تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

تأثیر عوامل مختلف بر القای ریشه‌های مویین در سیر ایرانی

فاطمه مرادی؛ محبوبه زارع مهرجردی؛ کوروش وحدتی؛ طاهره حسنلو

دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 43-54

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.22526.1487

چکیده

سیر (Allium sativum) یکی از مهم‌ترین گیاهان صنعتی- داروئی می‌باشد که از خواص داروئی آن می‌توان به ویژگی کاهندگی فشار خون و کلسترول، مبارزه با بیماری‌های عفونی، جلوگیری از سرطان، ویژگی‌های ضد‌دیابتی، آنتی‌اکسیدانی ... بیشتر سیر (Allium sativum) یکی از مهم‌ترین گیاهان صنعتی- داروئی می‌باشد که از خواص داروئی آن می‌توان به ویژگی کاهندگی فشار خون و کلسترول، مبارزه با بیماری‌های عفونی، جلوگیری از سرطان، ویژگی‌های ضد‌دیابتی، آنتی‌اکسیدانی و ضد قارچی اشاره کرد. کشت ریشه مویین با استفاده ازAgrobactrium rhizogenes یکی از روش‌های کاربردی برای مطالعه مسیر بیوسنتز متابولیت‌های ثانویه می‌باشد.در این مطالعه القای ریشه مویین در سیر در دو آزمایش مجزا به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول اثر سویه باکتری(ATCC15834 و A4)، اکوتیپ (گرگان و رامهرمز)، محیط تلقیح (MS فقیر،MS حاوی 3 درصد ساکارز و MS حاوی 6 درصد ساکارز) و تراکمباکتری (OD600 6/0 تا 9/0 و 2/1 تا 5/1) مورد بررسی قرار گرفت و در آزمایش دوم اثر محیط هم‌کشتی (MS،MS حاوی استوسرینگون،B5 و B5 حاوی استوسرینگون) و زمان هم‌کشتی (24، 48 و 72 ساعت) ارزیابی شد.نتایج نشان داد سویه باکتری A4، محیط تلقیح MS حاوی 6 درصد ساکارز،OD600 6/0-9/0، محیط هم‌کشتی MS حاوی استوسرینگون و زمان هم‌کشتی 72 ساعت بالاترین درصد القای ریشه مویین را داشتند. ریشه‌های مویین حاصل با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز برای ژن rol Bمورد تأیید قرار گرفتند.نتایج این مطالعه می‌تواند برای القای ریشه مویین در سیر مورد استفاده قرار گرفته و در مطالعات بعدی در ارتباط با بیان ژن و درنهایت تولید متابولیت‌های ثانویه در این گیاه مفید واقع شود.

ارزیابی برخی ارقام گل داوودی باغچه‌ای (Chrysanthemum) با استفاده از صفات مورفولوژیک در شرایط بیرانشهر استان لرستان

شیرین تقی پور؛ عبداله احتشام نیا؛ حامد خدایاری؛ حسن مومیوند

دوره 42، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22802.1496

چکیده

گل داوودی از مهم‌ترین گیاهان زینتی است که علاوه بر گل بریدنی، به‌عنوان گیاه باغچه‌ای، گلدانی و دارویی در عرصه جهانی به‌شمار می‌رود. کاربردهای متعدد این گل در زندگی امروزی نیاز به یک برنامه اصلاحی ... بیشتر گل داوودی از مهم‌ترین گیاهان زینتی است که علاوه بر گل بریدنی، به‌عنوان گیاه باغچه‌ای، گلدانی و دارویی در عرصه جهانی به‌شمار می‌رود. کاربردهای متعدد این گل در زندگی امروزی نیاز به یک برنامه اصلاحی برای افزایش تولید را سبب شده است. تنوع ژنتیکی 15 رقم داوودی باغچه‌ای در سال 1395 بر اساس صفات ریخت‌شناختی و انتخاب ارقام مناسب جهت کاشت در زیبایی فضایسبز،میادینوپارک‌هادر قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در بیرانشهر، استان لرستان ارزیابی گردید. بر اساس تجزیه واریانس داده‌ها اکثر صفات مورد بررسی در ارقام دارای تفاوت معنی‌دار (01/0 (p≤ بودند. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین سطح برگ با عرض برگ، قطر دمبرگ و تعداد برگ همبستگی مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (99/0r=) بین تعداد گل در بوته و تعداد گلچه‌های زبانه‌ای وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل‌ها توانست هفت عامل را شناسایی کند که 89 درصد تغییرات میان صفات را توجیه نموند. تجزیه خوشه‌ای ارقام در فاصله اقلیدسی 68/26، به دو گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه اندازه برگ، تعداد گلچه‌زبانه، ارتفاع شاخه، تعداد انشعاب و تعداد گل در بوته مهم‌ترین صفات برای تشخیص تنوع ارقام داوودی بودند. با بکارگیری برخی از ارقام متعلق به کلاستر اول با ارتفاع کمتر و ارقام موجود در کلاستر دوم با تعداد برگ و گل بیشتر به‌عنوان والد می‌توان چرخه جدیدی از به‌نژادی گل داوودی را آغاز نمود.

ارزیابی تأخیر تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی و انتقال مجدّد مادۀ خشک در سه رقم کلزای زمستانه در استان مرکزی

معرفت مصطفوی‌راد؛ اکبر میر عبدالحق هزاوه ای

دوره 33، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 49-66

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات تأخیر در تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی سه رقم کلزای پاییزه، آزمایشی در دو سال زراعی 86-1385 و 1387–1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت کرت‌های خرد شده ... بیشتر به منظور ارزیابی اثرات تأخیر در تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی سه رقم کلزای پاییزه، آزمایشی در دو سال زراعی 86-1385 و 1387–1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایة بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. ارقام کلزا دارای سطوح V1 (اوکاپی) ، V2 (مودنا) و V3 (لیکورد) و تاریخ کاشت دارای سطوح D1(10 مهر)، D2(20 مهر)، D3(30 مهر) به ترتیب به عنوان فاکتور اصلی و فرعی بودند. کمترین میزان عملکرد دانه (1723 کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه (34/3 گرم)، تعداد دانه در خورجین (01/22)، تعداد خورجین در بوته (34/70)، ارتفاع بوته (8/110 سانتی متر)، تعداد شاخه های فرعی (92/2)، تعداد روز تا رسیدگی (79/244)، طول دورۀ رسیدگی (22/29)، درصد روغن دانه (5/45)، عملکرد روغن دانه (806 کیلوگرم در هکتار)، درصد پروتئین دانه (54/15)، شاخص برداشت (94/24 درصد)، عملکرد زیست توده (6673 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد تک بوته (99/2 گرم) و انتقال مجدّد مادۀ خشک (09/64 میلی گرم بر بوته) در تاریخ کاشت سوم (30 مهر ماه) به دست آمد. اثر متقابل بین سال × رقم بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه (05/0P<) و بر تعداد خورجین در بوته (01/0P<)معنی دار بود. همچنین اثر متقابل سال × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در بوته (01/0P<) معنی دار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم بر وزن هزار دانه (05/0P<)، تعداد خورجین در بوته، درصد پروتئین و شاخص برداشت (01/0P<) معنی دار بود. به علاوه اثر متقابل سال × رقم × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و ارتفاع بوته در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بدین ترتیب می توان نتیجه گیری کرد که بیشترین تفاوت عملکرد از سالی به سال دیگر ناشی از تغییر پذیری سالیانه محیط رشد می باشد. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار با وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین، تعداد خورجین در بوته، ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد روز تا رسیدگی و طول دورۀ رسیدگی، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد پروتئین، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، عملکرد تک بوته و انتقال مجدّد مادۀ خشک به استثنای تعداد روز تا شروع و خاتمه گلدهی داشت؛ ولی همبستگی عملکرد دانه با طول دورۀ گلدهی، منفی و معنی دار بود. تاخیر در تاریخ کاشت، عملکرد دانه را به سبب کاهش وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در بوته، کاهش داد. در این تحقیق رقم لیکورد عملکرد دانة (4213 کیلوگرم در هکتار) بیشتری نسبت به بقیة ارقام داشت که می‌تواند ناشی از تفاوت ژنتیکی ارقام در استفاده از منابع رشد در راستای افزایش عملکرد دانه در واحد سطح باشد. [1]- Okapi [2]- Modena [3]- Licord

