نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مژگان سلطان زاده شوشتری ¹
• شهرام لک ²
• ایرج لک زاه ³
• معصومه گوهری ¹

¹ دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان

² استادیار، گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان

³ کارشناس ارشد زراعت، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ‎های گندم به سطوح مختلف تنش ماندابی در مرحله ساقه رفتن و ارزیابی شاخص‎های تحمل و حساسیت به تنش، آزمایشی به صورت کرت‎های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 87-1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اهواز اجرا گردید. در این بررسی ژنوتیپ‎های گندم (چمران، ویریناک،11-78S- و 18-80S- ) در کرت‎های اصلی و سطوح ماندابی (شاهد، 10 و 20 روز) در کرت‎های فرعی قرار داده شدند. شش شاخص تحمل و حساسیت به تنش ماندابی (MP، GMP، STI، TOL،HARM و SSI) برای عملکرد محاسبه گردید. در شرایط شاهد، لاین 18-80S- با عملکرد 99/4 تن در هکتار و در شرایط تنش ملایم و شدید لاین 11-78S- با عملکرد 68/3 تن در هکتار دارای بیش ترین عملکرد بودند. شاخص‎های MP ، GMP ، HARM و STI که دارای بیش ترین همبستگی با عملکرد در شرایط شاهد و سطوح مختلف تنش بودند به عنوان شاخص‎های برتر معرفی شدند. این شاخص‎ها لاین‎های 11-78S- و 18-80S- را به عنوان ژنوتیپ‎های متحمل و رقم ویریناک را به عنوان رقمی حساس به ماندابی مشخص کردند. از طرفی شاخص‎های TOL و SSI نیز لاین 11-78 S- را متحمل‎ترین و رقم چمران را حساس‎ترین ژنوتیپ‎ها نسبت به تنش ماندابی نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

• گندم
• تنش ماندابی
• شاخص‎های تحمل و حساسیت به تنش

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Waterlogging Tolerance of Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes in Stem Elongation Stage Using Waterlogging Stress Tolerance and Sensitive Indices

نویسندگان [English]

• M S ¹
• SH L ²
• E L ³
• M G ¹

¹

²

³

چکیده [English]

In order to study wheat genotype responces to different waterlogging stress levels during stem elongation stage and evaluation of indices of tolerance and sensitivity to tension, an experiment was conducted as a split – plot based on rondomized complete blocks design (RCBD) in three replications, in 2007-2008 growing season at Ahvaz Agricultural Research and Natural Resources Center. In this study, the wheat genotypes (Chamran, Virinak, S-78-11, S-80-18) were plucked into primary plot and the waterlogging levels (0, 10, 20 days) were placed into secondary plot. Six indices of tolerance and sensitivity to waterlogging stress (MP, GMP, STI, TOL, HARM, SSI) were calculated for yield. In normal conditions, the line S-80-18 with yield 4/99 tons h^-1, and in mild and severe conditions, the line S-78-11 with the yield 3/68 tons h^-1 had the highest yield. The indices of MP, GMP, HARM, STI which had the highest correlation with the yield in normal conditions and also had different stress level were introduced as superior indices. These indices characterized the lines S-78-11 and S-80-18 as tolerant genotypes and the Virinak cultivar as sensitive to waterlogging. On the other hand, the indices of TOL and SSI also showed the line S-78-11 as the most tolerant and Chamran cultivar as the most sensitive to genotypes compored to waterlogging stress.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• wheat
• Waterlogging stress
• Tolerance and Sensitive Indices