نوع مقاله : علمی پژوهشی - زراعت

نویسندگان

• اشرف دبیر ¹
• بهاره پارسامطلق ²
• امان الله سلیمانی ³
• مهدیه امیری نژاد ⁴

¹ دانش‌آموخته اگرواکولوژِی

² عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات

³ 3. استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران.

⁴ عضو هیات علمی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت

چکیده

اولین و مهم‌ترین گام در مدیریت علف‌های‌هرز آگاهی از ساختار جوامع، فلور و پراکنش جغرافیایی آن‌ها می‌باشد. در واقع با آگاهی از تنوع زیستی، تراکم و غالبیت علف‌های‌هرز در هر منطقه، می‌توان در مدیریت علف‌های‌هرز نقش موثری داشت و از رویش گونه‌های سمج در مناطق مختلف جلوگیری کرد. به‌منظور بررسی تأثیر پیش کاشت نخود و سطوح مختلف کود نیتروژن بر فراوانی نسبی، تراکم و زیست‌توده علف‌های‌هرز در سه جنس ارزن، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ی پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. ترکیب‌های تیماری شامل دو سطح پیش کاشت و عدم پیش کاشت گیاه نخود، سه سطح کود نیتروژن به میزان 200، 300، 400 کیلوگرم در هکتار از منبع کود اوره و سه جنس ارزن، شامل ارزن مرواریدی (Pennisetum glaucum)، دم‌روباهی (Setaria italica) و معمولی (Panicum miliaceum) بودند. در مجموع در تیمارهای مختلف، ده گونه علف‌هرز در کرت‌های آزمایشی مشاهده شدکه عمده‌ترین آن‌ها اویارسلام ارغوانی، علف چمن و سوروف در سه مرحله نمونه‌برداری بودند، بیشترین (03/3) و کمترین (24/0) فراوانی نسبی به‌ترتیب متعلق به علف‌های هرز اویارسلام ارغوانی (Cyperus rotundus) وکاسنی (Cichorium intybus L.) بود. بیشترین ضریب پایداری گونه‌های علف‌هرز و تیمار عدم مصرف کود و کود نانونیتروژن کمترین این شاخص را دارا بود؛ علف‌هرز شبدر با ضریب پایداری 57 درصد در تیمار استفاده از کود اوره، به‌عنوان گونه پایدار در شرایط آزمایش حاضر وجود داشت. شاخص تنوع شانون در هر سه مرحله نمونه‌برداری، در تیمار پیش‌کاشت نخود (14/1، 72/0 و 63/0) و 400 کیلوگرم در هکتار کود اوره (29/1، 86/0 و 76/0) بیشتر بود. بیشترین شاخص مارگالف (08/1، 11/2) به ترتیب به تیمار سطح سوم کود نیتروژن در اولین مرحله نمونه‌برداری (20 روز پس از کاشت ارزن) و تیمار پیش کاشت نخود اختصاص داشت. در تمامی تیمارها و در سه مرحله نمونه‌برداری علف‌های‌هرز، روند تغییرات شاخص سیمپسون متغیر بود. کمترین وزن خشک علف‌های هرز به ارزن معمولی تعلق داشت؛ به‌طوری‌که در مرحله دوم نمونه‌برداری، به‌ترتیب نسبت به ارزن مرواریدی و دم‌روباهی، 14 و 21 درصد و در مرحله سوم، 5/13 و 8/20 درصد کاهش داشت. کمترین و بیشترین جمعیت گونه‌های علف‌هرز به ترتیب در اولین و سومین نمونه‌برداری مشاهده شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش که تیمارهای پیش‌کاشت نخود، سطوح مختلف کود نیتروژن و جنس‌های ارزن بر جمعیت و شاخص‌های تنوع زیستی علف‌های هرز موثر هستند، پیشنهاد می‌شود به‌منظور جلوگیری از هجوم علف‌های هرز و رقابت با گیاه هدف، با انتخاب صحیح گیاهان در قبل و بعد از کاشت گیاه هدف در نظام‌های تک‌کشتی و مدیریت مناسب عناصر پرمصرف موردنیاز گیاهان، می‌توان فراوانی علف‌های هرز و سهم آن‌ها را در جذب عناصرغذایی موجود در خاک و همچنین استفاده از علف‌کش‌های شیمیایی را به عنوان آلاینده‌های محیطی کاهش داد و کاربرد عناصر غذایی پرمصرف بویژه کودهای نیتروژندار براساس نیاز گیاه استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