اثر پرتو فرا بنفش بر کیفیت میوه و عمر انباری دو رقم سیب

رسول جلیلی مرندی؛ لطفعلی ناصری؛ رامین حاجی تقی لو؛ علی رضا خرسندی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 53-63

چکیده

دو رقم سیب (گلدندلیشس و رد دلیشس) برای ارزیابی کیفیت میوه و عمر انباری، به مدت 0، 20، 40 و 60 دقیقه تحت معرض اشعه UV-C (254 نانومتر) قرار گرفتند. صفات مورد ارزیابی شامل سفتی، مواد جامد قابل حل، pH، اسیدهای قابل تیتراسیون، ... بیشتر

ارزیابی تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک در پایه‌ بذری گلابی P.betulifolia

میترا میرعبدالباقی؛ حمید عبدالهی؛ سید مهیار طاووسی نائینی؛ علی رضایی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 53-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45717.2137

چکیده

در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب ... بیشتر در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب برگی عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، روی وآهن فعال وآهن آهن کل) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تحمل بهکلروز آهن ناشی از آهکی بودن خاک در مقادیر مختلف "شاخص قدرت کلرزه شدن" یا CPI خاک برای هردوپایه مورد بررسی اندازهگیری گردید. این آزمایش در قالب طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی به شکل گلدانی انجام گرفت. پایه P.betulifolia در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد)، به"شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک حساسیت کمتری نشان داد. روابط رگرسیونی منفی و معنیداری بین افزایش "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک و صفات مورد بررسی در پایه بتولیفولیا مشاهده نگردید. از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف میزان تحمل به آهک فعال خاک حتی تا محدوده 45% آهک (بابافت sandy loam وpH قلیایی) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی نظیر پتاسیم (25/. %)، کلسیم (63/. %)، منیزیم (83/. %)، روی (2/35ppm)، بور(76/3ppm)، مقدار کلروفیل برگ (23/42 برای ارزش SPAD و 748/. برای شاخص FV/FM) و صفات رشد نظیر عرض قطر تنه ( 97/3 میلی متر) در ارجحیت قرار داشت.

مقایسه خصوصیات زایشی و فیزیکوشیمیایی میوه چهار رقم خرمای قصب، زاهدی، پیارم و مجول در استان کرمان

بهاره دامن کشان؛ سید سمیح مرعشی؛ محمد اسعدی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 193-204

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.38361.1992

چکیده

در سال‌های اخیر سطح زیر کشت ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک، توسعه زیادی داشته است. برداشت، انبارداری و حمل‌ونقل با هزینه‌های کمتر، موجب رغبت کشاورزان به کشت و کار این ارقام شده است. آزمایشی در قالب ... بیشتر در سال‌های اخیر سطح زیر کشت ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک، توسعه زیادی داشته است. برداشت، انبارداری و حمل‌ونقل با هزینه‌های کمتر، موجب رغبت کشاورزان به کشت و کار این ارقام شده است. آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با چهار رقم (ارقام خرمای قصب، زاهدی، پیارم و مجول) در 3 تکرار به مدت 2 سال (1398-1396) در کلکسیون خرمای پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری واقع در شهرستان نرماشیر از استان کرمان انجام شد. در چهار رقم خرمای مورد مطالعه صفات مربوط به زمان باردهی و خصوصیات کمی و کیفی میوه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد رقم قصب نسبت به ارقام دیگر تعداد خوشه با خوشچه‌های بیشتری در سال تولید می‌کند. اما میوه‌نشینی (06/45 درصد) و میزان ریزش میوه (45/53 درصد) در این رقم نسبت به ارقام دیگر بالاتر است. رقم زاهدی بیشترین میوه‌نشینی (73/76 درصد)، کمترین ریزش میوه (69/22 درصد) و پارتنوکارپی (47/0 درصد) را نشان داد. بیشترین عملکرد خوشه (5/5547 گرم)، وزن میوه (77/13 گرم)، طول میوه (27/4 سانتی‌متر)، قطر میوه (22/2 سانتی‌متر)، حجم میوه (74/12 سانتی‌متر مکعب) در خرمای رقم مجول دیده شد. کمترین وزن هسته (8/0 گرم)، طول هسته (1/2 سانتی‌متر)، قطر هسته (79/0 سانتی‌متر) مربوط به رقم زاهدی بود. بالاترین نسبت گوشت به هسته (86/11) و بیشترین درصد گوشت میوه (21/92) در رقم مجول دیده شد. رقم مجول بیشترین (12/18 درصد) و رقم قصب کمترین میزان رطوبت میوه (96/10 درصد) را دارا بود. در رقم زاهدی بالاترین میزان قند کل (85/ 76 درصد)، قند احیاء (70/73 درصد) و مواد جامد محلول (85/77 درصد) به‌دست آمد. این نتایج بیانگر آن است که بین ارقام برتر خرمای خشک و نیمه‌خشک نیز به لحاظ صفات باردهی و مورفوفیزیولوژیک تفاوت‌های زیادی وجود دارد که بسته به اهداف کشت در هر منطقه باید کشت آن‌ها توسعه یابد.

ارزیابی اثر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های کنجد (Sesamum indicum L.) تحت رقابت علف‌های‌هرز

ثریا حقانیان؛ علیرضا یدوی؛ حمید رضا بلوچی؛ علی مرادی؛ یعقوب بهزادی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 195-210

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22805.1497

چکیده

چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل ... بیشتر چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل برهمکنش ژنوتیپ کنجد (بهبهان، یلووایت،tn -238 و tn-240) و علف‌ هرز (با دو سطح عاری وآلوده به علف‌ هرز) بود. نتایج نشان داد که تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، رقابت علف‌های هرز و ارقام کنجد بـر عملکـرد و اجـزای عملکرد معنی‌داری گردید. برهم‌کنش نیتروژن و رقم بر شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی‌دار شد. با افزایش نیتروژن مصرفی شاخص سطح برگ کنجد افزایش یافت ولی رقابت علف‌های هرز سبب کاهش 23 درصدی تعداد کپسول در بوته کنجد شد و وزن هزار دانه به میزان 5/7 درصد شد. بیشترین عملکرد دانه (06/158 گرم در مترمربع) از تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن و از رقم محلی بهبهان (38/ 151 گرم در مترمربع) حاصل شد. در مجموع کاربرد تیمار نیتروژن افزایش 31 درصدی عملکرد بیولوژیک را نسبت به تیمار شاهد سبب شد. رقابت علف‌های هرز به‌ترتیب کاهش 43 و24 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک کنجد را باعث شد. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق نشان داد که کشت رقم محلـی بهبهان با کاربرد تیمار 100 کیلوگرم نیتـروژن در شـرایط منطقه‌ای امیدیه، سبب افزایش عملکرد دانه خواهد شد.

