نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• جهان شیرزاد اجیرلو ¹
• سلیم فرزانه ²
• احمد توبه ³
• فاطمه احمدنیا ⁴
• رئوف سید شریفی ⁵
• محسن نوری ⁶

¹ دانشجوی دکتری اگروتکنولوژی-اکولوژی گیاهان زراعی گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی،

² استادیار علوم و تکنولوژی بذر - گروه زراعت و اصلاح نباتات -دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی- دانشگاه محقق اردبیلی،اردبیل، ایران

³ استاد گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران

⁴ دانش‌آموخته دکتری اگروتکنولوژی-فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

⁵ استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،ایران

⁶ دانش‌آموخته دکتری اگروتکنولوژی-اکولوژی گیاهان زراعی، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی،

چکیده

بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) گیاهی با ارزش غذایی بالا در تغذیه انسان و دام است. این پژوهش در سال زراعی 1400-1399 در استان اردبیل، شهرستان پارس آباد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلولپاشی نانوکودهای نیتروژن (10 لیتر در هکتار)، فسفر (سه کیلوگرم در هکتار)، کلات پتاسیم (پنج کیلوگرم در هکتار)، اسید هیومیک (سه کیلوگرم در هکتار) و عصاره جلبک دریایی (سه کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد بود. بذر بادام زمینی رقم اطلس از کشت و صنعت پارس آباد مغان تهیه شد. بذرهای بادام زمینی پیش از کاشت با قارچ‌کش تیرام به نسبت دو در هزار ضدعفونی شده و در کرت‌های به ابعاد 4 × 5 متر با فواصل روی ردیف 16 سانتیمتر و بین ردیف 60 سانتیمتر کشت شدند. محلولپاشی نانوکودها و محرک‌های رشد در سه مرحله رویشی (20 روز پس از کاشت)، گلدهی و غلاف‌بندی انجام شد. کنترل علف‌های‌هرز در طول دوره آزمایش از طریق دو بار وجین دستی علف‌های‌هرز انجام شد. همزمان با کنترل علف‌های‌هرز خاک-دهی پای بوته انجام شد. همچنین بلافاصله پس از کاشت آبیاری صورت گرفت. همچنین به منظور کنترل بیماری‌ لکه برگی سمپاشی با قارچکش مانکوزب به نسبت یک کیلوگرم در هکتار انجام شد. نمونه‌برداری از بادام زمینی در پایان دوره رشد با حذف اثرات حاشیه‌ای از ردیف‌های میانی هر کرت آزمایشی از طریق انتخاب 15 بوته انجام شد. نتایج نشان داد که محلولپاشی نانوکود نیتروژن، فسفر، کلات پتاسیم، اسید هیومیک و عصاره جلبک دریایی اثر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد بادام زمینی داشتند. بیشترین و کمترین (به‌ترتیب 00/3637 و 00/2412 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه بادام زمینی از تیمارهای اسید هیومیک و تیمار شاهد به‌دست آمد. بررسی درصدهای افزایش محلوپاشی در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد که ارتفاع بوته (84/16 و 55/13 درصد)، سطح برگ (00/40 و 28/35 درصد)، تعداد شاخه (25/14 و 78/23 درصد) و وزن خشک اندام هوایی (46/37 و 42/33 درصد) در اثر محلولپاشی نانوکود نیتروژن و اسید هیومیک بیشترین افزایش را داشتند. درصد روغن در دانه بادام زمینی در اثر محلولپاشی با نانوکود فسفر و اسید هیومیک در مقایسه با تیمار شاهد به‌ترتیب 31/19 و 73/20 درصدی افزایش یافت. همچنین درصد پروتئین در اثر محلولپاشی با نانوکود نیتروژن، فسفر و عصاره جلبک دریایی به‌ترتیب 02/20، 07/5 و 30/6 درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. از نتایج چنین استنباط می‌گردد علیرغم اثر معنی‌دار تمام تیمارهای مورد بررسی بر عملکرد و اجزای عملکرد بادام زمینی، بیشترین تیمار محلولپاشی مؤثر کاربرد نانوکود نیتروژن و اسید هیومیک بود. نتایج این پژوهش می‌تواند بر انتخاب مناسب‌تر نانوکود و محرک‌های رشد برای افزایش عملکرد بادام زمینی به پژوهشگران و کشاورزان کمک کند.

