوهشی

تغییرات رشد ریشه، اندام هوایی و گره ریزوبیومی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum) تحت تأثیر تیمار کودی و کشت مخلوط با اسفرزه (Plantago ovata)

سهیلا قاسمی مهام؛ سیف‌اله فلاح؛ محمودرضا تدین

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 35-46

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12040

چکیده

استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله ... بیشتر استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله بر گره‌های ریزوبیومی، رشد ریشه و اندام هوایی گیاه شنبلیله، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 اجرا گردید. چهار تیمار کشت مخلوط شامل کشت خالص شنبلیله؛ سه نسبت کشت مخلوط شنبلیله: اسفرزه (2:1، 1:1، 1:2) به عنوان فاکتور اول و سه نوع کود (کود شیمیایی، کود گاوی، کود شیمیایی:کود گاوی) به‌عنوان فاکتور دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، وزن خشک اندام هوایی و تعداد شاخه جانبی از کشت شنبلیله: اسفرزه (2:1) همراه با کاربرد کود تلفیقی (شیمیایی+گاوی) به‌دست‌آمده و بیشترین ارتفاع بوته و وزن نیام از کشت شنبلیله با تیمار کود تلفیقی حاصل شد. هم‌چنین در بین تیمارهای کودی، کمترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، سطح ویژه برگ، نسبت سطح برگ و نسبت وزن برگ مربوط به کود شیمیایی بود. بر اساس نتایج این آزمایش استفاده از کود تلفیقی در برهمکنش با کشت مخلوط شنبلیله و اسفرزه می‌تواند در افزایش عملکرد گیاه شنبلیله مؤثر باشد و به لحاظ کاهش مصرف کودهای شیمیایی می‌تواند در حفاظت از محیط‌زیست اهمیت داشته باشد.

علمی - پژوهشی

نقش پوشش‌دهی خوشه و ترکیبات ضد تعرق بر کنترل عارضه خشکیدگی خوشه‌ی خرمای رقم مضافتی

اسماء شورآبادی؛ محمدحسین شمشیری؛ موسی نجفی‌نیا؛ سیدحسین میر‌دهقان

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 47-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12041

چکیده

عارضه خشکیدگی خوشه خرما ازمشکلات بزرگ تولیدکنندگان خرما در ایران می‌باشد. این عارضه موجب خشکیدگی میوه در مرحله تبدیل خلال به رطب می‌گردد. با توجه به این که بروز عارضه اغلب با افزایش ناگهانی دمای محیط ... بیشتر عارضه خشکیدگی خوشه خرما ازمشکلات بزرگ تولیدکنندگان خرما در ایران می‌باشد. این عارضه موجب خشکیدگی میوه در مرحله تبدیل خلال به رطب می‌گردد. با توجه به این که بروز عارضه اغلب با افزایش ناگهانی دمای محیط و افت رطوبت نسبی هوا همراه است، در این پژوهش با فرض این که تعرق شدید برگی یا تعرق میوه عامل بروز عارضه است، اثر ترکیبات ضد تعرق کیتوزان و کائولین به همراه استفاده از پوشش حصیری بر روی خوشه خرما طی دو سال (1391، 1392) در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت روی رقم"مضافتی"مورد بررسی قرار گرفت. در سال اول محلول‌پاشی میوه با کیتوزان (صفر و 1 درصد) به همراه پوشش‌دهی خوشه با پوشش حصیری (دارای پوشش و بدون پوشش) در 3 تکرار و در سال دوم، محلول‌پاشی برگی خرما با کائولین (صفر، 2 و 4 درصد) و پوشش‌دهی خوشه با پوشش حصیری (دارای پوشش و بدون پوشش) در 4 تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در آزمایش اول کیتوزان تأثیری بر کاهش عارضه نداشت اگرچه تا حدی سبب افزایش وزن میوه، طول میوه و افزایش نسبت گوشت به هسته گردید. در آزمایش دوم، پوشش برگی کائولین سبب کاهش چشمگیر عارضه خشکیدگی گردید و بر ویژگی‌های کیفی میوه تأثیری مثبت داشت. در هر دو آزمایش استفاده از پوشش حصیری بر روی خوشه‌ها در کاهش عارضه مؤثر بود. نتایج آزمایش نشان داد تعرق برگی نقش مهم‌تری در مقایسه با تعرق از سطح میوه در بروز عارضه خشکیدگی خوشه خرما دارد.