بررسی اثر قارچ مایکوریزا آربسکولار و محلول پاشی ورمی واش بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه گازانیا در شرایط تنش خشکی

لیلا مرادی دستجردی؛ سپیده کلاته جاری؛ فواد فاتحی؛ مرضیه قنبری جهرمی

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 195-210

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.29791.1773

چکیده

به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا آربسکولار و محلول‌پاشی ورمی‌واش بر گیاه گازانیا در شرایط تنش خشکی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه عامل؛ مایکوریزا آربسکولار ... بیشتر به منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا آربسکولار و محلول‌پاشی ورمی‌واش بر گیاه گازانیا در شرایط تنش خشکی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه عامل؛ مایکوریزا آربسکولار در دو سطح (تلقیح با مایکوریزا و بدون تلقیح)، محلول‌پاشی ورمی‌واش در چهار سطح (0، 50، 100 و 200 پی‌پی‌ام) و تنش خشکی در سه سطح رطوبتی (آبیاری بر اساس 40، 70 و 100 درصد ظرفیت زراعی) در سه تکرار در گلخانه و آزمایشگاه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق شامل ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ، قطر و تعداد گل، وزن تر و خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید و مقدار عناصر نیتروژن، پتاسیم و فسفر در برگ بود. تنش خشکی سبب افزایش کربوهیدرات برگ شد. بیشترین مقدار کربوهیدرات برگ با 32/46 میلی‌گرم بر گرم در تیمار 40 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. مایکوریزا آربسکولار سبب افزایش تعداد و قطر گل و نیز تعداد و سطح برگ شد. محلول-پاشی ورمی‌واش بر قطر گل و تعداد گل، عناصر پر مصرف گیاه تأثیر معنی‌داری داشت. نتایج مقایسه میانگین اثر دوگانه ورمی‌واش در تنش خشکی نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته در تیمار ورمی‏واش 200 پی‏پی‏ام در آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی و کمترین مقدار آن در تیمار ورمی‏واش 50 پی‏پی‏ام تحت آبیاری 40 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد. کمترین مقدار کلروفیل a در تیمار آبی 40 درصد ظرفیت زراعی و عدم‏کاربرد قارچ مایکوریزا محاسبه گردید

تأثیر محلول‌پاشی برگی گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) بر سرمازدگی و کیفیت پس از برداشت گوجه‌فرنگی رقم نیوتون

لولاو زارعی؛ محمود کوشش صبا؛ یاور وفایی

دوره 43، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 199-212

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.27796.1681

چکیده

چکیدهگوجه‌فرنگی یکی از سبزی‌های مورد علاقه و پرمصرف در جهان است که میوه آنسرشارازمواد معدنی، ویتامین‌هاوترکیباتضد‌اکسایشیمی‌باشد، اما این محصول با خاستگاه گرمسیری به دمای پایین حساس است که محدودیت ... بیشتر چکیدهگوجه‌فرنگی یکی از سبزی‌های مورد علاقه و پرمصرف در جهان است که میوه آنسرشارازمواد معدنی، ویتامین‌هاوترکیباتضد‌اکسایشیمی‌باشد، اما این محصول با خاستگاه گرمسیری به دمای پایین حساس است که محدودیت جدی در عرضه پس از برداشت محصول دارد. در این آزمایش اثر تیمار دو هفته قبل از برداشت اسید گاما-آمینوبوتیریک در سه سطح (صفر، 5 و 10 میلی‌مولار) بر کیفیت پس از برداشت و سرمازدگی میوه گوجه‌فرنگی رقم نیوتون در سال 1396 در دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفت. برداشت میوه بعد از مرحله بلوغ فیزیولوژیک صورت گرفت. پس از برداشت میوه، طی دوره انبارداری (در دمای 4 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 95-90 درصد) در روزهای صفر، 5، 10، 15 و 20 برخی خصوصیات فیزیکی، زیست شیمیایی و صدمه سرمازدگی مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان سرمازدگی میوه شاهد در روز آخر 25 درصد مشاهده شد، در‌حالی‌که در تیمار اسید گاما-آمینوبوتیریک 10 میلی‌مولار 33/8 درصد بود. تیمار برگی اسید گاما-آمینوبوتیریک سبب کاهش از دست دادن وزن، حفظ سفتی و همچنین، حفظ ویتامین ث و اسیدیته قابل تیتراسیون نسبت به تیمار شاهد گردید. تیمار اسید گاما-آمینوبوتیریک سبب بهبود ویژگی‌های کیفی و افزایش رنگیزه لیکوپن در گوجه‌فرنگی نسبت به میوه‌های شاهد شد و خسارت سرمازدگی را به‌طور قابل توجهی کاهش داد.

اثر تنش شوری بر صفات ریخت‌شناختی و فیزیکوشیمیایی انار جهت گزینش ژنوتیپ‌ها و ارقام متحمل

سید رسول ضیاتبار احمدی؛ اسماعیل سیفی؛ فریال وارسته اکبرپور؛ وحید اکبرپور

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 199-211

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42780.2073

چکیده

این آزمایش در سال 1399 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. فاکتور اول ژنوتیپ و رقم انار در 15 سطح، شامل ... بیشتر این آزمایش در سال 1399 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. فاکتور اول ژنوتیپ و رقم انار در 15 سطح، شامل چهار ژنوتیپ وحشی (اینچه‌برون، علی‌آباد و کردکوی از استان گلستان و میانکاله از استان مازندران)، هشت رقم محلی (قند و ترش گلوگاه، شیرین، ترش و گل انار بهشهر، فرشته قرمز ساری، شیرین و ترش شیوند خوزستان)، دو رقم تجاری (یوسف خانی و ملس ممتاز ساوه) و یک رقم خارجی (واندرفول) و فاکتور دوم شوری آب آبیاری در سه سطح شاهد، 5/2 و 4/6 گرم در لیتر نمک کلرید سدیم بود. پس از ریشه‌زایی، استقرار و رشد کافی قلمه‌ها در گلدان، تنش شوری به مدت 10 هفته اعمال شد. سپس، صفات ریخت‌شناختی، فیزیکوشیمیایی و فیتوشیمیایی در ریشه، ساقه و برگ اندازه‌گیری گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بعد از اعمال تنش شوری در تمامی ژنوتیپ‌ها و ارقام شاخص‌های ریخت‌شناختی و فیزیکوشیمیایی مانند رشد طولی ساقه، قطر ساقه، تعداد انشعابات شاخه، تعداد کل برگ، طول ریشه، قطر ریشه، سطح برگ، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل، فنل کل و آنتوسیانین در مقایسه با نمونه شاهد کاهش و در مقابل برخی دیگر از صفات فیزیکوشیمیایی و فیتوشیمیایی مانند نشت یونی، درصد برگ‌های ریزش یافته، درصد برگ‌های نکروزه، آسیب‌دیدگی غشا سلولی، شاخص آسیب شوری و پرولین در مقایسه با شاهد افزایش یافت. همچنین واکنش ژنوتیپ‌ها از نظر قدرت تحمل به تنش شوری و شاخص‌های رشدی با یکدیگر متفاوت بود. بر اساس مجموع امتیازات حاصل از اندازه‌گیری صفات، برخی از ارقام متحمل، تعدادی نیمه‌متحمل و برخی دیگر حساس معرفی شدند. با افزایش تنش شوری میزان شاخص‌های ریخت‌شناختی، فیزیکوشیمیایی و فیتوشیمیایی در ارقام متحمل افزایش و در ارقام حساس کاهش یافت. همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده به جز وزن خشک ریشه معنی‌دار بود. در پایان آزمایش بر اساس مقایسه میانگین صفات ریخت‌شناختی، فیزیکوشیمیایی و فیتوشیمیایی اندازه‌گیری شده و پس از رتبه‌بندی و استانداردسازی، رقم واندرفول متحمل‌ترین رقم تشخیص داده شد. این رقم توانست شوری 4/6 گرم در لیتر کلرید سدیم (8 دسی‌زیمنس بر متر) را به خوبی تحمل کند و در مقابل رقم شیرین بهشهر به عنوان حساس‌ترین رقم به تنش شوری شناسایی شد. پس از رقم واندرفول، ارقام فرشته قرمز و ملس ساوه، و یوسف‌خانی ساوه به عنوان ارقام متحمل در رتبه‌های بعدی بودند. ارقام ترش گلوگاه، ترش شیوند، وحشی اینچه‌برون، شیرین شیوند، قند گلوگاه، وحشی میانکاله، به عنوان ارقام نیمه‌متحمل و وحشی علی‌آباد، ترش بهشهر، گل‌انار بهشهر، وحشی کردکوی و شیرین بهشهر به عنوان ارقام حساس به تنش شوری شناسایی شدند.

تاثیر بیوچار بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیکی تلخون تحت تنش شوری (Artemisia dracunculus L.)

