نوع مقاله : علمی پژوهشی - سبزی و صیفی

نویسندگان

• امیرحسین شهبازی ¹
• سید جواد موسوی زاده ²
• کامبیز مشایخی ³
• ایوب قربانی دهکردی ⁴

¹ گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

² دانشیار، گروه علوم باغبانی دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

³ استاد گروه علوم گروه باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴ استادیار، گروه علوم باغبانی دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

چکیده

خیار یکی از سبزیجات با سطح زیر کشت گلخانه ای گسترده در ایران می‌باشد. در کشت خیار گلخانه‌ای مشکلات متعددی وجود دارد که بخش اعظم آن مربوط به جذب آب و مواد غذایی در اثر تنش‌های محیطی مختلف می‌باشد که تأثیر مستقیم بر خصوصیات کمی و کیفی خیار دارد. در این بین اسید سالیسیلیک به‌عنوان یک تنظیم‌کننده حیاتی و همچنین ابزاری بالقوه برای حفاظت و تولید پایدار محصول عمل می‌کند. علاوه‌بر‌این، عنصر بور در انتقال قند‌ها و هورمون‌ها، تشکیل میوه، شکل گیری جوانه‌های برگ و گل در داخل گیاه نقش ایفا می‌نماید. بنابراین هدف اصلی این آزمایش بررسی کاربرد همزمان اسید‌سالیسیلیک و اسید‌بوریک بر شاخصه‌های کمی و کیفی بوته و میوه خیار گلخانه‌ای رقم گوهر در شرایط کشت خاکی می‌باشد. پژوهش حاضر بهصورت آرایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول محلول‌پاشی اسیدسالیسلیک در سه غلظت ( 0، 5/0 و 1 میلی‌مولار) و فاکتور دوم محلول‌پاشی اسید‌بوریک در سه غلظت ( 0، 2 و 4 میلی‌مولار) بود. پس از ظهور برگ دوم حقیقی خیار با فاصله‌ی 10 روز و در مجموع چهار مرتبه تیماردهی انجام گردید. صفات مورفولوژیکی از قبیل طول بوته، تعداد برگ، سطح تک برگ و طول دمبرگ اندازه‌گیری شد. صفات بیوشیمیایی برگ مانند میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، آنتوسیانین و صفات کیفی میوه مانند قند کل، ساکارز، گلوکز و فروکتوز و در نهایت تعداد میوه و عملکرد اندازه‌گیری شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش حاضر، تیمار اسید‌‌سالیسیلیک و اسید‌بوریک تاثیر معنی ‌داری بر تمام صفات اندازه‌‌گیری شده داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده تعداد برگ بالاتری با میانگین 33/47 عدد در 5/0 میلی مولار اسیدسالیسیلیک و صفر میلی‌مولار اسیدبوریک مشاهده شد. میزان سطح برگ بالایی با 03/306 سانتیمترمربع در تیمار صفر میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک و 2 میلی‌مولار اسیدبوریک ثبت گردید. همینطور بیشترین میزان کلروفیل کل برگ با 11/12 و 8/10 میلی گرم بر گرم وزن تر به ترتیب مربوط به صفر و یک میلی‌مولار اسید‌سالیسیلیک به همراه 2 میلی‌مولار اسیدبوریک بود.‌ بیشترین میزان ساکارز و فروکتوز میوه به ترتیب با 28/226 و 9/87 میلی گرم بر گرم وزن تر مربوط به تیمار یک میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در صفر میلی‌مولار اسیدبوریک بود. تیمار یک میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسیدبوریک بالاترین میزان گلوکز میوه با 71/368 میلی گرم بر گرم وزن تر را نشان داد. بیشترین تعداد میوه با 33/86 عدد و بالاترین عملکرد کل میوه با 59/9 کیلوگرم در بوته و 10/21 کیلوگرم در مترمربع مربوط به تیمار 5/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسیدبوریک به دست آمد. همینطور کمترین تعداد میوه نیز با 44 عدد و کمترین عملکرد کل میوه نیز با 39/3 کیلوگرم در بوته در تیمار شاهد ثبت شد. با ارزیابی اطلاعات به‌دست آمده می‌توان گفت که اسید‌سالیسیلیک در مورد صفت‌‌های اندازه‌‌گیری شده، اثر محسوس‌تر نسبت به اسید بوریک داشت با این حال ترکیب دو تیمار اسیدسالیسیلیک و اسید‌بوریک نتیجه مطلوب و بهینه‌تری نسبت به کاربرد تکی آنها نشان داد. به طور کلی تیمار 5/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسید‌بوریک در اکثر صفات کمی و کیفی اندازه‌گیری شده بازده مثبت و بهتری را حاصل نمود.

