نوع مقاله : علمی پژوهشی - فیزیولوژی گیاهان زراعی

نویسندگان

• هنا عبوده ¹
• عبدالمهدی بخشنده ²
• محمد رضا مرادی تلاوت ³
• سید عطاء اله سیادت ⁴
• سید امیر موسوی ⁵

¹ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

² گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

³ دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

⁴ استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

⁵ گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

مقدمه

تجزیه و تحلیل رشد، دیدگاه قابل توجهی در خصوص کارکرد گیاهان زراعی دارد. در مراحل اولیه رشد گیاه شاخص‌های رشدی از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول به صورت کاهشی می‌باشد و پس از آن به دلیل پوشش گیاهی مناسب‌تر، جذب تشعشع نوری نیز بهتر صورت می‌گیرد. و تجمع ماده خشک گیاهی نیز افزایش می‌یابد. پس از آن به دلیل پیری و زرد شدن برگ‌ها، کاهش می‌یابد. میزان تشعشع نوری که توسط گیاه جذب می‌گردد در طول دوره رشد متغیر است که به شاخص سطح برگ و آرایش برگ های گیاه وابسته است.

مواد و روش ها

در این تحقیق تاثیر سه عامل قطع آبیاری، ارقام و تراکم در قالب اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. عامل (بدون اعمال قطع آبیاری (شاهد)، قطع آبیاری مرحله‌ی گلدهی تا 50 درصد خورجین‌دهی و فطع آبیاری مرحله‌ی خورجین‌دهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی، ارقام کلزا هایولا 4815 و آرام و تراکم بوته در متر مربع (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات پارامترهای رشد شامل LAI، LAD، RGR، CGR وTDW ارزیابی شد. تشعشع فعال فتوسنتزی در زمان بسته شدن کانوپی و با استفاده از دستگاه پارسنج در فاصله ساعات 10 تا 12 اندازه‌گیری شد.

نتایج و بحث

قطع آبیاری باعث کاهش شاخص‌های رشدی از جمله میزان تجمع ماده خشک گیاه، شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ گردید. تغییرات شاخص برداشت و دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعه برگ‌ها تا کمی قبل از ظهور گل‌آذین روندی کند داشت اما پس از آن شیب افزایش پارامترهای ذکر شده بیشتر گردید. . در ابتدای فصل رشد گیاه به دلیل کامل نبودن پوشش گیاهی و کارایی مصرف نور مناسب، سرعت رشد محصول پایین بود. در تمامی تیمارها با گذشت زمان سرعت رشد محصول به تدریج افزایشی بود و در مراحل زایشی به حداکثر مقدار رسید و پس از آن روند کاهشی را طی نمود.اثرات قطع آبیاری بر وزن خشک مشهود بود و تجمع ماده خشک در طول زمان افزایشی مشاهده شد. که می‌تواندبه دلیل افزایش وزن خشک ساقه، برگ و اندام‌های زایشی در طول زمان باشد. سرعت رشد نسبی نیز با افزایش شاخص سطح برگ در ابتدا روند افزایش و پس از آن روند کاهشی نشان داد.

نتیجه‌گیری

بیشترین میزان عملکرد دانه، تشعشع فعال فتوسنتزی و کمترین استهلاک نوری نیز به ژنوتیپ هایولا 4815 اختصاص یافت. ژنوتیپ آرام از شاخص سطح برگ بالایی برخوردار بود و افزایش شاخص سطح برگ بیش از اندازه در گیاه سبب سایه-اندازی بیشتر گیاهان روی هم می‌شود و برگ‌های جوان به برگ‌های پیرتر تبدیل می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

• تشعشع فعال فتوسنتزی
• تجمع ماده خشک
• سرعت رشد محصول
• شاخص سطح برگ

موضوعات

• A: تنش محیطی یا زیستی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Changes of Light Use Efficiency and Growth Indices of Rapeseed Cultivars under the Condition of no Irrigation and Increased Levels of Plant Density

نویسندگان [English]

• Hana Aboodeh ¹
• Abdelmahdi Bakhshandeh ²
• Mohammad Reza Moradi Telavat ³
• SeyedAtaollah Siadat ⁴
• Seyed Amir Moosavi ⁵

¹ Khuzestan Agricultural Sciences and Natural Resources University

² Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khouzestan

³ Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khouzestan, Iran

⁴ Professors of Agronomy and Plant Breeding Department, Ramin Agriculture and Natural Resourses University,

⁵ Department of Plant Production and Genetics,, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan

چکیده [English]

Introduction

Growth analysis serve a significant perspective on the yield and physiological aspects of crop plants. In the early stages of plant growth, the growth indicators, including the leaf area index (LAI), the crop growth rate (CGR) of decreases, and then due to suitable vegetation conditions, the absorption of light radiation will be better, and the accumulation of plant dry matter also increases, and after that due to plant aging and yellowing, the number of leaves and LAI are reduced. The amount of light radiation absorbed by the plant varies during the crop growth period, which depends on the Leaf Area Index (LAI) and the arrangement of the leaves on the plant.

Materials and Methods

The experiment was conducted in the research farm of Khuzestan University of Agricultural Sciences and Natural Resources in 2021-2022. In this research, the effect of three factors of irrigation interruption, rapeseed genotypes and plant density was investigated in the form of factorial split with the base design of randomized complete blocks in three replications. The factor (no interruption of irrigation (control), interruption of irrigation at the beginning of flowering until the formation of 50% of the pod and interruption irrigation at the stage of pod formation until harvest the main factor, rapeseed cultivars Hayola 4815 and Aram and plant density per meter square (80, 110 and 140 plants per square meter) were considered as secondary factors.

Result and Discussion

Irrigation interruption caused a decrease in growth indicators, including the amount of plant dry matter accumulation, leaf surface index, and leaf surface durability. The changes in harvest index and durability of leaf surface and accumulation of dry matter at the beginning of the development of leaves had a slow trend until a little before the appearance of inflorescences, but after that the slope of the mentioned parameters increased. During the experiment, changes in growth parameters including LAI, LAD, RGR, CGR and TDW were evaluated. At the beginning of the plant growth season, the growth rate of the product was low due to the lack of complete vegetation cover and proper light consumption efficiency. In all treatments, with the passage of time, the growth rate of the crop was gradually increasing and it reached the maximum value in the reproductive stages and then went through a decreasing process. The effects of stopping irrigation on dry weight were evident and the accumulation of dry matter was observed during the increasing time, which can be due to the increase in dry weight of stems, leaves and reproductive organs over time. Also the relative growth rate also showed an increasing trend with the increase of the leaf area index at first and then a decreasing trend.

Conclusion

The highest amount of grain yield, active photosynthetic radiation and the lowest light consumption were assigned to Hayola 4815 genotype. Aram genotype had a high leaf area index and increasing the leaf area index too much in the plant causes more shading of plants on top of each other and young leaves turn into older leaves.

کلیدواژه‌ها [English]

• Photosynthetic Active Radiation
• Crop growth rate
• Dry matter accumulation
• Leaf area index