نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مهناز رحمتی ¹
• رحمت‌اله کریمی‌زاده ²

¹ استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

² مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور- ایستگاه گچساران

چکیده

هدف از انجام این پژوهش گزینش لاین‌های امیدبخش گندم نان بر اساس عملکرد و سایر صفات زراعی با استفاده از شاخص‌های گزینش SIIG و MGIDI بود.در این پژوهش 14 لاین انتخابی از برنامه به‌نژادی گندم مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم و ارسالی از مرکز تحقیقات بین‌المللی ایکاردا بهمراه دو رقم شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات سراب چنگایی به مدت دو سال زراعی (1402-1400) ارزیابی شدند. بیشترین عملکرد دانه برای ژنوتیپ‌های G15، G14، G2 (رقم قابوس)، G10 و G8 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 4169، 3911، 3907، 3870 و 3809 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بر اساس نتایج شاخص گزینش MGIDI، لاین‌های G2 و G15 بعنوان لاین‌های مطلوب گزینش شدند. ارزیابی ژنوتیپ‌ها از نظر شاخص SIIG نیز نشان داد که ژنوتیپ‌های G2، G15 و G9 با بیشترین مقدار شاخص SIIG و به ترتیب به میزان 68/0، 64/0 و 63/0 جزو برترین ژنوتیپ‌ها بودند. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه با تعداد دانه در مترمربع و سرعت پرشدن دانه و طول پدانکل مشاهده شد که بیانگر اهمیت این صفات در بهبود عملکرد ژنوتیپ‌ها می‌باشد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ ها به سه گروه ژنوتیپ‌های زودرس با عملکرد دانه پایین (گروه 1)، ژنوتیپ‌های دیررس با عملکرد دانه پایین (گروه 2) و ژنوتیپ‌های زودرس با عملکرد دانه بالا گروهبندی شدند. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، ژنوتیپ‌های G15 و G2 (رقم قابوس) با کمترین مقدار MGIDI و بیشترین عملکرد نسبت به سایر ژنوتیپ های موردارزیابی بعنوان ژنوتیپ‌های ایده‌آل بر اساس شاخص MGIDI گزینش شدند. همچنین بر اساس شاخص SIIG، ژنوتیپ‌های G2 (رقم قابوس)، G15 و G9 بهترین بودند. به این ترتیب، لاین‌ G15 برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی بعدی یا بعنوان لاین امیدبخش برای برنامه معرفی رقم پیشنهاد می‌شود. عملکرد بالای رقم قابوس نیز مزیت کشت این رقم در منطقه اجرای آزمایش و اقلیم‌های مشابه نشان می‌دهد. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - - -- - --

کلیدواژه‌ها

• دیفرانسیل گزینش
• ژنوتیپ ایده‌آل
• شاخص MGIDI
• شاخص SIIG
• شرایط دیم

موضوعات

• B: اصلاح نباتات

عنوان مقاله [English]

Selection of bread wheat genotypes based on multi-trait selection index (MGIDI and SIIG)

نویسندگان [English]

• Mahnaz Rahmati ¹
• Rahmatollah karimizadeh ²

¹ Assistant professor, Department of Agricultural and Horticultural Research, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Resaerch, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran

² Dryland Agricultural Research Institute, Gachsaran Agricultural Research Station, Gachsaran

چکیده [English]

Introduction

Crop development and breeding are critical for guaranteeing food security, improving nutritional quality, and mitigating the impact of changing climate. On the other hand, Crop development and breeding are complicated and difficult processes that need the evaluation and selection of genotypes based on various characteristics. The Multi-trait Genotype Ideotype Distance Index (MGIDI) and Selection Index of Ideal Genotype (SIIG) are strong and adaptable techniques for choosing superior genotypes of diverse crops based on numerous attributes. These are multivariate selection indicators that incorporates different characteristic information into a single value and ranks genotypes based on their distance from an ideal genotype. The aim of this study was to select promising wheat lines based on yield and other agronomic traits using selection index of MGIDI and SIIG.

Material and Methods

In this study, 14 promising line selected from the wheat breeding program of the rainfed agriculture research institute and sent from the ICARDA international research center along two checks were evaluated in a randomized complete blocks design with three replications at the Sarab-Chengaei research station during 2021-2023 cropping season. Experimental plots were composed of eight 6m long cropping rows spaced at 15 cm, with a seed density of 350 seeds per m2. Fertilization was carried out according to the chemical analysis of the soil. All experimental plots were harvested with an experimental grain harvester.

Results and Discussion

Genotypes of G15, G14, G2, G10, and G8 had the highest grain yield with an average yield 4169, 3911, 3907, 3870 and 3809 kg/ha, respectively. Based on the MGIDI index, lines G2 and G15 were selected as desirable lines. The results of the SIIG index indicated that G2, G15 and G9 genotypes with the high value of SIIG (0.68, 0.64 and 0.63, respectively) were superior genotypes. The positive and significant correlation was showed between grain yield with number of grain/m2, grain filling rate and peduncle length. It is suggested that these traits are important in yield enhancement of genotypes. Cluster analysis classified genotypes into three primary classes. Class 1 consisted of early maturity genotypes with low yield, class 2 consisted of maturity date genotypes with low yield, class 3 consisted of early maturity genotypes with high yield.

Conclusion

The line G15 and Qaboos cultivar with the lowest MGIDI value and higher yield than average yield of other genotypes was selected as the ideotype using the MGIDI index. Based on SIIG index, lines G15 and G9, and Qaboos control cultivar were the best genotypes. In this way, line G15 are suggested for future breeding program or as a promising line for the cultivar introduction program. The high yield of Qaboos control cultivar show the advantage of planting this cultivar in areas with similar climate in experimental site.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - -- - - - - - -- - - - - -- - - - - -

کلیدواژه‌ها [English]

• Ideotype Genotype
• MGIDI Index
• SIIG Index
• Rain-fed Conditions
• Selection Differential