کلیدواژه‌ها

• تعداد میوه
• ساکارز
• سطح برگ
• قند
• کلروفیل

موضوعات

• H: سبزی و صیفی

عنوان مقاله [English]

Optimization of greenhouse cucumber plant and fruit growth in response to foliar spraying of salicylic acid and boric acid

نویسندگان [English]

• Amirhossein Shahbazi ¹
• Seyyed Javad Mousavizadeh ²
• Kambiz Mashayekhi ³
• Ayoub Ghorbani Dehkordi ⁴

¹ Department of Horticultural Sciences, Gorgan University of agricultural sciences and natural resources, Gorgan, Iran.

² Associate Professor, Department of Horticultural Sciences, Gorgan University of agricultural sciences and natural resources, Gorgan, Iran.

³ Professor, Dept of Horticulture, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

⁴ Assistant Professor, Department of Horticultural Sciences, Gorgan University of agricultural sciences and natural resources, Gorgan, Iran.

چکیده [English]

Abstract

Introduction: Cucumber is one of the vegetables that has a large area under greenhouse cultivation in Iran. There are many problems in greenhouse cucumber cultivation, most of which is the reduction of water and food absorption due to various environmental stresses, which has a direct effect on the quantitative and qualitative characteristics of cucumber. Meanwhile, salicylic acid acts as a vital regulator as well as a potential tool for product protection and sustainable production. In addition, boron plays a role in the transfer of sugars and hormones, fruit formation, leaf and flower bud formation in plants. Therefore, the main purpose of this experiment is to evaluate the combined effect of salicylic acid and boric acid on Gohar cultivar greenhouse cucumber, which is carried out under soil cultivation conditions on the quantitative and qualitative characteristics of the plant and fruit.

Materials and methods: The present study was implemented as a factorial arrangement based on a randomized complete block design in three replications. The first factor was spraying salicylic acid in three concentrations (0, 0.5 and 1 mM) and the second factor was spraying boric acid in three concentrations (0, 2 and 4 mM). After the emergence of the second true leaf of cucumber, foliar spraying was done with an interval of 10 days, and four times of foliar spraying were done in total. Morphological traits such as plant length, number of leaves, single leaf area and petiole length were measured. Leaf biochemical traits such as chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoid, anthocyanin and fruit quality traits such as total sugar, sucrose, glucose and fructose and finally the number of fruit and yield were measured.

Results and Discussion: According to the results, salicylic acid and boric acid had a significant effect on the traits. A higher number of leaves with an average of 47.33 was observed in 0.5 mM salicylic acid and 0 mM boric acid. In 0 mM salicylic acid and 2 mM boric acid, the upper leaf area was recorded as 306.03 cm2. Similarly, the highest amount of total chlorophyll was recorded with 12.11 and 10.8 mgg-1FW, respectively, in 0 and 1 mM salicylic acid along with 2 mM boric acid. The maximum amount of fruit sucrose and fructose was seen with 226.28 and 87.9 mgg-1FW, respectively, in 1 mM salicylic acid and 0 mM boric acid. 1 mM salicylic acid in 2 mM boric acid showed the highest amount of fruit glucose with 368.71 mgg-1FW. The highest number of fruits with 86.33 and the highest total fruit yield with 9.59 kg/plant and 21.10 kg/m2 was obtained corresponding to 0.5 mM salicylic acid in 2 mM boric acid. Likewise, the lowest number of fruits with 44 and the lowest yield with 3.39 kg/plant was recorded in control.

Conclusion: By evaluating the obtained results, salicylic acid had a more noticeable effect than boric acid. However, the combination of salicylic acid and boric acid showed a more optimal result than their single application. In general, 0.5 mM salicylic acid in 2 mM boric acid achieved better results in most quantitative and qualitative traits.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chlorophyll
• Fruit number
• Leaf area
• Sucrose
• Sugar