نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

به منظور مطالعه اثر تنش شوری بر رشد و عملکرد دو هیبرید ذرت، آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو هیبرید ذرت (سینگل کراس 647 و تری وی کراس 647) و چهار سطح شوری dS/m4، 6، 8 و 10 (نمک کلرید سدیم و کلسیم با نسبت 2:1) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده (ارتفاع ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک و میزان کلروفیل) نشان داد که این صفات تحت تاثیر سطوح مختلف شوری اختلاف معنی داری را داشتند، به طوری که بالاترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار شاهد و پایین ترین مقدار آن در تیمار حداکثر تنش شوری مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس داده های مربوط به عملکرد، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد کل دانه در بلال و وزن هزار دانه نیز نشان داد که غلظت های مختلف نمک صفات مذکور را بنحو بسیار معنی داری تحت تاثیر قرار دادند. مقایسه میانگین های صفات مذکور نشان داد که بالاترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار شاهد و کمترین آنها در تیمار تنش شدید بوده است. همچنین تنش شوری بر شاخص برداشت تاثیر معنی داری داشت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها حاکی از اثر غیر معنی دار هیبرید بر روی اکثر صفات اندازه گیری شده بود. همچنین اثر متقابل شوری × هیبرید در مورد هیچ یک از صفات رویشی و زایشی معنی دار نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Salinity on Yield and Some Agronomical and Physiological Traits of Two Maize (Zea mays L.) Cultivars in Kerman

نویسندگان [English]

  • M SH 1
  • H F 2

1

2

چکیده [English]

A factorial experiment was conducted at the Agricultural Research Station of Bahonar University of Kerman to study the effects of salinity on the growth and yield of two maize cultivars in 2006. The design employed was a completely randomized design with three replications. Treatments were a combination of all levels of two factors including hybrid (single cross 647, three way cross 647) and electrical conductivity of soil solution (4, 6, 8, 10 dS/m). The results showed that the measured traits (shoot length, number of leaf, leaf area, dry weight and chlorophyll content) were affected significantly by salinity. The highest and lowest amounts of mentioned traits belonged to control and 10 dS/m treatments, respectively. Data analysis of variance also showed that the number of row per head, number of grain per row, the total number of grain per head and thousand grain weights were affected very significantly by salinity. Mean comparisons using Duncan multiple range test showed that control produced the higher amount of mentioned traits while severe stress produced the lowest. Yield production was reduced very significantly by salinity. Harvesting index was also affected by salinity. The effect of cultivars on most of the traits was not significant. Interaction effects did not influence any of the vegetative and reproductive traits significantly either.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maize
  • Salinity
  • Growth
  • yield and yield components
  1.  