علمی - پژوهشی

بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های سیب بومی خراسان بر اساس خصوصیات مورفولوژی و پومولوژی

علی مختاریان؛ احمد اصغرزاده؛ ابرهیم گنجی مقدم؛ سعید خاوری خراسانی؛ حسن حمیدی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 65-78

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12042

چکیده

با توجه به تنوع ژنتیکی سیب استان خراسان، شناسایی، جمع‌آوری و ارزیابی توده‌ها جهت استفاده برنامه‌های تحقیقاتی آتی و حفاظت دائمی آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش با هدف بررسی تنوع ژنتیکی 12 ژنوتیپ ... بیشتر با توجه به تنوع ژنتیکی سیب استان خراسان، شناسایی، جمع‌آوری و ارزیابی توده‌ها جهت استفاده برنامه‌های تحقیقاتی آتی و حفاظت دائمی آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش با هدف بررسی تنوع ژنتیکی 12 ژنوتیپ سیب بومی خراسان با استفاده از دستورالعمل ملی آزمون‌های تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS)، در باغ کلکسیون سیب ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق طی سال‌های 91-1389 انجام شد. به‌منظور ارزیابی صفات مورفولوژی درخت و پومولوژی میوه، 12 ژنوتیپ سیب شامل تربتی، خوجه حصار، اوغاز شیروان، علیموری دوم، کمپوتی، خوجه تربت، اربابی بجنورد، شیخ احمد تبریز، مربایی، عباسی، شیخ امیری و گلمکانی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اندازه میوه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند، به‌طوری‌که ژنوتیپ‌های گلمکانی با 67/181 و مربایی با 1/7 گرم وزن، به ترتیب بزرگ‌ترین وکوچک‌ترین اندازه میوه را به خود اختصاص دادند. نتایج حاصل از ارزیابی صفات رویشی در بین ژنوتیپ‌ها حاکی از عکس العمل متفاوت آن‌ها می‌باشد، به‌طوری‌که طول پهنک، عرض پهنک و قطر شاخه یکساله در ژنوتیپ اوغاز و طول میانگره و رشد شاخه یکساله در ژنوتیپ گلمکانی نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها بیشتر بود. نتایج بررسی همبستگی صفات نشانگر وجود رابطه مثبت و معنی‌دار بین قطر میوه با صفات طول میوه، وزن میوه، عرض گودی چشم، عرض گودی دم و قطر گل بود. علاوه بر‌این عملکرد میوه با صفات قطر میوه و وزن میوه همبستگی قوی مثبت و معنی‌داری داشت. همبستگی عملکرد میوه با سایر صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود. تجزیه خوشه‌ای صفات نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر زمان رسیدن میوه، در پنج گروه بسیار زود‌رس، زود‌رس، متوسط رس، دیر‌رس و خیلی دیر‌رس قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های تربتی، خوجه حصار، علیموری وخوجه تربت درگروه بسیار زود‌رس و زود‌رس، اوغاز شیروان، کمپوتی، شیخ امیری شیروان، مربایی وشیخ احمدی تبریز در گروه متوسط رس و ژنوتیپ اربابی در گروه دیر‌رس و ژنوتیپ عباسی و گلمکانی به‌عنوان ژنوتیپ‌های بسیار دیر‌رس برداشت شدند. با توجه به کمبود ارقام میان رس، ژنوتیپ شیخ امیری قابل توصیه بوده و ژنوتیپ سیب مربایی به دلیل ریز بودن میوه و رشد رویشی کم می‌تواند به‌عنوان پایه مورد استفاده قرار گیرد.

