نوع مقاله : علمی پژوهشی - میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری

نویسندگان

• شیما امیردهی ¹
• حسین صادقی ²
• Vahid Akbarpoor ³

¹ دانش آموخته گیاهان دارویی

² دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ Department of Horticulture, Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Sari, Iran.

چکیده

ﺗﻨﺶ ﺳﺮﻣﺎ یکی از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺤﺪﻭﺩﮐﻨﻨﺪﻩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ رشد و نمو ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ زراعی است. یخ‌زدگی یا کاهش دمای هوا به زیر نقطه انجماد، پدیده‌ای است که در برخی مناطق معتدله در فصل سرد سبب ایجاد خسارت و آسیب به اندام‌های گیاهی و محصولات کشاورزی می‌شود. آﺳﻴﺐ‌های ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺪﻳﺪه ﻳﺦزدﮔﻲ در دﻣﺎﻫﺎی کمتر از 7- درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد در زﻳﺘﻮن رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻲ‌شود. روش‌های متعددی برای افزایش مقاومت گیاهان به تنش یخ‌زدگی وجود دارد. محلول‌پاشی با ترکیبات زیستی و غیرزیستی که بتوانند پیش از وقوع تنش سرمایی درختان را محافظت نمایند، برای مداخله‌های فوری ترجیح داده می‌شوند. این آزمایش در پاییز و زمستان 1397 و بهار 1398 در سردخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر روی نهال‌های گلدانی زیتون ارقام آمیگدال، کنسروالیا و محرم انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. دمای اعمال شده 10- درجه سانتی‌گراد بود. تیمارهای محلول‌پاشی شامل باسیلوس سوبتیلیس، ساکارز، اتانول و سیلیکات پتاسیم بود. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که اثرات متقابل محلول‌پاشی و رقم بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین میزان نشت الکترولیت در تیمار سیلیکات پتاسیم در رقم کنسروالیا (93/75 درصد) مشاهده گردید و بعد از آن در تیمار اتانول در رقم کنسروالیا بود (54/74 درصد). در حالی که کمترین درصد نشت الکترولیت در رقم آمیگدال به ترتیب در تیمار‌های سیلیکات پتاسیم (92/28 درصد) و اتانول (39/32 درصد) مشاهده گردید. بیشترین میزان کلروفیل کل در تیمار ساکارز در رقم کنسروالیا (41/7 میلی‌گرم در گرم وزن تر) مشاهده گردید. کمترین درصد کلروفیل کل در رقم آمیگدال به ترتیب در تیمار‌های شاهد (42/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) و باکتری با غلظت 001/0 (6/1 میلی‌گرم در گرم وزن تر) مشاهده گردید. بیشترین میزان غلظت پرولین در تیمار اتانول در رقم محرم (062/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) مشاهده گردید. کمترین غلظت پرولین در تیمار شاهد (015/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) و باکتری با غلظت 002/0 (022/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در رقم محرم و تیمار اتانول (022/0 میلی‌گرم در گرم وزن تر) در رقم کنسروالیا مشاهده گردید. بیشترین میزان قندهای کل محلول در تیمار ساکارز (66/300 میکروگرم بر گرم وزن‌ تر) در نهال‌های رقم محرم مشاهده شد. کمترین میزان قند‌های کل محلول در تیمار شاهد رقم آمیگدال (67/181 میکروگرم بر گرم وزن ‌تر) مشاهده شد. بیشترین درصد ریزش برگ در رقم کنسروالیا (100 درصد) ضمن استفاده از تیمار‌های ساکارز، اتانول، سیلیکات پتاسیم و باکتری با غلظت 001/0 و کمترین درصد ریزش برگ در رقم آمیگدال (82/12 درصد) در اثر کاربرد اتانول مشاهده شد. بیشترین درصد خشکیدگی سرشاخه در نهال‌های رقم آمیگدال (100 درصد) در نتیجه استفاده از باکتری با غلظت 002/0 و در رقم کنسروالیا در نتیجه کاربرد ساکارز، اتانول، سیلیکات پتاسیم، باکتری با غلظت 001/0 با خشکیدگی صددرصد سرشاخه‌ها مشاهده شد که تفاوتی با تیمار شاهد (100 درصد) نداشت. تیمارهای آزمایشی در این پژوهش اثرات یکسانی در ارقام زیتون و حفظ نهال‌ها نداشته است. به‌گونه‌ای که کاربرد باکتری ضدیخ در رقم محرم سبب کاهش ریزش برگ و خشکیدگی سرشاخه‌ها شد اما در نهال‌های ارقام کنسروالیا و آمیگدال تأثیر منفی داشت. در مقابل کاربرد ترکیبات ساکارز، اتانول و سیلیکات پتاسیم در رقم آمیگدال درصد ریزش برگ و خشکیدگی سرشاخه‌ها را کاهش داد و در ارقام محرم و کنسروالیا تأثیری بر کاهش درصد ریزش برگ و خشکیدگی سرشاخه‌ها نداشت. در مجموع محلول‌پاشی ارقام زیتون در شرایط تنش سرمایی نتایج مشابهی نداشت و بسته به نوع رقم پاسخ‌های متفاوتی به ‌همراه داشت.

کلیدواژه‌ها

• پرولین
• زیتون
• کلروفیل
• نشت یونی
• یخ‌زدگی

موضوعات

• A: تنش محیطی یا زیستی

عنوان مقاله [English]

Effect of foliar application of Bacillus subtlis, Saccharose, Ethanol and Silicon on the tolerance of three olive cultivars to freezing stress

نویسندگان [English]

• Shima Amirdehi ¹
• Hossein Sadeghi ²

¹ Former M.SC. Student

² Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University

³

چکیده [English]

Introduction: Cold stress is one of the most important environmental factors limiting the production and growth and development of crop plants. Freezing, or the reduction of air temperature below freezing point, is a phenomenon that causes damage and injury to plant organs and agricultural products in some temperate regions during the cold season. Damage caused by freezing occurs in olives at temperatures below -7 degrees Celsius and reduces crop production. There are several methods to increase plant resistance to freezing stress. Foliar spraying with biotic and abiotic compounds that can protect trees before cold stress occurs, are preferred for immediate interventions.

Materials and Methods: This experiment was conducted in autumn and winter of 2017 and spring of 2018 in the refrigerator of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources on potted olive seedlings of Amigdalolia, Conservolea and Muharram cultivars. This study was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. The applied temperature was -10 degrees Celsius. The foliar treatments included Bacillus subtilis, sucrose, ethanol and silicon.

Results and Discussion: The results of the experiments showed that the interaction of foliar spraying and cultivar on all measured traits was significant at the probability level of 1 %. The highest amount of ion leakage was observed in the treatment with potassium silicate in the cultivar Conservolea (75.93 %), followed by the treatment with ethanol in the cultivar Conservolea (74.54 %). While the lowest percentage of ion leakage in Amigdalolia cultivar was observed in potassium silicate (28.92 %) and ethanol (32.39 %) treatments, respectively. The highest amount of total chlorophyll in sucrose treatment was observed in Conservolea cultivar (7.41 mg/g fresh weight). The lowest percentage of total chlorophyll in Amigdalolia cultivar was observed in control treatments (1.42 mg/g fresh weight) and bacteria with a concentration of 0.001 (1.6 mg/g fresh weight), respectively. The highest concentration of proline in ethanol treatment was observed in Muharram cultivar (0.062 mg/g fresh weight). The lowest concentration of proline in the control treatment (0.015 mg/g fresh weight) and bacteria with a concentration of 0.002 (0.022 mg/g fresh weight) in Muharram cultivar and ethanol treatment (0.022 mg/g fresh weight) in Conservolea cultivar was observed. The highest amount of total soluble sugars in the sucrose treatment (300.66 μg/g of fresh weight) was observed in Muharram cultivar seedlings. The lowest amount of total soluble sugars was observed in the control treatment of Amygdal cultivar (181.67 μg/g fresh weight). The percentage of leaf abscission was affected by the interaction of effect of cultivar and foliar spraying, so that the highest percentage of leaf abscission in Conservolea cultivar (100 %) while using sucrose, ethanol, potassium silicate and bacteria treatments with a concentration of 0.001 and the lowest percentage of leaf abscission in Amigdalolia cultivar (12.82 %) was observed due to the use of ethanol. The highest percentage of dry branches in Amigdalolia seedlings (100 %) as a result of the use of bacteria with a concentration of 0.002 and in Conservolea cultivar as a result of the use of sucrose, ethanol, potassium silicate, bacteria with a concentration of 0.001 was observed with 100 % drying of the branches. with the control treatment (100 %) did not.

Conclusion: The experimental treatments in this research didn’t have the same effects on olive cultivars and preservation of seedlings. In such a way that the use of antifreeze bacteria in the Muharram cultivar reduced the leaf abscission and the drying of the branches, but it had a negative effect on the seedlings of the Conservolea and Amigdalolia cultivars. On the other hand, the application of sucrose, ethanol and potassium silicate compounds in Amygdal variety reduced the percentage of leaf fall and drying of the main branches, and in Moharram and Conservolea cultivars, it didn’t affect the percentage of leaf abscission and drying of the main branches. In general, foliar spraying of olive cultivars in cold stress conditions did not have similar results and depending on the variety, it had different responses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chlorophyll
• freezing
• Olive
• Ion leakage
• Proline