نوع مقاله : علمی پژوهشی - گیاهان زینتی

نویسندگان

• سحر میرزایی ¹
• سمیه اسماعیلی ²

¹ استادیار پژوهشکده گل و گیاهان زینتی، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، محلات، ایران

² استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

یکی از عامل‌های کلیدی در دستیابی به مدیریت پایدار فضای سبز، کشت و توسعۀ گونه‌های بومی سازگار و متحمل به عوامل نامساعد محیطی در فضای سبز شهری و برون شهری می‌باشد. گونه‌های چمن کم توقع و در عین حال با حفظ کیفیت قابل قبول با کاهش هزینه‌های مدیریتی به ویژه چمن‌زنی و اثرات نامطلوب زیست محیطی امروزه بیشتر مورد توجه مدیران فضای سبز قرار گرفته است. از‌این‌رو، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی هشت ژنوتیپ بومی چمن بر اساس جوانه‌زنی بذر، کیفیت ظاهری، صفات مورفوفیزیولوژیک و تحمل به پاخوری با شناسایی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد برتر بود که با اهداف به‌نژادی توسعۀ ارقام جدید چمن مطابقت داشته و می‌توانند جایگزین گونه‌های وارداتی شوند. این ژنوتیپ‌های امیدبخش می‌توانند به عنوان جایگزین‌های سازگار در اختیار مدیران فضای سبز شهری و برنامه‌ریزان حومه شهر قرار گیرند. از این‌رو، در این پژوهش هشت ژنوتیپ چمن بومی شامل (Lolium perenne، Festuca arundinacea،F. ovina ،F. rubra ، Agropyron cristatum ، A. intermedium، Poa pratensis و P. trivialis) از مناطق مختلف ایران جمع-آوری و شاخص‌های جوانه‌زنی بذر، سرعت استقرار، کیفیت ظاهری، ویژگی‌های رشدی و میزان کلروفیل آن-ها در سال ۱۴۰۰-۱۴۰۲ در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات ارزیابی شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ بومی چمنL. perenne، از نظر شاخص‌های بذری مانند درصد جوانه‌زنی (79/33 درصد)، سرعت جوانه‌زنی بذر (9/92 درصد) و رشد دانهال (18/80 سانتی‌متر) بالاترین میزان را در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌ها نشان داد. همچنین از نظر کیفیت ظاهری (9/83)، ارتفاع (8/9 سانتی‌متر)، پنجه‌زنی (13/89 عدد)، وزن تر (76/49 گرم) و خشک اندام هوایی (65/73 گرم) و میزان کلروفیل (2 میلی‌گرم بر گرم) در مقایسه با سایر ژنوتیپ‌ها برتر بود. با این‌حال، در بیشتر صفات اندازه‌گیری شده تفاوت معنی‌داری با ژنوتیپ بومی F. arundinacea نداشت. افزون بر این، آنالیز ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین سرعت جوانه‌زنی بذر با تمام ویژگی‌های اندازه‌گیری شده (r≥0.94) همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت. این نکته بیانگر آن است که افزون بر شاخص‌های کمی، شاخص‌های کیفی بذر نیز در سرعت استقرار، کیفیت ظاهری، میزان کلروفیل و سایر ویژگی‌های رشدی در چمن‌ها اهمیت دارد. می‌توان نتیجه گرفت که چمن‌های بومی چاوی چند‌ساله (L. perenne) و چمانواش بلند (F. arundinacea) می‌توانند جایگزین چمن‌های وارداتی آن‌ها گردند و در فضای سبز شهری و زمین-های ورزشی استفاده شوند. همچنین سایر چمن‌های مورد مطالعه مانند گونه‌های علف گندمی (Agropyron spp.) در فضاهای برون شهری و در کنار جاده‌ها با نگهداری کم پیشنهاد می‌شود. در مجموع، یافته‌ها نشان می‌دهد که در ایران با بهره‌گیری از ژنوتیپ‌های امیدبخش چمن، ظرفیت افزایش منابع ژرم‌پلاسم چمن و توسعۀ برنامه‌های به‌نژادی و تولید واریته‌های سازگار و متحمل به پاخوری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• آگروپایرون
• بلوگراس
• تحمل پاخوری
• فستوکا
• لولیوم

موضوعات

• H: گیاهان زینتی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of seed germination, visual quality, and morpho-physiological characteristics of several turfgrasses native to Iran

نویسندگان [English]

• Sahar Mirzaei ¹
• Somayeh Esmaeili ²

¹ Assistant Professor, Ornamental Plants Research Center, Horticultural Science Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Mahallat, Iran

² Assistant Professor, Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Introduction
Native turfgrasses are valuable due to their higher tolerance to environmental stresses, lower maintenance requirements, and reduced irrigation and fertilization needs compared to imported species. Turfgrass species with low-input adaptability while maintaining acceptable quality are gaining attention among lawn managers, as they help reduce maintenance costs, particularly those associated with mowing and environmental impact. This study aims to assess eight native turfgrass genotypes based on seed germination performance, visual quality, morpho-physiological traits, and wear tolerance. The ultimate goal is to identify high-performing genotypes that align with breeding objectives, facilitating the development of improved turfgrass cultivars that can replace foreign varieties. These optimized cultivars will serve as acclimated alternatives for urban green space managers and suburban planners.
Materials and Methods
Eight native turfgrass species were collected from various regions of Iran, including Lolium perenne, Festuca arundinaceae, F. ovina, F. rubra, Agropyron cristatum, A. intermedium, Poa pratensis, and P. trivialis. The study evaluated seed germination indices, establishment speed, visual quality, growth characteristics and chlorophyll content. For germination, seeds were germinated in Petri dishes for 15 days under controlled conditions (25 ± 2 ^OC, 513 µmol m^-2 s^-1, 12 h light/12 h dark photoperiod, and 60% relative humidity). Germination percentage and rate were determined following Maguire (1968). As for growth and morphology, grass height was measured using a ruler, while tiller number per plant was counted. The appearance (color, density, uniformity) was assessed on a 1-9 scale, where 1= worst and 9=best (Morris and Sheerman, 2000). A wearing stress simulator was used to simulate injuries equivalent to three football matches per week (Canaway, 1976). Fresh and dry weight were measured using a digital scale, while chlorophyll content (mg g^-1 FW) was determined based on Maxwell and Johnson (2000).
Results and Discussion
Results showed that L. perenne exhibited the highest seed germination percentage and rate among all genotypes. It also ranked highest in visual quality, plant height, tillering, shoot fresh and dry weight and chlorophyll content. However, it showed no significant difference in most traits compared to F. arundinacea, suggesting both genotypes have strong potential for turf applications. Additionally, our analysis aligned with the report by Głąb et al. (2024), confirming that L. perenne and F. arundinacea genotypes exhibit exceptional wear tolerance. This suggests that incorporating these genotypes into multi-objective breeding programs can significantly improve turf performance in high-wear areas such as football fields, golf courses and other green spaces. Pearson's correlation analysis revealed a strong positive correlation (r ≥ 0.94) between seed germination rate and all measured traits, highlighting the importance of both quantitative and qualitative seed traits in determining establishment success, visual quality, chlorophyll content, and overall growth in turfgrasses.
Conclusion
The findings suggest that native genotypes of L. perenne and F. arundinaceae are suitable replacements for foreign turfgrasses in urban green spaces and sport fields. Additionally, species from the Agropyron spp. are recommended for suburban spaces and low-maintenance landscapes. Overall, this study underscores Iran’s potential to enhance turfgrass germplasm resources, develop breeding programs, and cultivate climate-adapted varieties by leveraging promising native turfgrass genotypes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Agropyron
• Bluegrass
• Festuca
• Lolium
• Wear tolerance