کلیدواژه‌ها

• پروتئین
• روغن دانه
• شاخص برداشت
• محرک های رشد
• نانوکودها

موضوعات

• A: دانه های روغنی

عنوان مقاله [English]

Studying the effect of foliar application of some nano and organic fertilizers on improving peanut (Arachis hypogaea L.) seed and oil yield

نویسندگان [English]

• Jahan Shirzad Ajirlu ¹
• salim farzaneh ²
• Ahmad Tobeh ³
• Fatemeh Ahmadnia ⁴
• Raouf Seyed sharif ⁵
• Mohsen Noori ⁶

¹ P.HD student of Agrotechnology- Crop Ecology, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

² Assistant Professor of Seed Science and Technology - Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardebil-Ardebil

³ Professor, Department of Plant Production and Genetic, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

⁴ P.HD Graduate, Agrotechnology- Crop physiology, Department of Plant Production and Genetic, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

⁵ Professor, Department of Plant Production and Genetic, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

⁶ P.HD Graduate, Agrotechnology- Crop Ecology, Department of Plant Production and Genetic, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Abstract

Introduction: Peanut (Arachis hypogaea L.) is a high-nutrient plant used in human and animal feed. The peanut plant's nutritional value highlights the need for maximum production. An experiment was conducted to investigate the impact of nano fertilizers nitrogen, phosphorus, and potassium chelates, humic acid, and seaweed extract on the quality and quantity of peanut yield.

Materials and Methods: This research was conducted in the crop year 2020-2021 in Parsabad city, Ardabil province, using a randomized complete block design with four replications. Experimental treatments were conducted by foliar spraying of nitrogen nano fertilizers at a rate of 10 liters per hectare. Additionally, phosphorus was sprayed at a rate of three kilograms per hectare, potassium chelates at a rate of five kilograms per hectare, humic acid at a rate of three kilograms per hectare, and seaweed extract at a rate of three kilograms per hectare. These treatments were compared to a control. Peanut seeds of the Atlas variety were obtained from the research center. Foliar spraying of nano fertilizers and growth stimulants was done in three stages: 20 days after planting, flowering, and podding. Weed control during the experimental period was done through hand weeding twice. Simultaneously controlling weeds, soiling was done at the foot of the bush. Also, irrigation was done immediately after planting. Furthermore, spraying with the fungicide Dithan M45 WP%80 at the rate of 1 kg per hectare was done to control the leaf spot disease. At the end of the growth period, 15 plants were selected from the middle rows of each experimental plot, and the marginal effects were removed before sampling the peanuts.

Results and Discussion: The results indicated a significant increase in peanut yield and yield components due to applying foliar nitrogen, phosphorus, potassium chelate, humic acid, and seaweed extract. The peanut seed yield ranged from 2412.00 to 3637.00 kg/ha with a significant difference between the humic acid treatments and the control. After analyzing the percentage increase of foliar spraying in comparison to the control treatment, it was observed that plant height increased by 16.84% and 13.55%, leaf area increased by 40.00% and 35.28%, the number of branches increased by 14.25% and 23.78%, and the dry weight of aerial parts increased by 37.46% and 33.42% due to foliar application of nitrogen fertilizer and humic acid. The application of phosphorus nano fertilizer and humic acid through foliar spraying resulted in a 19.31% and 20.73% increase in the oil percentage of peanut seeds, respectively, in comparison to the control treatment. Furthermore, after foliar spraying with nitrogen, phosphorus, and seaweed extract, the protein percentage increased by 20.02%, 5.07%, and 6.30% respectively, compared to the control treatment.

Conclusion: It can be concluded from the results that despite the significant effect of all investigated treatments on yield and yield components of peanuts, the most effective foliar spraying treatment was the application of nitrogen nano fertilizer and humic acid. The results of this research can aid researchers and farmers in selecting appropriate nano fertilizers and growth stimulants to enhance peanut yield.

کلیدواژه‌ها [English]

• Growth stimulants
• Harvest index
• Nano fertilizers
• Protein
• Seed oil