نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حسن فرهادی ¹
• محمد مهدی شریفانی ²
• مهدی علیزاده ³
• حسین حکم آبادی ⁴
• ساسان علی نیائی فرد ⁵

¹ دانش آموخته دکتری علوم باغبانی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

² گروه باغبانی دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴ ایستگاه تحقیقات پسته دامغان

⁵ پردیس ابوریحان- دانشگاه تهران

چکیده

چکیده

مقدمه: صنعت کشاورزی ایران با محصول ارزشمند پسته در جهان معرفی شده است. تنش‌های مختلف به‌ویژه خشکی، کشت و کار پسته را همواره با مشکلات و موانع زیادی روبه رو کرده است. فرآیندهای بهنژادی از جمله تلاقی‌های هدفمند در جهت افزایش میزان تحمل، می‌تواند راهکاری مطمئن و دائمی برای کم کردن اثرات زیان‌ بار تنش خشکی بر گیاهان در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اهمیت محصول پسته در کشور به‌عنوان یک محصول استراتژیک و همچنین قرار گرفتن ایران در شرایط خشک و نیمه‌خشک، تحقیقات به‌منظور دستیابی به پایه‌های هیبرید متحمل به خشکی ضروری می‌باشد.

مواد و روش‌ها: آزمایش نخست به‌صورت گلدانی و آزمایش دوم به‌منظور اندازه‌گیری اسمولیت-های آلی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به ترتیب در گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در طی سال‌های 98- 1397 به اجرا در آمدند. تیمارهای آزمایش شامل 10 ژنوتیپ پسته احمد‌آقایی، اکبری، سرخه‌حسینی، گرمه، فندقی و هیبرید بین‌گونه‌ای (احمد‌آقایی‌× اینتگریما، اکبری‌× اینتگریما، سرخه‌حسینی × اینتگریما، گرمه × اینتگریما و فندقی × اینتگریما‌) و سه سطح خشکی شامل شاهد (ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (65 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (30 درصد ظرفیت زراعی) بودند که 84 روز روی دانهال‌های سه ماهه پسته اعمال شدند.

نتایج: با افزایش سطوح خشکی، غلظت پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدارات‌های محلول کل (TSC)، فنل و مالون‌دی‌آلدهید (MDA) در برگ ژنوتیپ‌های مورد مطالعه افزایش معنی‌داری یافتند. ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی غلظت مالون‌دی‌آلدهید برگ کمتر و تجمع پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدرات‌های محلول کل و فنل بیشتری نسبت به ژنوتیپ‌های حساس به خشکی دارا بودند. ژنوتیپ فندقی بیش‌ترین غلظت مالون‌دی‌آلدهید (23/280 درصد) و ژنوتیپ‌های هیبرید سرخه-حسینی‌× اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری‌× اینتگریما به ترتیب با میزان 18/70، 70/76، 03/81 درصد کم‌ترین افزایش را در خصوص غلظت مالون‌دی‌آلدهید برگ بین دانهال‌ها نسبت به شاهد نشان دادند.

نتیجه‌گیری: پایه‌‌های دانهالی واکنش‌های متفاوتی به تنش خشکی نشان دادند به‌طوری‌که متحمل-ترین آن‌ها به ترتیب پایه‌های دورگه سرخه‌‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما بود. پایه‌های احمد‌آقایی و سرخه‌حسینی از نظر تحمل به خشکی در رده‌های بعدی و پایه‌های گرمه × اینتگریما، اکبری، گرمه، فندقی × اینتگریما و فندقی در اکثر صفات به ترتیب نسبت به پنچ پایه دیگر حساسیت بیشتری به خشکی نشان دادند. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می‌رسد بتوان از هیبریدهای سرخه‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می‌رسد بتوان از هیبریدهای سرخه‌حسینی × اینتگریما، احمد‌آقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

• تحمل به خشکی
• تلاقی کنترل‌شده
• ظرفیت زراعی
• محلول‌های سازگار کننده

موضوعات

• H: میوه کاری

عنوان مقاله [English]

Effect of Drought Stress on the Amount of Proline, Glycine Betaine, Carbohydrate, Phenol and Malondialdehyde Content Genotypes and Interspecific Hybrids Pistachio (Pistacia vera L.)