علمی - پژوهشی

اثر فوتوکاتالیک ذرات اکسیدتیتانیوم پوشش‌یافته با ذرات‌ نانونقره بر ایجاد تأخیر در رسیدگی پس از برداشت گوجه‌فرنگی

فرزاد گودرزی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 79-88

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12043

چکیده

گوجه‌فرنگی یک محصول باغی فرازگرا، با ظرفیت تولید اتیلن بالا است. حدود 30 درصد محصول تولیدی در فاصله برداشت تا مصرف از بین می‌رود. تجمع اتیلن در انبار باعث تسریع روند رسیدن گوجه‌ها می‌شود و می‌تواند ... بیشتر گوجه‌فرنگی یک محصول باغی فرازگرا، با ظرفیت تولید اتیلن بالا است. حدود 30 درصد محصول تولیدی در فاصله برداشت تا مصرف از بین می‌رود. تجمع اتیلن در انبار باعث تسریع روند رسیدن گوجه‌ها می‌شود و می‌تواند مشکلاتی را انبارداری آن ایجاد کند. در این مطالعه که طی سال‌های 1391 تا 1392 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان انجام گرفت غلظت‌های صفر، 4، 8 و 12 گرم در لیتر محلول دی‌اکسید تیتانیوم پوشش‌یافته با ذرات ‌نانونقره همراه با پرتو UV برای ایجاد تاخیر در رسیدن گوجه‌فرنگی رقم هلیل (که در مرحله شکستگی رنگ برداشت شده بود) به کار رفت. بر اساس نتایج، دی‌اکسیدتیتانیوم پوشش‌یافته با ذرات نانو‌نقره در غیاب پرتو فرابنفش و متناسب با غلظت محلول، قادر به تجزیه 26 تا 90 درصدی اتیلن تولید شده توسط گوجه‌فرنگی بود. کاهش این گاز، افزایش 16 تا 72 درصدی سفتی بافت ، کاهش 12 تا 24 درصدی قرمزی رنگ و ایجاد تأخیر 2 هفته‌ای در زمان رسیدن گوجه برداشت شده نسبت به نمونه‌های شاهدرا به دنبال داشت. اثر غلظت 12 گرم در لیتر دی اکسید‌تیتانیوم در حضور پرتو فرا‌بنفش با شدت 5 وات بر متر مربع، بر پارامترهای تجمع اتیلن، سفتی بافت و تغییرات رنگ گوجه‌فرنگی‌ها، اختلاف معنی‌داری‌ با اثرات ناشی از کاربرد نوع پوشش‌یافته آن با نانو ذرات نقره و در غیاب پرتو فرابنفش، نشان نداد. مطابق نتایج این مطالعه فعال شدن واکنش فوتوکاتالیستی دی‌اکسید‌تیتانیوم و تجزیه اتیلن توسط آن، نیازمند تابش پرتو فرابنفش یا وجود نانو ذرات نقره است.

