نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• فرزاد صباغ زاده ¹
• عبدالرحمن مرید ²

¹ دانشجوی دکترای تخصصی علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

² کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول

چکیده

ژنوتیپ‌های کُنار مستقر در باغ گیاه شناسی فدک دزفول همگی متعلق به جنس Ziziphus از خانواده Rhamnaceae و گونه‌های Z. spina-christi ، Z. mauritiana و یا هیبریدهای بین آن‌ها  بوده و میوه آن‌ها  مورد توجه می باشد. با توجه به این‌که خصوصیات ظاهری میوه ژنوتیپ‌های مذکور با هم تفاوت دارد، لذابه منظور مقایسه، بررسی صفات ریخت شناسی میوه و هسته آن‌ها در دستور کار پژوهش حاضر قرار گرفت. بدین منظور تعداد 14 صفت ریخت‌شناسی در میوه و هسته ژنوتیپ‌ها اندازه‌گیری شد. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را در پنج خوشه قرار داد که دو ژنوتیپ اصلی از گونه  Z. mauritiana در خوشه سوم و سه ژنوتیپ بی‌هسته از گونه Z. spina-christi در خوشه دوم جای گرفتند. نتایج صفات طول، قطر، حجم و وزن میوه بیانگر برتری معنی دار ژنوتیپ «موریتانی غفاری» به‌ترتیب با 4/39 میلی‌متر ، 9/23 میلی‌متر ، 977/10 سانتی‌متر مکعب و 817/11 گرم بود. در صفات نسبت طول به قطر میوه و درصد گوشت میوه برتری معنی‌دار با ژنوتیپ «موریتانی بختیاری» با 806/1 و 92/95 درصد بود. بدین ترتیب در صفات اشاره شده که بیانگر درشتی میوه می باشند، برتری معنی‌دار به ژنوتیپ‌هایگونه  Z. mauritiana تعلق داشت. این در حالی است که به‌جز صفت اسیدیته که با برتری ژنوتیپ «هیبرید اروند» بود، در سایر صفات، برتری معنی‌دار متعلق به ژنوتیپ‌های گونه Z. spina-christi بود. البته بعضی ژنوتیپ‌های هیبرید صفات مناسب کمی و کیفی دو گونه را به ارث برده اند، که این موضوع می تواند آن ها را به عنوان درخت میوه با بازار پسندی خوب مطرح کند.

کلیدواژه‌ها

• ژنوتیپ‌های کُنار
• جنس Ziziphus
• تجزیه خوشه‌ای
• صفات ریخت‌شناسی میوه و هسته

موضوعات

• B: اصلاح نباتات
• H: میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری

عنوان مقاله [English]

Comparison of elite genotypes of Ziziphus spina-christi and Ziziphus mauritiana located in Fadak Botanic Garden of Dezful in regand to fruit and stone traits

نویسندگان [English]

• F. Sabbaghzadeh ¹
• A.R. Morid ²

¹ Ph.D. Student in Horticultural Sciences, Membership of Scientific Board, College of Agricultural, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful Iran,

² M.Sc. Safi abad Research Centre of Agricultural, Dezful, Iran

چکیده [English]

All of established jujubes genotypes in Fadak Botanic Garden of Dezful belong to Ziziphus spp., and the Rhamnaceae family. Their species are Ziziphus spina-christi and Ziziphus mauritiana or hybrids between them, and they are considered as fruit trees. Because of the differences between fruit traits of mentioned genotypes, fruit and stone morphological traits were examined in this study. For this purpose, 14 morphological traits were measured in fruit and seed genotypes. Cluster analysis included genotypes in five clusters with 2 main genotypes of Ziziphus mauritiana situated in cluster III and 3 stoneless genotypes situated in cluster II. The results of fruit length, diameter, volume, and weight showed significant superiority in "Ghaffari" genotype with 39.4 mm, 23.9 mm, 10.977 cm³ and 11.817 g, respectively. In relation to fruit shape (fruit length /diameter ratio) and pulp percentage, "Bakhtiari" genotype showed significant superiority, with 1.806 and %95.92, respectively. Thus, significant superiority in mentioned traits, which show that the fruits are large, belonged to Z. mauritiana genotypes. Except for acidity that made "Arvand Hybrid" genotype superior, in other traits, significant superiority belonged to Z. spina-christi genotypes. However, some of hybrid genotypes showed superior quantitative and qualitative traits of parents by acceptable extent. Of course, some hybrid genotypes have inherited good qualitative and quantitative characteristics of both species parents, which can bring to them as fruit trees with good market.

کلیدواژه‌ها [English]

• Jujube genotypes
• Ziziphus
• Cluster analysis
• Fruit and stone morphological traits