نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار پژوهشی و عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
2 مربی پژوهشی و عضو هیئت علمی بخش تحقیقات آب و خاک
چکیده
شرایط تناوب زراعی خوزستان سبب می‌شود کلزا (Brassica napus L.) عمدتاً در خارج از دامنه تاریخ کاشت توصیه شده کشت شود. باهدف بررسی امکان کاهش یا جبران خسارت ناشی از تاخیر در کاشت، این آزمایش طی دو سال زراعی 84- 1383 و 85 – 1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی به روش کرت های یکبار خرد شده با چهار تاریخ کاشت 20/8 ، 30/8، 10/9 و 20/9 در کرت های اصلی و پنج سطح صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار درکرت های فرعی در سه تکرار اجراء گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد، که تأخیر در کاشت از 20/8 به 20/9 موجب کاهش تعداد خورجین (6/24 در بوته)، تعداد دانه در خورجین (1/3 عدد)، وزن هزار دانه (43/0گرم)، عملکرد دانه (8/1084 کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (6/5 درصد) و عملکرد روغن (1/539 کیلوگرم در هکتار) گردید. افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم در هکتار سبب گردید تا تعداد خورجین در بوته (3/55 عدد)، تعداد دانه در خورجین (1/2 عدد)، وزن هزار دانه (6/0 گرم)، عملکرد دانه (7/1965 کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (5/3 درصد) و عملکرد روغن (0/789 کیلوگرم در هکتار) بطور معنی داری افزایش یافت. بررسی اثرات متقابل نشان داد که در هر تاریخ کاشت، افزایش نیتروژن سبب بهبود معنی دار عملکرد و اجزای عملکرد گردید. با عنایت به عدم تفاوت معنی دار بین سطوح کودی 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تاریخ کاشت 20/8 و 30/8 ، در اولویت اوّل کاشت کلزا در آبانماه با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در صورت الزام به کشت تأخیری در آذر ماه، کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination of Optimum Nitrogen Levels in Different Planting Dates of Canola in Khouzestan
نویسندگان [English]
- A R 1
- A.R J 2
چکیده [English]
Delaying sowing cultivation of canola was cased by Khouzestan rotation condition. In order to reduce comprehensive cultivation delay injury, this study was carried out in Shavoor Agricultural Research Station during 2004-2006 in randomized complete block design (RCBD) in split plot method with 4 planting dates 11th Nov, 21th Nov, 1th Dec, and 11th Dec in main plots and five nitrogen levels, 0, 50, 100, 150 and 200 kg/ha in sub plots with 3 replications. The results of the component analysis showed delay in planting from 11th Nov to 11th Dec reduced 24.6 pods per plant, 3.1 seed per pod, 0.43gr thousands seed weight, 1084.8 kg/ha seed yield, 5.6 seed oil percent and 539.1 kg/ha oil yield. There was significant difference between nitrogen levels application increasing form 0 to 200 kg N/ha to increase 55.3 pods per plant, 2.1 seed per pods, 0.6 gr thousands seed weight, 1965.7 kg/ha seed yield, 3.5 seed oil percent and 789.0 kg/ha oil yeild. Interaction effects showed that yield and yield component increased significantly by increasing of nitrogen levels for each planting date. Because there was no significant difference between 150 and 200 kg N/ha, 150 and 200 kg N/ha for normal and late planting date were recommended respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
- canola
- Sowing Date
- Nitrogen Fertilizer
- بی‌نام. 1382. گزارش طرح افزایش تولید دانه‌های روغنی در افق ده ساله 1390-1381. وزارت جهاد کشاورزی، 84 صفحه.
- جعفر نژادی، ع. ر. 1379. بررسی تاثیر منابع و مقادیر کودهای نیتروژنه بر عملکرد دانه و روغن کلزا. گزارش نهایی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، 25 ص.
- خادمی، ز.، رضایی، ح.، ملکوتی م . ج. و مهاجر میلانی، پ. 1379. تغذیه بهینه کلزا، گامی موثر در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت روغن. نشر آموزش کشاورزی، 21 صفحه.
- دهشیری، ع. 1378. زراعت کلزا. انتشارات معاونت زراعت وزارت جهادکشاورزی، 64 صفحه.
- راهنما, ع. ا. 1381. تعیین مناسبترین تاریخ کاشت ارقام جدید کلزا در شمال خوزستان. گزارش نهایی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، 32 صفحه.
- رودی، د. 1384. بررسی تاثیر زراعت کلزا بر عملکرد گندم در تناوب زراعی کلزا گندم در مناطق گرم. گزارش نهایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، 25 صفحه.
- قالیباف، م.، آلیاری، ه. و. قاسمی گلعذانی، ک. 1379. تأثیر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد چهار رقم کلزای پائیزه، مجله دانش کشاورزی، جلد 10، شماره 1، صص 55 - 62.
- میرزاشاهی. ک.، سلیم پور، س.، دریاشناس، ع.، ملکوتی، م. ج. و رضایی، ح. 1379. تعیین مناسبترین میزان و روش مصرف ازت در زراعت کلزا. مجله آب و خاک. ویژه نامه کلزا، جلد 12، شماره 12، صص 21 - 27.
- Asare, E., Scarisbrick, D.H. 1995. Rate of nitrogen and sulphur fertilizers on yield component and seed quality of oil seed rape. Field Crop Reserch, 44(1): 41- 46.
- Hocking, P.J. and Stapper, M. 2001. Effects of sowing time and nitrogen Fertilizer on canola and wheat, and nitrogen Fertilizer on Indian mustard. Australian Journal of Agriculture Research, 52: 635-644.
- Mendham, N.J., Shipway, P.A, and Scott, R.K., 1981. The effects of delayed sowing and weather on growth, development and yield of winter oil seed rape. Journal of Agriculture Scientific Camb., 97: 389-415.
- Ozer, H., Oral, E., Dogru, U. 1999. Relationships between yield and yield components on currently improved spring rapeseed cultivars, Tr. Journal Agriculture., 23: 603-607.
- Porter, P.M. 1993. Canola response to born and nitrogen grown on the southeastern coastal plain. J. Plant Nut, 16 (12): 2371- 2381.
- Scarisbrick, D.H., Daniels, R.W., Alcock, M. 1981. The effect of sowing date on the yield and yield components of spring oil-seed rape. Journal Agriculture Science Camb, 97: 189-195.
- Taylor, A.J., Smith, C.J., 1992. Effect of sowing date and seeding rate on yield components of irrigated canola (Brassica napus).I. grown on a Red – Brown Earth in south – Eastern Australia. Aust. Journal Agriculture Reserch, 43 (7): 1629-1641.
- Whitfield, D.M. 1992. Effect of temperature and nitrogen on colza exchange of pods of oil seed rape. Field Crops Reserch, 22: 4-10.
)