تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

اثرسطوح مختلف اسید هیومیک و محدودیت در آبیاری بر خصوصیات رشدی و عملکردی گیاه داروئی بالنگوی شهری (Lallemantia iberica L.)

مسعود فتاحی؛ اکبر سلجوقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آبان 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47380.2190

چکیده

بالنگو یکی از گیاهان مهم از خانواده نعناعیان است که اهمیت آن به خصوصیات دارویی و صنعتی آن بر می‌گردد. به همین منظور جهت بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی بذر بالنگوی شهری و همینطور تاثیر سطوح ... بیشتر بالنگو یکی از گیاهان مهم از خانواده نعناعیان است که اهمیت آن به خصوصیات دارویی و صنعتی آن بر می‌گردد. به همین منظور جهت بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی بذر بالنگوی شهری و همینطور تاثیر سطوح مختلف اسید هیومیک و کم آبی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و عملکردی گیاه داروئی بالنگوی شهری دو آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول خصوصیات جوانه زنی بالنگوی شهری تحت تاثیر تنش خشکی اعمال شده توسط پلی‌اتیلن گلایکول (PEG 600) در پنج سطح شامل شاهد، پتانسیل 4/0-، 8/0-، 2/1- و ٦/١- مگاپاسکال مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با ٤ تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. در آزمایش دوم، به منظور بررسی اثر سطوح مختلف اسید هیومیک و تنش کم آبی بر خصوصیات رویشی، عملکرد، موسیلاژ و میزان اسانس گیاه دارویی بالنگوی شهری آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح آبیاری 50 ، 70، 90 و 110 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر به‌عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح اسید هیومیک صفر، پنج، ١٠ و ١٥ لیتر در هکتار به‌‌عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش اول نشان داد درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذر و وزن تر گیاهچه‌های بالنگوی شهری در اثر سطوح تنش خشکی (6/1- مگاپاسکال) به ترتیب به میزان 14، 39 و 3 درصد نسبت به شاهدکاهش یافت. همچنین در اثر تنش خشکی ناشی از PEG طول ریشه‌چه افزایش و طول ساقه‌چه کاهش یافت. در نتایج آزمایش مزرعه‌ای (آزمایش دوم) مشاهده شد که تعداد گل، گل‌آذین، بذر در بوته، عملکرد بذر و مقدار زیست توده تحت تاثیر اثرات ساده تیمارهای تنش خشکی و اسیدهیومیک قرار گرفت و تنش خشکی باعث کاهش این شاخص‌ها شد. همچنین در اثر تنش خشکی شدید میزان موسیلاژ در مقایسه باشاهد 13 درصد افزایش و مقدار اسانس 30 درصد کاهش یافت. درحالی که استفاده از اسیدهیومیک باعث افزایش میزان زیست توده، وزن خشک تک بوته، تعداد بذر و گل در بوته و وزن هزاردانه بذر نسبت به شاهد گردید. از طرف دیگر استفاده از اسید هیومیک باعث افزایش عملکرد اسانس نسبت به شاهد گردید. همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی و اسید هیومیک بر تعداد بذر در گیاه، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی‌دار بود. به‌طورکلی استفاده از اسیدهیومیک به ویژه در غلظت 15 لیتر در هکتار باعث افزایش عملکرد بذر و خصوصیات دارویی گیاه بالنگوی شهری گردید و باعث تعدیل اثرات مخرب تنش خشکی گردید.

مشاهده مقاله

ارزیابی جوانه زنی، کیفیت ظاهری و ویژگی های مورفو فیزیولوژیک هشت چمن بومی ایران

سحر میرزایی؛ سمیه اسماعیلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آبان 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47889.2202

چکیده

یکی از عامل‌های کلیدی در دستیابی به مدیریت پایدار فضای سبز، کشت و توسعه گونه‌های بومی سازگار و متحمل به عوامل نامساعد محیطی در فضای سبز شهری و برون شهری می‌باشد. گونه‌های چمن کم توقع و در عین حال با ... بیشتر یکی از عامل‌های کلیدی در دستیابی به مدیریت پایدار فضای سبز، کشت و توسعه گونه‌های بومی سازگار و متحمل به عوامل نامساعد محیطی در فضای سبز شهری و برون شهری می‌باشد. گونه‌های چمن کم توقع و در عین حال با حفظ کیفیت قابل قبول با کاهش هزینه‌های مدیریتی به ویژه چمن‌زنی و اثرات نامطلوب زیست محیطی امروزه بیشتر مورد توجه مدیران فضای سبز قرار گرفته است. از‌این‌رو، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی هشت ژنوتیپ بومی چمن بر اساس جوانه‌زنی بذر، کیفیت ظاهری، صفات مورفوفیزیولوژیک و تحمل به پاخوری است و در نهایت شناسایی نژادگان‌هایی با عملکرد برتر است که با اهداف به‌نژادی توسعه ارقام جدید چمن مطابقت داشته و می‌توانند جایگزین گونه‌های وارداتی شوند. این نژادگان‌های امیدبخش می‌توانند به عنوان جایگزین‌های سازگار در اختیار مدیران فضای سبز شهری و برنامه‌ریزان حومه شهر قرار گیرند. از این‌رو، در این پژوهش هشت نژادگان چمن بومی شامل (Lolium perenne، Festuca arundinacea،F. ovina ،F. rubra ، Agropyron cristatum ، A. intermedium، Poa pratensis و P. trivialis) از مناطق مختلف ایران جمع آوری شد و شاخص‌های جوانه زنی بذر، سرعت استقرار، کیفیت ظاهری، ویژگی‌های رشدی و میزان کلروفیل آن‌ها در سال ۱۴۰۰-۱۴۰۲ در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که نژادگان بومی چمن L. perenne، از نظر شاخص‌های بذری مانند میزان جوانه‌زنی (33/79%)، سرعت جوانه زنی بذر (92/9%) و رشد دانهال (80/18 سانتیمتر) بالاترین میزان را در مقایسه با سایر نژادگان‌ها نشان داد. همچنین از نظر کیفیت ظاهری (83/9)، ارتفاع (90/8 سانتیمتر)، پنجه‌زنی (89/13 عدد)، وزن تر (49/76 گرم) و خشک اندام هوایی (73/65 گرم) و میزان کلروفیل (18/0 میلی‌گرم بر گرم) در مقایسه با سایر نژادگان‌ها برتر بود. با این حال، در بیشتر صفات اندازه‌گیری شده تفاوت معنی-داری با نژادگان بومی F. arundinacea نداشت. افزون بر این، آنالیز ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین سرعت جوانه‌زنی بذر با تمام ویژگی‌های اندازه‌گیری شده (r≥0.94) همبستگی قوی و مثبتی وجود دارد. این بیانگر آن است افزون بر شاخص‌های کمی، شاخص‌های کیفی بذر نیز در سرعت استقرار، کیفیت ظاهری، میزان کلروفیل و سایر ویژگی‌های رشدی در چمن‌ها اهمیت دارد. می‌توان نتیجه گرفت که چمن‌های بومی چاوی چند ساله ( L. perenne) و چمانواش بلند (F. arundinacea) می‌توانند جایگزین چمن‌های وارداتی آن‌ها شود و در فضای سبز شهری استفاده شوند. همچنین سایر چمن‌های مورد مطالعه مانند گونه‌های علف گندمی (Agropyron spp.) در فضاهای برون شهری و در کنار جاده‌ها با نگهداری کم توصیه می‌شود. در مجموع، یافته‌ها نشان می‌دهد که در ایران با بهره‌گیری از نژادگان‌های امیدوار کننده چمن، ظرفیت افزایش منابع ژرم پلاسم چمن، توسعه برنامه‌های به‌نژادی و تولید واریته‌های سازگار وجود دارد.

مشاهده مقاله

تأثیر محلولپاشی برگی گلوتامیک‌اسید، آسپارتیک‌اسید و نیکوتینیک‌اسید بر رشد، عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

سپیده دالوند؛ حسن مومیوند؛ بهمن زاهدی؛ عبداله احتشام نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آبان 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47919.2204