مهدیه صفوی؛ مائده محمدزاده؛ لمیا وجودی مهربانی

دوره 47، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 229-244

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47046.2173

چکیده

تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این گیاه به‌دلیل وجود اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، اسیدهای فنلی، ... بیشتر تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این گیاه به‌دلیل وجود اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، اسیدهای فنلی، کومارین، و الکالوئیدها می‌باشد. تنش شوری به یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی تبدیل شده، که موجب کاهش‌ عملکرد گیاهان می‌شود. لذا، یافتن راهکارهایی که موجب غلبه یا کاهش اثرات تنش شوری بر گیاه بشود حائز اهمیت می‌باشد. به‌منظور بررسی تاثیر تنش شوری کلریدسدیم (صفر، 75 و 150 میلی‌مولار) و کاربرد خاکی بیوچار (صفر، 7 و 14 درصد حجمی)، بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک تلخون، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در طی سال‌های 1401 انجام شد. ارتفاع گیاه، وزن‌خشک بخش هوایی، محتوای کلروفیل a، پراکسید هیدروژن، مالون‌ دی‌آلدئید، پرولین، سدیم و پتاسیم تحت تأثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. تیمارهای بدون تنش شوری و تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار، موجب افزایش ارتفاع و وزن‌خشک بخش هوایی گیاه شد. بیشترین محتوای کلروفیل a در تیمار بدون تنش شوری با هر دو سطح بیوچار و تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد. تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم در شرایط عدم کاربرد بیوچار، موجب افزایش محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دی‌آلدئید و سدیم ( 35 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) شد. بالاترین محتوای پرولین در تیمارهای تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با هر دو سطح کاربرد بیوچار و عدم کاربرد آن مشاهده شد. بالاترین محتوای پتاسیم در تیمار بدون تنش شوری با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد که نشان‌دهنده افزایش 71 درصدی نسبت‌ به شاهد بود. نسبت پتاسیم به سدیم تحت تاثیر اثر اصلی بیوچار قرار گرفت و کاربرد 7 و 14% بیوچار باعث افزایش نسبت پتاسیم به سدیم گیاه شد. اثرات اصلی تنش شوری و بیوچار محتوای آب نسبی برگ، محتوای اسانس، کلروفیل b و کارتنوئید گیاه را تحت تأثیر قرار داد. اثر اصلی تیمارهای 7 و 14% بیوچار، محتوای کلروفیل b را نسبت ‌به شاهد افزایش داد. کاربرد 14% بیوچار موجب افزایش محتوای آب نسبی برگ (افزایش 17 درصدی نسبت‌به شاهد)، و کاروتنوئید، شد. با افزایش تنش شوری به 150 میلی‌مولار از محتوای آب نسبی برگ به میزان 22 درصد نسبت‌به شاهد کاسته شد و بالاترین محتوای نسبی آب برگ در شاهد مشاهده شد. هر دو تیمار تنش شوری 75 و 150 میلی‌مولار موجب افزایش محتوای کاروتنوئید شد. بیشترین محتوای اسانس در تیمار 14% حجمی بیوچار مشاهده شد که نشان‌دهنده افزایش 76 درصدی نسبت‌به شاهد بود. اثر اصلی تنش شوری 75 میلی‌مولار موجب افزایش محتوای اسانس شد. 18 جزء در اسانس تلخون شناسایی شد. استراگول (8/90-3/84 %) جزء غالب اسانس در تلخون بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% بیوچار حاصل شد. دومین جزء ازنظر فراوانی dl-limonene (02/3-05/1 %) بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار با کاربرد 7% حجمی بیوچار مشاهده شد. نتایج حاصل از بررسی حاضر نشان داد که تنش شوری 150 میلی‌مولار تاثیر منفی بر صفات رشدی و فیزیولوژیک تلخون داشت اما کاربرد بیوچار به میزان 14% موجب بهبود صفات رشدی، فیزیولوژیک و افزایش جزء غالب اسانس تحت تنش شوری شد.

ارزیابی تجمع نیترات و نیتریت در سبزی‌های تولیدشده در مناطق مختلف اهواز

ناصر عالم زاده انصاری؛ داریوش شریف منش؛ صادق موسوی فرد

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 333-344

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26457.1626

چکیده

چکیدهسبزی‌ها نقش مهمی در سلامتی جامعه دارند. یکی از مشکلات موجود در سبزی‌ها مقدار بالای نیترات آن‌ها در فصل سرد است.جهت شناخت مقدار نیترات و نیتریت سبزی‌های تولیدی در اهواز آزمایشیدر قالب طرح کرت‌های ... بیشتر چکیدهسبزی‌ها نقش مهمی در سلامتی جامعه دارند. یکی از مشکلات موجود در سبزی‌ها مقدار بالای نیترات آن‌ها در فصل سرد است.جهت شناخت مقدار نیترات و نیتریت سبزی‌های تولیدی در اهواز آزمایشیدر قالب طرح کرت‌های دوبار خردشدهبه شکل کاملاً تصادفی در گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. دراین طرح تاریخ برداشت (اول (16 بهمن 1394، دوم (14 اسفند 1394) و سوم (19 فروردین 1395)) بود. در این آزمایشتاریخ برداشت به‌عنوان فاکتور اصلی و 9 گونه سبزی(گشنیز، جعفری، نعناع، شنبلیله، برگ چغندر، اسفناج، تره، شوید و شاهی)به‌عنوان فاکتور فرعی و سه منطقه تولید در اهواز به‌عنوان فاکتور فرعی فرعی تعیین و از هر منطقه، سه مزرعه انتخاب شد. اطلاعات به‌دست آمده با کمک نرم‌افزار SAS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که مقدار نیترات و نیتریت سبزی‌های تولیدی در مناطق مختلف اهواز با توجه به منطقه، تاریخ برداشت و نوع سبزی متفاوت بود. بیش‌ترین میزان نیترات در فصل اول، در منطقه جنوب اهواز، و در سبزی جعفری و کم‌ترین میزان نیترات در فصل سوم در منطقه شمال اهواز و در سبزی شاهی وجود داشت. همچنین بیش‌ترین میزان نیتریت در تیمار فصل اول، منطقه غرب اهواز و در سبزی نعناع؛ و کم‌ترین آن در فصل دوم، در منطقه شمال اهواز؛ و در سبزی چغندر برگی مشاهده شد. مقدار نیترات و نیتریت گونه‌های مورد بررسی در هر سه منطقهٔ اهواز طی فصول سرد حاوی مقدار بسیار کم‌تر از حدود استاندارد کشورهای اروپایی بودند. بنابراین می‌توان گفت کیفیت سبزی‌های تولیدشده در اهواز از نظر میزان نیترات و نیتریت از کیفیت خوبی برخودار است.

اثر ماده جهش‌زای اتیل متان سولفونات (EMS) بر رز ایرانی (Rosa persica Michx) جهت ایجاد تنوع مورفولوژیک

