نوع مقاله : علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی
نویسندگان
دانشگاه اراک
چکیده
ارزیابی مقاومت به تنش شوری برخی جمعیت‌های گیاه زنیان (Trachyspermum copticum L.) بومی ایران
زنیان (Trachyspermum copticum) گیاهی معطر و علفی یک ساله از خانواده Apiaceae است. این گیاه علاوه بر استفاده به عنوان ادویه، از دیرباز به دلیل خواص درمانی آن به عنوان یک گیاه دارویی مورد توجه بوده است. عوامل محیطی تأثیر بسزایی بر روی کمیت و کیفیت متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی دارند. بنابراین محصولات دارویی بر خلاف دیگر محصولات کشاورزی که در طی بروز تنش از نظر مقدار تولید لطمه می‌بینند، ممکن است در این حالت میزان مواد موثره بیشتری در آن‌ها تولید شود. تنش شوری از عوامل مهم در کاهش رشد و نمو گیاهان بوده و در نهایت کمیت و کیفیت عملکرد آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با توجه به اینکه بخش زیادی از کشور در اقلیم خشک و نیمه‌خشک قرار دارد، در نتیجه یافتن گیاهان مقاوم باید در اولویت قرار گیرد. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثر تنش شوری بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک برخی از جمعیت‌های زنیان(Trachyspermum copticum L.) بود. در این مطالعه اثر تنش شوری در دو سطح (شاهد و 100میلی‌مولار NaCl) به عنوان فاکتور اول و 10 جمعیت زنیان (شیراز، اصفهان، همدان، زاهدان، تبریز، مشهد1، مشهد2، یزد، اهواز، اراک) به‌عنوان فاکتور دوم به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه اراک طی سال 1398 اجرا گردید. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش معنی‌دار در ارتفاع گیاه، وزن تر، وزن خشک و محتوای نسبی آب گردید، در حالی‌که شوری موجب افزایش معنی‌دار در نشت الکترولیت‌ها، فنل‌ها، فلاونوئیدها و فعالیت آنتی‌اکسیدانی شد. تیمار شوری بر هیچ کدام از رنگیزه‌های فتوسنتزی تاثیری نداشت. بیشترین ارتفاع، وزن تر و فعالیت آنتی‌اکسیدانی به‌ترتیب مربوط به جمعیت‌های همدان، مشهد یک و اراک بود. همچنین کمترین مقدار میانگین ارتفاع و وزن تر مربوط به جمعیت اراک و کمترین مقدار فعالیت آنتی‌اکسیدانی مربوط به جمعیت مشهد یک بود. اثر متقابل جمعیت و شوری در هیچ یک از صفات معنی‌دار نشد. همچنین نتایج نشان داد که زنیان به‌عنوان گونه نسبتا مقاوم به شوری طبقه‌بندی می‌شود، هرچند که تفاوت قابل توجهی بین جمعیت‌های آن وجود دارد.همچنین کمترین مقدار میانگین ارتفاع و وزن تر مربوط به جمعیت اراک و کمترین مقدار فعالیت آنتی‌اکسیدانی مربوط به جمعیت مشهد یک بود. اثر متقابل جمعیت و شوری در هیچ یک از صفات معنی‌دار نشد. همچنین نتایج نشان داد که زنیان به‌عنوان گونه نسبتا مقاوم به شوری طبقه‌بندی می‌شود، هرچند که تفاوت قابل توجهی بین جمعیت‌های آن وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluation of salinity tolerance of some native ajwain (Trachyspermum copticum L.) populations of Iran
نویسندگان [English]
- Atieh Drayabeigi
- Faezehossadat Abtahi
- Hossein Salehi Arjmand
Arak Uni
چکیده [English]
Evaluation of salinity stress tolerance of some native ajwain (Trachyspermum copticum L.) populations of Iran
Atiyeh Daryabeigi1, Faezehossadat Abtahi 2* and Hossein Salehi Arjmand3
1- M.Sc. in Horticulture (Medicinal Plants), Department of Medicinal Plants, Faculty of Agriculture and Environment, Arak University, Arak, Iran.
2*- Department of Medicinal Plants, Faculty of Agriculture and Environment, Arak University, Arak, Iran.
3- Department of Medicinal Plants, Faculty of Agriculture and Environment, Arak University, Arak, Iran.
Abstract
Introduction
Today, one of the most important environmental stresses that become a great threat to agricultural activities around the world is soil salinity. The salinity issue is more in arid and semi-arid climate finding hardy plants should be a priority. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effect of salinity stress on morphophysiological and biochemical traits of some populations of ajwain (Trachyspermum copticum L.).
Materials and Methods
In this study, the effects of salinity stress on two levels (control and 100 mM NaCl) as the first factor and 10 populations of ajwain (Shiraz, Isfahan, Hamedan, Zahedan, Tabriz, Mashhad 1, Mashhad 2, Yazd, Ahvaz, Arak) as the second factor as factorial and the basis of a completely randomized design (CRD) with three replications (n =3) were evaluated in the research greenhouse of Department of Medicinal Plans of Arak University in pot conditions in 2019. In each experimental unit, a few seeds were sown, after emergence, additional seedlings were thinned to prevent competition, so that in each pot, finally, four strongest and uniform seedlings were kept. Until the seedlings reached the size of 20 cm, salinity treatment was done by irrigation with 500 ml of 100 mM NaCl solution. 186 days after planting the seeds, plants were sampled and harvested to study the morphological, physiological and biochemical parameters of T.copticum L. The obtained data were statistically tested by analysis of variance (GLM) using SAS software Version 9.1 (SAS Institute, Cary, NC, USA,1990). Duncan’s new multi range test was applied for means comparison and significant differences among employed treatments at P <0.05 and 0.01 using SPSS software Version 16 (SPSS Inc, Chicago, USA). The parameters, including minimum, maximum, mean and standard deviation (SD) were calculated. In order to identify some of the main factors to reduce the number of effective traits in differentiating populations, principal component analysis (PCA) was used. In order to have a simple structure and better interpretation of the results of the analysis, the data was rotated by Varimax procedure. Also, the two- dimensional plot was generated using the first and second principal components (PC1and PC2) with PAST software.
Results and discussion
The results showed that salinity caused a significant decrease in plant height, fresh weight of aerial parts, dry weight of aerial parts and relative water content, while salinity caused a significant increase in leakage of electrolytes, phenols, flavonoids and antioxidant activity. Salinity stress had no effect on the content of photosynthetic pigments including chlorophyll a, b, total, and carotenoids. The highest height and fresh weight were related to the populations of Hamedan and Mashhad 1, respectively. Also, the lowest mean value of height and fresh weight was related to Arak population. No significant difference was observed among the investigated populations in any of the physiological traits, and only significant difference was observed in the antioxidant capacity, the highest of which was related to the population of Arak and the lowest was related to the population of Mashhad 1. The interaction between population and salinity was not significant in any of the traits. Based on the results of principal component analysis (PCA), the highest value of standard deviation was related to the flavonoid and the lowest value of the standard deviation was related to the trait of total dry weight of aerial parts.
Conclusion
Salinity negatively affects the growth and physiological responses of the plants. The results also showed that ajwain is classified as a relatively salt tolerant species, although there are significant differences between its populations.
Keywords: Salinity stress, Flavonoids, Antioxidant capacity, Ajwain.
کلیدواژه‌ها [English]
- Accesion
- Medicinal plants
- Morphophysiological traits
)