چکیده

محرک‌های زیستی، مانند اسیدهای آمینه و ترکیبات نیتروژن‌دار، در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاهان نقش حیاتی دارند. این مولکول‌ها به عنوان پیش‌سازها و مواد اولیه برای تولید سایر ترکیبات ضروری ... بیشتر محرک‌های زیستی، مانند اسیدهای آمینه و ترکیبات نیتروژن‌دار، در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاهان نقش حیاتی دارند. این مولکول‌ها به عنوان پیش‌سازها و مواد اولیه برای تولید سایر ترکیبات ضروری عمل می‌کنند و در تنظیم و کنترل فعالیت‌های سلولی و سیستم‌های بیولوژیکی مختلف اهمیت دارند. اسیدهای آمینه و ترکیبات نیتروژن‌دار برای رشد و توسعه بهینه گیاهان ضروری هستند و بهبود تغذیه نیتروژنی و مدیریت اسیدهای آمینه می‌تواند به افزایش عملکرد و مقاومت گیاهان در برابر تنش‌های محیطی کمک کند. مطالعه حاضر در سال 1402، با هدف بررسی تأثیر محرک‌های زیستی حاوی نیتروژن بر رشد، عملکرد و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی شنبلیله دانشگاه لرستان انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل شاهد (محلول‌پاشی با آب مقطر) و محلول‌پاشی آسپارتیک‌اسید، گلوتامیک‌اسید و نیکوتینیک‌اسید هرکدام در سه سطح (75، 150 و 300 میلی‌گرم در لیتر) بود. اولین مرحله محلولپاشی گیاهان در مرحله 4 تا 6 برگی و محلولپاشی‌های بعدی هر 14 روز یکبار (جمعا 4 بار) صورت گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر به‌طور معنی‌داری سبب افزایش ارتفاع بوته شد. تیمار هر سه محرک‌ زیستی در غلظت‌های 150 و 300 میلی‌گرم در لیتر منجر به افزایش معنی‌دار سطح برگ و وزن تر ریشه گردید. کاربرد نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید نیز افزایش معنی‌دار وزن تر بوته را به همراه داشت. با این حال اثر مثبت نیکوتینیک‌اسید بر وزن تر بوته بیش‌تر از آسپارتیک‌اسید بود. تیمار نیکوتینیک‌اسید در هر سه سطح موجب افزایش وزن خشک گیاه شد. محلول‌پاشی گلوتامیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید نیز در غلظت‌های 150 و 300 میلی‌گرم در لیتر منجر به افزایش وزن خشک بوته گردید. اما وزن خشک ریشه تنها در غلظت‌های 150 و 300 میلی‌گرم در لیتر نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید و غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر گلوتامیک‌اسید افزایش یافت. محلول‌پاشی هر سه ترکیب گلوتامیک‌اسید، نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید افزایش معنی‌دار کلروفیل آ، کلروفیل ب و کلروفیل کل را به همراه داشت. با این حال، بیش‌ترین تاثیر مثبت بر کلروفیل مربوط به کاربرد آسپارتیک‌اسید بود. میزان کاروتنویید نیز با کاربرد نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید افزایش معنی‌داری در مقایسه با شاهد نشان داد، در حالی‌که محلول‌پاشی گلوتامیک‌اسید تنها در بالاترین غلظت منجر به افزایش کاروتنویید شد. میزان فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، غلظت دی اکسید کربن زیر اتاقک روزنه و نیتروژن کل نیز با محلول‌پاشی هر سه ترکیب گلوتامیک‌اسید، نیکوتینیک‌اسید و آسپارتیک‌اسید به صورت معنی‌داری افزایش پیدا کرد. در مجموع و بر اساس نتایج می‌توان گفت که به ترتیب کاربرد محرک‌های زیستی نیکوتینیک اسید و آسپارتیک اسید (به‌ویژه در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر) جهت بهبود رشد، عملکرد و صفات مورفوفیزیولوژیکی شنبلیله پیشنهاد می‌گردد.

مشاهده مقاله

تأثیر هیومیک اسید و عصاره جلبک دریایی بر برخی صفات بیوشیمیایی کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) در شرایط قطع آبیاری در دو مکان استان کرمانشاه

قباد محمدپور؛ سلیم فرزانه؛ سعید خماری؛ سیده یلدا رئیسی ساداتی؛ رئوف سید شریفی؛ بهروز اسماعیل پور؛ کیانوش آذرشب

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46890.2168

چکیده

کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. ... بیشتر کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی‌که کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و میزان تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی می‌باشد، محصولات کاشته شده به‌خصوص در آخر فصل دچار تنش خشکی می‌شوند، لذا کاربرد کودهای طبیعی از جمله عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید می‌توانند در تعدیل اثر تنش مناسب باشند. این آزمایش به‌منظور ارزیابی برخی شاخص‌های بیوشیمیایی کینوا در شرایط قطع آبیاری در دو مکان با اقلیم گرم (قصرشیرین) و اقلیم سرد (دالاهو) در استان کرمانشاه به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1397-1398 اجرا گردید. کرت‌های اصلی تیمار آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری در ابتدای گلدهی و نیز شروع دانه‌بندی) بود و کرت‌های فرعی محلول‌پاشی در پنج سطح عصاره جلبک دریایی در دو سطح (5/2 گرم در لیتر و 57/3 گرم در لیتر)، هیومیک اسید در دو سطح (75/3 گرم در لیتر و 5 گرم در لیتر) به همراه یک تیمار شاهد (محلول‌‌پاشی با آب خالص) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری موجب کاهش غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید، میزان پروتئین و محتوای نسبی آب برگ گیاه کینوا در مقایسه با آبیاری کامل گردید. همچنین در شرایط تنش، محتوای پرولین و نشت الکترولیت مواد از غشای سلولی، فعالیت آنزیم‌های آنتی-اکسیدان سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پر اکسیداز افزایش یافت. کاربرد عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید موجب کاهش اثر قطع آبیاری شد، به‌طوری که بیشترین میزان کلروفیل a (760/1 میلی‌گرم بر گرم)، کلروفیل b (989/0 میلی‌گرم بر گرم)، کاروتنوئید (291/0 میلی‌گرم بر گرم)، پروتئین (40/1 میلی‌گرم بر گرم) و محتوای نسبی آب در محلول‌پاشی7 5/3 گرم در لبتر عصاره جلبک دریایی به‌دست آمد. اثرات قطع آبیاری در مکان گرمسیر قصرشیرین بیشتر بود و بیشترین تأثیر تنش خشکی در مرحله قطع آبیاری در ابتدای گلدهی مشاهده گردید. به‌طور کلی این یافته‌‌ها نشان داد که محلول‌‌پاشی با عصاره جلبک دریایی و اسید هیومیک می‌‌تواند به‌‌عنوان یک استراتژی کارآمد و سازگار با محیط زیست برای کاهش اثرات نامطلوب قطع آبیاری بر گیاه کوشیا استفاده شود.کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی‌که کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و میزان تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی می‌باشد، محصولات کاشته شده به‌خصوص در آخر فصل دچار تنش خشکی می‌شوند، لذا کاربرد کودهای طبیعی از جمله عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید می‌توانند در تعدیل اثر تنش مناسب باشنداین آزمایش به‌منظور ارزیابی برخی شاخص‌های بیوشیمیایی کینوا در شرایط قطع آبیاری در دو مکان با اقلیم گرم (قصرشیرین) و اقلیم سرد (دالاهو) در استان کرمانشاه به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1397-1398 اجرا گردید.

مشاهده مقاله

تاثیر باکتری تیوباسیلوس و گوگرد بنتونیت‌دار بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

حمید اله دادی؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمید رضا بلوچی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47066.2174

چکیده

گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، گیاهی چندمنظوره با کاربردهای دارویی و روغنی است که عمدتاً برای تولید روغن خوراکی و رنگ‌های صنعتی کشت می‌شود. محدودیت منابع آب در ایران و تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه تأثیر منفی ... بیشتر گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، گیاهی چندمنظوره با کاربردهای دارویی و روغنی است که عمدتاً برای تولید روغن خوراکی و رنگ‌های صنعتی کشت می‌شود. محدودیت منابع آب در ایران و تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه تأثیر منفی دارد. گوگرد به عنوان چهارمین عنصر پرمصرف گیاهی، در فتوسنتز و ساختارهای غشای سلولی نقش حیاتی دارد. استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی گوگردی می‌تواند به شوری خاک منجر شود. بنابراین، کودهای زیستی به عنوان جایگزینی مناسب مطرح شده‌اند. باکتری‌های تیوباسیلوس (Thiobacillus spp.) با تأمین سولفات و بهبود خصوصیات خاک، به رشد بهتر گیاه کمک می‌کنند. این مطالعه جهت ارزیابی اثر منابع شیمیایی و زیستی گوگردی شامل گوگرد بنتونیت‌دار و باکتری تیوباسیلوس بر محتوای عناصر اندام هوایی، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گلرنگ تحت شرایط تنش کم‌آبی در تابستان 1401 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج واقع در دشتروم اجرا گردید. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مراحل شروع گلدهی و شروع پر شدن دانه) به عنوان عامل اصلی و ترکیب کود گوگرد بنتونیت‌دار در سه سطح (0، 150 و 300 کیلوگرم در هکتار) و باکتری تیوباسیلوس در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) به عنوان عوامل فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که با افزایش سطوح کود گوگرد بنتونیت‌دار و کاربرد باکتری تیوباسیلوس، محتوای عناصر اندام هوایی، صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه که متاثر از سطوح تنش خشکی واقع شدند، به طور معنی‌داری بهبود یافته است. تحت شرایط تنش شدید کم آبی بیشترین محتوای عناصر اندام هوایی شامل نیتروژن (33/2 درصد)، گوگرد (149/0 درصد)، آهن (44 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و روی (66/25 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از تیمارکاربرد همزمان 300 کیلوگرم گوگرد بنتونیت‌دار + باکتری تیوباسیلوس حاصل شد. همچنین اثر متقابل سه‌گانه رژیم آبیاری × گوگرد بنتونیت‌دار × تیوباسیلوس بر صفات محتوای کلروفیل کل، محتوای کاروتنوئید، قندهای محلول کل و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز معنی‌دار شد. بیشترین مقدار صفات مذکور در هر یک از رژیم های آبیاری با کاربرد همزمان 300 کیلوگرم گوگرد بنتونیت‌دار + باکتری تیوباسیلوس مشاهده شد. محتوای مالون دی آلدهید نیز با قطع آبیاری از مراحل گلدهی و پر شدن دانه افزایش یافت ولی با کاربرد گوگرد بنتونیت دار و باکتری تیوباسیلوس کاهش یافت. عملکرد دانه نیز متاثر از کاربرد 300 کیلوگرم در هکتار گوگرد بنتونیت‌دار + تیوباسیلوس در سطوح آبیاری کامل و تنش متوسط به ترتیب با افزایش 28/25 و 54/45 درصدی همراه شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اعمال قطع آبیاری به ویژه از مرحله گلدهی با کاهش صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گلرنگ همراه بوده و کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار گوگرد بنتونیت‌دار به همراه باکتری تیوباسیلوس علاوه بر کاهش مصرف کود شیمیایی و درنتیجه پیامدهای منفی ناشی از آن، منجر به افزایش جذب عناصر غذایی، ارتقای کارایی کود زیستی و بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش کم‌آبی شده است.

