نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مریم ولی پور ¹
• امیر آینه بند ²
• اسفندیار فاتح ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران

چکیده

به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف N-P-K و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88 – 87 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل تاریخ کاشت در 3 سطح، 1 – اولین تاریخ کاشت (5 آبان)، 2 – دومین تاریخ کاشت (25 آبان) و 3 – سومین تاریخ کاشت (15 آذر) و تیمار فرعی شامل نسبت های مختلفN-P-K  (کیلوگرم در هکتار) در 4 سطح، 1 – شاهد (0-0-0)، 2 – 40% کمتر از بهینه (40- 50-70)، 3 – بهینه (80-90-110) و 4 – 40% بیشتر از بهینه (120-130-150) بود. صفات مورد اندازه گیری شامل عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و شاخص های کارایی مصرف نیتروژن بود. نتایج آزمایش نشان داد که در محدوده ی تاریخ کاشت بهینه در منطقه (تاریخ کاشت های دوم و سوم) بهترین عملکرد دانه (به ترتیب، 04/5 و 23/5 تن در هکتار) تولید شد. در مقابل تاریخ کاشت زود هنگام کمترین (68/4 تن در هکتار) عملکرد دانه را دارا بود. در بین تیمارهای کودی بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به نسبت 120-130-150 و شاهد به میزان 18/6 و 27/3 تن در هکتار بود. در بین اجزای عملکرد وزن هزاردانه و تعداد سنبله در متر مربع به ترتیب بیشترین تأثیر را در بهبود عملکرد دانه در بین تاریخ های کاشت و سطوح کودی دارا بودند. بهترین کارایی مصرف نیتروژن (08/38 کیلوگرم بر کیلوگرم) در دومین تاریخ کاشت و سطح کودی 40% کمتر از بهینه به دست آمد. به علاوه با افزایش مصرف نیتروژن کارایی مصرف  نیتروژن نیز کاهش یافت؛ همچنین در هر سه تاریخ کاشت، نسبت کودی 40-50-70 بهترین کارایی مصرف نیتروژن را دارا بود. در مجموع مشخص شد که اگر چه بالاترین عملکرد دانه در تیمار تاریخ کاشت دوم و سطح کودی 40% بیشتر از بهینه به دست آمد؛ ولی این شرایط بهترین کارایی مصرف نیتروژن را نداشت.
 

کلیدواژه‌ها

• گندم
• تاریخ کاشت
• N-P-K
• عملکرد دانه
• کارایی مصرف نیتروژن

عنوان مقاله [English]

The Effect of Planting Dates and Different N-P-K Ratios on Grain Yield and N Use Efficiency in Wheat (Triticum aestivum L.) in Ahvaz

نویسندگان [English]

• M V ¹
• A A ²
• E F ²

چکیده [English]

To study the effect of different N-P-K levels and planting dates on wheat yield and N-use efficiency, a field experiment was conducted in Agricultural Faculty of Shahid Chamran University at 2008-2009. Experimental design was split plot on RCB with 3 replications. Main plot was planting date in 3 levels (27 Oct, 16 Nov, 6 Dec) and sub-plot was different N-P-K levels including F₁-control (0-0-0), F₂- 40% lower than optimum (70-50-40), F₃- optimum (110-90-80), and F₄- 40% higher than optimum (150-130-120). Crop grain yield and yield components and also different N-use efficiency indices were measured. Results showed that best grain yield was obtained at range of optimum planting date (second and third planting date). Early planting date had the lowest grain yield for fertilizer treatments. Highest and lowest grain yield belonged to level of 150-130-120 and control plot (6.18, 3.27 t/ha) respectively. Seed 1000-weight and No. raceme per m² had the best effect on the grain yield improvement, respectively. Best NUE (38/08 kg/kg) was obtained in the second planting date and N-P-K level of 40% lower than optimum treatment. In addition, NUE declined with increase in N application. Also, in all planting dates, 70-50-40 fertilizer level had the best NUE. In conclusion, the treatment which produced the highest grain yield had not the best NUE.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• wheat
• Planting date
• N-P-K levels
• Grain yield
• N use efficiency