نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• رحمان رجبی ¹
• سید سعید پورداد ²

¹ کارشناس ارشد موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کرمانشاه

² استادیار معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کرمانشاه

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی واکنش مراحل جوانه زنی و گیاهچه‌‌ای ژنوتیپ‌های مختلف گلرنگ به دما‌های زیر مطلوب و ارتباط آن با نتایج حاصل از ارزیابی این ژنوتیپ‌ها در شرایط مزرعه بود. بدین منظور 16 ژنوتیپ پاییزه گلرنگاز نظر تحمل سرما و یخ زدگی در دو مرحله جوانه زنی و گیاهچه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تاثیر دما، ژنوتیپ و نیز اثر متقابل آن‌ها بر درصد و سرعت جوانه زنی بسیار معنی دار بود. دماهای کمتر از 15 درجه سانتی‌گراد باعث کاهش معنی‌دار حداکثر جوانه زنی شد. کم ترین و بیش ترین درصد جوانه زنی به ترتیب در دماهای 5 و 15 درجه سانتی‌گراد حادث شد. تنش سرما غلظت پرولین و قندهای محلول برگ را به طور معنی‌داری افزایش داد و بین ارقام و ژنوتیپ‌‌های مختلف از نظر این صفت تنوع ژنتیکی زیادی دیده شد. نتایجنشان داد که تنش سرما نیز باعث افزایش خسارت به غشاء سلولی و تراوش الکترولیت‌ها و بالا رفتن هدایت الکتریکی محلول حاوی برگ شده و بین ارقام و لاین‌ها از نظر درصد خسارت به غشاء سلول اختلاف معنی داری در سطح 1% وجود داشته است. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف بین ارقام از نظر وزن هزار دانه، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و عملکرد دانه در سطح احتمال 1 % معنی دار بود. تجزیه کلاستر بر اساس صفات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه، 16 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 3 گروه متفاوت قرار داد که ژنوتیپ‌های موجود در کلاستر 3 (ژنوتیپ‌های شماره 1، 16، 15 و 2) به علت دارا بودن سرعت جوانه زنی بیش تر، غلظت پرولین بالاتر، عملکرد دانه بالاتر و همچنین درصد کم تر خسارت به غشاء سلولی به عنوان ژنوتیپ‌های برتر شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها

• گلرنگ
• مقاومت به سرما
• جوانه زنی
• نشت یونی
• پرولین و درصد خسارت به غشاء سلولی

عنوان مقاله [English]

A study on cold resistance in safflower varieties and lines by physiological and biochemical indices

نویسندگان [English]

• R R ¹
• S.S P ²

چکیده [English]

The aim of the present investigation was to study the response of different safflower genotypes to low temperatures in germination and seedling stages and find its relation with field performance. In this study, 16 winter safflower genotypes were evaluated for cold and frost tolerance in germination and seedling stages in controlled condition and field condition. Results showed that the effect of temperature, genotype and temperature × genotype interaction on germination and germination rate was significant. Below 15 °C, temperature reduced maximum germination significantly. The lowest and the highest germination per cent occurred in 5 °C and 15 °C, respectively. Results revealed that cold stress led to increase proline and soluble sugars concentration in leaves significantly and there was high variation among genotypes for this character. Cold stress increased cell membrane injury, electrolyte leakage and electric conductivity (EC) in leaves. There were significant differences between genotypes for cell membrane injury at 1% level of probability. Combined analysis of variance indicated differences among genotypes for thousand kernel weight (TKW), days to heading (DH) and maturity (DM), plant height (PH) and grain yield to be significant (P < 0.01). The results of cluster analysis also showed the genotypes based on physiological traits and mean yield tend to be classified in three groups, where the best genotypes (entries No. 1, 2,15 and 16) with high promptness index (PI), proline content, low injury index and high-yielding performance were classified in the third group.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Safflower
• Cold resistance
• Promptness index
• Proline
• Ion leakage
• Cell Membrane injury