مشاهده مقاله

بهینه سازی رشد بوته و میوه خیار گلخانه‌ای در پاسخ به محلول‌پاشی برگی اسید‌سالیسیلیک و اسید‌بوریک

امیرحسین شهبازی؛ سید جواد موسوی زاده؛ کامبیز مشایخی؛ ایوب قربانی دهکردی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47687.2193

چکیده

خیار یکی از سبزیجات با سطح زیر کشت گلخانه ای گسترده در ایران می‌باشد. در کشت خیار گلخانه‌ای مشکلات متعددی وجود دارد که بخش اعظم آن مربوط به جذب آب و مواد غذایی در اثر تنش‌های محیطی مختلف می‌باشد که تأثیر ... بیشتر خیار یکی از سبزیجات با سطح زیر کشت گلخانه ای گسترده در ایران می‌باشد. در کشت خیار گلخانه‌ای مشکلات متعددی وجود دارد که بخش اعظم آن مربوط به جذب آب و مواد غذایی در اثر تنش‌های محیطی مختلف می‌باشد که تأثیر مستقیم بر خصوصیات کمی و کیفی خیار دارد. در این بین اسید سالیسیلیک به‌عنوان یک تنظیم‌کننده حیاتی و همچنین ابزاری بالقوه برای حفاظت و تولید پایدار محصول عمل می‌کند. علاوه‌بر‌این، عنصر بور در انتقال قند‌ها و هورمون‌ها، تشکیل میوه، شکل گیری جوانه‌های برگ و گل در داخل گیاه نقش ایفا می‌نماید. بنابراین هدف اصلی این آزمایش بررسی کاربرد همزمان اسید‌سالیسیلیک و اسید‌بوریک بر شاخصه‌های کمی و کیفی بوته و میوه خیار گلخانه‌ای رقم گوهر در شرایط کشت خاکی می‌باشد. پژوهش حاضر بهصورت آرایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول محلول‌پاشی اسیدسالیسلیک در سه غلظت ( 0، 5/0 و 1 میلی‌مولار) و فاکتور دوم محلول‌پاشی اسید‌بوریک در سه غلظت ( 0، 2 و 4 میلی‌مولار) بود. پس از ظهور برگ دوم حقیقی خیار با فاصله‌ی 10 روز و در مجموع چهار مرتبه تیماردهی انجام گردید. صفات مورفولوژیکی از قبیل طول بوته، تعداد برگ، سطح تک برگ و طول دمبرگ اندازه‌گیری شد. صفات بیوشیمیایی برگ مانند میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، آنتوسیانین و صفات کیفی میوه مانند قند کل، ساکارز، گلوکز و فروکتوز و در نهایت تعداد میوه و عملکرد اندازه‌گیری شد. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش حاضر، تیمار اسید‌‌سالیسیلیک و اسید‌بوریک تاثیر معنی ‌داری بر تمام صفات اندازه‌‌گیری شده داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده تعداد برگ بالاتری با میانگین 33/47 عدد در 5/0 میلی مولار اسیدسالیسیلیک و صفر میلی‌مولار اسیدبوریک مشاهده شد. میزان سطح برگ بالایی با 03/306 سانتیمترمربع در تیمار صفر میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک و 2 میلی‌مولار اسیدبوریک ثبت گردید. همینطور بیشترین میزان کلروفیل کل برگ با 11/12 و 8/10 میلی گرم بر گرم وزن تر به ترتیب مربوط به صفر و یک میلی‌مولار اسید‌سالیسیلیک به همراه 2 میلی‌مولار اسیدبوریک بود.‌ بیشترین میزان ساکارز و فروکتوز میوه به ترتیب با 28/226 و 9/87 میلی گرم بر گرم وزن تر مربوط به تیمار یک میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در صفر میلی‌مولار اسیدبوریک بود. تیمار یک میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسیدبوریک بالاترین میزان گلوکز میوه با 71/368 میلی گرم بر گرم وزن تر را نشان داد. بیشترین تعداد میوه با 33/86 عدد و بالاترین عملکرد کل میوه با 59/9 کیلوگرم در بوته و 10/21 کیلوگرم در مترمربع مربوط به تیمار 5/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسیدبوریک به دست آمد. همینطور کمترین تعداد میوه نیز با 44 عدد و کمترین عملکرد کل میوه نیز با 39/3 کیلوگرم در بوته در تیمار شاهد ثبت شد. با ارزیابی اطلاعات به‌دست آمده می‌توان گفت که اسید‌سالیسیلیک در مورد صفت‌‌های اندازه‌‌گیری شده، اثر محسوس‌تر نسبت به اسید بوریک داشت با این حال ترکیب دو تیمار اسیدسالیسیلیک و اسید‌بوریک نتیجه مطلوب و بهینه‌تری نسبت به کاربرد تکی آنها نشان داد. به طور کلی تیمار 5/0 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک در 2 میلی‌مولار اسید‌بوریک در اکثر صفات کمی و کیفی اندازه‌گیری شده بازده مثبت و بهتری را حاصل نمود.

مشاهده مقاله

ارزیابی عملکرد دانه و بهره‌وری آب لاین امیدبخش کنجد در تیمارهای مختلف آبیاری در منطقه برازجان، استان بوشهر

مجید غلامحسینی؛ داود کیانی؛ مهرداد نوروزی؛ فرناز شریعتی؛ غلامرضا قدرتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47304.2185

چکیده

با توجه به کاهش منابع آبی انجام تحقیقات هدفمند در ارتباط با برنامه‌ریزی آبیاری در زراعت کنجد در منطقه بوشهر به عنوان یکی از قطب‌های تولید کنجد در کشور ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور آزمایشی به صورت ... بیشتر با توجه به کاهش منابع آبی انجام تحقیقات هدفمند در ارتباط با برنامه‌ریزی آبیاری در زراعت کنجد در منطقه بوشهر به عنوان یکی از قطب‌های تولید کنجد در کشور ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرت‌های دوبار خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال 1401 و 1402 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، ایستگاه برازجان اجرا شد. در این آزمایش اثر رژیم آبیاری، شامل آبیاری پس از تبخیر 80 (آبیاری کامل) و 160 (کم آبیاری) میلی‌متر از تشتک تبخیر کلاس A و زمان قطع آخرین آبیاری، شامل قطع آبیاری در ابتدای گلدهی، قطع آبیاری در ابتدای کپسول‌دهی و قطع آبیاری در اواسط کپسول‌دهی بر عملکرد و اجزای عملکرد، درصد و عملکرد روغن و کارایی مصرف آب دو ژنوتیپ کنجد شامل رقم دشتستان 2 و لاین در دست معرفی کنجد (لاین شماره 7) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دو صفت مهم تعیین‌کننده عملکرد دانه در کنجد شامل تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول، لاین شماره 7 نه‌ تنها در تیمار آبیاری کامل برتر از رقم دشتستان 2 بود بلکه رژیم کم آبیاری، صفات مذکور را در این لاین در مقایسه با رقم دشتستان 2 کمتر متاثر ساخت. در مقابل از نظر صفت وزن هزار دانه برتری از آن رقم دشتستان 2 بود. نتایج حاکی از آن بود که علاوه بر اینکه متوسط عملکرد لاین شماره 7 در مقایسه با رقم دشتستان 2 حدود 25 درصد بیشتر بود، این لاین بر خلاف رقم دشتستان 2 برای دستیابی به حداکثر عملکرد دانه نیازی به ادامه دادن آبیاری پس از مرحله ابتدای کپسول‌دهی نداشت. نتایج نشان داد که حداکثر بهره‌وری آب آبیاری در رقم دشتستان 2 ، 34/0 کیلوگرم دانه بر مترمکعب، از تیمار قطع آبیاری در ابتدای گلدهی بدست آمد. در لاین شماره 7، بیشترین این صفت از تیمار قطع آبیاری در اوایل کپسول‌دهی به مقدار 36/0 کیلوگرم دانه به ازای هر مترمکعب آب مصرفی حاصل شد. در لاین شماره 7، افزایش بهره‌وری آب آبیاری نه تنها به دلیل صرفه‌جویی در مصرف آب بلکه به دلیل عملکرد بالاتر بدست آمده (733 کیلوگرم در هکتار) در تیمار قطع آبیاری در اوایل کپسول‌دهی حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد گرچه که رقم دشتستان 2، حدود 5/1 درصد محتوی روغن دانه بیشتری در مقایسه با لاین شماره 7 داشت، در مقابل عملکرد روغن لاین شماره 7 تا 24 درصد بیشتر از عملکرد روغن رقم دشتستان 2 بود. در مجموع چنین می‌توان نتیجه‌گیری کرد که از طریق جایگزینی ارقام قدیمی با لاین‌های جدید در دست معرفی کنجد و مدیریت بهینه آبیاری می‌توان با صرفه‌جویی در مصرف آب علاوه بر جلوگیری از کاهش عملکرد موجب افزایش بهره‌وری آب آبیاری در زراعت کنجد شد.

