نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حسین صبوری ¹
• قاسم محمدی نژاد ²
• علی اکبر عبادی ³

¹ استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

³ پژوهشگر موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

ساختار ژنتیکی صفات زراعی مهم ترین نقش را در تعیین متدولوژی اصلاحی آنها دارد. تجزیه میانگین نسل ها و مکان یابی صفات کمی از مهم ترین روش های تعیین نوع و عمل ژن ها است. به منظور تعیین ساختار ژنتیکی صفات زراعی تلاقی ارقام غریب × خزر از طریق تجزیه میانگین نسل­ها، شش نسل پایه تلاقی ارقام غریب × خزر در سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1378 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس کشت شدند. همزمان به منظور مکان یابی صفات زراعی 20 بوته از 192 خانواده F₃ به همراه والدین تلاقی کشت شدند. اثر ژن های مسئول ارتفاع بوته، طول خوشه و زیست توده حاکی از عمل فوق غالبیت و برای تعداد دانه، تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، خروج خوشه از غلاف و طول برگ پرچم حاکی از غالبیت ناقص دارد. اثر افزایشی ژن ها برای تعداد دانه پر، تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، ارتفاع بوته و طول خروج خوشه از غلاف معنی دار گردید؛ بنابراین شرایط برای گزینش لاین های با صفات مطلوب در نسل های در حال تفکیک فراهم خواهد بود. مدل سه پارامتری برای تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، طول برگ پرچم، ارتفاع بوته، تعداد خوشه، طول خروج خوشه از غلاف، طول خوشه و عرض برگ پرچم کفایت داشت. مکان یابی صفات زراعی، نشان داد که QTL های qHD1b، qPL12، qNP2، qDWS-8، qWFL7 وqWP1 ،qWP11a  وqWP11b  بزرگ اثر بوده و بیش از 20 درصد از تنوع فنوتیپی صفات را توجیه نمودند. مقایسه نتایج روش­های مورد بررسی نشان داد که انتخاب برای برخی از  QTLهای ردیابی شده مانند qHD1b می تواند در دستیابی به ارقام زودرس کمک کند.

کلیدواژه‌ها

• تجزیه میانگین نسل ها
• مکان یابی
• وراثت پذیری
• اثر افزایشی
• اثر غالبیت
• نقشه پیوستگی
• برنج

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Genes Effects and Providing Linkage Map in Iranian Rice Mapping Population of Gharib × Khazar Cross

نویسندگان [English]

• H S ¹
• G M ²
• A A ³

چکیده [English]

The genetic structure of agronomic traits has the most important role in determination of breeding methodology. Generation means analysis and QTL mapping refers to effective methods for determination of gene type and action. In order to investigate the genetic structure of agronomic traits of Gharib × Khazar via means analysis, six basic generations in three replications as randomized complete block design were cultivated at Gonbad Higher Education Center in 2008. At the same time, in order to map agronomic traits, 20 plants of 192 F3 families and parents were planted. The results showed gene controlling of plant height, panicle length and biomass indicated over dominance, grain number, branches number, days to flowering, panicle extraction and flag leaf length showed partial dominance. Significant additive effects were detected for grain number, branches number, days to heading, plant height and panicle extraction. Therefore, the selection method is useful for improving these traits. The three paramedic models were detected for branches number, plant height, panicle length, panicle extraction, days to heading, panicle extraction and flag leaf length and width. Mapping of agronomic traits showed that qHD-1b, qPL-12, qNP-2, qDWS-8, qWFL7, qWP1, qWP-11a and qWP11b explained more then 20 percent of total phenotypic variation. The comparison of the two methods showed that, with the aid of selection for some QTLs such as qHD1b, can be used for decreasing days.

کلیدواژه‌ها [English]

• Generation means analysis
• QTL mapping
• Heredity
• Additive effect
• Dominant effect
• Linkage map
• rice