محمد مهدی مهرابی؛ مینا تقی زاده؛ موسی سلگی

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 335-346

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40690.2031

چکیده

افزایش تنوع ژنتیکی از اهداف اساسی در بهنژادی گیاهان میباشد. با توجه به مقاومت رز ایرانی در برابر خشکی، این گونه بومی میتواند منبع ژنتیکی مفیدی جهت برنامههای اصلاحی بهویژه اصلاح از طریق جهش ... بیشتر افزایش تنوع ژنتیکی از اهداف اساسی در بهنژادی گیاهان میباشد. با توجه به مقاومت رز ایرانی در برابر خشکی، این گونه بومی میتواند منبع ژنتیکی مفیدی جهت برنامههای اصلاحی بهویژه اصلاح از طریق جهش میباشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر ماده جهشزای اتیل متان سولفونات (EMS) بر ویژگیهای جوانهزنی بذر و ویژگیهای دانهال در رُز ایرانی بود که در طی دو آزمایش جداگانه در دانشگاه اراک در سال 1398 اجرا شد. در آزمایش اول تأثیر غلظتهای صفر، 2/0 و 3/0 درصد EMS در زمانهای 4، 8 و 12 ساعت بر ویژگیهای جوانهزنی بذر و در آزمایش دوم غلظتهای صفر، 2/0 و 3/0 درصد EMS در زمانهای 4 و 8 ساعت بر ویژگیهای جوانههای زایشی مورد بررسی قرار گرفت. ویژگیهای جوانهزنی بذر شامل درصد و سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه بذر، شاخص میزان جوانهزنی، طول گیاهچه، تعداد و طول برگ، طول ساقه و ریشه و قطر جوانه گل، میزان بازشدگی گلها، تعداد جوانههای نکروز شده و تعداد بذر تشکیل شده در هر هیپ ارزیابی شد. نتایج نشان داد افزایش غلظت EMS و زمان تیمار، سبب کاهش بیشتر شاخصهای جوانهزنی بذر شد. در تیمار 3/0 درصد EMS بهمدت هشت ساعت بر بذر، درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص میزان جوانهزنی و جوانهزنی روزانه به صفر رسید. نتایج آزمایش دوم نشان داد، در غلظت 2/0 و 3/0 درصد EMS و در زمان چهار ساعت، طول برگ و طول گیاهچه بلندتر بود. با افزایش غلظت و زمان اعمال EMS، کاهش تعداد بذر در هر هیپ و افزایش تعداد جوانههای نکروز مشاهده شد. بهمنظور موفقیت در یک برنامه بهنژادی به کمک روش‌های جهشزا باید ابتدا غلظت و زمان مناسب مشخص شود. برای تعیین بهترین غلظت مواد جهشزا، میزان غلظت نباید بهحدی زیاد باشد که گیاهان را از بین ببرد و غلظت کاربردی باید به میزانی انتخاب شود که فراوانی وقوع جهش بهاندازه کافی رخ دهد. به این دلیل که تیمار بذرها با 3/0 درصد EMS بهمدت چهار ساعت دارای شاخص‌های جوانهزنی بهتری نسبت به سایر تیمارها نشان داد، از اینرو جهت ایجاد جهش در بذر این تیمار انتخاب شد. همچنین کاربرد غلظت 2/0 درصد EMS بهمدت چهار ساعت بر جوانههای زایشی دارای اثرات سوء کمتری بر رشد و باز شدن جوانههای زایشی نسبت به سایر تیمارها داشت و بنابراین جهت القای جهش و ایجاد تنوع در رُز ایرانی این تیمار مناسب میباشد.

ارزیابی سازگاری و پایداری لاین‌های جهش‌یافته کلزای زمستانه در مناطق سرد و نیمه سردسیر ایران به روش GGE بای پلات

مهرزاد احمدی؛ منصور امیدی؛ بهرام علیزاده؛ علی اکبر شاه نجات بوشهری

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 345-347

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.33627.1912

چکیده

چکیدهاین پژوهش به منظور بررسی پایداری و سازگاری عملکرد دانه و شناسایی ژنوتیپ‌های پرمحصول کلزا در ایستگاه‌های تحقیقاتی مناطق سرد و نیمه سردسیر شامل کرج، زرقان، اصفهان و کرمانشاه انجام گرفت. در این بررسی ... بیشتر چکیدهاین پژوهش به منظور بررسی پایداری و سازگاری عملکرد دانه و شناسایی ژنوتیپ‌های پرمحصول کلزا در ایستگاه‌های تحقیقاتی مناطق سرد و نیمه سردسیر شامل کرج، زرقان، اصفهان و کرمانشاه انجام گرفت. در این بررسی تعداد 16 لاین جهش‌یافته کلزا به همراه والدین آن‌ها و سه رقم تجاری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی (1396-1394) در کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه مرکب (دو سال و چهار مکان) نشان داد که اثرات ساده سال و ژنوتیپ، اثر متقابل سال در مکان، ژنوتیپ در مکان و اثر متقابل سال در مکان در ژنوتیپ برای عملکرد دانه از نظر آماری معنی‌دار بود. بیشترین وکمترین عملکرد دانه به‌ترتیب مربوط به کرمانشاه با 4016 کیلوگرم در هکتار و زرقان با 2886 کیلوگرم در هکتار بوده و لاین T-900-4 با متوسط عملکرد دانه 3840 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را در بین ارقام و لاین‌ها مورد بررسی داشت. برای مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ در محیط از روش GGE بای پلات استفاده شد. بر اساس نمودار چند ضلعی مربوط به ژنوتیپ‌ها، لاین‌های، Z-800-6، Z-900-7، Okapi و Z-800-3 به ترتیب در کرج، زرقان، کرمانشاه و اصفهان بیشترین عملکرد را تولید نمودند. هم‌چنین براساس نمودار ژنوتیپ ایده‌آل فرضی و نمودار بای پلات ژنوتیپ‌ها و محیط‌ها، لاین‌Z-900-7 باتوجه به معیار پایداری در روش GGE و مقایسه رتبه‌بندی عملکرد دانه، پایداری مطلوب‌تری را نشان داد و به‌عنوان ژنوتیپ برتر از لحاظ تولید دانه و نیز پایداری عملکرد شناسایی شد.

ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط لگوم‌های علوفه‌ای با گرامینه‌ها به‌عنوان کشت دوم در شالیزار

محمد ربیعی؛ فاطمه فرح دهر

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 363-374

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27838.1689

چکیده

چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی ... بیشتر چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی 1392-1391 و 1393-1392 در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص تریتیکاله، شبدر لاکی، ماشک علوفه‌ای و جو و کشت مخلوط تریتیکاله و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط تریتیکاله و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط جو و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 وکشت مخلوط جو و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 بودند. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی از نظر اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری وجود داشت. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که کشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای، با میانگین عملکرد 48844 و 15269 کیلوگرم در هکتار به‌‌ترتیب بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک را دارا بود. نسبت برابری زمین در اغلب تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از یک به‌دست‌آمد. تیمارکشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای با نسبت برابری زمین 31/1 و 54/1 به‎ترتیب برای علوفه تر و خشک نسبت به سایر نسبت‌های کشت از برتری قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود و به‌عنوان مناسب‌ترین الگوی کشت مخلوط در اراضی شالیزاری استان گیلان قابل توصیه می‌باشد.

کاهش آثار فیزیولوژیک تنش گرمایی آخر فصل رشد با مصرف بور در سه رقم کلزا

سید محمد مولی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی؛ علی قاطعی؛ نفیسه رنگزن

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 367-380

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43212.2091

چکیده

با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- ... بیشتر با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تاریخ‌های کاشت مورد بررسی شامل سه تاریخ کاشت (30 آبان (شاهد)، 20 آذر و 10 دی‌ماه) در کرت‌های اصلی، چهار سطح مصرف بور از منبع اسید بوریک (صفر، 4، 8 و 12 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی و ارقام کلزا ( (RGS (میان‌رس)، ظفر (میان‌رس) و صفار (زودرس)) در کرت‌های فرعی- فرعی بودند. نتایج پژوهش نشان داد، تاریخ کاشت و تنش گرمای آخر فصل اثر معنی‌دار بر اغلب صفات مورد بررسی داشت. اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار شد. این موضوع نشان‌دهنده تغییرپذیری قابل‌توجه ویژگی‌های رشد و عملکرد کلزا به تاریخ کاشت و مصرف بور در بین ارقام مختلف مورد بررسی بود. در این آزمایش هم‌چنین اثر بور بر صفاتی از جمله شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی آب برگ، نشت الکترولیت‌ها، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، معنی‌دار شد. اثر متقابل سه گانه نیز بر اغلب صفات مورد بررسی معنی‌دار شد. به طوری که با تأخیر در کاشت و به تبع آن افزایش دما و وقوع تنش گرمای آخر فصل در دوره‌های زایشی و حساس گیاه کلزا، موجب کاهش شاخص سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی برگ، نسبت سطح برگ، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید، در مقابل، اثر تنش گرمای آخر فصل، نشت الکترولیت‌ها از سلول‌های برگ و دمای سایه‌انداز گیاهی را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به رقم صفار در تاریخ کاشت 20 آذر با سطح بور 4 کیلوگرم در هکتار با میانگین 4590 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین میانگین شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و رقم صفار مشاهده شد. کاربرد بور به طور معنی‌داری شاخص‌ سطح برگ در هر سه رقم مورد بررسی کاهش داد که این نشان‌دهنده نیاز کمتر ارقام مورد بررسی در این آزمایش به مصرف بور بود. به طور کلی تنش گرمای آخر فصل، بسته به شدت آن موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک از جمله رطوبت نسبی برگ (RWC)، پایداری غشا و دمای سابه‌انداز گیاه شد و در نهایت عملکرد دانه را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتیپ گیاه، تحت تاثیر قرار داد. بر اساس نتایج بدست‌آمده می‌توان گفت که مصرف بور در مزارع کلزا مخصوصا در نواحی گرمسیری می‌تواند روشی موثر در مقابله با تنش گرمای آخر فصل در نظر گرفته شود و از کاهش عملکرد دانه و عملکرد روغن در واحد سطح جلوگیری نماید.