مشاهده مقاله

امکان سنجی و ظرفیت سنجی تولید نانو ارگانو سیلیس از پوسته بیرونی شلتوک و تعیین ویژگیهای آن

رضا ابراهیمی گسکریی؛ فاطمه نیکخوی شالدهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47929.2205

چکیده

گیلان و مازندران حدود 84 درصد برنج کشـور را تولید می‌کنند. استان گیلان 1805 کارخانه شالیکوبی فعال دارد که سالانه حدود 700 هزار تن شلتوک تولید شده از 230000 هکتار شالیزار را به برنج سفید تبدیل می‌کنند. در این ... بیشتر گیلان و مازندران حدود 84 درصد برنج کشـور را تولید می‌کنند. استان گیلان 1805 کارخانه شالیکوبی فعال دارد که سالانه حدود 700 هزار تن شلتوک تولید شده از 230000 هکتار شالیزار را به برنج سفید تبدیل می‌کنند. در این فرآیند، حدود 20 درصد وزن خشک شلتوک یعنی 140 هزار تن پوسته بیرونی شلتوک به عنوان پسماند در کارخانجات شالیکوبی برجای می‌ماند. حدود 20 درصد وزن خشک این پوسته سیلیس است لذا از جنبه نظری، امکان استخراج 28 هزار تن سیلیس ( معادل 560000 گونی 50 کیلوگرمی) از این پسماند وجود دارد در واقع پوسته بیرونی شلتوک برنج، پسماند یا دورریز کارخانجات شالیکوبی است که حدود بیست درصد وزن خشک این پسماند سیلیس است. سیلیس موجود در این پسماند می‌تواند استخراج و به چرخه تولید بازگردد. به عبارت دیگر پسماند سالانه کارخانجات شالیکوبی، می‌تواند برای استحصال سیلیس استفاده شود. سیلیس مصارف متعددی در کشاورزی، صنعت، پزشکی و داروسازی دارد. ضرورت این تحقیق مربوط به ناکافی بودن مقدار سیلیسیم در خاک برخی از شالیزارهای شمال کشور، بازگرداندن سیلیس موجود در پوسته بیرونی شلتوک به خاک شالیزار و رفع مشکل دپو شدن این پسماند در محوطه کارخانجات شالیکوبی در شمال کشور است. تولید سیلیس از این پسماند آلی، ایده‌ای تقاضا محور، نوآورانه، فناورانه و در راستای کشاورزی پایدار است. به دلیل گرانی ارز و سیلیسیم‌ وارداتی و در مقابل، ارزان و در دسترس بودن سالانه پوسته بیرونی شلتوک و نیز مصارف متعدد سیلیس در کشاورزی، صنعت، پزشکی و داروسازی، تولید نانو ارگانوسیلیس گرانوله از این پسماند آلی با رویکرد اقتصادی و زیست محیطی از اهداف این پژوهش کاربردی است. این پژوهش در سال 1400 در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. ابتدا پوسته بیرونی شلتوک به عنوان پسماند کارخانجات شالیکوبی از یک کارخانه شالیکوبی در دهستان جیرده در شهرستان شفت، تهیه و بعد از افزودن اسید هیدروکلریک نرمال به آن و جوشاندن در حمام شن، در کوره الکتریکی در دمای 700 درجه سانتی گراد، حرارت دهی به آن ادامه یافت تا جایی که فقط نانوسیلیس بی‌شکل(آمورف) برجای ماند. از برهمکنش نانوسیلیس بی‌شکل برجای مانده با نیترات پتاسیم، نانوسیلیس نیمه بلوری بدست آمد. از آنالیزهای میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی(FESEM)، پراش پرتو ایکس (XRD) و طیف سنجی فروسرخ تبدیل فوریه (FTIR) برای تشخیص و تایید نانو بودن سیلیس بی‌شکل و سیلیس نیمه بلوری، استفاده شد. علاوه بر این، ظرفیت‌ برجای ماندن پوسته بیرونی شلتوک در کارخانجات شالیکوبی فعال به صورت تصادفی با روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه برآورد شد. اولا نانو بودن ذرات سیلیس تولید شده از پوسته بیرونی شلتوک برنج با استفاده از روشهای تشخیصی فوق، تایید شد ثانیا نتایج نشان داد که از هر 1000 گرم پوسته بیرونی شلتوک، حدود 100 گرم نانو ارگانوسیلیس، قابل تولید است. بر این اساس، مقدار سیلیس قابل تولید از پوسته بیرونی شلتوک برنج در کشور، حدود 90 هزار تن برآورد می‌شود. در راستای کشاورزی پایدار، با استخراج سیلیس از پسماند کارخانجات شالیکوبی، آن دسته از شالیزارهای شمال کشور که سیلیسیم خاک آنها ناکافی است، قابل تامین می باشد لذا این فناوری باید در کنار سیستم تبدیل شلتوک به برنج سفید در کارخانجات شالیکوبی بعنوان یک خط تولید جدید ایجاد شود و یک محصول جانبی بنام سیلیس تولید و در اختیار شالیکاران همان منطقه قرار گیرد.

مشاهده مقاله

تأثیر شدت‌های مختلف نور ال ای دی قرمز و آبی دائمی بر عملکرد و سنتز متابولیت‌های ثانویه ریزسبزی ریحان

افسانه عباسی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد رضا فایضی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.48202.2220

چکیده

شدت نور یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی است که رشد، ریتم درونی گیاه و سنتز متابولیت‌های ثانویه را کنترل می‌کند. این پژوهش در اتاق پرورش گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز ... بیشتر شدت نور یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی است که رشد، ریتم درونی گیاه و سنتز متابولیت‌های ثانویه را کنترل می‌کند. این پژوهش در اتاق پرورش گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در بهمن ماه سال 1402 انجام شد. در این مطالعه اثرات شدت‌های مختلف نور ال ای دی قرمز+آبی دائمی شامل 8/82 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه، 6/165 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه، 4/248 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه و 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه بر عملکرد و سنتز متابولیت‌های ثانویه سه رقم (کاپور، رد روبین، وایولتا) و یک ژنوتیپ (ابلق) ریزسبزی‌ ریحان به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر ساده شدت نور بر تمام صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد داشت و همچنین اثر ساده رقم و اثر متقابل شدت نور و رقم بر تمام صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری ایجاد کردند. شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه توانست خصوصیات بیوشیمیایی و عملکرد تمامی ارقام ریزسبزی ریحان را افزایش دهد. بیشترین عملکرد در رقم رد روبین (1/4 کیلوگرم در مترمربع) با شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه به دست آمد و این رقم از نظر عملکرد با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنی‌داری نداشت. بالاترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (31/78 درصد مهارکنندگی DPPH)، آنتوسیانین (0/31 میلی‌گرم در 100 گرم وزن‌تر)، ویتامین ث (1/306 میلی‌گرم در 100 گرم وزن‌تر) و ترکیبات فنولی (6/2039 میلی‌گرم در 100 گرم وزن‌تر) در ژنوتیپ ابلق تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازه‌گیری شد و این ژنوتیپ از نظر صفات مورد مطالعه با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین مقدار فلاونوئیدها در رقم وایولتا (42/8 میلی‌گرم در گرم وزن‌تر) تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازه‌گیری شد و با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین میزان پرولین در رقم رد روبین (61/3 میلی‌گرم در گرم وزن‌تر) تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازه‌گیری شد و با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنی‌داری نداشت. عملکرد ریزسبزی ریحان با ظرفیت آنتی‌اکسیدانی (**997/0r=)، آنتوسیانین (**991/0r=)، کربوهیدرات (**889/0r=)، پرولین (**981/0r=)، ویتامین ث (**998/0r=)، ترکیبات فنولی کل (**995/0r=)، و فلاونوئیدها (**935/0r=) همبستگی مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. براساس نتایج تمام ارقام ریزسبزی ریحان مورد مطالعه تحت شدت نور 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه پتانسیل بالایی در سنتز ترکیبات آنتی‌اکسیدانی نشان دادند. به‌طورکلی ژنوتیپ ابلق تحت طیف نور ال ای دی قرمز و آبی دائم با شدت نور 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی بالا و ارزش غذایی بیشتر می‌تواند جهت پرورش ریزسبزی ریحان در سامانه شناور استفاده گردد.

