نوع مقاله : علمی پژوهشی - اکولوژی گیاهان زراعی

نویسندگان

• صائب جلال پور ¹
• علیرضا یدوی ²
• محسن موحدی دهنوی ²
• راضیه کرمی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد آگروتکنولوژی-اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

² استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

³ دانشجوی دکتری آگروتکنولوژی-اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج

چکیده

چکیده

دانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع مهم تأمین انرژی لازم جوامع انسانی به شمار می‌روند. از آنجا که بخش زیادی از روغن مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود، کشت دانه‌های روغنی از جمله سویا و مدیریت صحیح آنها در جهت افزایش عملکرد، اهمیت بسیار زیادی دارد. فسفر، دومین عنصر محدودکننده رشد گیاهان پس از نیتروژن محسوب می‌شود و سالانه مقادیر زیادی از فسفر موجود در کودهای شیمیایی بعد از ورود به خاک به فرم نامحلول درآمده و از دسترس گیاه خارج می-شود. از جمله راه‌های عملی برای استفاده از فسفر تجمع یافته در اراضی، به کارگیری کودهای زیستی فسفره می‌باشد. این مطالعه جهت ارزیابی اثر قارچ مایکوریزا، تلقیح کود زیستی فسفاته به‌رشد و مصرف کود شیمیایی فسفره در سویا رقم پارسا، در سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج واقع در دشت‌روم اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل اول شامل کود شیمیایی فسفره (سوپرفسفات تریپل) در چهار سطح: صفر، 60 ، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار و عامل دوم شامل کود زیستی فسفره در چهار سطح شاهد، کود زیستی فسفاته به‌رشد حاوی باکتری سودوموناس، قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae L.) و کاربرد توأم کود زیستی فسفاته به‌رشد و قارچ مایکوریزا می‌باشد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای اعمال شده بر شاخص سطح برگ معنی‌دار بود و مصرف 180 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی همراه تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا باعث افزایش 61/112 درصدی شاخص سطح برگ نسبت به شاهد شد. تلقیح با کود زیستی فسفره اثر افزایشی معنی‌داری بر غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی و دانه داشت. بیشترین غلظت عناصر غذایی اندام هوایی و دانه مربوط به تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا و کمترین نیز مربوط به شاهد بود. برهمکنش کود شیمیایی و زیستی فسفره بر عملکرد دانه معنی‌دار گردید. بالاترین عملکرد دانه (2085 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 180 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‌تریپل و تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا به دست آمد و کمترین عملکرد دانه (67/971 کیلوگرم در هکتار) در سطح صفر کود شیمیایی و تیمار شاهد کود زیستی مشاهده شد. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف کود شیمیایی کارآیی مصرف فسفر روند نزولی پیدا می‌کند. در سطح 60 کیلوگرم کود سوپرفسفات مصرفی، کاربرد کود زیستی فسفاته به‌رشد + مایکوریزا توانست افزایش معنی‌داری نسبت به سایر سطوح کود زیستی در این صفت ایجاد نماید و افزایش 17/38 درصدی نسبت به شاهد داشت. لذا در این پژوهش تلفیق کودهای زیستی فسفره شامل باکتری‌های حل کننده فسفات و قارج مایکوریزا باعث افزایش رشد رویشی و بهبود عملکرد دانه و عملکرد روغن و بهبود کارایی مصرف فسفر در سویا گردید. در حالی که با افزایش سطوح مصرف کودهای شیمیایی فسفره، کارآیی مصرف کودهای زیستی کاهش معنی‌داری پیدا کرد.

کلیدواژه‌ها

• انتقال مجدد فسفر
• شاخص سطح برگ
• عملکرد دانه
• کود زیستی
• نیتروژن

موضوعات

• A: دانه های روغنی

عنوان مقاله [English]

The effect of sources of phosphorus fertilizer on the improvement of nutrient absorption and phosphorus use efficiency in soybean (Glycine max L.)

نویسندگان [English]

• Saeb Jalalpour ¹
• Alireza Yadavi ²
• Mohsen Movahhedi Dehnavi ²
• Razieh Karami ³

¹ 1- M.Sc. Student of Agrotechnology-Crop Ecology, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Yasouj University,

² Professors of Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Yasouj University

³ 3- Ph.D. Student of Agrotechnology-Crop Ecology, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Yasouj University,

چکیده [English]

Abstract

Introduction: After cereals, oilseeds are the second most important source of energy for human societies. Since a large part of the oil used in the country is imported from abroad, the cultivation of oilseeds, including soybeans, and their proper management in order to increase yield, is very important. Phosphorus is considered the second limiting element for plant growth after nitrogen, and every year, large amounts of phosphorus in chemical fertilizers become insoluble after entering the soil and are removed from the plant's reach. One of the practical ways to use phosphorus accumulated in the land is the use of biological phosphorus fertilizers.



Materials and Methods: This study was conducted to evaluate the effect of mycorrhizal fungus, inoculation of phosphate biofertilizer on growth and consumption of phosphorus chemical fertilizer in Parsa soybean in 2019 at the research farm of Yasouj University located in Dashtrom. This study was conducted to evaluate the effect of mycorrhizal fungus, inoculation of phosphate biofertilizer on growth and consumption of phosphorus chemical fertilizer in Parsa soybean in 2019 at the research farm of Yasouj University located in Dashtrom. The experiment was conducted as a factorial based on randomized complete blocks with three replications. Test treatments include phosphorus chemical fertilizer (triple superphosphate) at 4 levels: zero, 60 kg.ha-1, 120 kg.ha-1 and 180 kg.ha-1 and biological phosphorus fertilizer at 4 control levels, phosphate bio-fertilizer including Pseudomonas bacteria, mycorrhiza fungus (Glomus mosseae L.) and the combined use of phosphate biofertilizer and mycorrhizal fungus.



Results and Discussion:The results showed that the interaction effect of the applied treatments on the leaf area index was significant and the consumption of 180 kg.ha-1 of chemical fertilizer along with inoculation with phosphate biofertilizer + mycorrhizal fungus increased the leaf area index by 112.61% compared to the control. Inoculation with phosphorus biofertilizer had a significant increasing effect on the concentration of nutrients in shoot and seed. The highest increase in the concentration of nutrients in shoot and seed was related to inoculation with phosphate biofertilizer + mycorrhizal fungus and the lowest was related to the control. The interaction of phosphorus chemical fertilizer and biological phosphorus fertilizer on grain yield was significant. The highest seed yield (2085 kg.ha-1) was obtained with the consumption of 180 kg.ha-1 of triple superphosphate and inoculation with phosphate biofertilizer + mycorrhizal fungus, and the lowest seed yield (971.67 kg.ha-1) was obtained at zero level of chemical fertilizer and and biological fertilizer control treatment. The results showed that with the increase in the use of chemical fertilizers, the phosphorus use efficiency decreases. At the level of 60 kg of superphosphate fertilizer used, the application of phosphate biofertilizer + mycorrhiza could create a significant increase in this attribute compared to other levels of biofertilizer and it had a 38.17% increase compared to the control.



Conclusion:Therefore, in this research, the incorporation of phosphorus biofertilizers, including phosphate dissolving bacteria and mycorrhizal fungi, increased vegetative growth and improved seed yield and plant oil yield, and improved phosphorus utilization efficiency in soybeans. While with the increase in the consumption levels of phosphorus chemical fertilizers, the efficiency of the use of biological fertilizers decreased significantly.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bio-fertilizer
• Grain yield
• Leaf area index
• Nitrogen
• Phosphorus remobilization