نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
2 پژوهشگر، عضو هیات علمی ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران
چکیده
انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. در این تحقیق بهمنظورمطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در شرایط دیم و نیمه گرمسیرکشور،تعداد 19 لاین و رقم کلزا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم منطقه نیمه گرمسیری گچساران به مدت سه سال زراعی (1383- 1385) از نظر پایداری عملکرد دانه و ارزیابی کارائی روشهای مختلف گزینش مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرساده رقم و اثر متقابل رقم × سال معنی دار بود. به منظور گزینش بهترین ارقام و لینه با عملکرد بالا و پایدار، آماره های پارامتریک مختلف برای تجزیه پایداری شامل آماره های تیپ I (S2i و CVi)، تیپ II (2iσ، Wi ، bi)، تیپ III (S2di)، آماره های غیرپارامتریک میانگین رتبه ارقام (R) و انحراف معیار رتبه (S.D.R) و روش گزینش همزمان عملکرد – پایداری (YSi) محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت با در نظر گرفتن صفت میزان روغن دانه در کنار عملکرد بالا و پایداری، ارقام و لاینهای Option 500، PP-308-8، PP-401-15E ، PP-401-16 و Shiralee به عنوان ارقام و لاینهای پرمحصول پایدار با میزان روغن بالا گزینش و معرفی شدند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of canola stability in rain-fed conditions and comparison of stable genotypes selection methods using stability indices
نویسندگان [English]
- J. Ahmadi 1
- B. Vaezi 2
- H. Naraki 2
1 Assistant Professor of Imam Khomeini International University
2 Researchers of Chachsaran Researching Organization
چکیده [English]
The selection of high performance varieties with high stability is an important objective for canola breeding programs in rain-fed and arid areas. Also, evaluation of G×E interaction is very important for releasing stable varieties in different regions. In this research, the stability and adaptability of 19 advanced lines of canola for grain yield were compared in Gachsaran (semi-warm and dry area) experimental station during 2005 to 2007 cropping seasons. The experimental design in all three years was randomized completely block design with three replications. Combined analysis of variance showed that the effect of variety and year × variety interaction were significant. The different stability methods were used to identify stable genotypes in this research. These methods were parametric including, type I parameters (Environmental variance (S2i), Coefficient of variation (C.V.)), type II parameters (Shukla stability of variance and Wrick equivalence indices, regression (bi)), type III parameters (Deviation of regression (S2di), and Non-parametric method of rank (based on R and SDR parameters). Finally, genotypes Option 500، PP-308-8، PP-401-15E ، PP-401-16 and Shiralee with high stability and grain and oil yields were selected and introduced as the most stable cultivars with high oil yield.
کلیدواژه‌ها [English]
- canola
- Yield
- Stability
- Parametric
- Non-parametric
- امیدی تبریزی، ا.ح.، احمدی، م.ر.، شهسواری، م.ر.، کریمی، س. 1379. بررسی پایداری عملکرد دانه و روغن در چند رقم و لاین گلرنگ زمستانه. نهال و بذر، 16 (2): 130-145.
- بنائی، ت. 1376. بررسی عملکرد و سازگاری دوازده رقم نخود سفید. نهال و بذر، 13(4): 1-11.
- چوگان، ر. 1378. بررسی پایداری عملکرد هیبریدهای ذرت دانه ای با استفاده از معیارهای مختلف پایداری. نهال و بذر، 15(3): 170-183.
- خوش نظر،ر.، احمدی، م.ر.، قنادها، م.ر. 1377. بررسی سازگاری و مقایسه عملکرد ارقام و لاین های کلزا. خلاصه مقالات کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران، کرج، 137-138.
- دهقانپور، ز. و مقدم، ع. ١٣٧٨ .گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری هیبریدهای زودرس و خیلی زودرس ذرت. نهالو بذر، 15(3): 206-217.