علمی - پژوهشی

تعیین نیاز سرمایی و گرمایی جوانه گل چند رقم زردآلو

جعفر حاجی‌لو؛ سحر توپچی‌زاده تبریزیان

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 89-102

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12044

چکیده

به‌منظور تعیین نیاز سرمایی و گرمایی و تغییرات پرولین جوانه‌های گل در 4 رقم زردآلو شامل تبرزه، شاملو، عسگرآباد و شکرپاره آزمایش حاضر در سال 93-92 در ایستگاه تحقیقات خلعت‌پوشان (‌دانشگاه تبریز) انجام شد. ... بیشتر به‌منظور تعیین نیاز سرمایی و گرمایی و تغییرات پرولین جوانه‌های گل در 4 رقم زردآلو شامل تبرزه، شاملو، عسگرآباد و شکرپاره آزمایش حاضر در سال 93-92 در ایستگاه تحقیقات خلعت‌پوشان (‌دانشگاه تبریز) انجام شد. شاخه‌های یکساله (از ‌23 مهر 92) با قطر و طول یکسان در هر ‌هفته بعد از برداشت از درخت به اتاقک رشد انتقال یافتند. وضعیت جوانه‌ها از نظر مراحل فنولوژیکی، وزن ‌تر و خشک در هر ‌مرحله از نمونه‌برداری مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه نیاز ‌سرمایی ارقام از مدل‌های مختلف استفاده شد. جهت برآورد نیاز‌گرمایی نیز از روش درجه رشد ساعت (GDH) استفاده شد. نتایج نشان داد‌که در تمامی‌مدل‌های مورد استفاده رقم‌های تبرزه و شاملو (639 واحد سرمایی) دارای بیشترین میزان نیاز سرمایی و رقم عسگرآباد (621 واحد سرمایی) دارای‌کمترین‌ میزان نیاز سرمایی بود. از نظر میزان نیاز گرمایی رقم‌هایتبرزه و شاملو، (3060 درجه رشد ساعت(GDH)) حداقل نیاز‌گرمایی و رقم عسگرآباد (3254 درجه رشد ساعت (GDH)) بیشترین نیاز‌گرمایی را داشت. هم‌چنین وزن‌تر و خشک جوانه‌ها قبل و بعد از قرارگیری در اتاقک رشد اختلاف معنی‌داری را در تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری نشان دادند. بررسی تغییرات پرولین در ارقام مورد مطالعه در طی رکود بیانگر‌آن است که از نظر مقدار پرولین در ‌تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری اختلاف معنی‌داری بین رقم و تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری وجود داشت. به‌طوری‌که رقم تبرزه دارای کمترین میزان پرولین آزاد و رقم شاملو دارای بیشترین میزان بود. استفاده از ارقام با نیاز‌ سرمایی و‌گرمایی بالا در اجتناب از سرماهای دیر‌رس بهاره امری ضروری به‌شمار می‌آید.

علمی - پژوهشی

وراثت‌پذیری و هتروزیس صفات در لاین‌ها و ترکیبات سینگل کراس ذرت شیرین (Zea mays L.)

عبدالناصر مهدی‌پور؛ سعید خاوری خراسانی؛ حسن حمیدی؛ الهام عزیزی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 103-118

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12045

چکیده

ذرت شیرین یکی ازگیاهان زراعی با ارزش است و به‌عنوان یکی از سبزیجات مفید و با ارزش غذایی بالا می‌تواند در سبد غذایی خانوارها وارد و تثبیت گردد. به‌منظور بررسی ترکیب‌پذیری و هتروزیس در ژنوتیپ‌های مختلف ... بیشتر ذرت شیرین یکی ازگیاهان زراعی با ارزش است و به‌عنوان یکی از سبزیجات مفید و با ارزش غذایی بالا می‌تواند در سبد غذایی خانوارها وارد و تثبیت گردد. به‌منظور بررسی ترکیب‌پذیری و هتروزیس در ژنوتیپ‌های مختلف ذرت شیرین، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 92-1391 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. در این تحقیق 37 ژنوتیپ شامل 18 لاین اینبرد و 19 هیبرید سینگل کراس جدید ذرت شیرین مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل صفات فنولوژیک، صفات مرفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین ژنوتیپ‌های مختلف ذرت شیرین از نظر کلیه صفات اختلاف معنی‌داری در سطح 1 درصد وجود دارد. مقایسه میانگین نشان داد بیشترین عملکرد دانه قابل کنسرو در هیبرید Temptation2×Chase با273/26 تن در هکتار و کمترینآن در لاین Challenger2با4/4 تن در هکتار حاصل شد. بررسی مقادیر وراثت‌پذیری عمومی نشان داد که بیشترین وراثت‌پذیری در صفت طول تاسل به میزان 63/96 درصد مشاهده شد. بیشترین میزان هتروزیس نسبت به میانگین والدین و والدبرتر برای عملکرد دانه قابل کنسرو در ژنوتیپ Temptation2×Chase به ترتیب معادل 72/280 و 1/337 درصد به‌دست آمد. کمترین میزان هتروزیس نسبتبه میانگین والدین و والد برتر نیز برای عملکرد دانه قابل کنسرو در ژنوتیپ K^S2/2-82×ObsissionS2 به ترتیب معادل 72/24- و 56/21- درصد حاصل شد. بالاترین همبستگی بین روز تا ظهور رشته‌های ابریشمی و گرده‌افشانی مشاهده گردید. بین عملکرد دانه قابل کنسرو و سایر صفات به استثنای فاصله گرده‌افشانی و کاکل‌دهی و تعداد برگ همبستگی معنی‌داری وجود داشت. نتایج تجزیه کلاستر کلیه ژنوتیپ‌ها را به چهار خوشه تقسیم نمود به‌طوری‌که لاین‌های مورد بررسی در خوشه‌های اول و دوم و ترکیبات سینگل کراس درخوشه‌های سوم و چهارم جای گرفتند. بنابراین برخی از ترکیبات سینگل کراس می‌توانند به‌عنوان هیبریدهای امیدبخش در برنامه‌های ارزیابی نهایی تا معرفی هیبریدهای جدید مورد استفاده قرار گیرند.

