نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• معصومه احمدی مجد ¹
• حسن ساری‌خانی ²
• مهرداد چایی‌چی ³
• عبدالکریم کاشی ⁴

¹ سابق کارشناسی‌ارشد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

² استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

³ عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

⁴ استاد گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

در این پژوهش ریزازدیادی نرگس گونهNarcissus tazettaبا کمک ریزنمونه‌های دوفلسی سوخ با استفاده از غلظت‌های 0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و پس از آن غلظت های 0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر ایندول استیک اسید به همراه 2 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین در مرکز تحقیقات کشاورزی و صنایع طبیعی همدان بررسی شد. در زمان‌های 4 و 6 هفته پس از کشت صفات طول برگ و تعداد سوخچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. از گیاهچه‌های رشد یافته در شرایط درون شیشه‌ای جهت القای پلی پلوئیدی با کلشی‌سین استفاده شد. گیاهچه‌ها با کلشی­سین در چهار غلظت (00/0، 05/0 ،10/0 و 20/0 درصد) به مدت 24 و 48 ساعت تیمار شدند و درصد زنده مانی گیاهچه‌ها بررسی شد. پس از رشد کافی گیاهچه‌های زنده مانده، سطح پلوئیدی آنها با روش‌های شمارش کروموزوم نوک ریشه به روش استواورسین و فلوسایتومتری نمونه های برگی مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر کلشی‌سین بر صفت زنده مانی گیاهچه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد اما زمان تیمار آن و اثر متقابل غلظت کلشی‌سین و زمان تیمار معنی‌دار نشد. کاربرد کلشی‌سین باعث کاهش معنی دار زنده مانی گیاهچه‌ها گردید. بین غلظت‌های 05/0، 10/0 و 20/0 درصد کلشی‌سین اختلاف معنی‌داری در صفت زنده مانی گیاهچه‌ها مشاهده نشد. در نهایت از تعداد 72 گیاهچه تیمار شده با کلشی سین تعداد 32 گیاهچه زنده ماندند. نتایج ارزیابی‌های سطح پلوئیدی وجود سلول‌هایی را با دو سطح پلوئیدی دیپلوئید با تعداد 20 کروموزوم و تتراپلوئید با تعداد 40 کروموزوم را نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از فلوسایتومتری، نتایج حاصل از شمارش کروموزوم نمونه‌های نوک ریشه را تایید کرد. از گیاهچه‌های زنده مانده تعداد 16 گیاهچه با سطح پلوئیدی دیپلوئید و تعداد 16 گیاهچه با سطح پلوئیدی میکسوپلوئید ارزیابی شدند. بالاترین میزان میکسوپلوئیدی در تیمار 10/0 % کلشی‌سین و مدت تیمار 24 ساعت به دست آمد. هیچ گیاهی با سطح پلوئیدی تتراپلوئید خالص پس از چندین واکشت مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

• کلید واژه‌ها: نرگس
• ریزازدیادی
• پلی‌پلوئیدی
• کلشی‌سین
• شمارش کروموزوم
• فلوسایتومتری

عنوان مقاله [English]

An Investigation in to Micropropagation and the Effect of Colchicine on In Vitro Ploidy Induction in Narcissus (Narcissus tazetta)

نویسندگان [English]

• M. Ahmadi Majd ¹
• H. Sarikhani ²
• M. Chaichi ³
• A. Kashi ⁴

¹ . M.Sc. Student, Islamic Azad Univesrity, Karaj Branch, Iran

² Assistant Professor Department of Horticultural Science, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran

³ Research Center for Agriculture and Natural Resources, Hamedan, Iran

⁴ Professor, Department of Horticultural Science, Tehran University, Iran

چکیده [English]

In this research, micropropagation of Narcissus tazetta was investigated by using bulb twin-scale explants using four different concentrations of BA (0, 0.5, 1 and 2 mg/l) and, therefore, four different concentrations of IAA (0, 0.5, 1 and 2 mg/l) in combination with 2 mg/l BA. The leaf growth and number of bulblet were measured 4 and 6 weeks after culture. In vitro grown plantlets were used for colchicines-mediate ploidy induction. Plantlets were treated by colchicine at four concentrations (0.00, 0.05, 0.10 and 0.20 %) for 24 and/or 48 h and the percentage of explants survival rate was measured. Ploidy levels of survived explants were analyzed by chromosome counting of root tip cells using acetoorceine squash method and by flow cytometry of leaf samples. Results indicated that colchicine concentrations had a significant effect on plantlet survival. However, treatment duration and their interaction were not significant. Application of colchicine reduced plantlet survival rate. There was no significant difference among the colchicine concentrations (0.05, 0.10 and 0.20%) on plantlet survival. Of 72 treated plantlets with colchicine, 32 plantlets were survived. Results of ploidy evaluation indicated the cells showing two different ploidy levels, diploid ones with 2x=20 chromosomes and mixoploids ones with 2x=20 and 4x=40 chromosome tissues. Also, the obtained results from flow cytometry confirm chromosome counting of root tip cells. From the survived plantlets, 16 diploid plantlet and 16 mixoploid plantlets were evaluated. The highest mixoploid rate was obtained in 0.10% colchicine for 24 h. After several subcultures there was no tetraplpid plant.

کلیدواژه‌ها [English]

• Narcissus
• micropropagation
• Colchicines
• Polyploidy
• Chromosome counting
• Flow cyto metry