نوع مقاله : علمی پژوهشی - گیاهان صنعتی

نویسندگان

• امید سفالیان ¹
• فرهاد ثنایی نیری ²
• سلیم فرزانه ³
• علی اصغری ⁴
• سیده یلدا رییسی ساداتی ⁵
• اباذر رجبی ⁶

¹ عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات-دانشگاه محقق اردبیلی

² دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی

³ استادیار علوم و تکنولوژی بذر - گروه زراعت و اصلاح نباتات -دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی- دانشگاه محقق اردبیلی-اردبیل

⁴ هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی

⁵ فارغ التحصیل دکتری

⁶ هیات علمی سازمان تحقیقات کشاورزی کرج

چکیده

مقدمه: امروزه پس از حدود 200 سال سابقه چغندرقند، حدود 40 درصد ساکارز مورد نیاز انسان از طریق این محصول تامین می‌شود. 8/1 درصد از چغندرقند کشور در استان اردبیل تولید می‌شود. عوامل بیماری‌‌زای برگ و ریشه چغندرقند از جمله عواملی هستند که بر کمیت و کیفیت محصولات چغندرقند تأثیر می‌‌گذارند و در بسیاری از موارد مانع توسعه و حتی محدود شدن کشت این محصول می‌‌شوند.

مواد و روش‌‌ها: این آزمایش به‌منظور ارزیابی صفات مختلف کمی و کیفی چغندرقند (20 هیبرید) چغندرقند در مزرعه‌ تحقیقاتی نیر با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397-1398 اجرا گردید. برای این مطالعه 20 هیبرید منوژرم چغندرقند که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل تولید شده بود به‌همراه 9 والد پدری و مادری استفاده شد. برای تعیین صفات موثر بر عملکرد ریشه و عملکرد قند و درصد قند قابل استحصال از تجزیه کلاستر و برای تعیین ضریب همبستگی از روش پبرسون استفاده شد.

نتایج: نتایج نشان داد که صفات درصد پوشش سبز مزرعه، تعداد بوته و میزان سدیم و پتاسیم در سطح احتمال پنج درصد و صفات تعداد ریشه کل و منشعب، میزان نیتروژن مضره، ضریب آلکالیته، درصد قند ملاس، عملکرد قند ناخالص و خالص، عملکرد ریشه و نمره سبزی- زردی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌‌داری در بین هیبرید‌ها داشتند. همچنین برای صفت تعداد بوته هیبرید 17 و تعداد ریشه هیبرید شماره 7 نسبت به بقیه هیبرید‌ها برتر بودند. در تحقیق حاضر، حداکثر آلودگی به بیماری ریزومانیا (7/13 درصد) در هیبرید شماره 9 مشاهده شد و کمترین مقدار آن متعلق به دو هیبرید شماره 10 و 12 بود. بیشترین میزان سدیم و پتاسیم در هیبرید 15 بود، در حالی‌‌که هیبرید شماره 20 بالاترین میزان نیتروژن مضره را داشت. هیبرید 3 بالاترین ضریب آلکالیته را داشت، در صورتی‌‌که بالاترین درصد قند ملاس به هیبرید 15 تعلق داشت. بالاترین عملکرد قند ناخالص، خالص و ریشه (به‌ترتیب 69/10، 193/8 و 59/85 تن در هکتار) از هیبرید 12 به‌دست آمد و کمترین مقادیر این صفات متعلق به هیبرید 3 بود.

نتیجه‌‌گیری: به‌طور کلی از نظر شاخص‌‌های عملکردی هیبریدهای شماره 3، 12 و 15 مناسب‌ترین هیبریدها نسبت به سایر هیبریدها بودند.