ارزیابی اثر تغذیه تلفیقی بر عملکرد کمی و درصد اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis)

محمدرضا میرزاجانی؛ مجید مجیدیان؛ غلامرضا محسن آبادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 469-482

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25695.1594

چکیده

چکیدهیکــی از نیازهــای مهــم در برنامه‌ریزی زراعی به‌منظور حصول عملکرد بالا و کیفیت مطلوب به‌ویژه در گیاهان دارویی ارزیابی سیســتم‌های مختلف تغذیه گیاه اســت. با روش صحیح افزایش حاصلخیزی خاک و تغذیه ... بیشتر چکیدهیکــی از نیازهــای مهــم در برنامه‌ریزی زراعی به‌منظور حصول عملکرد بالا و کیفیت مطلوب به‌ویژه در گیاهان دارویی ارزیابی سیســتم‌های مختلف تغذیه گیاه اســت. با روش صحیح افزایش حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه می‌توان ضمن حفظ محیط‌زیســت، کاهش فرســایش و حفظ تنوع‌زیستی، کارآیی نهاده‌ها را افزایش داد. این پژوهش با هدف ارتقای عملکرد کمی و کیفی گیاه بادرنجبویه با مصرف کودهای زیستی نظیر قارچ میکوریزا، کود فسفاته زیستی و ورمی‌کمپوست مورد بررسی قرار گرفت.آزمایش در بهار و تابستان 1395 در مزرعه تحت پوشش سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان واقع در بخش خشک‌بیجار از توابع شهرستان رشت اجرا شد. در این تحقیق آزمایش به‌صورت فاکتوریل سه عاملی شامل قارچ میکوریزا (M) در دو سطح (عدم تلقیح = M1 و تلقیح = M2)، عامل کود فسفات زیستی (p ) در سه سطح (صفر =p 1، 50 = p 2 و 100 = p 3 کیلوگرم در هکتار) و ورمی‌کمپوست (V) در سه سطح (صفر =V1 ، 5= V2 و 10 =V3 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با هجده تیمار و در سه تکرار انجام شد. همچنین، یک کرت به‌عنوان شاهد کود شیمیایی (مصرف کود شیمیایی اوره 90 کیلوگرم در هکتار، سوپر‌فسفات‌تریپل 90 کیلوگرم در هکتار و سولفات‌پتاسیم 90 کیلوگرم در هکتار) در هر تکرار قرار داده شد و مقایسه آن با تیمارهای میکوریزا، کود فسفات زیستی و ورمی‌کمپوست نیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در نظرگرفته شد. بر اساس نتایج این آزمایش، بیشترین، عملکرد برگ، درصد اسانس، عملکرد زیستی، کلروفیل کل و کاروتنوئید در تلقیح با میکوریزا حاصل شد. کود فسفات زیستی در تیمار 100 کیلوگرم در هکتار در کل صفات اندازه‌گیری شده بهترین نتیجه را داشت. همچنین، بهترین نتیجه در استفاده از 10 تن ورمی‌کمپوست در هکتار در عملکرد بیولوژیک (2/4808 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس (13/0) و کلروفیل کل (54/1 میلی‌گرم در گرم برگ تازه) به‌دست آمد. اثرات متقابل هم افزایی مثبت نیز روی برخی صفات مذکور مشاهده گردید که می‌توان به اثر متقابل بین تلقیح میکوریزا و فسفات زیستی بر عملکرد برگ، همچنین هم‌افزایی میکوریزا و ورمی‌کمپوست در شاخص عملکرد زیستی اشاره کرد. طبق نتایج حاصل از این پژوهش، تیمار تلقیح با میکوریزا، مصرف 100 کیلوگرم فسفات زیستی و 10 تن ورمی‌کمپوست درهکتار، می‌تواند شرایط مناسبی را جهت دستیابی به بیشترین عملکرد کمی (5290 کیلوگرم در هکتار) و کیفی (26/0 درصد اسانس) در گیاه بادرنجبویه در یک سیستم زراعی پایدار فراهم آورد.

اثر ورمی کمپوست و نیتروکسین بر ویژگی های رویشی و زایشی تمشک سیاه

رویا موسوی؛ ویدا چالوی؛ کامران قاسمی؛ مهدی حدادی نژاد

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 491-503

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.40821.2034

چکیده

تمشک سیاه گیاهی از جنس Rubus و از خانواده Rosaceae می‌باشد که امروزه به‌دلیل خواص غذایی و نقش در سلامت انسان‌ها، مورد توجه قرار گرفته‌است. یکی از روش‌ها برای افزایش خواص آن، کاربرد کودهای زیستی و آلی مانند ... بیشتر تمشک سیاه گیاهی از جنس Rubus و از خانواده Rosaceae می‌باشد که امروزه به‌دلیل خواص غذایی و نقش در سلامت انسان‌ها، مورد توجه قرار گرفته‌است. یکی از روش‌ها برای افزایش خواص آن، کاربرد کودهای زیستی و آلی مانند ورمی‌کمپوست و نیتروکسین می‌باشد. این کودها نه‌تنها سبب کاهش اثرات منفی کودهای شیمیایی، بلکه بهبود ویژگی‌های رویش و زایشی تمشک سیاه را به‌دنبال دارند. برای بررسی اثر نیتروکسین و ورمی‌کمپوست بر ویژگی‌های رویشی و زایشی تمشک سیاه، پژوهشی به‌صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح کاملاً تصادفی در 5 سطح ورمی‌کمپوست (صفر، 10، 20، 30 و 40 درصد حجمی) و دو سطح تلقیح و عدم تلقیح نیتروکسین به‌صورت گلدانی انجام گرفت. بسترهای کشت با مخلوط کردن سطوح مختلف ورمی‌کمپوست با خاک پایه در گلدان آماده شدند. سپس، نهال‌های یک‌ساله ریشه‌دار شده و یکنواخت انتخاب‌شده و ریشه گیاهان به‌مدت 10 دقیقه در محلول نیتروکسین قرار گرفت و سپس در گلدان کاشته شدند. نتایج نشان داد که در شاخه‌های بارده (Floricane) بیشترین تعداد جوانه (5/42 عدد در بوته)، تعداد خوشه (5/5 عدد در بوته)، وزن میوه (37/3 گرم در بوته) و کوتاه‌ترین دوره رسیدن در ورمی‌کمپوست 20 درصد تولید شدند و بیشترین وزن شفتچه (10/0 گرم) در ورمی‌کمپوست 30 درصد حجمی بدست آمد. همچنین بیشترین قطر گل (77/3 سانتی‌متر) در تیمار نیتروکسین همراه با ورمی‌کمپوست 30 درصد حجمی دیده شد. بیشترین طول میانگره (65/5 سانتی‌متر)، طول شاخه (55/2 متر) در تیمار نیتروکسین به تنهایی و بیشترین تعداد گره (67 عدد در بوته) در کاربرد نیتروکسین همراه با ورمی‌کمپوست 20 درصد حجمی به دست آمد. بیشترین قطر شاخه رویشی (8/2 سانتی‌متر) و سطح برگ (83/25 سانتی‌متر مربع) به ترتیب در تیمارهای ورمی‌کمپوست 20 و 10 درصد حجمی به‌تنهایی حاصل گردید. کاربرد ورمی‌کمپوست در سطح 20 تا 30 درصد حجمی می‌تواند بیشترین اثر را بر شاخه‌های بارده نشان دهد، در حالی‌که نیتروکسین به‌تنهایی یا به ‌همراه ورمی‌کمپوست اثرگذاری بیشتری در شاخه‌های رویشی دارد. به‌طور کلی می‌توان گفت که ورمی‌کمپوست در خاک موجب تحریک میکروارگانیسم‌های مفید و افزایش دسترسی به عناصر به‌ویژه نیتروژن و فسفر می‌شود و بهبود شرایط بستر را به‌دنبال دارد. همچنین این ترکیب آلی به‌دلیل دارا بودن اسید هیومیک، افزایش ظرفیت نگهداری عناصر غذایی و افزایش هورمون‌های تنظیم‌کننده رشد، باعث افزایش تجمع نیتروژن توسط گیاه شده و با افزایش نیتروژن فاکتورهای رشدی گیاه افزایش خواهد یافت. اگرچه غلظت‌های بالای ورمی کمپوست موجب افزایش غلظت نمک، افزایش عناصر سنگین و حضور ترکیبات سمی در گیاه می‌شود که کاهش رشد و عملکرد را به‌دنبال دارد. در این شرایط کاربرد نیتروکسین با تعدیل یا خنثی نمودن اثرات مضر تنش‌های پیرامون با تأمین بخشی از عناصر غذایی و جلوگیری از بهم خوردن توازن بین ترکیبات، ارزش تغذیه‌ای میوه را افزایش می‌دهند.

Effect of Elemental Sulphur on Calcium Uptake and Translocation in Maize Grown in a High pH soil of Malaysia

Mehdi Karimi؛ Rostam Yazdani-Biouki؛ Aminuddin Hussin Hussin؛ Mohd Khanif Yusof؛ Radziah Othman

دوره 43، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 497-506

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.31110.1826

چکیده

ABSTRACT Introduction:Acidification of high pH soils by elemental sulphur application is introduced for increasing plant nutrient availability and improving plant performance. The present study was aimed to elucidate the effect of elemental sulphur timing and application rates on soil Ca release, Ca concentration in maize and its relationship with maize ... بیشتر

مطالعه اثر مواد افزودنی بر کارایی علف‌کش‌های اتللو، تاپیک + گرانستار، توتال و آپیروس در کنترل یولاف و خردل وحشی به‌عنوان علف‌های هرز غالب گندم

عباس راهپیما؛ مهدی مدن دوست

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 503-514

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33688.1913

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی اثر مواد افزودنی بر کارایی علف‌کش‌ها در کنترل علف‌های هرز گندم آزمایشی در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه‌ای در شهرستان فسا به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی اثر مواد افزودنی بر کارایی علف‌کش‌ها در کنترل علف‌های هرز گندم آزمایشی در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه‌ای در شهرستان فسا به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل علف‌کش‌ها در چهار سطح مزوسولفورون+ یودوسولفورون+ دیفلوفنیکان (اتللو)، کلودینافوپ پروپارژیل (تاپیک) + تری بنورون متیل (گرانستار)، مت سولفورون متیل+ سولفوسولفورون (توتال) و سولفوسولفورون (آپیروس) در دزهای توصیه شده و ماده افزودنی در چهار سطح، سولفات آمونیم w/v%2، روغن گیاهی سویا v/v%25/1، مایع پاک‌کننده به‌عنوان سورفکتانت آنیونیv/v %5/0 و شاهد بدون ماده افزودنی بود. صفاتی از قبیل وزن خشک علف‌های هرز باریک برگ شامل یولاف (علف هرز غالب) به همراه خونی واش و چچم، علف‌های هرز پهن برگ شامل خردل وحشی (علف هرز غالب) به همراه شاه تره اندازه‌گیری شد. سایر صفات شامل تعداد سنبله در متر‌مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت گندم بود. نتایج این آزمایش نشان داد که از بین مواد افزودنی به کار رفته، سولفات آمونیم 2 درصد بیشترین تأثیر را در کاهش وزن خشک علفهای هرز باریک (05/34 درصد) و علف‌های هرز‌پهن برگ (57/31 درصد) داشت. علف‌کش‌‌های اتللو، تاپیک+ گرانستار و توتال کارایی مناسبی در عملکرد دانه گندم داشته ولی با هم اختلاف معنی‌داری نشان ندادند. نتایج اثر مصرف مواد افزودنی بر عملکرد دانه گندم نشان داد که ترکیب مواد افزودنی با علف‌کش، عملکرد دانه را به طور متوسط 73/607 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد بدون افزودنی افزایش داده است. در‌نهایت علف‌کش اتللو با مصرف ماده افزودنی سولفات آمونیوم 2 درصد بهترین تیمار این آزمایش معرفی شد.

نقش محلول‌پاشی دود مشتق شده از گیاه بر عملکرد و خصوصیات رشدی ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.)

آمنه اکبرزاده شرفی؛ سعید جلالی هنرمند؛ حمیدرضا چقازردی؛ محمد اقبال قبادی

دوره 46، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 523-537

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44408.2114

چکیده

نگرانی‌های مربوط به امنیت غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را به دلیل افزایش روزافزون جمعیت جهان با پیش‌بینی بیش از 6/9 میلیارد نفر تا سال 2050 الزامی کرده‌است. گزارش شده‌است که محتویات مختلف فیزیکو‌شیمیایی ... بیشتر نگرانی‌های مربوط به امنیت غذایی، افزایش تولید محصولات کشاورزی را به دلیل افزایش روزافزون جمعیت جهان با پیش‌بینی بیش از 6/9 میلیارد نفر تا سال 2050 الزامی کرده‌است. گزارش شده‌است که محتویات مختلف فیزیکو‌شیمیایی گیاهان توسط محلول دود حاصل از گیاه افزایش می‌یابد. ترکیبات زیستی فعال دود در آب محلول بوده و در غلظت‌های خیلی پایین پاسخ‌های فیزیولوژیک قابل توجهی را در گیاهان ایجاد می‌کنند. این ترکیبات را می‌توان در شکل عصاره آبی تحت عنوان دودآب، با طراحی دستگاهی بر مبنای پژوهش‌های پیشین در این زمینه مورداستفاده قرار داد. از طریق مطالعات مختلف ثابت شد‌ه‌است که فعالیت تقویت‌کننده دود به دلیل وجود ترکیب کاریکین (KARs) است. به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی برگی دودآب بر برخی از شاخص‌های رشد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، طی دو سال زراعی 1399-1398 و 1400-1399 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی(RCBD) با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل ارقام گندم آبی(میهن و سیروان) و محلول‌‌پاشی دود آب با غلظت یک لیتر در هکتار در مراحل فنولوژیک رشدی گندم در یازده سطح شامل عدم کاربرد (شاهد)، کاربرد در مراحل برجستگی دوگانه، تشکیل گره دوم، ظهور سنبله، گرده‌افشانی، برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم، برجستگی دوگانه + ظهور سنبله، برجستگی دوگانه + گرده‌افشانی، تشکیل گره دوم + ظهور سنبله، تشکیل گره دوم + گرده‌افشانی، ظهور سنبله + گرده‌افشانی بود. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، دانه در سنبله، وزن هزار دانه، طول پرشدن دانه و سرعت پرشدن دانه بود.نتایج این مطالعه نشان داد بیش‌ترین سرعت پرشدن دانه با محلول‌پاشی دود آب در مرحله‌ی تشکیل گره دوم با متوسط (38/1 میلی‌گرم در روز) در هر دو رقم میهن و سیروان بود و بیش‌ترین وزن هزار دانه با متوسط (93/ 48 گرم) در رقم مهین در محلول‌پاشی در مرحله‌ی ظهور سنبله بدست آمد، همچنین محلول‌‌پاشی در مرحله‌ی برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم بیش‌ترین شاخص برداشت با متوسط (79/45 درصد) و طول پرشدن دانه با متوسط (51/48 روز) که همگی در رقم میهن بود. محلول‌‌پاشی در مراحل برجستگی دوگانه + تشکیل گره دوم و گرده افشانی بیش‌ترین عملکرد دانه با متوسط (02/6 تن در هکتار) را موجب شد. بیش‌ترین تعداد دانه در سنبله با متوسط (83/55) و عملکرد بیولوژیک با متوسط (61/15 تن در هکتار) مربوط به محلول‌پاشی در مرحله‌‌ی برجستگی دوگانه + ظهور سنبله در رقم میهن بود. دودآب دارای پتانسیل لازم برای افزایش کمیت گندم می‌باشد. در صورت تأیید نتایج این پژوهش در تحقیقات دیگر، می‌توان استفاده از دودآب را به عنوان یک فناوری کاربردی و کم هزینه توصیه کرد.

