نوع مقاله : علمی پژوهشی - میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری

نویسندگان

• مریم بروجردنیا ¹
• سید سمیح مرعشی ²
• حجت دیالمی ³

¹ گروه ژنتیک و بهنژادی، پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه علوم باغبانی

² عضو هیات علمی پژوهشکده خرما و میوه های گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی

³ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری کشور

چکیده

خرما یکی از محصولات مهم در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان می‌باشد. امروزه تکنولوژی کشت بافت گیاهی به عنوان یک روش تجاری مهم، امکان تکثیر سریع درختان مورد نیاز برای توسعه نخلستان‌ها را فراهم می‌نماید. با وجود این، یکی از نقاط ضعف اصلی این روش، امکان ظهور فنوتیپ‌های غیرطبیعی مانند تأخیر در گلدهی، سطوح پائین میوه‌نشینی و تشکیل میوه‌های پارتنوکارپ است. درصد پایین میوه‌نشینی به واسطه تولید بالای میوه‌های پارتنوکارپ و یا ریزش زیاد میوه‌ها به ویژه در گیاهان کشت بافتی رقم برحی معمول است که منجر به زیان اقتصادی به باغداران می‌شود. در بین ارقام خرمای کشت بافتی از نظر میزان ناهنجاری‌ها اختلاف وجود دارد، براساس بررسی‌های صورت گرفته در بسیاری از کشورها در رقم برحی حاصل از کشت بافت، میزان تولید میوه‌های پارتنوکارپ به 59 تا 86 درصد می‌رسد.مسلماً یافتن راهی بهینه برای افزایش میوه‌نشینی و عملکرد میوه این رقم در گیاهان کشت بافتی که با ناهنجاری زایشی مواجه‌اند، به منظور افزایش درآمد نخلدار و نیز درآمد ناشی از صادرات آن بسیار حایز اهمیت است. این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات عناصر غذایی بر میوه‌نشینی نخل‌های خرمای کشت بافتی و پاجوشی رقم برحی در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه‏های گرمسیری در شهرستان اهواز انجام شد. در اوایل فصل بهار از هر دسته درختان کشت بافتی و پاجوشی، نمونه‌برداری گل و میوه در سه مرحله ظهور اسپات، اسپات رسیده و 2 هفته پس از گرده‌افشانی از سه اسپات صورت گرفت. در مرحله گرده‌افشانی، سه اسپات دیگر در هر نخل 1 تا 2 روز قبل از باز شدن طبیعی با گرده نر یکسان به روش سنتی گرده‌افشانی شد. در نمونه‌های جمع‌آوری شده از درختان کشت بافتی و پاجوشی، عناصر نیتروژن، روی،آهن، منیزیم، منگنز، بور و پتاسیم اندازه‌گیری شد. در هفته‌ پنجم پس از گرده‌افشانی، درصد میوه‌نشینی، درصد میوه‌های پارتنوکارپ و درصد ریزش گل و میوه در سه اسپات گرده‌افشانی شده در هر نخل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد گیاهان کشت بافتی نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش دارای درصد میوه‌نشینی کمتر و میزان میوه‌های پارتنوکارپ و ریزش گل و میوه بیشتری بودند.همچنین میزان عملکرد میوه در گیاهان کشت بافتی نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش کمتر بود. میزان عناصر منیزیوم، منگنز، بور، روی و پتاسیم در گیاهان حاصل از پاجوش در اغلب مراحل اندازه‌گیری شده بالاتر از گیاهان کشت بافتی بود. نتایج تجزیه رگرسیون خطی چندگانه و گزینش مدل برتر نشان داد میزان کلسیم و آهن گل و میوه با میوه‌نشینی رابطه منفی و میزان نیتروژن، فسفر، روی، منیزیوم، منگنز و بور گل و میوه، رابطه مثبت با میوه‌نشینی داشت.

کلیدواژه‌ها

• اسپات
• خرما
• عملکرد
• گرده‌افشانی
• میوه پارتنوکارپ

موضوعات

• H: میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری

عنوان مقاله [English]

Investigating the amount of nutritional elements in reproductive organs on the fruit set of tissue culture derived and offshoot date palm cv. Barhee

نویسندگان [English]

• maryam boroujerdnia ¹
• Seyyed Samih Marashi ²
• Hojat Dialami ³

¹ Date Palm and Tropical Fruits Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahwaz, Iran.

² Scientific board member in date palm & tropical fruits research center, horticultural sciences research institute

³ Member of scientific staff at Date Palm and Tropical Fruits Research Institute of Iran

چکیده [English]

Date palm (Phoenix dactylifera L.) is one of the important crops in arid and semi-arid regions of the world. Today, plant tissue culture technology, as an important commercial method, provides the possibility of rapid reproduction of trees needed for the development of groves. Despite this, one of the main weaknesses of this method is the possibility of abnormal phenotypes such as delay in flowering, low levels of fruit set and formation of parthenocarp fruits. There is a difference between tissue culture date varieties in terms of the amount of abnormalities. In young tissue culture palm trees of Berhi cultivar, the amount of parthenocarp fruits reaches 59-86% and the yield of the date palm is greatly reduced. Therefore, identifying the causes of these abnormalities in tissue culture palms is very important.This study was conducted in order to investigate the changes in nutrient elements related to fruit setting in the pollination season on tissue culture derived date palms and derived from offshoot cv. Barhee in Date Palm and Tropical Fruit Research Center of Ahvaz city. At the beginning of spring season, palm trees were selected from each group of tissue culture and offshoot trees (10 years old). Sampling of flowers and fruits was done in the three stages of spath appearance, ripe spath and 2 weeks after pollination from three spathes. In the pollination stage, three spathes in each palm (1-2 days before natural opening) were pollinated with the same male pollen. Nitrogen, zinc, iron, magnesium, manganese, boron and potassium elements were measured in the flower or fruit samples collected from tissue culture and offshoot trees. In 5th week after pollination, fruit set percentage, parthenocarp fruits percentage and flower and fruit drop percentage were recorded. Also, cluster yield was measured at harvest time.The results showed that tissue culture derived plants had less fruit set (%) and more seedless fruits and drop (%) as compared to off shoot derived plants. Also, the fruit yield in the tissue culture plants was lower than off shoot derived plants. The levels of magnesium, manganese, boron, zinc and potassium in off shoot derived plants were higher than Tissue culture plants in most of the measured stages. By using multiple linear regression analysis and superior model selection, the amount of calcium and iron of flower and fruit had a negative relationship with the amount of fruit set and the amount of nitrogen, phosphorus, magnesium, manganese and boron had a positive relationship with it. The lack of nutritional elements in tissue culture plants in comparison to offshoot derived plants in different stages, especially pollination and fruit formation, may cause disturbances in the synthesis of carbohydrates, protein, and organic matter, so the growth and development of the plant and ultimately the amount reduce fruit yield. Therefore, optimal feeding of trees and foliar spraying with key elements such as boron, zinc, manganese and magnesium at different stages can be one of the effective ways to improve fruiting and achieve maximum yield and increase the quality of the fruit of these trees.

کلیدواژه‌ها [English]

• Date palm
• Partenocarpic fruit
• Pollination
• Spath
• Yield