مشاهده مقاله

ارزیابی سودمندی کشت مخلوط گل جعفری (Tagetes erecta L.) و سویا (Glycine max L.)

رامین گل پرست؛ علی عبادی؛ فاطمه احمدنیا؛ محمد حسن زاده؛ سدابه جهانبخش گده کهریز

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.47094.2175

چکیده

امروزه نظام های کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی، حفظ محیط زیست و جبران هزینه های رو به افزایش تولید بر ضرورت تجدید نظر و استفاده از شیوه‌های جدید مدیریتی تولید محصول تاکید دارند. سویا و گل جعفری اهمیت و ... بیشتر امروزه نظام های کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی، حفظ محیط زیست و جبران هزینه های رو به افزایش تولید بر ضرورت تجدید نظر و استفاده از شیوه‌های جدید مدیریتی تولید محصول تاکید دارند. سویا و گل جعفری اهمیت و ارزش غذایی و دارویی بالایی دارند. این پژوهش با هدف بررسی اثر کشت مخلوط گیاه سویا و گل جعفری و سطوح مختلف وجین دستی در سال زراعی 1401 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در استان اردبیل، شهرستان پارس آباد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نسبت های مختلف سویا و گل جعفری در کشت مخلوط (صفر - 100، 25-75، 50-50، 75-25 و 100- صفر) و وجین دستی علف های هرز (وجین دستی کامل و عدم وجین دستی) بود. نتایج نشان داد که بیشترین نسبت برابری زمین و ارزش نسبی (27/1 و 01/1) از کشت مخلوط 75-25 (سویا-گل جعفری) به‌دست آمد. کمترین زیست توده علف های هرز در مرحله سبز شدن از 75-25 (سویا-گل جعفری) و کشت خالص سویا در وجین دستی، گلدهی سویا از کشت خالص سویا و گل جعفری در عدم وجین دستی، غلاف دهی سویا ازکشت خالص سویا و گل جعفری و کشت مخلوط 25-75 (گل جعفری-سویا) در وجین دستی و برداشت محصول سویا ازکشت خالص سویا و گل جعفری در وجین دستی به‌دست آمد. عملکرد جزئی سویا و گل جعفری در کشت‌های مخلوط 75-25 (سویا-گل جعفری) و 25-75 (گل جعفری-سویا) بیشترین مقدار را داشت. مجموع ارزش نسبی سیستم بیانگر بالا بودن درآمد خالص کشت سویا در برابر گل جعفری بود. عملکرد و اجزای عملکرد سویا شامل تعداد غلاف در بوته، مجموع تعداد دانه در بوته، میانگین وزن غلاف با دانه در تک بوته، وزن دانه در غلاف و وزن صد دانه سویا از کشت مخلوط 75-25 و 50-50 (سویا-گل جعفری) در وجین دستی حاصل شد. همچنین عملکرد و اجزای عملکرد گل جعفری شامل وزن تر و خشک کل بوته، تعداد گل در بوته، ارتفاع بوته از کشت خالص گل جعفری و 25-75 (سویا-گل جعفری) به دست آمد. سویا به عنوان گیاهی غالب در کشت‌های مخلوط با گل جعفری شناخته شد که از سودمندی‌های کشت مخلوط بیشترین بهرمندی را داشت. گل جعفری علیرغم سهم ردیف‌های کاشت بالا در کشت خالص توان رقابتی اندکی در شرایط عدم وجین دستی داشت. وجین دستی علف‌های‌هرز در مقایسه با عدم وجین دستی اثر قابل توجهی بر عملکرد هر دو گونه گیاهی داشت. این مطالعه بر ضرورت انتخاب گونه گیاهی مناسب در کشت مخلوط با سویا به جهت بهرمندی کارآمد هر دو گونه گیاهی تاکید دارد.

مشاهده مقاله

بررسی تولید کلزای پاییزه تحت تیمارهای آبیاری و ارقام مختلف کلزا: مطالعه شبیه‌سازی

مژگان صادقی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ اسماعیل محمدی احمدمحمودی؛ خسرو عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.47907.2203

چکیده

کلزا به دلیل داشتن روغن خوراکی با کیفیت، جایگاه ویژه‌ای در تولید روغن مورد نیاز کشور دارد. با این حال مشکلات مربوط به تخصیص آب در اواخر دوره رشد کلزای پاییزه به محصولات بهاره، یکی از موانع تولید بهینه ... بیشتر کلزا به دلیل داشتن روغن خوراکی با کیفیت، جایگاه ویژه‌ای در تولید روغن مورد نیاز کشور دارد. با این حال مشکلات مربوط به تخصیص آب در اواخر دوره رشد کلزای پاییزه به محصولات بهاره، یکی از موانع تولید بهینه این محصول در کشور شده است. بنابراین این تحقیق با هدف شناسایی مناسب‌ترین رقم و بهترین مرحله رشدی کلزا برای قطع آبیاری در سطح چهار شهرستان خرم‌آباد، پلدختر، کوهدشت و الشتر استان لرستان انجام شد. این پژوهش به صورت آزمایش بلندمدت شبیه‌سازی و با به‌کارگیری مدل شبیه‌سازی APSIM-canola در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان صورت پذیرفت. به این منظور در گام اول مدل مورد استفاده با استفاده از دو سری داده مستقل مورد ارزیابی قرار گرفت. ارقام مورد بررسی در این پژوهش شامل رقم‌های Hyola308، Hyola401 و RGS003 بود و تیمارهای آبی شامل آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، قطع آبیاری در مرحله غلاف‌‌دهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه بودند. پس از اعمال تیمارهای پژوهش، عملکرد دانه و ماده خشک کلزا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. ارزیابی مدل نشان داد که این مدل با مقدار خطای برآورد 18 درصد توانایی شبیه‏سازی عملکرد دانه کلزای پاییزه را دارد. نتایج شبیه‌سازی‌ها نشان داد که عملکرد دانه و ماده خشک کلزای پاییزه در بین مناطق مورد بررسی، تیمارهای مختلف قطع آبیاری و ارقام مورد بررسی تغییر‌پذیری قابل توجهی داشت. نتایج به‌دست آمده نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار میانگین عملکرد دانه کلزای پاییزه به‌ترتیب در شهرستان‏های خرم آباد 49/4 و الشتر 96/1 تن در هکتار بود. بررسی مقدار ماده خشک تولید شده نیز نشان داد بیشترین و کمترین مقدار ماده خشک در بین مناطق مورد بررسی به ترتیب به شهرستان‌های خرم آباد و الشتر (به ترتیب 80/17 و 89/8 تن در هکتار) تعلق داشت. یافته‌های پژوهش نشان داد که تفاوت شرایط دمایی مناطق مورد بررسی اهمیت بالایی در اختلاف عملکرد و تولید مناطق مورد بررسی داشت و همچنین تاثیر بسزایی در انتخاب شیوه‌های مدیریتی مانند انتخاب رقم و تیمار آبیاری داشت. بر این اساس، استفاده از رقم میان رس Hyola401 در شهرستان‌های پلدختر، خرم‌آباد و کوهدشت و آبیاری کامل تا انتهای فصل رشد به‌ترتیب با 38/5، 36/5 و 49/4 تن در هکتار منجر به بیشترین عملکرد دانه شد در حالی که در شهرستان الشتر (با شرایط دمایی خنک‌تر) استفاده از رقم زودرس Hyola308 و عدم آبیاری تا انتهای فصل رشد منجر به بیشترین مقدار عملکرد دانه (64/2 تن در هکتار) در این منطقه شد. این نتایج نشان داد که در زراعت کلزای پاییزه توجه به شرایط اقلیمی منطقه (به ویژه دمای هوا) و در دسترس بودن منابع آبی می‌تواند تاثیر بسزایی در نوع رقم کشت شده داشته باشد. در واقع در شرایط محدودیت آبی، کشت ارقام زودرس و میان‌رس با توجه به شدت محدودیت می‌تواند راهکاری مناسب برای کاهش اثرات کم آبی و کمک به پایداری تولید هر منطقه باشد.