• شاخص سیمپسون
• شاخص شانون
• شاخص مارگالف
• غالبیت
• فراوانی نسبی

موضوعات

• A: زراعت

عنوان مقاله [English]

The effect of chickpea pre-sowing and nitrogen fertilizer on weed species diversity in millet

نویسندگان [English]

• Ashraf Dabir ¹
• Bahareh Parsamotlagh ²
• Aman Allah Soleimani ³
• Mahdyeh Amirinejad ⁴

¹ MS Graduated of Agroecology

² faculty member

³ Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, University of Jiroft, Jiroft, Iran.

⁴ Faculty member

چکیده [English]

The first and most important step in weed management is to know the structure of communities, flora and their geographical distribution. In fact, by knowing the biodiversity, density and dominance of weeds in each region, we can manage weeds and prevent the growth of noxious weed species in different region. In order to study the effects of chickpea pre sowing and different levels of nitrogen fertilizer on weed biodiversity indicators, relative abundance, density and biomass of weeds in three genus of millet, an split factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in the research field in University of Jiroft during 2018-2019. The treatments included two levels of chickpeas pre sowing and no pre sowing with chickpea, three levels of nitrogen fertilizer 200, 300, 400 kg.ha-1 from the source of urea and three genus of millet, Pearl (Pennisetum glaucum), Foxtail (Setaria italica) and common millet (Panicum miliaceum). In generally, ten weed species were observed in the experimental plots in different treatments which maximum frequency in three sampling stages were Cyperus rotendus L., Poa nemoralis L. and Cichorium intybus L., The highest (3.03) and lowest (0.24) relative abundance belonged to Cyperus rotendus L. and Cichorium intybus L., respectively. The highest stability coefficient of weed species and the treatment of no fertilizer and nano nitrogen fertilizer had the lowest this index. Shannon diversity index was higher in all three sampling stages in chickpea pre-sowing treatments (1.14, 0.72 and 0.63) and 400 kg.ha-1 urea fertilizer (1.29, 0.86 and 0.76). The highest Margalef index (1.08, 2.11) was assigned to the third level of nitrogen fertilizer treatment in the first sampling stage (20 days after millet sowing) and chickpea pre-sowing treatment, respectively. In all treatments and in three stages of weed sampling, the trend of Simpson index changes was variable. The lowest dry weight of weeds belonged to common millet; in the second stage of sampling, it decreased by 14 percent and 21 percent compared to pearl millet and foxtail millet, respectively, and in the third stage, it decreased by 13.5 and 20.8 percent. The lowest and highest populations of weed species were observed in the first and third sampling, respectively. According to the results of this study, which chickpea pre-sowing treatments, different levels of nitrogen fertilizer and millet species are effective on weed populations and biodiversity indices, it is suggested that in order to prevent weed invasion and competition with the target plant, In order to prevent weed invasion and competition with the target plant, by selecting the right plants before and after planting the target plant in monoculture systems and properly managing the nutritional elements required by plants, the abundance of weeds and their contribution to the absorption of nutrients in the soil, as well as the use of chemical herbicides as environmental pollutants, can be reduced and the application of macro nutrients can be based on the needs of the plant and the application of macro nutrients specially nitrogen fertilizers should be based on the plant's needs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dominance
• Margalef index
• Relative frequency
• Simpson index
• Shannon index