نویسندگان [English]

• hassan farhadi ¹
• Mohammad Mehdi ُSHARIFANI ²
• Mehdi Alizadeh ³
• hossein hokmabadi ⁴
• Sasan aliniaefard ⁵

¹ Ph.D, Dept. of Horticultural Science, Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.

² Horticulture Department, Faculty of crop production Gorgan University of Agricultural Science and Natural Resources

³ faculty member of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

⁴ Associate.Profesor., Pistachio Research center, Agricultural Research Education and Extention Organization of Semnan Province, Dameghan center, (Iran).

⁵ Tehran university

چکیده [English]

Introduction

Cross breeding processes including targeted crossings to increase tolerance, can be considered as a safe and permanent solution to reduce the harmful effects of drought stress on plants. Therefore, two issues of pistachio as a strategic crop in the country and location of Iran in arid and semi-arid region necessitated research in order to achieve rootstocks drought-tolerant hybrids are necessary.

Materials and methods

The experiment was conducted as factorial based on a Completely Randomized Design with four replications in the research greenhouse of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources during 2018-2019. The treatments were consisted of 10 pistachio genotype Ahmad Aghaei, Akbari, Sorkheh Hosseini, Garmeh, Fandoghi and interspecific hybrids (Ahmad Aghaei‌×Integerrima, Akbari‌×Integerrima, Sorkheh‌ Hosseini‌× Integerrima, Garmeh‌×‌Iintegerrima and Fandoghi‌×‌Integerrima) and three levels of drought including control (field capacity), mild stress (65% of field capacity) and Severe stress (30% of field capacity) were applied on 3 months old the seedlings for 84 days.



Results and Discussion

According to the results, fandoghi genotype the highest concentration of malondialdehyde in leaves (280.23 %) and the hybrid genotypes of Sorkheh Hosseini‌×‌Integerrima, Ahmad Aghaei‌×Integerrima and Akbari‌× Integerrima respectively with the amount of 70.18, 76.70, 81.03 % in leaf the showed the least increase in malondialdehyde concentration between seedlings compared to the control. Several osmotic mechanisms are carried out by plants, especially pistachios, in stressful conditions to reduce the effects of drought stress. In fact, these mechanisms have enabled plants to withstand the damages caused by drought and have made plants able to recover their biochemical and physiological functions faster after removing the stress factor. For example, a general physiological mechanism adopted by plants to cope with abiotic stresses is the production of large amounts of low molecular weight, water-soluble, non-toxic organic compounds even in high amounts called osmolytes. One of the most important of them is proline. Therefore, the genotypes with higher amount of proline can be more tolerant to drought conditions. The next osmolyte is glycine betaine, which has a significant protective role in the stability of enzymes and the structure of plasma membranes when faced with drought stress. Therefore, glycine betaine plays a significant role in the resistance of plants to stress through the protection of enzymes, the photosynthetic apparatus, the elimination of free radicals, the preservation of membrane integrity, the protection of large molecules, and as a non-toxic compatible osmolyte. It has an environment. Carbohydrates also increase membrane stability in response to drought stress. Therefore, the accumulation of carbohydrates in the osmotic responses of plants is one of the factors that can prevent disorders in the cell membrane. In addition, phenols are also one of the antioxidant mechanisms of plants in drought stress conditions, because such compounds act as scavengers of reactive oxygen species and thus stabilize membranes. cells and prevent lipid peroxidation. Malondialdehyde is also a decomposition product of unsaturated fatty acids and hydroxides and is used as a suitable marker for lipid peroxide. Therefore, the amount of malondialdehyde obtained from the peroxidation of membrane lipids is used as an indicator for oxidative damage in most cases.

Conclusion



Based on the results of the present research, it seems that it is possible to use the hybrids of Sorkhe Hosseini × Integerrima, Ahmad Aghaei‌ ×‌ Integerrima, and Akbari‌× ‌Integerrima as drought-tolerant genotypes in dry areas. Therefore, based on the results of the present research, it seems that the plants in question can be used as drought tolerant genotypes in arid regions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drought Tolerance
• Controlled Crosses
• Field Capacity
• Compatibilizing Solutions