مشاهده مقاله

ارزیابی واکنش عملکرد بذر یونجه همدانی (Medicago sativa L.)، به فاصله ردیف کاشت و زمان برداشت علوفه چین دوم

مهدی کاکایی؛ حجت الله مظاهری لقب؛ سعیده صلواتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.47966.2206

چکیده

همدان، منطقه مناسبی برای بذرگیری از یونجه به شمار می آید،زیرا در شرایط خشک، معمولاً بذرها یکنواخت تر رسیده و برداشت بذر با کیفیت بالا،در مناسب ترین زمان انجام می گیرد.در مزارع استان همدان برداشت بذر ... بیشتر همدان، منطقه مناسبی برای بذرگیری از یونجه به شمار می آید،زیرا در شرایط خشک، معمولاً بذرها یکنواخت تر رسیده و برداشت بذر با کیفیت بالا،در مناسب ترین زمان انجام می گیرد.در مزارع استان همدان برداشت بذر یونجه از چین دوم به بعد صورت می گیرد اما برای برداشت بذر،کشت مخصوصی به بذرگیری اختصاص داده نمی شود و همان زراعت های معمولی که برای تولید علوفه زیر کشت رفته اند،را در بعضی از سال ها و چین ها به بذرگیری اختصاص می دهند.از آنجایی که در برداشت علوفه،مزرعه بایستی به 10 درصد گلدهی رسیده باشد و در برداشت بذر نیز،حداقل دوسوم تا سه چهارم غلاف های یک بوته،قهوه ای مایل به تیره باشند،در چین دوم و سوم این آزمایش،به ترتیب برداشت علوفه و بذر انجام می شود.با توجه به موارد فوق،هدف از انجام این پژوهش؛ارزیابی اثر تراکم کاشت و زمان برداشت علوفه در چین دوم به منظور رسیدن به یک تراکم متعادل و زمان برداشت مناسب برای حصول حداکثر عملکرد بذر است.آزمایش به صورت کرت های خرد شده نواری با چهار تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال های زراعی 1398-1397 و 1399-1398 در دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد.در این پژوهش، اثر عامل تراکم کاشت در سه سطح مختلف (فاصله ردیف 40، 50 و 60 سانتی‌متر) در کرت‌های عمودی و عامل زمان برداشت علوفه در چین دوم در چهار مرحله فنولوژیکی (1- ظهور غنچه گل، 2- ظهور گل با فاصله 30 روز از برداشت اول، 3- 10 درصد گلدهی با فاصله 45 روز از برداشت دوم، 4- 50 درصد گلدهی با فاصله 60 روز از برداشت دوم) در کرت‌های افقی بر روی صفاتی نظیر تعداد غلاف در بوته،ارتفاع بوته،عملکرد بذر،وزن هزار دانه و وزن بذر در بوته،سرعت جوانه زنی بذور تولیدی و درصد جوانه زنی بذور تولیدی مورد مطالعه قرار گرفتند.نتایج نشان داد سرعت جوانه زنی بذور تولیدی،وزن 1000 دانه،وزن بذر در بوته و عملکرد بذر،تحت تأثیر تیمارهای مورد بررسی قرار گرفتند.بیشترین سرعت جوانه زنی بذور تولیدی،مربوط به فاصله ردیف 50 سانتی متر و برداشت علوفه در مرحله ظهور غنچه گل بود.بیشترین وزن 1000 دانه در فاصله ردیف 60 سانتی متر و زمان برداشت در مرحله ظهور غنچه گل حاصل گردید،به طوری که وزن 1000 دانه در فاصله ردیف 60 سانتی متر و زمان برداشت در مرحله ظهور غنچه گل نسبت به برداشت در مراحل 10 و 50 درصد گلدهی در همین فاصله ردیف به ترتیب 66 و 42/8درصد افزایش نشان داد.افزایش فاصله ردیف به 50 و 60 سانتی متر و برداشت علوفه در مرحله ظهور غنچه گل و مرحله ظهور گل به افزایش معنی دار وزن بذر در بوته منجر گردید و بیشترین وزن بذر در بوته در تراکم کاشت با فاصله ردیف 60 سانتی متر و برداشت علوفه در مرحله ظهور گل حاصل شد.بیشترین عملکرد بذر نیز در تراکم کاشت با فاصله ردیف 50 سانتی متر و برداشت علوفه در مرحله ظهور غنچه گل به دست آمد.تراکم کاشت و زمان برداشت علوفه از طریق تأثیر بر اجزای عملکرد در این آزمایش،منجر به تأثیر معنی دار بر عملکرد بذر گردید.به نظر می رسد این افزایش در عملکرد بذر به طولانی شدن مدت زمان برداشت علوفه تا رسیدن بذر و زمان کافی برای استفاده حداکثر از منابع طبیعی،رسیدن فیزیولوژیک بذر،انتقال بیشتر مواد غذایی به بذر و ایجاد فرصت ذخیره مواد غذایی در بذر مربوط می گردد.بدین ترتیب،بر اساس نتایج به دست آمده،کشت با تراکم کمتر و برداشت علوفه در اوایل دوره گلدهی در چین دوم،برای دستیابی به حداکثر عملکرد بذر یونجه در چین های بعدی توصیه می شود.

مشاهده مقاله

نقشه‌یابی ارتباطی و هستی‌شناسی ژن‌های مرتبط با صفات جوانه‌زنی تحت شرایط نرمال و تنش شوری در برخی ارقام زراعی گندم نان

روناک طالبی قورمیک؛ هادی علی پور؛ رضا درویش زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.47977.2208

چکیده

نقشه‌ یابی ارتباطی در بسیاری از گیاهان از جمله گیاهان زراعی با هدف شناسایی مکان‌ های ژنی کنترل کننده صفات کمی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. تنش‌ های غیرزیستی از جمله تنش شوری یکی از چالش‌ های اصلی پیش‌ ... بیشتر نقشه‌ یابی ارتباطی در بسیاری از گیاهان از جمله گیاهان زراعی با هدف شناسایی مکان‌ های ژنی کنترل کننده صفات کمی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. تنش‌ های غیرزیستی از جمله تنش شوری یکی از چالش‌ های اصلی پیش‌ روی فعالیت های کشاورزی بوده که بخصوص در مراحل حساس رشد از جمله مرحله جوانه‌ زنی می‌ تواند عملکرد نهایی محصول را تحت تاثیر قرار دهد. در پژوهش حاضر واکنش 64 رقم گندم نان از لحاظ صفات طول گیاهچه، طول ساقه‌ چه، طول ریشه‌ چه، نسبت طول ساقه‌ چه به طول ریشه‌ چه، وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه‌زنی، شاخص جوانه‌ زنی، سرعت جوانه‌ زنی، میانگین سرعت جوانه‌ زنی، میانگین زمان جوانه‌ زنی، انرژی جوانه‌زنی، بنیه بذر، شاخص جوانه‌ زنی نسبی، سرعت جوانه‌ زنی نسبی و انرژی جوانه‌ زنی نسبی در سه شرایط نرمال، تنش شوری 60 میلی‌مولار و تنش شوری 120 میلی‌مولار، با دو تکرار در قالب طرح لاتیس ساده در سال زراعی 1400، در آزمایشگاه ژنتیک دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه بررسی شد. به منظور شناسایی مکان‌های ژنی کنترل کننده صفات مرتبط با جوانه‌زنی، از 36361 نشانگر SNP استفاده شد. نقشه‌یابی ارتباطی صفات مورد مطالعه با نرم‌افزار TASSEL 5.0 انجام گرفت. در پژوهش حاضر تعداد 330، 153 و 116 ارتباط نشانگر-صفت معنی‌دار به ترتیب در شرایط نرمال، تنش شوری 60 میلی‌مولار و تنش شوری 120 میلی‌مولار شناسایی شد. در این بین در شرایط نرمال 43 نشانگر مهم مرتبط با شاخص‌ های جوانه‌ زنی در کروموزم‌های 1B و 7B شناسایی شد. در شرایط تنش شوری 60 میلی‌مولار و 120 میلی‌مولار به ترتیب تعداد 32 و 14 نشانگر مهم مرتبط با کنترل صفات گیاهچه درکروموزم‌های 1B، 2B، 6A، 5A و 6B و کروموزم‌های 1B، 3A و 3B شناسایی شد. تطابق توالی مربوط به همه نشانگرهای معنی‌دار در مقابل ژنوم رفرنس گندم در پایگاه داده Ensembl Plants مورد بررسی قرار گرفت. بررسی توالی‌ها نشان داد که ارتباط‌های نشانگر-صفت شناسایی شده در فرآیندهای بیولوژیکی و مولکولی مهمی از جمله انتقال سیگنال، مسیرهای سینگالینگ پروتئین کیناز، پاسخ دفاعی، پاسخ به محرک‌های زیستی، متابولیسم هیدولاز، اتصال پلی ساکارید نقش دارند. در شرایط تنش شوری 60 میلی‌مولار مسیرهای مهمی از جمله متابولیسم پرولین، آرژنین، بتا آلانین و در شرایط تنش شوری 120 میلی‌مولار مسیر انتقال دهنده ABC شناسایی شدند. ارتباطات نشانگر-صفت و مسیرهای شناخته شده براساس نتایج این مطالعه بسیار حائز اهمیت بوده و می‌توان پس از تایید نتایج در جمعیت‌های دو والدی و انجام آزمایشات تکمیلی، در برنامه‌های به‌نژادی و گزینش به کمک نشانگر گیاه گندم این نتایج را مورد استفاده قرار داد.

