نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مریم ذوالفقاری ¹
• وحیده ناظری ²
• فاطمه سفید کن ³
• فرهاد رجالی ⁴

¹ دانشجوی دکتری گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

² دانشیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، کرج

⁴ استادیار، موسسه تحقیقات خاک و آب وزارت جهاد کشاورزی، کرج

چکیده

به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. رﯾﺤﺎن ﯾﮑﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎئیان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ، ادوﯾﻪای ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. قارچ‌های مایکوریزا از انواع کودهای زیستی بوده که از طریق همزیستی با گیاه میزبان و با افزایش جذب عناصر غذایی، تحریک و افزایش تولید هورمون‌های گیاهی، کاهش تاثیر منفی تنش‌های محیطی و افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، سبب بهبود در رشد و عملکرد گیاهان میزبان می‌شوند. در‌این آزمایش سه گونه قارچ مایکوریزا با تیمار شاهد(بدون مایکوریزا) مقایسه شدند. گیاهان ریحان در گلخانه و گلدان کشت و پس از مرحله‌ی گلدهی کامل برداشت شدند و شاخص‌های رشدی و میزان اسانس آن‌ها اندازه­گیری و در تیمارهای مختلف مقایسه شدند. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که شاخص‌های رویشی مثل وزن و ارتفاع گیاه، تعداد برگ و انشعابات گیاه، وزن ریشه و میزان اسانس در تمام تیمارهای مایکوریزایی به طور معنی‌داری بیشتر از تیمار شاهد بود. در بین گونه‌های مختلف مایکوریزا، گونه Glomus mosseae  و گونه G. intraradices به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر روی افزایش شاخص‌های رویشی و میزان اسانس داشته است. قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا با ‌ایجاد همزیستی بر روی ریشه گیاهان میزبان، سطح تماس ریشه با خاک را افزایش داده و با افزایش امکان جذب عناصر خصوصا عناصر غیر قابل دسترس برای ریشه، رشد رویشی گیاه افزایش می‌یابد. از طرفی قارچ‌های مایکوریزا متابولیسم ثانویه گیاه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند و  باعث تغییر در میزان اسانس و عملکرد آن در گیاه میزبان می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

• قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا
• ریحان
• شاخص‌های رویشی
• اسانس

موضوعات

• A: اکولوژی گیاهان زراعی
• H: سبزی و صیفی
• H: گیاهان دارویی

عنوان مقاله [English]

The effect of arbuscular mycorrhizal fungi on plant growth and essential oil content of Ocimum basilicim l.

نویسندگان [English]

• M. Zolfaghari ¹
• V. Nazeri ²
• F. Sefidkon ³
• F. Rejali ⁴

¹ Ph.D., Department of Horticultural Science, University of Tehran

² Associated Professor, Department of Horticultural Science, University of Tehran.

³ Professor, Research Institute of Forests and Rangelands, Karaj

⁴ . Assistant Professor in soil Science, Soil and Water Research Institute, Meshkindasht, Kara

چکیده [English]

The potential of three arbuscular mycorrhizal fungi to enhance the production of essential oil and plant growth parameter was investigated in sweet basil (Ocimum basilicum). The experiment was done in randomized complete block design with four treatments and four replications. Sweet basil is one of the most important plants in lamiaceae that is used as a spice and a culinary and medicinal herb. Arbuscular mycorrhizal fungi can enhance the plant growth and development through the increase in nutrient uptake, plant hormones, reduce environment stress and increase resistant to pathogens. In this experiment, three arbuscular mycorrhizal fungi and the control (no mycorrhiza) were tested on sweet basil plant. The plant was planted in pots and grew in greenhouse, and after 90 days that plant go to the flowering stage that is the peak of essential oil content, the plants were harvested and the growth parameter and essential oil content were measured. Results showed that the growth parameter like fresh and dry weight of plant, plant height, number of leaves and branches, root fresh and dry weight and essential oil content were higher than control in all mycorrhizal treatment, and among them the Glomus intraradices was the most effective treatment to increase the growth parameter, and oil content of Ocimum basilicum plant and the G.mosseae had the least effect. These results demonstrate that arbuscular mycorrhizal fungi concomitantly increase essential oil production and biomass in an herbaceous species rich in commercially valued essential oils. Therefore, arbuscular mycorrhizal fungi potentially represent an alternative way of promoting growth of this important medicinal herb, as natural ways of growing such crops are currently highly sought after in the herbal industry

کلیدواژه‌ها [English]

• Arbuscular mycorrhizal fungi
• Ocimum basilicum
• Growth parameters
• Essential Oil