نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محمد محمودی سورستانی ¹
• مهرداد اکبرزاده ²

¹ استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز

² دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی ، دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

نعنا دشتی (Mentha spicata) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعنا می‌باشد که به دلیل خواص دارویی ارزشمند کاربرد زیادی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و داروسازی دارد. کمیت و کیفیت اسانس تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، اقلیمی، خاکی و عملیات به‌زراعی قرار می‌گیرد. در این تحقیق تاثیر زمان برداشت بر وزن تر گیاه و وزن خشک برگ، درصد، عملکرد و اجزای اسانس نعنا دشتی کشت شده در منطقه حمیدیه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار زمان برداشت (ماه‌های سال)  و سه تکرار بررسی گردید. زمان برداشت گیاه اثر معنی‌داری بر وزن تر گیاه و خشک برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بیشترین وزن تر گیاه (3/2507 گرم در متر مربع) و وزن خشک برگ (2/452 گرم در متر مربع) در ماه تیر ثبت شد که با ماه خرداد اختلاف معنی‌داری نداشت. همچنین بیشترین درصد (75/2%) و عملکرد اسانس (99/6 گرم در متر مربع) به ترتیب در ماه‌های شهریور و تیر مشاهده شدند. کارون، لیمونن، کارن، آلفاپینن، میرسن، بتابوربونن، سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول، دی هیدروکارویل استات، پولگون و ترانس کاریوفیلن اجزای اصلی اسانس بودند. بیشترین (46/57%) و کمترین (83/16%) مقدار کار’ون به ترتیب در ماه‌های مهر و بهمن و بیشترین (62/32%) و کمترین (19/2%) مقدار لیمونن به ترتیب در ماه‌های شهریور و اسفند ثبت گردید. حداکثر مقدار کار’ون (87/2%) در ماه آبان بدست آمد. مقدار ترکیبات سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول و دی هیدروکارویل استات طی ماه‌های زمستان افزایش یافتند. در مجموع، با توجه به بیشترین عملکرد اسانس و درصد کار’ون اسانس، بهترین زمان برداشت، خرداد تا شهریور می‌باشد.  

کلیدواژه‌ها

• کار’ون
• لیمونن
• مواد موثره
• گیاهان دارویی
• وزن خشک برگ

عنوان مقاله [English]

The effect of harvest time on essential oil content, yield and composition of spearmint (Mentha spicata L.) in the Hamidiyeh region

نویسندگان [English]

• M. Mahmodi Sorestani ¹
• M. Akbarzadeh ²

¹ Assistant Professor, Department of Horticultue Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran

² M.Sc. Student, Shhid Beheshti University of Tehran.

چکیده [English]

Spearmint (Mentha spicata L.) is one of the most important mint family that has numerous applications in food, cosmetical, and pharmaceutical industries due to its valuable medicinal properties. The essential oil content and composition are affected by genotype, climatic, edafic condition and agricultural practices. In this research, the effect of harvest time on plant fresh and leaf dry weights, essential oil content, yield and composition as randomized complete block design with twelve treatments and three replications was studied. Result showed that harvest time had a significant effect on plant fresh and leaf dry weights, essential oil content and yield. The highest plant fresh (2507.3 gr.m^-1) and leaf dry (452.2 gr.m^-1) weights recorded in July had no significant difference with that of June. Plants also showed the highest amount of essential oil content (2.75%) and yield (6.99 gr.m^-1) in September and July, respectively. The main essential oil components were carvone, limonene, careen, α-pinene, myrecene, β-borbonene, cisdihydrocarvone, dihydrocarveol, dihydrocarvyl acetate, Pulgone and trans caryophylene. The highest (57.46%) and lowest (16.83%) amounts of carvone were observed in October and February, respectively. The highest (32.62%) and lowest (2.19%) amounts of limonene were observed in September and March, respectively. The maximum amount of careen (2.87%) was obtained in November. Cis dihydrocarvone, dihidrocarveol and dihydrocarvyl acetate were increased during winter. Overall, in regard to essential oil yield and carvone content, the best time to harvest is from June to September.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Carvone
• limonene
• Active substance
• Medicinal plants
• Leaf dry weight