- شاهباز پور ، ع. 1376. بررسی پایداری عملکرد ارقام مختلف سویا. نهال و بذر، 13(4): 12-21.
- فرخی، ا. و احمدی، م.ر. 1377. مطالعه پایداری عملکرد ارقام کنجد در مناطق شمالی ایران با استفاده از روشهای مختلف آبیاری. علوم کشاورزی ایران، 29(2): 275-283.
- فرشادفر، ع.1377. کاربرد ژنتیک کمی در اصلاح نباتات. جلد دوم، انتشارات دانشگاه رازی کرمانشاه، 396 ص.
- Becker, H.C., and Leon, J. 1988. Stability analysis in plant breeding. Plant breeding, 101: 1-23.
- Eberhart, S.A., and Russel, W.S. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science, 6:36-40.
- Finlay, K.W., and Wilkinson, G.M. 1963. The analysis adaptation in the plant breeding programs. Journal of Agricultural Research, 14:772-745.
- Francis T.R., and Kannenberg, L.W. 1978. Yield stability studies in short-season Maize:1.A descriptive method for grouping genotypes. Canadian Journal of Plant Science, 58:1029-1034.
- Gunasekera, C.P., Martin, L.D., and Walton, G.H. 2003. Genotype × environment interaction on seed yield of indian mustard and canola in a mediterranian type environment of south western Australia. Proceedings of 11th Australian Agronomy Conference, 2-6 Feb. Geelong,Victoria.
- Heyward, M.D., Bosemard, N.O., and Romagosa, I. 1993. Plant breeding. Chapman and Hall, UK. ISBN: 0-412-43390-7.
- Kamidi, R.E. 2001. Relative stability, performance and superiority of crop genotypes across environments. Journal of Agriculture Biology and Environ. Statistics, 6: 449- 460.
- Kang, M.S. 1988. A rank-sum method for selecting high yielding, stable crop genotypes. Cereal Research Communications, 16: 113-115.
- Kang, M.S. 1991. Modified rank-sum method for selecting high yielding, stable crop genotypes. Cereal Research Communications, 19: 361-364.
- Kang, M.S., and Pham, H.N. 1991. Simultaneous selection for high yielding and stable crop genotypes. Agronomy Journal, 83:161-165.
- Kang, M.S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for growers. Agronomy Journal, 85: 754-757.
- Ketata, H. 1988. Genotype environment interaction. ICARDA Proceeding of Biometrical Technique for Cereal Breeders, pp: 16-32.
- Lin, C.S., Binns, M.R., and Lefkovitch, L.P. 1986. Stability analysis. Crop Science, 26: 894-899.
- Lin, C.S., and Binns M.R. 1988. A method of analyzing cultivars location year experiment a new stability parameter. Theoretical Applied Genetics, 76: 425-430.
- Mahler, K.A., and Auld, D.L. 1991. Effect of production environment on yield and quality of winter rapeseed in the U.S.A. In: D. I. McGregor (ed.) Proc. 8th international Rapeseed Congress, Saskatoon, Canada, 98 p.
- Naasar, A., Javidfar, F., and Mirza, M.Y. 2003. Selection of stable rapeseed genotypes through regression analysis. Pakistan Journal of Botany, 35: 175-180.
- Perkins, J.N., and Jinks, J.C. 1968. Environmental and genotype × environmental component of variability. IV non- linear interactions for multiple inbreed lines. Heredity, 23: 525-535.
- Pinthus, M.J. 1973. Estimate of genotypic value: A proposed method. Euphytica, 22:121-123
- Shukla, G.H. 1972. Some statistical aspects for partitioning genotype-environment component of variability. Heredity, 29: 237-245.
- Wricks, G. 1962. Uber eien method zur erfassung der ecologischen streubreite in feldversuchen. Pflanzenzuchtung, 47: 92-96.
- Yao, J.D., and Xu, C.K. 1994. A study on adaptation and yield stability of rapeseed varieties in Huainan region. Oil-Crops of China, 16(3): 21-24.
)