    1. احمدی، س. م. و نیازی اردکانی، ج. 1383. ارزیابی و تعیین تحمل به شوری واریته های مختلف کلزا با استفاده از مدل رایانه ای SALT. دومین کنفرانس ملی دانشجویی منابع آب و خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. صص 11-19.
    2. انفراد، ا.، پوستینی، ک.، مجنون حسینی، ن.، طالعی، ع. ر. و خواجه احمد عطاری، ا. 1382. واکنش های فیزیولوژیکی ارقام کلزا (Brassica napus) در مرحله رشد رویشی نسبت به تنش شوری. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال 7، شماره 4، صص 103-112.
    3. پوستینی، ک. 1373. واکنش های فیزیولوژیکی دو رقم گندم نسبت به تنش شوری. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 26، شماره 2، صص 57-63.
    4. پوستینی، ک. و سی و سه مرده، ع. 1380. نسبتNa+/K+ و انتقال انتخابی یون ها در واکنش به تنش شوری در گندم. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 32، شماره 3، صص 525-532.
    5. تدین، م. ر. و امام، ی. 1386. واکنش های فیزیولوژیک و مورفولوژیک دو رقم جو به تنش شوری و ارتباط آن با عملکرد دانه. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 1 (الف)، صص 253-262.
    6. دهقان، ا. و نادری، ا. 1386. ارزیابی تحمل به شوری در سه رقم ذرت دانه ای. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال 11، شماره 41 (ب)، صص 275-283.
    7. شهبازی، م. و محقق دوست، ز. 1375. بررسی اثرات کلرور سدیم بر رشد و انباشت ترکیبات آلی و معدنی در گندم. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 27، شماره 4، صص 70-78.
    8. قوامی، ف.، ملبویی، م. ع.، قنادها، م.ر.، یزدی صمدی، ب.، مظفری، ج. و جعفرآقایی، م. 1382. بررسی واکنش ارقام متحمل گندم ایرانی به تنش شوری در مرحله جوانه زنی و گیاهچه. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 35، شماره 2، صص 453-464.
    9. کافی، م.، دابلیو، و. و استوارت اس. 1377. اثرات شوری در رشد و عملکرد نه رقم گندم مجله علوم و صنایع کشاورزی، جلد 1 ، شماره 12.
    10. میر محمدی میبدی، س. ع.، و قره یاضی، ب. 1381. جنبه های فیزیولوژیک و به نژادی تنش شوری گیاهان. مرکز نشر دانشگاه صنعتی اصفهان، 274 صفحه.
    11.  Abood, M.A. 1978. Analysis of corn yield components for salinity and moisture treatments. Dissert. Abstract International,  38:(12): 5683.
    12. Cicek, N., and Cakirlar, H. 2002. The effect of salinity on some physiological parameters in two maize cultivars. BULG. Journal Plant Physiology, 28:66-74.
    13. Hoffman, G.J., Mass, E.V., Prichard, T.L., and Meyer, J.L. 1983. Salt tolerance of corn in the Sacramento-San Joaquin Delta of California. Irrigation, Science, 4: 31 – 44.
    14. Grattan, S.R., and C.M, Grieve. 1992. Mineral nutrient acquisition and response by plant growth in saline environment. Agriculture, Ecosystem Environmental, 38:275-300.
    15. Kamkar, B, Kafi, M., and Nassiri mahallati, M., 2004. Determination of the most sensitive developmental period of wheat (Triticum aestivum) to salt stress to optimize saline water utilization. 4th International Crop Science Congress, pp:1-6.
    16. Kaya, C., Higges, D., and Kirnak, H. 2001. The effects of high salinity (NaCl) and supplementary phosphorus and potassium on physiology and nutrition development of spinach. BULG. Journal Plant Physiology, 27: 47-59.
    17. Kaya, C., Kirnak, H., Higgs, D., Satali, K. Supplementary calcium enhances plant growth and fruit yield in strawberry cultivars grown at high (NaCl) salinity. Scientia Horticulturae, 93:65-74.
    18. Kummar, S.G., Matta Reddy, A., and Sudhakar, C. 2003. NaCl effects on proline metabolism in two high yielding genitypes of mulberry with contrasting salt tolerance. Plant Science, 165: 1245-1251.
    19. Lacerda, C.F.D., Cambraia, J., Oliva, M.A., Ruiz, H.A., and Prisco, J.T. Solute accumulation and distribution during shoot and leaf development in two sorghum genotypes under salt stress. Environmental and Experimental Botany, 49:107-120.
    20. Lin, C.C., and Kao, C.H. 1995. NaCl stress in rice seedlings: starch mobilization and the influence of gibberllic acid on seedling growth. Botanical Bulletin Academia Sinica, 36:169-173.
    21. Lin, F., Jensen, C.R., and Andersen, M.N. Drought stress effect on carbohydrate concentration in soybean leaves and pods during early reproductive development: its implication in altering pod set. Field Crops Research, 86:1-13.
    22. Lutts, S., Kinet, J.M., and Bouharmont, J. 1996. NaCl induced senescence in leaves of rice (Oryza sativa) cultivars differing in salinity resistance. Annals of Botany 78:389-398.
    23. Mahmood, S., Iram, S., and Athar, H.R. 2003. Intra- specific variability in sesame (sesamum indicum) for various quantitive and qualitive attributes under differential salt regimes. Journal of research (science), Bahauddin Zakariya University, Multan, Pakistan, 14(2):177-186.
    24. Mass, E.V. 1986. Crop tolerance to saline soil and water. Proe. US Pak Biosaline Res. Workshop, Karachi, Pakistan, pp:205-219.
    25. Mass, E.V., and Grive, E.M. 1990. Spike and leaf development in salt stressed corn. Crop Science, 30:1309-1313.
    26. Raghar, C.S., and Pal, B. 1994. Effect of saline water on growth, yield and contributory Characters of various corn cultivars. Agriculture Research, 15: 351-356.
    27. Steppuhn, H., Volkmar, K.M. and Miller, P.R. 2001. Comparing canola, field pea, dry bean and durum wheat crops grown is saline media. Crop Science, 41:1827-1833.
    28. Zeng, L., Shannon, M.C. and Lesch, S.M. 2001. Timing of salinity stress affects rice growth and yield components. Agricultural Water Management, 48:191-206.
    29. Zhang, H.X., Hudson, J.N., Williams, J.P., and Blumwald, E. 2001. Engineering salt tolerance Brassica plants: characterization of yield and seed oil quality in transgenic plants with increased vacuolar sodium accumulation. PNAS, 98(22): 12832-12836.