با توجه به نتایج به‌دست آمده مشخص می‌شود که هیبریدهای مورد بررسی حاصل از تلاقی لاین‌‌های امیدبخش چغندرقند از نظر کمیت و کیفیت عملکرد با توجه به صفات مورد آزمون نتایج پاسخ‌‌های مختلفی نشان می‌‌دهند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین‌‌ها بیشترین تعداد ریشه انشعابی از هیبرید‌ شماره 7، بیشترین و کمترین درصد آلودگی به‌ترتیب در هیبرید‌های شماره 9 و 10، بالاترین میزان سدیم و پتاسیم ریشه هیبرید‌ شماره 15، بیشترین مقدار نیتروژن مضره ریشه در هیبرید‌ شماره 20، همچنین هیبرید‌ شماره 3 بالاترین ضریب آلکالیته را داشته و هیبرید‌ شماره 15 بالاترین حد قند ملاس را نشان دادند. به‌طور کلی با توجه به نتایج به‌دست آمده هیبرید‌ شماره 3 و 15 به‌عنوان مناسب‌‌ترین هیبریدها از نظر کیفیت عملکرد در بین هیبریدهای مورد آزمون بوده و این هیبریدها را می‌‌توان به‌عنوان هیبریدهای جدید در مناطق مختلف دارای رژیم‌‌های مختلف رطوبتی مورد آزمایش و بررسی بیشتر قرار داد.

کلیدواژه‌ها

• صفات کمی
• عملکرد ریشه
• قند خالص
• نیتروژن مضره

موضوعات

• A: گیاهان صنعتی

عنوان مقاله [English]

Quantitative and qualitative performance evaluation of new hybrids of sugar beet in Nair climatic conditions

نویسندگان [English]

• Farhad Sanaii Niiri ²
• salim farzaneh ³
• Ali Asghari ⁴
• Seyede Yalda Raeisi Sadati ⁵
• Abazar Rajabi ⁶

² Ph.D. Candidate

³ Assistant Professor of Seed Science and Technology - Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardebil-Ardebil

⁴ Scientific Board

⁵ post Graduated Ph.D.

⁶ Scientific board

چکیده [English]

Introduction: Today, after about 200 years of sugar beet history, about 40% of the sucrose needed by humans is supplied through this crop. Ardabil province with the production of 145,000 tons, 1.8% of the country's sugar beet is produced in Ardabil province. During the growing season, sugar beet is attacked by various pests and pathogens. In Iran, infection with various bacterial, nematode, fungal (especially rhizoctonia) and viral diseases, including rhizomania, has been reported. Pathogens of sugar beet leaves and roots are among the factors that affect the quantity and quality of sugar beet products and in many cases hinder development and even cause the cultivation of this product is limited.



Materials and Methods: This experiment was conducted in order to evaluate different quantitative and qualitative traits of sugar beet (20 genotypes) of sugar beet in Moghan research farm using a randomized complete block design with three replications in 2017-2018. For this study, 20 sugar beet monogerm hybrids produced in Ardabil Agricultural Research Station along with 9 paternal and maternal parents were used.



Results: The results of analysis of variance showed that the percentages of green field cover percentage, plant number, leaf length, petiole length, root diameter and sodium and potassium content at 5% probability level and leaf width, total root number and branch traits were significant differences at 1% probability level among genotypes. Also the nitrogen content, alkalinity coefficient, alkali content, molasses sugar content, gross sugar yield, net sugar yield, root yield and vegetable-yolk score were significant differences at 1% probability level. Mean comparisons showed that number of plants in genotype with number 17 and leaf parameters were in genotype with number15 and 20 the highest leaf length and width, respectively. The highest petiole length belonged to genotypes 9 and 16 and the maximum root diameter was obtained from genotype 10. In terms of total root number, genotypes with numbers 11 and 13 were significantly higher than other genotypes, and genotype 7 produced the highest number of branched roots. In this experiment, the highest (13.7%) contamination was observed in genotype 9 and the lowest was in genotypes 10 and 12. Sodium and potassium levels were highest in genotype 15, while genotype 20 had the highest amount of harmful nitrogen. In terms of alkalinity coefficient, genotype 3 had the highest rate, whereas genotype 15 had the highest percentage of molasses sugar. The highest gross sugar, pure sugar and root yield were obtained from genotype 12 (10.69, 8.193 and 85.59 ton / ha, respectively) and the lowest values belonged to genotype 3.



Conclusions: There was a significant positive relationship between root diameter and percentage of pure and gross sugars, pure and gross sugar yield and root yield. The relationship between sodium content and potassium and molasses sugar content was positive and significant, with a negative and significant correlation with the percentage of pure and gross sugar and extraction coefficient. Correlated nitrogen showed a significant negative correlation with alkalinity. The alkalinity coefficient showed a negative and significant correlation with the percentage of pure and gross sugars. The percent of molasses sugar was negatively and significantly correlated with extraction coefficient.

کلیدواژه‌ها [English]

• Quantitative traits
• Root yield
• pure sugar
• Harmful nitrogen