نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• محسن جعفرزاده قهدریجانی ¹
• محمد مهدی مجیدی ²
• آقا فخر میرلوحی ³
• مریم ابراهیمیان ¹

¹ دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات- دانشگاه صنعتی اصفهان

² استادیار اصلاح نباتات - دانشگاه صنعتی اصفهان

³ استاد اصلاح نباتات - دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

برای بهبود صفت پیچیده­ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش­ها در گزینش ژنوتیپ­های مطلوب، استفاده از شاخص­های انتخاب می­باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخص­های مختلف انتخاب، 28 رقم کلزا (Brassica napus L.) در یک آزمایش مزرعه­ای با دو سطح رطوبتی شامل 50 (عادی) و 85 (تنش) درصد تخلیه رطوبتی، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص­های انتخاب اسمیت-هیزل و پسک-بیکر بر­اساس 7 صفت شامل روز تا گلدهی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و عملکرد دانه و همچنین پاسخ­های مستقیم و همبسته این صفات، برای هر یک از شرایط رطوبتی محاسبه شدند. هر دو شاخص در دو شکل، همراه با عملکرد و بدون عملکرد نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد روغن بود. همچنین در هر دو شرایط رطوبتی تعداد خورجین در بوته با عملکرد دانه و عملکرد روغن همبستگی مثبت داشت که نشان می­دهد این صفت می­تواند در افزایش همزمان عملکرد دانه و روغن بیشتر از سایر صفات تأثیرگذار باشد. نتایج حاکی از آن بود که شاخص انتخاب اسمیت-هیزل (همراه با عملکرد روغن یا دانه) بالاترین کارایی انتخاب را در شرایط عادی و تنش خشکی دارا بود و می­تواند برای انتخاب ارقام مناسب در برنامه­های اصلاحی کلزا به منظور افزایش عملکرد روغن و دانه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• کلزا
• پاسخ به انتخاب
• شاخص اسمیت-هیزل
• شاخص پسک-بیکر
• تنش رطوبتی

موضوعات

• A: فیزیولوژی گیاهان زراعی
• E: گیاه پزشکی

عنوان مقاله [English]

Response to direct and indirect selection of grain yield, oil and yield components in canola varieties under normal and soil moisture stress

نویسندگان [English]

• M. Jafarzadeh ghahdrijani ¹
• M.M. Majidi ²
• A.F. Mirlohi ³
• M. Ebrahimiyan ¹

¹ M.Sc. Student of Plant Breeding, Isfahan University of Technology, Iran

² Assistant Professor of Plant breeding, Isfahan University of Technology

³ . Professor of Plant Breeding, Isfahan University of Technology, Iran

چکیده [English]

Breeding based on selection indices is an effective method for improving complex traits such as yield. To assess the efficiency of different selection indices 28 cultivars of canola (Brassica napus L.) were evaluated under two soil moisture conditions including full irrigation (normal environment) and deficit irrigation (stress environment). The experiment was conducted according to a randomized complete block design with three replications during 2009. Selection indices were computed based on Smith-Hazel and Pesek-Baker methods by seven traits including days to flowering, number of pod per plant, grain number in pod, 1000-grain weight, oil percentage, oil yield and grain yield under both conditions in two forms (with and without yield). Results of genetic correlation coefficients indicated that there was a significant and positive correlation between grain yield and oil yield. Also, the number of pod per plant positively correlated with grain yield and oil yield under both soil moisture conditions indicating that this trait can be useful to indirect improvement of grain and oil yield. In conclusion, results indicated that Smith-Hazel index (with oil yield or grain yield) had the most selection efficiency and can be used to increase oil yield and grain yield in canola breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Response to selection
• Smith-Hazel index
• Pesek-Baker index
• Drought stress