نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• افراسیاب راهنما ¹
• کاظم پوستینی ²
• رضا توکل افشاری ²

¹ استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز

² استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

شوری رشد گیاه را از طریق تنش اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط اطراف ریشه و سمیّت یونی ناشی از تجمع نمک در برگ‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر هدایت روزنه‌ای و سرعت رشد وارتباط بین این دو ویژگی، شش رقم گندم با تحمل متفاوت نسبت به شوری (روشن، کویر، بم، گاسپارد، شیراز و قدس) در یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی در سه تکرار با سه سطح شوری (صفر، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در فواصل زمانی 1، 10 و 20 روز پس از اعمال تنش شوری، هدایت روزنه‌ای و در فواصل زمانی 10 و 20 روز سرعت رشد نسبی ارقام کاهش یافت، ولی این کاهش در ارقام حساس شدیدتر بود. هدایت روزنه‌ای بلافاصله پس از اعمال تنش کاهش یافت و بیشترین کاهش سرعت رشد نسبی نیز در مرحله‌ی اسمزی تنش (10-1 روز پس از آغاز شوری) رخ داد. ارقام دارای هدایت روزنه‌ای بالا در شرایط تنش دارای سرعت رشد نسبی بالاتری بودند و هدایت روزنه‌ای بالا طی دوره‌های زمانی کوتاه پس از آغاز شوری با سرعت رشد نسبی بالا طی مدت زمان‌های طولانی مرتبط بود. ارتباط مثبت و معنی‌دار بین این دو ویژگی در شرایط شوری مؤید این نکته است که هدایت روزنه‌ای می‌تواند به عنوان شاخصی مطمئن برای تعیین میزان فتوسنتز و در نهایت سرعت رشد در مرحله‌ی رشد رویشی گندم محسوب شود و از این جهت به عنوان شاخصی مطمئن جهت تعیین تحمل به تنش اسمزی و سایر تنش‌های غیر زیستی مد نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• گندم
• تنش شوری
• هدایت روزنه‌ای
• سرعت رشد نسبی

عنوان مقاله [English]

Short-term responses of stomatal conductance for screening wheat cultivars (Triticum aestivum L.( differing in salt tolerance for osmotic stress tolerance

نویسندگان [English]

• A. Rahnama ¹
• K. Poustini ²
• R. Tavakkol Afshari ²

¹ Assistant Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran

² Professor, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Salinity affects plant growth by the osmotic stress of salt around the roots as well as by toxicity caused by excessive accumulation of salt in leaves. An investigation was set up to study the effects of salt stress on stomatal conductance, growth rate and the relation between them.Six selected wheat cultivarsthat were previously identified as contrasting in salt stress tolerance (Roshan, Kavir, Bam, Gaspard, Shiraz and Qods) with three salinity levels (0, 100 and 200 mM NaCl) were used in a pot experiment, using a factorial experiment based on completely randomized design with three replications. Stomatal conductance was reduced at 1, 10 and 20 days after plants were exposed to salinity, and a similar result was obtained for relative growth rate at 10 and 20 days after exposure to salt. However, the reduction was greater in salt sensitive cultivars as compared with tolerantones. Results showed that stomatal conductance acts as a tool for screening of osmotic stress tolerance which was reduced immediately after the onset of salinity, while relative growth rate was declined in the first 10 days exposure to salt. Cultivars with high stomatal conductance maintained a higher growth rate under salt stress. High stomatal conductance in short-term salinity exposure was related to high growth rate over a long period of time. A positive relationship between stomatal conductances with relative growth rate indicated that stomatal conductance can be a reliable indicator of the photosynthesis and growth rate and can be considered as a sensitive indicator of the osmotic stress toleranceand other abiotic stresses. 

کلیدواژه‌ها [English]

• wheat
• Salt Stress
• Stomatal conductance
• Relative growth rate