مشاهده مقاله

بررسی تأثیرکودهای آلی و زیستی بر جذب عناصر، فعالیت‌های فیتوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی و عملکرد گل گاوزبان اروپایی Borago officinalis))

کیامرث آزادی نژاد؛ علیرضا یدوی؛ امین صالحی؛ هوشنگ فرجی؛ پروین رستم پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48204.2219

چکیده

چکیده گل گاوزبان اروپایی با نام انگلیسیBorage از خانواده‌یBoraginaceae با نام علمیBorago officinlis L. است. این گیاه از دیرباز در طب سنتی ایران به عنوان آرام‌بخش، مـرهم بافت‌های مخاطی، خلـط آور، کـاهش‌دهنـده تـپش ... بیشتر چکیده گل گاوزبان اروپایی با نام انگلیسیBorage از خانواده‌یBoraginaceae با نام علمیBorago officinlis L. است. این گیاه از دیرباز در طب سنتی ایران به عنوان آرام‌بخش، مـرهم بافت‌های مخاطی، خلـط آور، کـاهش‌دهنـده تـپش قلـب، تقویت‌کننده و ضد سـرماخوردگی، مـورد اسـتفاده قـرار گرفته است. همچنین عصاره گل گاوزبان خاصیت ضد التهابی و ضد افسـردگی دارد. به منظور بررسی تأثیر نهاده‌های تغذیه‌ای اکولوژیک بر برخی خصویات گاوزبان اروپایی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1400-1399 در روستای فهلیان، شهرستان نورآباد، از توابع استان فارس اجرا گردید. عامل اول شامل کود کمپوست (کاه و کلش برنج+کود گوسفندی) در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و عامل دوم شامل کودهای زیستی در چهار سطح (شاهد، قارچ میکوریزا Funneliformis moseae، باکتریBacillus subtilis و قارچ میکوریزا+باکتری) بود.صفات مورد مطالعه شامل عناصرغذایی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن و روی)، صفات فیتوشیمیایی (میزان فنل، فلاونوئید، آنتوسیانین و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی) و در نهایت عملکرد گل بود. اثرکمپوست و کودهای زیستی مورد تحقیق بر کلیه صفات مورد مطاله معنی‌دار بود. برهمکنش این دو فاکتور بر میزان آهن و روی برگ، فنل، فلاونوئید، فعالیت آنتی‌اکسیدانی معنی‌دار نبود ولی بر صفات نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آنتوسیانین و عملکرد گل معنی‌دار شد. نتایج به دست آمده بیانگر افزایش معنی‌دار میزان آهن، روی، فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گل گاوزبان اروپایی با افزایش سطوح کمپوست از 0 به 10 تن در هکتار بود و در بین سطوح کود زیستی بیشترین میزان این صفات از تیمار تلفیقی کودهای زیستی میکوریزایی و باکتریایی حاصل شد. بیشترین میزان نیتروژن (54/1 درصد)، فسفر (46/0 درصد)، پتاسیم (48/2 درصد)، آنتوسیانین (49/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک گل) و صفت کلیدی عملکرد گل (60/65 گرم در متر مربع) نیز در زمان کاربرد 10 تن کمپوست در هکتار و کاربرد تلفیقی قارچ مایکوریزا و باکتریهای باسیلوس سابتیلیس و کمترین میزان نیز از تیمار شاهد بدون کاربرد کمپوست و کودهای زیستی حاصل شد. طبق نتایج، گرچه منابع کودی ارگانیک و زیستی هر دو در تولیدگل گاوزبان اروپایی منجر به بهبود صفات مورد بررسی گردید اما، کاربرد تلفیقی کمپوست و کودهای زیستی (10 تن کمپوست در هکتار و تلفیق دو کود زیستی میکوریزایی و باکتریایی)، تأثیر و کارآیی بیشتری در افزایش این صفات به خصوص صفت کلیدی عملکرد گل داشت. بنابراین با توجه به اثرات مخرب کودهای شیمیایی و همچنین آثار مطلوب مشاهده شده از کودهای زیستی و آلی به‌منظورگسترش کشاورزی پایدار، مصرف کودهای زیستی و آلی به‌‌‌منظور توسعه کشت گل گاوزبان اروپایی توصیه می‌شود.

مشاهده مقاله

اثرات ترکیبی آمینوکلات سیلیسیم و فسفر بر شاخص های فتوسنتزی و خصوصیات کمی و کیفی توت فرنگی رقم پاروس (Fragaria ananassa cv. Paros) در کشت خاکی گلخانه ای

ادریس شعبانی؛ شهره زیودار؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ عباس دانایی فر؛ مهران داودی ارشد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48281.2225

چکیده

یکی از مشکلات عمده در خاک‌های آهکی ایران کمبود فسفر می‌باشد. همچنین میزان غلظت فسفر محلول خاک و قابلیت دسترسی آن برای گیاه، بسیار کم است. با توجه به کمبود منابع فسفره در جهان و استفاده بی‌رویه از آن، ... بیشتر یکی از مشکلات عمده در خاک‌های آهکی ایران کمبود فسفر می‌باشد. همچنین میزان غلظت فسفر محلول خاک و قابلیت دسترسی آن برای گیاه، بسیار کم است. با توجه به کمبود منابع فسفره در جهان و استفاده بی‌رویه از آن، انجام مطالعات مرتبط با کودهای شیمیایی به ویژه کودهای فسفره در محصولات زراعی و گلخانه‌ای امری ضرروری به نظر می‌رسد. از طرفی با کمبود سیلیسیم ورود فسفات غیر‌آلی به ساختمان ترکیبات حاوی فسفر مانند ATP، ADP و قندهای دارای فسفات کاهش می‌یابد. سیلیسیم سبب افزایش مقاومت به تنش‌های زنده و غیر زنده، بهبود عدم توازن مواد غذایی، افزایش جذب نور و فتوسنتز، افزایش شاخص‌های رشدی، عملکردی و کیفی محصولات، ارتقاء بهره‌وری آب و ترسیب زیستی دی اکسیدکربن اتمسفر می‌گردد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر محلول پاشی آمینوکلات سیلیسیم (Si) بر جذب فسفر (P) و خصوصیات کمی و کیفی میوه توت فرنگی در کشت گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در شهرستان ایذه استان خوزستان در زمستان 1401 تا بهار 1402 اجرا گردید. تیمارهای این آزمایش شامل سطوح مختلف کود فسفره منوپتاسیم فسفات (0، 5/7، 15 و 30 کیلوگرم در هکتار، در کرت های اصلی) و سه سطح محلول پاشی آمینوکلات سیلیسیم (0، 2 و 4 میلی‌لیتر بر لیتر، در کرت های فرعی) بودند. رقم توت‌فرنگی مورد استفاده در این آزمایش از نوع پاروس بود. بوته‌ها در طول فصل رشد به‌صورت هر ده روز یکبار با غلظت‌های مختلف فسفر از منبع منوپتاسیم فسفات به صورت کود آبیاری تغذیه شدند. همچنین محلول‌پاشی آمینو‌کلات سیلیسیم به صورت هر دو هفته یکبار به صورت کاربرد برگی بر بوته‌های مورد نظر در هر پلات آزمایشی اعمال گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد 15 کیلوگرم در هکتار کود فسفره همراه با غلظت 2 میلی‌لیتر در لیتر آمینوکلات سیلیسیم (P3Si2) دارای بیش‌ترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل بود و به‌ترتیب سبب افزایش 30/42، 42/42 و 35/42 درصدی کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل نسبت به تیمار شاهد (P1Si1) شدند. بر اساس نتایج مقایسات میانگین در سطح 15 کیلوگرم در هکتار فسفر با افزایش غلظت آمینوکلات سیلیسیم تا سطح 2 میلی‌لیتر در لیتر غلظت فسفر کل گیاه افزایش معنی داری یافت ولی مجدداً در سطح 4 میلی‌لیتر در لیتر کاهش یافت، به‌گونه‌ای که بالاترین غلظت فسفر کل گیاه (98/0 درصد) در سطح 15 کیلوگرم در هکتار فسفر و غلظت 2 میلی‌لیتر در لیتر آمینوکلات سیلیسیم به‌دست آمد. بر اساس نتایج مقایسات میانگین، بالاترین میزان وزن کل میوه (93/599 گرم) در تیمار 15 کیلوگرم در هکتار فسفر و سطح 4 میلی‌لیتر در لیتر آمینوکلات سیلیسیم (P3Si3) و تیمار 15 کیلوگرم در هکتار فسفر و سطح 2 میلی‌لیتر در لیتر آمینوکلات سیلیسیم (P3Si2) (43/597 گرم) مشاهده گردید. تیمار P3Si2 و P3Si3 در قیاس با تیمار شاهد (P1Si1) به‌ترتیب سبب افزایش 62/67 و 33/68 درصدی وزن کل میوه‌های توت‌فرنگی گردید. نتایج اثرات متقابل نشان داد که با افزایش غلظت فسفر تا سطح 15 کیلوگرم در هکتار درصد ماده خشک میوه در سطوح 2 و 4 میلی‌لیتر در لیتر آمینوکلات سیلیسیم افزایش و مجدداً کاهش یافت. بیش‌ترین درصد ماده خشک میوه (38/7 درصد) در تیمار P3Si2 مشاهده گردید که اختلاف معنی‌داری با تیمار P3Si3 (97/6) نشان نداد. با توجه با نتایج حاصل، استفاده از غلظت 2 میلی‌لیتر در آمینوکلات سیلیسیم و سطح 15 کیلوگرم در هکتار منوپتاسیم فسفات جهت حصول حداکثر رشد، عملکرد و کیفیت میوه‌های توت‌فرنگی توصیه می‌شود.

مشاهده مقاله

تأثیر منابع کود فسفره بر بهبود جذب عناصر غذایی و کارایی مصرف فسفر در سویا (Glycine max L.)

صائب جلال پور؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ راضیه کرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48406.2231

چکیده

چکیده دانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع مهم تأمین انرژی لازم جوامع انسانی به شمار می‌روند. از آنجا که بخش زیادی از روغن مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود، کشت دانه‌های روغنی از جمله سویا و مدیریت صحیح ... بیشتر چکیده دانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع مهم تأمین انرژی لازم جوامع انسانی به شمار می‌روند. از آنجا که بخش زیادی از روغن مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود، کشت دانه‌های روغنی از جمله سویا و مدیریت صحیح آنها در جهت افزایش عملکرد، اهمیت بسیار زیادی دارد. فسفر، دومین عنصر محدودکننده رشد گیاهان پس از نیتروژن محسوب می‌شود و سالانه مقادیر زیادی از فسفر موجود در کودهای شیمیایی بعد از ورود به خاک به فرم نامحلول درآمده و از دسترس گیاه خارج می-شود. از جمله راه‌های عملی برای استفاده از فسفر تجمع یافته در اراضی، به کارگیری کودهای زیستی فسفره می‌باشد. این مطالعه جهت ارزیابی اثر قارچ مایکوریزا، تلقیح کود زیستی فسفاته به‌رشد و مصرف کود شیمیایی فسفره در سویا رقم پارسا، در سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج واقع در دشت‌روم اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل اول شامل کود شیمیایی فسفره (سوپرفسفات تریپل) در چهار سطح: صفر، 60 ، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار و عامل دوم شامل کود زیستی فسفره در چهار سطح شاهد، کود زیستی فسفاته به‌رشد حاوی باکتری سودوموناس، قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae L.) و کاربرد توأم کود زیستی فسفاته به‌رشد و قارچ مایکوریزا می‌باشد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای اعمال شده بر شاخص سطح برگ معنی‌دار بود و مصرف 180 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی همراه تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا باعث افزایش 61/112 درصدی شاخص سطح برگ نسبت به شاهد شد. تلقیح با کود زیستی فسفره اثر افزایشی معنی‌داری بر غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی و دانه داشت. بیشترین غلظت عناصر غذایی اندام هوایی و دانه مربوط به تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا و کمترین نیز مربوط به شاهد بود. برهمکنش کود شیمیایی و زیستی فسفره بر عملکرد دانه معنی‌دار گردید. بالاترین عملکرد دانه (2085 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 180 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‌تریپل و تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا به دست آمد و کمترین عملکرد دانه (67/971 کیلوگرم در هکتار) در سطح صفر کود شیمیایی و تیمار شاهد کود زیستی مشاهده شد. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف کود شیمیایی کارآیی مصرف فسفر روند نزولی پیدا می‌کند. در سطح 60 کیلوگرم کود سوپرفسفات مصرفی، کاربرد کود زیستی فسفاته به‌رشد + مایکوریزا توانست افزایش معنی‌داری نسبت به سایر سطوح کود زیستی در این صفت ایجاد نماید و افزایش 17/38 درصدی نسبت به شاهد داشت. لذا در این پژوهش تلفیق کودهای زیستی فسفره شامل باکتری‌های حل کننده فسفات و قارج مایکوریزا باعث افزایش رشد رویشی و بهبود عملکرد دانه و عملکرد روغن و بهبود کارایی مصرف فسفر در سویا گردید. در حالی که با افزایش سطوح مصرف کودهای شیمیایی فسفره، کارآیی مصرف کودهای زیستی کاهش معنی‌داری پیدا کرد.

مشاهده مقاله

ارزیابی تنوع صفات ریخت‌شناسی توده‌های یونجه پاکلاغی (Lotus corniculatus L.) در استان خوزستان

زهرا سادات موسوی؛ فاطمه ناصرنخعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48468.2235

چکیده

یونجه پاکلاغی (Lotus corniculatus L.) از تیره Fabaceae یک لگوم علوفه‌ای متحمل به شوری است که از لحاظ ریخت‌شناسی بسیار متنوع می‌باشد و بیش‌ترین تنوع ژنتیکی این گیاه در حوزه مدیترانه است. دامنه پراکنش اکولوژیکی بسیار ... بیشتر یونجه پاکلاغی (Lotus corniculatus L.) از تیره Fabaceae یک لگوم علوفه‌ای متحمل به شوری است که از لحاظ ریخت‌شناسی بسیار متنوع می‌باشد و بیش‌ترین تنوع ژنتیکی این گیاه در حوزه مدیترانه است. دامنه پراکنش اکولوژیکی بسیار گسترده‌ای برای این گیاه گزارش گردیده است که همین موضوع سبب بروز صفات چندشکلی در آن شده است. با هدف بررسی تنوع ریخت‌شناسی این گیاه در استان خوزستان، جمع‌آوری 126 ژنوتیپ متعلق به 9 توده از رویشگاه‌های طبیعی آن (شامل اهواز، شیبان، ملاثانی، حمیدیه، سوسنگرد، کارون، جزیره مینو، هندیجان و شاوور) در بازه زمانی فروردین تا بهمن ماه 1402 انجام شد. چهارده صفت کیفی و چهار صفت کمی بر اساس دستورالعمل موسسه بین‌المللی ذخایر توارث (IBPGR) و نیز بررسی منابع، انتخاب، کدگذاری و ارزیابی شدند. صفات کیفی مورد بررسی شامل عادت رشدی، فرم رویشی، اندازه سه برگچه‌ نسبت به هم، شکل برگچه‌ها، کرک‌دار بودن برگچه‌‌ها، ضخامت برگچه‌ها، نوک برگچه‌ها، سفتی ساقه، شکل مقطعی ساقه، رنگ ساقه، کرک بر روی ساقه، رنگ جام گل، شکل دندانه کاسه گل و کرک کاسه گل، و صفات کمی طول دندانه نسبت به لوله کاسه گل، طول برگچه میانی، عرض برگچه میانی و ارتفاع گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. گروه‌بندی توده‌ها با استفاده از آنالیز خوشه‌بندی به روش Ward و ضریب اقلیدسی و تائید گروه‌بندی انجام شده به کمک آزمون تجزیه تابع تشخیص در نرم‌افزار SPSS و تجزیه به مولفه‌های اصلی در نرم‌افزار R انجام پذیرفت. مشاهدات حاصل از بررسی صفت فرم رویشی در توده‌های مورد مطالعه نشان داد که 10/88 درصد از ژنوتیپ‌ها به صورت علفی و 90/11 درصد به صورت چوبی بودند. همچنین 87/65 درصد ژنوتیپ‌ها عادت رشدی خیزان، 22/22 درصد آن‌ها به صورت راست یا برافراشته و 90/11 درصد آن‌ها به شبیه به حالت خوابیده یا گسترده مشاهده شدند. توده جزیره مینو بر اساس صفت فرم رویشی چوبی و عادت رشدی خوابیده یا گسترده متفاوت از سایر توده‌ها قرار گرفت. از طرف دیگر صفات یکسان بودن یا متفاوت بودن اندازه سه برگچه‌، نوک برگچه‌، شکل برگچه‌ها و رنگ جام گل دارای تنوع بالایی در درون توده‌ها بود به طوری که حتی بر روی یک گیاه نیز تنوع بالایی مشاهده گردید؛ اما تنوع صفات مذکور به طور پیوسته در بین توده‌های مختلف تکرار شده و هم‌پوشانی بسیار مشاهده شد؛ درحالی‌که سایر صفات مورد بررسی فاقد تنوع بودند. نتایج تجزیه واریانس ANOVA نشان داد که صفات کمی طول برگچه میانی، عرض برگچه میانی و ارتفاع گیاه در سطح 5 درصد معنی‌دار می‌باشند. همچنین آزمون دانکن توده‌های همگن را به خوبی شناسایی کرد و نشان داد که کدام توده‌ها از نظر صفات مورد بررسی مشابه یا متفاوت از یکدیگر می‌باشند. در هر دو تجزیه خوشه‌ای و تجزیه به مولفه‌های اصلی توده جزیره مینو به دلیل فرم رویشی و عادت رشدی در گروه جداگانه‌ای از سایر توده‌ها قرار گرفت. صحت گروه‌بندی انجام شده در تجزیه خوشه‌ای توسط تجزیه تابع تشخیص تائید گردید. نتایج این پژوهش می‌تواند در مدیریت نگهداری ژرم‌پلاسم توده جزیره مینو موثر باشد. همچنین نتایج نشان داد که برخی از توده‌ها علی‌رغم فاصله جغرافیایی در کنار یکدیگر قرار گرفتند که این موضوع می‌تواند گویای تاثیر شرایط اکولوژیکی بر ریخت‌شناسی باشد. بنابراین بهتر است که توده‌ها در شرایط کشت یکسان مورد ارزیابی قرار گیرند تا تأثیر شرایط رویشگاه حذف گردد.

مشاهده مقاله

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده