نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• غلامحسین اسلام‌نیا ¹
• محمد رضا مرادی تلاوت ²
• سید عطاء اله سیادت ³
• خلیل عالمی سعید ⁴
• علی‌اکبر صانعی‌نژاد ⁵

¹ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

² دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

³ استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

⁴ گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

⁵ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد دزفول

چکیده

ارقام تجاری ذرت جهت کشت در مناطق مختلف جهان جهت تولید دانه و علوفه شامل ارقام هیبرید هستند که سالانه توسط شرکت‌های تولید بذر جهت کاشت در مزارع کشاورزان عرضه می‌شود. از این رو بررسی رشد، عملکرد و ویژگی‌های سازگاری فیزیولوژیکی لاین‌های ذرت در شرایط مختلف مدیریتی و زراعی می‌تواند سبب شناسایی مدیریت بهینه لاین‌های مورد نظر جهت تولید هیبریدهای ذرت شود. بنابراین، به منظور بررسی پاسخ‌های اکوفیزیولوژیک لاین های مختلف ذرت به تراکم کاشت در شمال خوزستان، آزمایشی در تابستان سال 1398 و 1399 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفیآباد دزفول استان خوزستان انجام شد. این پژوهش بصورت آزمایش فاکتوریل دو عاملی درقالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. در این آزمایش تراکم بوته (60 و 78 و 110 هزاربوته در هکتار) به عنوان عامل اول در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ (لاین های SD-95-11 ،C3-95-5 ،C3- 95-15 ،C4-95-2 ، C4-95-3 و لاین شاهدMO17)به عنوان عامل دوم در کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل شاخص سطح برگ، سطح ویژه برگ، کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص برداشت، و عملکرد بیولوژیک بود. نتایج نشان‌دهنده تفاوت معنی‌دار بین لاین‌های ذرت در واکنش به تراکم بوته در واحد سطح مزرعه بود. با توجه به نتایج مقایسه میانگین بیشترین عملکرد دانه در تراکم 110 هزار بوته در هکتار و لاین 103 (2115 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تراکم 60 هزار بوته در هکتار و لاین 119 (1030 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. نتایج آنالیز آماری بدست آمده از این پژوهش نشان داد که تراکم 110 هزار بوته در هکتار در اکثر صفات اندازه گیری شده دارای بالاترین میزان آن صفت بوده و به عنوان بهترین تراکم کاشت برای لاین های مورد آزمایش بوده است. از بین صفات مورفولوژیک موثر بر رشد گیاه، سطح ویژه برگ، همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه نشان داد. همچنین لاین شماره 103 به عنوان برترین لاین انتخاب گردید که از آن می توان در برنامه اصلاحی ذرت در مناطق گرم و خشک کشور استفاده نمود. رسیدن به تراکم مناسب در لاین های ذرت می تواند برای افراد و یا شرکت هایی که در زمینه تولید بذر فعال هستند بسیار حائز اهمیت باشد زیرا در این مزراع از لاین های خالص پدری و مادری استفاده می گردد. از طرف دیگر در مجموع از بین 6 لاین مورد استفاده، لاین شماره 103 به عنوان برترین لاین انتخاب گردید که از آن می توان در برنامه اصلاحی ذرت در مناطق گرم و خشک کشور استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• اکوفیزیولوژی
• سطح ویژه برگ
• عملکرد دانه
• عملکرد زیست‌توده
• مناطق گرم و خشک

موضوعات

• A: زراعت

عنوان مقاله [English]

The effect of plant density on agronomic and physiological traits of different corn lines in the north of Khuzestan province

نویسندگان [English]

• Gholamhosein Eslamnia ¹
• Mohammad Reza Moradi Telavat ²
• SeyedAtaollah Siadat ³
• Khalil Alami-Saeid ⁴
• Ali akbar Saneinejad ⁵

¹ Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan

² Associate Professor, Department of Plant production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agriculture and Natural Resources University of Khouzestan, Iran

³ Professors of Agronomy and Plant Breeding Department, Ramin Agriculture and Natural Resourses University,

⁴ Department Plant Production and Genetics, Agriculture Faculty, Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan

⁵ Safiabad Agricultural Research and Education and Natural Resources Center

چکیده [English]

Fodder corn varieties are divided into three classes including: I. early varieties with a life period of less than 85 days, II. medium varieties with a life period between 85-135 days and late varieties with a life period of more than 135 days. Optimum planting density is one of the important factors to achieve the highest yield according to the climatic conditions of each region and especially the cultivated cultivars..Commercial varieties of corn for cultivation in different regions of the world for the production of seeds and fodder include hybrid varieties that are supplied annually by seed production companies for planting in farmers' fields. Therefore, investigating the growth, performance and physiological adaptation characteristics of corn lines in different management and agricultural conditions can lead to the identification of optimal management of the desired lines for the production of corn hybrids. Therefore, in order to investigate the ecophysiological responses of different corn lines to the planting density in the north of Khuzestan, an experiment was conducted in the summer of 2018 and 2019 at the Agriculture and Natural Resources Research and Training Center in Safiabad, Dezful, Khuzestan province. This research was conducted as a two-factor factorial experiment in the basic design of randomized complete blocks with three replications. In this experiment, plant density (60, 78 and 110 thousand plants per hectare) as the first factor in the main plots and genotypes (lines SD-95-11, C3-95-5, C3-95-15, C4-95-2, C4-95-3 and control line MO17) were investigated as the second factor in the sub-plots. The examined traits included leaf area index, leaf specific area, leaf chlorophyll, plant height, yield and yield components, harvest index, and biological yield. The results showed a significant difference between corn lines in response to plant density per unit area of the field. According to the comparison results, the highest seed yield was observed at a density of 110 thousand plants per hectare and line 103 (2115 kg per hectare) and the lowest seed yield was observed at a density of 60 thousand plants per hectare and line 119 (1030 kg per hectare). The results of the statistical analysis obtained from this research showed that the density of 110 thousand plants per hectare in most of the measured traits had the highest value of that trait and was the best planting density for the tested lines. Among the morphological traits affecting plant growth, specific leaf area showed a positive and significant correlation with biological performance and grain yield. Also, line number 103 was selected as the best line that can be used in the corn improvement program in hot and dry regions of the country. Achieving the appropriate density in corn lines can be very important for individuals or companies that are active in the field of seed production, because in this field pure maternal and paternal lines are used. On the other hand, among the 6 lines used, line number 103 was selected as the best line that can be used in the corn improvement program in hot and dry regions of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biological yield
• Ecophysiology
• Grain yield
• Specific leaf area
• Warm and dry regions