نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا بلوچی ¹
• راضیه کایدنظامی ²
• فهیمه باقری ²

¹ عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده‌ کشاورزی دانشگاه یاسوج

² دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه یاسوج

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش فرسودگی بذر (آزمون پیری تسریع شده)، بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه، آزمون پیری بذر با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، در سه دمای 30، 40 و 50 درجه سانتی‌گراد و چهار دوره‌ی 24، 72، 120 و 144 ساعته، در رطوبت نسبی 100 درصد روی سه رقم گلرنگ (صفه، اراک 2811، PI) با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج در سال 1389 اجرا گردید. نتایج نشان داد که برهم‌کنش رقم، دما و زمان فرسودگی، بر درصد و سرعت جوانه‌زنی اثر معنی‌داری داشت. در کل با افزایش دما و زمان زوال بذر میزان صفات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ای از جمله طول و وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه و ضریب آلومتریک ارقام گلرنگ کاهش یافت. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد، بین ارقام مورد مطالعه در شرایط انبار داری طولانی و آب و هوای گرم و مرطوب، رقم اراک2811 بیشترین و صفه و PI به ترتیب کمترین کیفیت بذر، از جمله درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول و وزن خشک ساقه‌چه و بنیه بذر را دارا می‌باشند. در بین صفات مورد بررسی، طول ساقه‌چه، وزن ریشه‌چه، ضریب آلومتری و بنیه بذر کمتر تحت تأثیر ژنوتیپ قرار داشتند و بیشتر به شرایط فرسودگی واکنش نشان دادند. در نتیجه در مناطق یا انبارهای فاقد امکانات مناسب انبارداری بذر (بدون کنترل دما و رطوبت) با دمای بالاتر از 40 درجه برای مدت زمان‌های بیش از 72 ساعت و رطوبت اشباع بهتر است از رقم اراک 2811 که قابلیت حفظ بنیه و جوانه‌زنی بذر بیشتری را در این شرایط دارد، بجای ارقام صفه و PI استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

• گلرنگ
• فرسودگی بذر
• جوانه‌زنی
• بنیه‌ی بذر
• شرایط انبار

عنوان مقاله [English]

Effect of seed deterioration stress on germination and seedling growth indices in three cultivars of Safflower (Carthamus tinctorius L.)

نویسندگان [English]

• H.R. Balouchi ¹
• R. Kayednezami ²
• F. Bagheri ²

¹ Agronomy and Plant Breeding Department, Yasouj University, Yasouj, Iran

² M.Sc. Student, Agronomy and Plant Breeding Department, Yasouj University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effect of seed deterioration (accelerated aging test) on germination and seedling growth indices, an experiment was conducted. The accelerated aging test was carried out at three different temperatures (30, 40 and 50 °C) with four duration periods (24, 72, 120 and 144 hr) at 100% relative humidity on three cultivars of safflower (Soffeh, Arak2811 and PI) as a factorial experiment in completely randomized design with three replications in Agricultural Faculty of Yasouj University, in 2010. The results showed that accelerated seed aging or cultivar, temperature and duration period interactions have significant effects on germination percentage (GP) and rate (GR). Generally, by increasing temperature and time, characteristics of the seed germination and seedling growth of safflower such as length and weight of root and shoot and allometric coefficient decreased. According to the results, it seems, among the figures in long storage in hot and humid conditions, Arak-2811 had the most and Soffeh and PI, respectively, the lowest seed quality, including the percentage and rate of germination, root length and dry weight and seed vigor. Among the traits, shoot length, rootlet weight, allometric coefficient and seed vigor index were less affected by genotype and further reacted to deterioration. Consequently, it is advisable that in areas with lack proper facilities for seed storage (without temperature and humidity control) are lacking with more than 40°C for 72h and 100% relative humidity, it is better to use the Arak2811 variety with the ability to maintain the seed vigor and germination in this condition than Soffeh and PI.

کلیدواژه‌ها [English]

• Safflower
• Seed deterioration
• Germination
• Seed vigor
• Storage condition