نوع مقاله : علمی پژوهشی - زراعت

نویسندگان

• غلامحسین اسلام‌نیا ¹
• محمد رضا مرادی تلاوت ²
• سیدعطاءالله سیادت ³
• خلیل عالمی سعید ²
• علی‌اکبر صانعی‌نژاد ⁴

¹ دانشجوی دکتری زراعت، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران

² دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران

³ استاد، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران

⁴ محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول، ایران

چکیده

ارقام تجاری ذرت جهت کشت در مناطق مختلف جهان جهت تولید دانه و علوفه، ارقام هیبریدی هستند که سالانه توسط شرکت‌های تولید بذر جهت کاشت در مزارع کشاورزان عرضه می‌شوند. ازاین‌رو بررسی رشد، عملکرد و ویژگی‌های فیزیولوژیک لاین‌های ذرت در شرایط مختلف مدیریتی و زراعی می‌تواند سبب شناسایی مدیریت بهینۀ لاین‌های مورد نظر جهت تولید هیبریدهای ذرت شود. بنابراین، به‌منظور بررسی پاسخ‌های اکوفیزیولوژیک لاین‌های مختلف ذرت به تراکم کاشت در شمال خوزستان، آزمایشی در تابستان سال‌های 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول واقع در استان خوزستان انجام شد. این پژوهش به‌صورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش سه تراکم بوته (60 و 85 و 110 هزار بوته در هکتار) به‌عنوان عامل اول در کرت‌های اصلی و شش ژنوتیپ ذرت (لاین های MO17 (شاهد)،SD-95-11 ،C3-95-5 ،C3- 95-15 ،C4-95-2 ،C4-95-3 ) به‌عنوان عامل دوم در کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش صفات شاخص سطح برگ، سطح ویژة برگ، شاخص کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص برداشت، و عملکرد زیست‌توده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان‌دهندة تفاوت معنی‌دار بین لاین‌های ذرت در واکنش به تراکم بوته در واحد سطح مزرعه بود. بیشترین عملکرد دانه در تراکم 110 هزار بوته در هکتار و لاین 103 (2115 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار آن در تراکم 60 هزار بوته در هکتار و لاین 119 (1030 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. تراکم 110 هزار بوته در هکتار در بیشتر صفات دارای بالاترین مقادیر بود و به‌عنوان بهترین تراکم کاشت برای لاین‌های مورد آزمایش در نظر گرفته شد. از بین صفات مورفولوژیک مؤثر بر رشد گیاه، سطح ویژة برگ همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد زیست‌توده و عملکرد دانه نشان داد. همچنین لاین شمارة 103 به‌عنوان لاین برتر انتخاب گردید که از آن می‌توان در برنامه‌های به نژادی ذرت در مناطق گرم و خشک کشور استفاده نمود. از طرف دیگر در مجموع از بین 6 لاین مورد استفاده، لاین شماره 103 به‌عنوان برترین لاین انتخاب گردید که از آن می‌توان در برنامه به‌نژادی ذرت در مناطق گرم و خشک کشور استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• سطح ویژه برگ
• عملکرد دانه
• عملکرد زیست‌توده
• مناطق گرم و خشک

موضوعات

• A: زراعت

عنوان مقاله [English]

The effect of plant density on agronomic and physiological traits of different corn lines in the northern of Khuzestan province

نویسندگان [English]

• Gholamhosein Eslamnia ¹
• Mohammad Reza Moradi Telavat ²
• Seyyed Ataollah Siadat ³
• Khalil Alamisaeid ²
• Ali Akbar Saneinejad ⁴

¹ PhD Student of Agronomy, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Ahvaz, Iran

² Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Ahvaz, Iran

³ Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Ahvaz, Iran

⁴ Researcher, Safiabad Agricultural Research and Education and Natural Resources Center, Iran

چکیده [English]

Introduction
Commercial corn varieties for cultivation in different regions of the world for kernel and fodder production are hybrid type varieties that are offered annually by seed production companies for planting in farmers' fields. In recent years, the area under corn cultivation in Iran has increased, indicating the importance of this crop in the country's agricultural policies. Fodder corn varieties are classified into early- maturing (less than 85 days), medium maturing (85-135 days), and late-maturing (more than 135 days) types. Optimal planting density is a key factor in maximizing yield, as it must be adjusted based on regional climatic conditions and the cultivated varieties.  Corn responds to plant density more significantly than other cereal crops due to its impact on yield components. Selecting high-yielding cultivars and applying appropriate planting densities also improve water-use efficiency. Additionally, determining the optimal planting density for maternal lines in seed production can enhance seed yield per unit area, ultimately increasing.
 Materials and Methods
This study aimed to evaluate the eco-physiological responses of different corn lines to planting density in the northern of Khuzestan. The experiment was conducted during the summers of 2018 and 2019 at the Safi-Abad-Dezful Agriculture and Natural Resources Research and Training Center. A factorial experiment was implemented using a randomized complete block design (RCBD) with three replications. The main factor was planting density at three levels (60, 85 and 110 thousand plants per hectare), while the second factor was genotype, consisting of five experimental corn lines (SD-95-11, C3-95-5, C3-95-15, C4-95-2, C4-95-3) and the control line MO17).
Results and Discussion
The highest seed yield (2115 kg ha^-1) was observed at a planting density of 110000 plants per hectare for line 103, whereas the lowest yield (1030 kg ha^-1) was recorded at a density of 60000 plants per hectare for line 119. The results showed that the density of 110000 plants per hectare was optimal for most measured traits, making it the most suitable planting density for the tested lines. Additionally, line 103 was identified as the high potential genotype, suggesting its potential use in corn breeding programs for hot and dry regions.  
 Conclusion
Previous studies indicate that optimal planting density for grain corn is approximately 80000 plants per hectare, while for fodder corn, it is around 100000 plants per hectare. However, since the experimental materials in this study were pure corn lines, which are generally smaller than hybrids, they required higher planting densities than commercial corn varieties. Determining the appropriate planting density for corn lines is particularly important for individuals and companies engaged in seed production, as pure maternal and paternal lines are used in this sector. Achieving the optimum plant density in corn lines farms can be very important for seed producer companies, because pure paternal and maternal lines are used in these farms. On the other hand, out of a total of 6 lines used, line number 103 was selected as the best line that can be used in corn breeding programs in hot and dry regions of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biological yield
• Kernel yield
• Seed production
• Warm and dry regions