علمی - پژوهشی

شناسایی و گزینش صفات مؤثر بر عملکرد دانه در نخود زراعی تحت شرایط نرمال رطوبتی

سید سعید موسوی؛ محمدرضا عبداللهی؛ فریبرز قنبری؛ همایون کانونی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، صفحه 119-131

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12046

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ... بیشتر پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. نتایج نشان داد که به‌ترتیب صفات تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه‌های اصلی در بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و زیست‌توده دارای بیش‌ترین همبستگی مثبت و معنی‌دار و صفت روز تا 50 درصد گلدهی دارای بیش‌ترین همبستگی منفی و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام نیز بیانگر این بود که مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر میانگین عملکرد دانه به ترتیب شامل صفات تعداد شاخه فرعی، زیست‌توده (بیوماس)، شاخص برداشت و روز تا 50 درصد گلدهی (با ضریب رگرسیونی منفی) بودند که در مجموع 98/97 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. طبق نتایج تجزیه علیت هم، به‌ترتیب دو صفت تعداد شاخه فرعی و زیست‌توده دارای بیش‌ترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بودند. هم‌چنین بیش‌ترین اثر غیر‌مستقیم مثبت مربوط به صفات شاخص برداشت و زیست‌توده (هر دو از طریق افزایش تعداد شاخه‌های فرعی) بود. بیش‌ترین و کم‌ترین وراثت‌پذیری به‌ترتیب مربوط به صفات وزن صد دانه و ارتفاع بوته بود. هم‌چنین بالاترین ضرایب تغییرات ژنوتیپی را صفات وزن صد دانه، تعداد شاخه‌های اصلی و فرعی به خود اختصاص دادند. به‌عنوان نتیجه‌نهایی، افزایش صفت تعداد شاخه فرعی در بوته و کاهش صفت روز تا 50 درصد گلدهی یک استراتژی مفید برای افزایش عملکرد تحت شرایط این آزمایش پیشنهاد می‌گردد.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

دوره و شماره: دوره 39، شماره 1، خرداد 1395

رابطه بین تجمع ترکیبات نیتروژن دار و قندها، و تحمل به تنش شوری در گیاه کلزا (.Brassica napus L)

چکیده

اثر دور آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو گونه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) و مرزه رشینگری (S. Rechingeri jamzad) در منطقه غرب لرستان

چکیده

برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک رقم هایولا 401 کلزا در اهواز

چکیده

تغییرات رشد ریشه، اندام هوایی و گره ریزوبیومی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum) تحت تأثیر تیمار کودی و کشت مخلوط با اسفرزه (Plantago ovata)

چکیده

نقش پوشش‌دهی خوشه و ترکیبات ضد تعرق بر کنترل عارضه خشکیدگی خوشه‌ی خرمای رقم مضافتی

چکیده

بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های سیب بومی خراسان بر اساس خصوصیات مورفولوژی و پومولوژی

چکیده

اثر فوتوکاتالیک ذرات اکسیدتیتانیوم پوشش‌یافته با ذرات‌ نانونقره بر ایجاد تأخیر در رسیدگی پس از برداشت گوجه‌فرنگی

چکیده

تعیین نیاز سرمایی و گرمایی جوانه گل چند رقم زردآلو

چکیده

وراثت‌پذیری و هتروزیس صفات در لاین‌ها و ترکیبات سینگل کراس ذرت شیرین (Zea mays L.)

چکیده

شناسایی و گزینش صفات مؤثر بر عملکرد دانه در نخود زراعی تحت شرایط نرمال رطوبتی

چکیده