بررسی تنوع صفات مرفولوژیکی و عملکردی برخی کلون‌های مرزه رشینگری در شرایط اقلیمی دزفول

قاسم اقلیما؛ جواد هادیان؛ علیرضا مطلبی آذر

دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 41-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.13442

چکیده

چکیده گیاه مرزه رشینگری متعلق به خانواده نعناعیان یکی از گونه‌های مرزه انحصاری ایران است که به دلیل داشتن کارواکرول در صنایع دارویی استفاده آن رو به گسترش می‌باشد. پس از غربالگری اولیه جمعیت‌های این ... بیشتر چکیده گیاه مرزه رشینگری متعلق به خانواده نعناعیان یکی از گونه‌های مرزه انحصاری ایران است که به دلیل داشتن کارواکرول در صنایع دارویی استفاده آن رو به گسترش می‌باشد. پس از غربالگری اولیه جمعیت‌های این گیاه، 58 ژنوتیپ که سازگاری مناسبی به شرایط مزرعه داشتند انتخاب و کلون گردیدند. به‌ منظور بررسی صفات مرفولوژیکی و عملکردی این کلون‌ها در شرایط اقلیمی دزفول، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات مرفولوژیکی و عملکرد ی کلون‌ها در سال دوم کشت و در مرحله گلدهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در بین 58 کلون از نظر تمامی صفات در سطح یک درصد اختلاف معنی‌داری وجود دارد. صفات ارتفاع بوته بین 83/27 تا 50/71 سانتی‌متر، وزن تر بوته بین 26/20 تا 71/289 گرم در بوته، وزن خشک گل و برگ بین 05/4 تا 83/62 گرم در بوته و عملکرد اسانس بین 07/0 تا 54/1 گرم در بوته در بین کلون‌ها متنوع بود. همبستگی مثبت معنی‌دار بین صفت وزن برگ و گل با صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، عرض برگ، سطح مقطع بوته، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه و عملکرد اسانس مشاهده شد. براساس نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، 58 کلون مرزه رشینگری در دو گروه اصلی قرار گرفتند. تجزیه به عامل‌ها نشان داد که سه عامل اول توانستند 62/70 درصد از کل واریانس را توجیه نمایند. کلون‌های Z28، Z19، K48، E7، H82، F14، G48 از نظر صفات وزن برگ و گل خشک و عملکرد اسانس در بین کلون‌ها، برتر بودند و برای کشت تجاری در منطقه دزفول توصیه می شوند.

کاربرد روش اسکار _ پی. سی.آر در تعیین جنسیت دانهال‌های بنه

بهنام اسفندیاری؛ غلامحسین داوری‌ نژاد؛ فرج الله شهریاری

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 45-51

چکیده

بنه گیاهی دو پایه می‌باشد که علاوه بر ارزش بالای تغذیه‌ای و دارویی، بدلیل داشتن صفات مطلوب یکی از مهمترین پایه‌های پسته اهلی محسوب می‌شود. با توجه به این‌که انتخاب به کمک نشانگر می‌تواند به علت طولانی ... بیشتر

بررسی تاثیر گونه‌های مختلف مایکوریزا بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس گیاه دارویی ریحانL. Ocimum basilicum

مریم ذوالفقاری؛ وحیده ناظری؛ فاطمه سفید کن؛ فرهاد رجالی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 47-56

چکیده

به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. رﯾﺤﺎن ﯾﮑﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎئیان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ، ادوﯾﻪای ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. قارچ‌های مایکوریزا از انواع کودهای زیستی بوده که از طریق همزیستی با گیاه میزبان و با افزایش جذب عناصر غذایی، تحریک و افزایش تولید هورمون‌های گیاهی، کاهش تاثیر منفی تنش‌های محیطی و افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، سبب بهبود در رشد و عملکرد گیاهان میزبان می‌شوند. در‌این آزمایش سه گونه قارچ مایکوریزا با تیمار شاهد(بدون مایکوریزا) مقایسه شدند. گیاهان ریحان در گلخانه و گلدان کشت و پس از مرحله‌ی گلدهی کامل برداشت شدند و شاخص‌های رشدی و میزان اسانس آن‌ها اندازهگیری و در تیمارهای مختلف مقایسه شدند. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که شاخص‌های رویشی مثل وزن و ارتفاع گیاه، تعداد برگ و انشعابات گیاه، وزن ریشه و میزان اسانس در تمام تیمارهای مایکوریزایی به طور معنی‌داری بیشتر از تیمار شاهد بود. در بین گونه‌های مختلف مایکوریزا، گونه Glomus mosseae و گونه G. intraradices به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر روی افزایش شاخص‌های رویشی و میزان اسانس داشته است. قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا با ‌ایجاد همزیستی بر روی ریشه گیاهان میزبان، سطح تماس ریشه با خاک را افزایش داده و با افزایش امکان جذب عناصر خصوصا عناصر غیر قابل دسترس برای ریشه، رشد رویشی گیاه افزایش می‌یابد. از طرفی قارچ‌های مایکوریزا متابولیسم ثانویه گیاه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث تغییر در میزان اسانس و عملکرد آن در گیاه میزبان می‌شوند.

نقش پوشش‌دهی خوشه و ترکیبات ضد تعرق بر کنترل عارضه خشکیدگی خوشه‌ی خرمای رقم مضافتی

اسماء شورآبادی؛ محمدحسین شمشیری؛ موسی نجفی‌نیا؛ سیدحسین میر‌دهقان

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 47-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12041

چکیده

عارضه خشکیدگی خوشه خرما ازمشکلات بزرگ تولیدکنندگان خرما در ایران می‌باشد. این عارضه موجب خشکیدگی میوه در مرحله تبدیل خلال به رطب می‌گردد. با توجه به این که بروز عارضه اغلب با افزایش ناگهانی دمای محیط ... بیشتر عارضه خشکیدگی خوشه خرما ازمشکلات بزرگ تولیدکنندگان خرما در ایران می‌باشد. این عارضه موجب خشکیدگی میوه در مرحله تبدیل خلال به رطب می‌گردد. با توجه به این که بروز عارضه اغلب با افزایش ناگهانی دمای محیط و افت رطوبت نسبی هوا همراه است، در این پژوهش با فرض این که تعرق شدید برگی یا تعرق میوه عامل بروز عارضه است، اثر ترکیبات ضد تعرق کیتوزان و کائولین به همراه استفاده از پوشش حصیری بر روی خوشه خرما طی دو سال (1391، 1392) در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت روی رقم"مضافتی"مورد بررسی قرار گرفت. در سال اول محلول‌پاشی میوه با کیتوزان (صفر و 1 درصد) به همراه پوشش‌دهی خوشه با پوشش حصیری (دارای پوشش و بدون پوشش) در 3 تکرار و در سال دوم، محلول‌پاشی برگی خرما با کائولین (صفر، 2 و 4 درصد) و پوشش‌دهی خوشه با پوشش حصیری (دارای پوشش و بدون پوشش) در 4 تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که در آزمایش اول کیتوزان تأثیری بر کاهش عارضه نداشت اگرچه تا حدی سبب افزایش وزن میوه، طول میوه و افزایش نسبت گوشت به هسته گردید. در آزمایش دوم، پوشش برگی کائولین سبب کاهش چشمگیر عارضه خشکیدگی گردید و بر ویژگی‌های کیفی میوه تأثیری مثبت داشت. در هر دو آزمایش استفاده از پوشش حصیری بر روی خوشه‌ها در کاهش عارضه مؤثر بود. نتایج آزمایش نشان داد تعرق برگی نقش مهم‌تری در مقایسه با تعرق از سطح میوه در بروز عارضه خشکیدگی خوشه خرما دارد.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده