تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا (Stevia rebaudiana)

راضیه تفنگ سازپور؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 183-194

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.29391.1762

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 96-۱۳۹5 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش، چهار مقدار محلول‌پاشی بور (صفر، 25، 50 و 75 پی‌پی‌ام) از منبع اسیدبوریک و سه مقدارمحلول‌پاشی پتاسیم (صفر، 10000 و 15000 پی‌پی‌ام) از منبع سولفات پتاسیم بودند. محلول‌پاشی‌ها به فاصله 50، 65 و 80 روز پس از کشت نشاها صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثرات متقابل محلول‌پاشی پتاسیم و بور از نظر صفات عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، درصد استویوزید برگ، درصد نیتروژن برگ، میزان پتاسیم و بور برگ اختلاف معنی‌داری ایجاد کرد به‌طوری‌که ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 50 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد ماده خشک (8/1495 کیلوگرم در هکتار) را ایجاد کرد که با ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور (2/1490 کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنی‌داری نداشت. هم‌چنین ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد برگ (68/1134 کیلوگرم در هکتار) و درصد استویوزید برگ (34/10 درصد) را ایجاد کرد. هم‌چنین کمترین عملکرد ماده خشک (73/1407 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد برگ (6/725 کیلوگرم در هکتار) درترکیب تیماری عدم محلول‌پاشی پتاسیم و 25 پی‌پی‌ام بور به‌دست آمد. با توجه به تأثیر مثبت محلول‌پاشی عناصر پتاسیم و بور در افزایش عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ و درصد استویوزید گیاه استویا تلفیقی از محلول‌پاشی عناصر پرمصرف و کم‌مصرف مانند پتاسیم و بور در افزایش عملکرد گیاه استویا در شرایط آب و هوایی اهواز مناسب به نظر می‌رسد.

اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و ریزمغذی آهن بر عملکرد و کیفیت علوفه ذرت (Zea mays L.)

هدی محمدی؛ غلامرضا حیدری؛ یوسف سهرابی

دوره 43، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 185-198

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27736.1678

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی اثر کودهای زیستی در تلفیق با کودهای شیمیایی وآهن بر عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت علوفه ذرت رقم متوسط رس MV500، آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی اثر کودهای زیستی در تلفیق با کودهای شیمیایی وآهن بر عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت علوفه ذرت رقم متوسط رس MV500، آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام شد. فاکتور اصلی آزمایش شامل سطوح مختلف کود نیتروژن:کود زیستی حامل باکتری Azorhizobium caulinodans، kgha-1150 کود اوره + کود زیستی Azorhizobium caulinodans،کود زیستی حامل باکتری‌های Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp ، کود زیستی حامل Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 150 اوره، بدون کود اوره، kgha-1 450 اوره،کود زیستی حامل Azorhizobium caulinodans+ kgha-1300 اوره، کود زیستی حاملBacillus Subtilis، Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 300 اوره و فاکتور فرعی کود آهن در دو سطح شامل kgha-1 10 لبیریل آهن و شاهد بدون کود آهن بود. نتایج نشان داد کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی همراه با آهن به افزایش درصد پروتئین خام و کاهش درصد الیاف نامحلول در شوینده خنثی واسیدی ذرت در مقایسه با کاربرد کودهای شیمیایی به تنهایی و عدم مصرف آهن منجر شد. بیشترین عملکرد علوفه خشک از کاربرد کود زیستی Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1300 اوره همراه با کود آهن و کمترین مقدار آن از تیمار شاهد بدون کود اوره و آهن حاصل گردید. نتایج این پژوهش نشان دادتأمین تلفیقی نیتروژن مورد‌نیاز ذرت از طریق کاربرد کود زیستی حامل باکتری‌هایBacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 300 اوره همراه با مصرف آهن به حصول بیشترین عملکرد و کیفیت علوفه منجر می‌شود.

تأثیر کاربرد سطوح مختلف کودهای زیستی، شیمیایی و دامی بر عناصر ماکرو و برخی صفات کمی کاکتوس علوفه‌ای (Opuntia ficus-indica L)

فاطمه فاطمی نیک؛ خسرو عزیزی؛ ثریا قاسمی؛ امیدعلی اکبرپور

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 185-198

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43071.2084

چکیده

در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد ... بیشتر در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی، شیمیایی و دامی به صورت جداگانه و تلفیقی بر برخی صفات کاکتوس علوفه‌ای، آزمایشی در سال‌های زراعی 1398 تا 1399 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 3 عاملی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان واقع در شهرستان خرم آباد انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود زیستی (قارچ مایکوریزا) در 2 سطح (مصرف و عدم مصرف مایکوریزا)؛ کود دامی (گاوی) در 4 سطح (0، 10، 20 و 30 تن در هکتار) و کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک (7/6 تن در هکتار) در تیمار استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی در مقایسه با تیمار شاهد (عدم استفاده از کود) با کمترین مقدار به‌دست آمد. تیمار مذکور مقدار عملکرد علوفه خشک را به میزان تقریبی 75 درصد نسبت به تیمار شاهد بهبود بخشید. بهترین نتایج پس از این تیمار در تیمارهای استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (56/6 تن در هکتار)، استفاده تلفیقی از 200 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (54/6 تن در هکتار) و استفاده تلفیقی از 200کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی (52/6 تن در هکتار) به‌دست آمد. صفات درصد کلسیم، درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد نیتروژن، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد در تیمارهای کاربرد تلفیقی کودهای دامی و نیتروژنه نتایج مطلوبی نشان دادند و کاربرد تلفیقی کود دامی و شیمیایی بر همه صفات آزمایش معنی‌دار گردید. نتایج نشان داد که اثر کاربرد کود زیستی مایکوریزا تنها بر میزان فسفر مؤثر بود و بر سایر صفات اندازه گیری شده تأثیر معنی‌داری نداشت.

اثر تعداد جوانه در بوته و شاخه برخصوصیات کمی وکیفی انگور رقم پرلت

عیسی ارجی؛ رحمان فیض؛ محمد گردکانه

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 321-332

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22517.1485

چکیده

چکیدهبه منظورتعیینتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر خصوصیات کمی و کیفی رقم پرلت آزمایشی با سهتیمار 42، 60 و72 جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه شامل4، 5 و 6 جوانهدر قالبفاکتوریل بر پایهبلوک‌های ... بیشتر چکیدهبه منظورتعیینتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر خصوصیات کمی و کیفی رقم پرلت آزمایشی با سهتیمار 42، 60 و72 جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه شامل4، 5 و 6 جوانهدر قالبفاکتوریل بر پایهبلوک‌های کاملتصادفیدرسهتکرار در سال زراعی 92-91 درباغات انگور مجتمع کشت و صنعت گره‌بان هرسینموردبررسیقرارگرفت. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد کهاثرتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه برعملکرد بوته، ضریب باروری، تعداد خوشه در بوته و وزن خوشه معنی‌دار بود. اثر متقابل تعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر صفت عملکرد در بوته نشان داد که بیشترین عملکرد بوته (حدود 12 کیلوگرم در بوته) در تیمار 60 جوانه‌ای و هرس بلند شش جوانه‌ای ثبت شد و کمترین عملکرد (حدود 6/6 کیلوگرم در بوته) در تیمار 42 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه مشاهده شد. بیشترین وزن خوشه حدود 250 گرم در تیمار 60 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه و کمترین وزن خوشه (182 گرم) در تیمار 72 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه به دست آمد. اثر متقابل تعداد جوانه در بوته و شدت هرس بر ضریب باروری دارای اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 1 درصد بود.به‌طور‌کلی حفظ تعداد60 جوانه در بوته و روش هرس مختلطبانگهدارییکشاخهششجوانه‌ایبه‌عنوان شاخهباردهویکشاخهدوجوانه‌ایبه‌عنوان شاخه جانشین برایتربیترو سیمیدر این رقمتوصیهمی‌شود.

بررسی ترکیبات عصاره‌های هگزانی و اتانولی در واریته‌های مختلف گل نرگس (Narcissus tazetta L.)

محمد یونس ماهن؛ محمد محمودی سورستانی؛ حسین معتمدی؛ سید منصور سیدنژاد

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 323-333

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40498.2027

چکیده

گیاه گل نرگس یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی است که مواد موثره آن کاربرد زیادی در صنایع آرایشی، بهداشتی و تولید عطر دارد. شهرستان بهبهان مربوط به استان خوزستان از عمده ترین مراکز تولید گل نرگس در ... بیشتر گیاه گل نرگس یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی است که مواد موثره آن کاربرد زیادی در صنایع آرایشی، بهداشتی و تولید عطر دارد. شهرستان بهبهان مربوط به استان خوزستان از عمده ترین مراکز تولید گل نرگس در ایران است. این پژوهش در آزمایشگاه گیاهان دارویی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 1399 به منظور بررسی ترکیبات عصاره هگزانی و اتانولی پنج واریته گل نرگس با نام علمی Narcissus tazetta L. (شهلا، مسکینک، پُرپر، پنجه گربه‌ای و گل سفید) به‌صورت خودرو و کشت شده در شهرستان بهبهان وجود دارد، در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار بصورت دو آزمایش جداگانه انجام شد. گلهای تازه نرگس با استفاده از حلال‌های آلی هگزان نرمال و اتانول 96 درصد عصارهگیری و سپس اجزای عصاره توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنجی جرمی شناسایی گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین میزان بازده عصاره هگزانی (3/1 درصد) در واریته شهلا و کمترین مقدار (9/0 درصد) در واریته پُرپر مشاهده شد. مهم‌ترین ترکیبات عصاره هگزانی شامل بنزیل استات، لینالول، بنزیل الکل، ترانس بتا اوسیمن، هیدرو سینامل الکل، فنیل اتیل الکل، و 1و 3 دی متیل اتیل بنزین بود. هم‌چنین بیشترین میزان بازده عصاره اتانولی (2/6 درصد) مربوط به واریته شهلا و کمترین مقدار آن (8/4 درصد) مربوط به واریته پُرپر بود. عمدهترین ترکیبات شناسایی شده در عصاره اتانولی واریتههای گل نرگس شامل 2 – بوتکسی اتانول، 1 و 8 سینئول، بنزیل الکل، ترانس بتا اوسیمن، لینالول، فنیل اتیل الکل، بنزیل استات و بنزیل اتانول می‌باشد. گل نرگس از لحاظ ترکیبات شیمیایی از تنوع بسیار بالایی برخوردار بوده و از همین رو استخراج مواد مؤثره و خالص‌سازی و شناسایی دقیق‌تر آن‌ها در گل نرگس، نیازمند پژوهش‌های بیشتری در ارتباط با خالص سازی می‌باشد. کلیدواژه‌ها: بنزیل استات، حلال‌های آلی، کروماتوگرافی گازی، لینالول، نرگس

تأثیر پاشش عمودی و غیرعمودی انواع نازل‌های بادبزنی بر کارایی کنترل یولاف وحشی زمستانه (Avena sterilis subsp. ludoviciana Durieu.) توسط هالوکسی‌فوپ-آر-متیل

اکبر علی وردی؛ سمیرا کرمی

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 331-344

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32527.1875

چکیده

چکیدهبهینه‌سازی مصرف علف‌کش‌ها می‌تواند آثار سوء آن‌ها بر محیط‌زیست را کاهش دهد. روش بهینه‌سازی باید ساده، ارزان و در دسترس باشد تا مورد استقبال کشاورزان قرار بگیرد. در آزمایشی که به صورت واکنش به ... بیشتر چکیدهبهینه‌سازی مصرف علف‌کش‌ها می‌تواند آثار سوء آن‌ها بر محیط‌زیست را کاهش دهد. روش بهینه‌سازی باید ساده، ارزان و در دسترس باشد تا مورد استقبال کشاورزان قرار بگیرد. در آزمایشی که به صورت واکنش به مقدار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا در بهار 1397 اجرا شد، هفت مقدار از هالوکسی‌فوپ-آر-متیل (صفر، 06/5، 12/10، 25/20، 5/40، 75/60 و 81 میلی‌لیتر ماده مؤثره در هکتار) با استفاده از سه نوع نازل بادبزنی با کیفیت قطرک‌سازی متفاوت (استاندارد، ضدبادبردگی و القاءکننده هوا) در هفت زاویه پاشش نسبت به زمین (پاشش عمودی و پاشش‌های غیرعمودی با 10، 20، 30، 40، 50 و 60 درجه زاویه به جلو) روی یولاف وحشی زمستانه پاشیده شد. مقدار هالوکسی فوپ-آر-متیل لازم برای کاهش 50 درصدی وزن خشک یولاف وحشی زمستانه (ED50) محاسبه شد که متأثر از نوع نازل و زاویه پاشش بود. در حالت پاشش عمودی، مقادیر ED50 با نازل‌های بادبزنی استاندارد، ضدبادبردگی و القاءکننده هوا به‌ترتیب برابر 51/32، 05/44 و 98/53 میلی‌لیتر ماده مؤثره در هکتار به‌دست آمد که اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند. این نتیجه حاکی از وجود رابطه‌ای منفی بین کارایی علف‌کش و اندازه قطرات پاشش است. بهترین کارایی از هالوکسی فوپ-آر-متیل با پاشش غیرعمودی با زاویه 30 درجه به جلو به‌وسیله نازل بادبزنی استاندارد، با پاشش غیرعمودی با زاویه 40 درجه به جلو به وسیله نازل بادبزنی ضدبادبردگی و با پاشش غیرعمودی با زاویه 50 درجه به جلو به وسیله نازل بادبزنی القاءکننده هوا به‌دست آمد. این نتیجه نشان داد که در حالت پاشش غیرعمودی، بین کارایی علف‌کش و اندازه قطرات پاشش همبستگی وجود ندارد.

کاهش اثرات مضر تنش شوری در گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum L. cv. Mobin) با استفاده از اسید آسکوربیک

بهاره حاجی ور؛ محمد رضا زارع بوانی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 349-362

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27610.1672

چکیده

چکیدهشوری به فرآیندهاو ساختارهایسلولی در گیاهانآسیبمی‌رساند و موجب کاهش رشد و عملکرد می‌گردد. در پژوهش حاضر کاربرد اسید آسکوربیک برون‌زا به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی به‌منظور بهبود مقاومت به تنش ... بیشتر چکیدهشوری به فرآیندهاو ساختارهایسلولی در گیاهانآسیبمی‌رساند و موجب کاهش رشد و عملکرد می‌گردد. در پژوهش حاضر کاربرد اسید آسکوربیک برون‌زا به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی به‌منظور بهبود مقاومت به تنش شوری در گوجه‌فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در غالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان از ابتدای زمستان تا پایان بهارسال‌های 97-1396 به اجرا درآمد. پارامترهای رشدی، عملکرد، تبادلات گازی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، قندهای محلول و پرولین گیاه گوجه‌فرنگی تحت سطوح مختلف تنش شوری ( صفر، 25، 50 و 100 میلی‌مولار کلرید سدیم) و محلول‌پاشی با غلظت‌های مختلف اسید آسکوربیک (صفر، 5/2 و 5 میلی‌مولار) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که شوری موجب کاهش رشد، عملکرد، رنگیزه‌های فتوسنتزی و تبادلات گازی گردید. شوری همچنین باعث افزایش میزان پرولین و قندهای محلول در برگ شد. تیمار اسید آسکوربیک در هر دو شرایط تنش شوری و بدون تنش باعث افزایش شاخص‌های رشدی و عملکرد شد. در شرایط تنش، گیاهان تیمار‌شده با اسید آسکوربیک رنگیزه‌های فتوسنتزی بیشتر و نرخ فتوسنتزی بالاتری نسبت به دیگر تیمارها نشان دادند. اسید آسکوربیک سبب کاهش معنی‌دار قندهای محلول در برگ شد. همچنین افزایش میزان اسید آسکوربیک موجب کاهش بیشتر و معنی‌دار پرولین در هر سطح شوری نسبت به دیگر تیمارها گردید. درکل، اثرات نامطلوب شوری بر گوجه‌فرنگی به‌وسیله کاربرد خارجی اسید آسکوربیک کاهش می‌یابد که درنتیجه کاهش اثرات مخرب تنش شوری و افزایش تبادلات گازی و رنگیزه‌های فتوسنتزی است. با توجه به پتانسیل اسمزی کم محلول اسید آسکوربیک و غیر سمی‌بودن، می‌توان آن‌را به‌عنوان تیماری مؤثر برای افزایش تحمل به شوری در گیاهان گوجه‌فرنگی استفاده کرد.

بهینه‌ سازی آنتی‌بیوتیک مورد استفاده در همکشتی به منظور کنترل باکتری Agrobacterium tumefaciens و افزایش بازده تراریختی گیاه اطلسی (Petunia hybrida)

آزاده خادم؛ زهرا سرگزی مقدم؛ محبوبه یزدی؛ سیده مهدیه خرازی؛ احمد شریفی

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 353-366

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43645.2099

چکیده

انتقال ژن با واسطه باکتری Agrobacterium tumefaciens یکی از روش‌ های شناخته شده با هدف تولید گیاهان تراریخته است. موفقیت در این روش بستگی به نحوه رشد باکتری و باززایی ریزنمونه های گیاهی دارد. در این میان، ... بیشتر انتقال ژن با واسطه باکتری Agrobacterium tumefaciens یکی از روش‌ های شناخته شده با هدف تولید گیاهان تراریخته است. موفقیت در این روش بستگی به نحوه رشد باکتری و باززایی ریزنمونه های گیاهی دارد. در این میان، آنتی‌ بیوتیک‌ ها به عنوان تنظیم‌ کننده‌ های رشد باکتری عمدتا اثرات بازدارندگی بر روی رشد گیاه دارند. از این‌ رو معرفی یک روش انتقال ژن موفق با واسطه آگروباکتریوم نیازمند شناسایی آنتی‌بیوتیک دارای اثر بازدارندگی رشد بر باکتری و نیز کمترین تاثیر بر باززایی ریزنمونه‌ های گیاهی و رشد گیاهان تراریخته است. در این راستا این پژوهش با هدف بهینه‌ سازی آنتی‌بیوتیک مورد استفاده در هم کشتی به منظور افزایش بازده تراریختی گیاه اطلسی (Petunia hybrida) انجام شد. بدین منظور ابتدا میزان رشد باکتری A. tumefaciens در محیط کشت‌ های مختلف دارای دو pH مناسب برای رشد گیاه (7/5) و رشد باکتری (7) در حضور غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر آنتی‌ بیوتیک سفوتاکسیم به عنوان آنتی‌ بیوتیک رایج به منظور کنترل رشد باکتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حساسیت سنجی باکتری نشان داد که نوع و غلظت نمک‌ و pH محیط کشت بطور معنی‌داری بر میزان رشد باکتری‌ تاثیرگذار است، بطوری که بیشترین میزان رشد باکتری در محیط کشت‌های LB و MH در pH= 7 مشاهده شده اما بر خلاف آن هیچ گونه رشدی در محیط کشت MS مشاهده نشد. علاوه بر آن، دو آنتی‌ بیوتیک سفوتاکسیم و سفتریاکسون در غلظت 700 میلی‌گرم در لیتر دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر رشد باکتری بودند. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر آنتی‌ بیوتیک بر روی باززایی ریزنمونه‌ های برگ گیاه اطلسی انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که آنتی‌ بیوتیک‌ های مختلف اثرات متفاوتی بر باززایی ریزنمونه‌ ها و رشد گیاهچه حاصل از آنها دارند. طبق این نتایج بیشترین حجم کالوس و درصد باززایی در حضور آنتی بیوتیک‌ های سفتیزوکسیم و کوآموکسی‌کلاو در هر سه غلظت و سفپیم در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر مشاهده گردید. بیشترین تعداد گیاهچه نیز در تیمار سفتیزوکسیم در غلظت‌ های 300 و 500 میلی‌گرم در لیتر با میانگین 70/7 گیاهچه بود. در ارتباط با صفات رشدی گیاهچه، بیشترین تعداد و طول ریشه در هر گیاهچه به ترتیب در تیمار سفتیزوکسیم در غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر و سفوتاکسیم در همین غلظت مشاهده شد. بیشترین وزن خشک متعلق به گیاهچه‌های رشدیافته در حضور آنتی‌ بیوتیک کوآموکسی‌کلاو و پس از آن آنتی بیوتیک سفتیزوکسیم (mg/l 300) بود. مجموع نتایج این آزمایش‌ ها نشان می‌ دهد گیاهچه‌ های رشد یافته در حضور آنتی‌ بیوتیک سفتیزوکسیم از رشد مناسبی برخوردار بودند در حالیکه استفاده از این آنتی‌ بیوتیک در بازدارندگی رشد A.tumefaciens موثر بود. از این‌رو کاربرد آنتی‌ بیوتیک سفتیزوکسیم در فرآیند هم‌ کشتی در افزایش بازدهی انتقال ژن موثر خواهد بود.

بهبود خواص آنتی‌اکسیدانی و آنتوسیانین میوه توت‌فرنگی رقم آروماس با استفاده از لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم

فرح حسینی؛ محمد اسماعیل امیری؛ فرهنگ رضوی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 455-468

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25261.1580

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم بر خواص آنتی‌اکسیدانی و بعضی صفات کیفی میوه توت‌فرنگی رقم آروماس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار، ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم بر خواص آنتی‌اکسیدانی و بعضی صفات کیفی میوه توت‌فرنگی رقم آروماس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار، بر روی بوته‌های دو ساله، در سال زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شهرستان مریوان، اجرا شد. تیمارهای مورد استفاده شامل شاهد (آب مقطر)، سوربات پتاسیم با غلظت‌های (5/0 و 1 درصد)، لاکتات کلسیم با غلظت‌های (5/0 و 1 درصد) و اثر ترکیبی آن‌ها به صورت محلول‌پاشی در سه مرحله، مرحله اول سه هفته قبل از برداشت تجاری، مرحله دوم دو هفته قبل از برداشت، مرحله سوم یک هفته قبل از برداشت اعمال گردید. نتایج حاصله حاکی از آن است که کاربرد ترکیبی لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم (غلظت‌های 5/0 درصد)، میزان آنتوسیانین کل میوه را به‌طور معنی‌دار (در سطح احتمال آمارییک درصد) افزایش داده، که این امر جذابیت رنگ و بازار‌پسندی میوه را نسبت به شاهد بیشتر نمود، به طبع آن خاصیت آنتی‌اکسیدانی نیز افزایش یافت. از طرف دیگر اثر این تیمار (ترکیب لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم 5/0 درصد) باعث افزایش معنی‌داری (در سطح یک درصد) محتوای فلاونوئید کل، کل مواد جامد محلول و شاخص طعم و تیمار ترکیبی (یک در یک درصد) لاکتات کلسیم و سوربات پتاسیم باعث افزایش معنی‌دار فنل کل (72/95 میلی‌گرم بر صد گرم وزن تر)، اسید کل و سفتی بافت میوه نسبت به تیمارهای دیگر شد (05/0£p ). بنابراین استفاده از این دو ماده در سه مرحله و به‌صورت ترکیبی جهت بهبود خواص کیفی و آنتی‌اکسیدانی میوه توت‌فرنگی قابل توصیه می‌باشد.

تاثیر انواع بسترهای کشت بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک بنفشه آفریقایی (Saintpaulia ionantha H. Wendl)

مسعود قاسمی قهساره؛ فروزان میلانی؛ سعید ریزی؛ مسعود فتاحی

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 475-489

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.41507.2054

چکیده

در این پژوهش امکان استفاده از کمپوست پسماند شیرین‌بیان به عنوان یکی از پسماندهای گیاهان دارویی، تاثیر بسترهای کشت پیت خزه، کوکوپیت و کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان و ترکیبات مختلف آن‌ها با یکدیگر، ... بیشتر در این پژوهش امکان استفاده از کمپوست پسماند شیرین‌بیان به عنوان یکی از پسماندهای گیاهان دارویی، تاثیر بسترهای کشت پیت خزه، کوکوپیت و کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان و ترکیبات مختلف آن‌ها با یکدیگر، بر برخی شاخص‌های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه بنفشه آفریقایی (Saintpaulia ionantha H. Wendl) بررسی گردید. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با هفت تیمار، شامل %60 (حجمی) پیت خزه، %60 کوکوپیت، %60 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان، %30 پیت + %30 کوکوپیت، %30 پیت خزه + %30 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان، %30 کوکوپیت + %30 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان و %60 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان + پلیمر ابرجاذب (همه تیمارها دارای % 40 پرلایت بودند) و پنج تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در سال 98-97، اجرا شد. نتایج نشان داد که در شاخصهای وزن تر اندام هوایی، تعداد برگ، وزن تر ریشه، سطح برگ و محتوای نسبی آب برگ تیمار %30 پیت + %30 کوکوپیت و در وزن خشک اندام هوایی، حجم ریشه، تعداد گل و کلروفیل a تیمار %30 پیت + %30 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان بهترین بستر بودند. بیشترین میزان کلروفیل b و کل در تیمار %60 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان + پلیمر ابرجاذب، بیشترین مقدار کاروتنوئیدها در تیمار %60 پیت و بیشترین وزن خشک ریشه و پرولین در تیمار %60 کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان مشاهده شد. به‌طورکلی با توجه به نتایج به دست آمده با استفاده از کمپوست پسماند ریشه شیرین‌بیان همراه با پیت خزه می‌توان به نتایج مطلوب رشد دست یافت و از آن تا 50 درصد ماده آلی مورد نیاز در بستر بنفشه آفریقایی استفاده کرد.

Bioactivity of Methanolic Leaves and Stem Extracts of Adiantum capillus-veneris L. From Southeast of Marivan

Morteza Yazdani؛ Fereshteh Jookar Kashi

دوره 43، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 487-496

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.29309.1757

چکیده

ABSTRACTIntroduction:Adiantum capillus-veneris Linn is a medicinal plant belonging to Polypodiales order. Pare-siavashan is the name of Adiantum capillus-veneris Linn in pharmaceutical textbooks of Iranian Traditional Medicine. A. capillus-veneris L. as a medicinal plant was utilized to treat various infectious diseases. In this study, the extract of A. capillus-veneris ... بیشتر ABSTRACTIntroduction:Adiantum capillus-veneris Linn is a medicinal plant belonging to Polypodiales order. Pare-siavashan is the name of Adiantum capillus-veneris Linn in pharmaceutical textbooks of Iranian Traditional Medicine. A. capillus-veneris L. as a medicinal plant was utilized to treat various infectious diseases. In this study, the extract of A. capillus-veneris L. from Kurdistan province is investigated for the first time.Materials and Methods:The plant is collected from southeast of Marivan in October 2017. Theaim of the current study was to investigate cytotoxicity, antimicrobial, antioxidant properties and phytochemical screening of methanol extract and polar and nonpolar subfractions of the leaves and stem of A. capillus-veneris L. separately. The antioxidant activity, total phenolic content (TPC) and total flavonoid content (TFC) of the samples were determined using inhibition of free radical 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH), Folin-Ciocalteu, and aluminum chloride colorimetric methods, respectively. Gentamicin, rifampin and nystatin were used as positive controls in an antimicrobial method. Both 50% lethal concentrations (LC50) and 50% inhibitory concentration (IC50) of the samples were identified using regression analysis.Results and Discussion:Theleaves and stem extractsindicated the highest antioxidative activities in DPPH test that IC50 values =56.23 ± 0.85 and 44.66 ± 1.22 μg/ml respectively, which was higher than the synthetic antioxidant butylated hydroxyl toluene (BHT: IC50= 19 ± 1.03 μg/ml). The total phenolic contents of leaves and stem extracts, as Gallic acid equivalents, were 83.62 ± 1.87 and 147.39 ± 2.35 mg/g, respectively. The amounts of total flavonoids compounds of leaves and stem extracts were also determined 58.50 ± 0.78 and 35.63 ± 0.39 mg, respectively. Alkaloids, triterpenes, flavonoids, saponins, tannins were also identified in all the extracts and glycosides were detected only in water and hexane fraction extract of the stem, also hexaneextraction fraction of stem was devoid of triterpenes and the stem and leaves which contain no tannins. The leaves water extract of A. capillus veneris L. showed maximum zone of inhibition against bactrial strains. The hexane extracts of leaves and stem of A. capillus-veneris L. showed the weakest antimicrobial activity. The brine shrimp lethality bioassay was applied for the isolation of anitumour and cytotoxic agents. The leaves and stem extracts of A. capillus-veneris L. showed significant cytotoxic activity with LC50 values of 125.893 and 97.7237 (μg/ml), respectively. Vincristine sulfate (LC50 0.751 μg/ml) was used as the reference standard of brine shrimp lethality bioassay.Conclusion: This study suggested that the extracts of the A. capillus-veneris L. may be a promising source for novel anticancer agents. The extracts showed moderate to acceptable antibacterial activities.

تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم بهاره تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

داود داعی الحق قراگوز؛ ورهرام رشیدی؛ سعید اهری زاد؛ فرهاد فرح وش؛ بهرام میر شکاری

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 489-502

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33143.1889

چکیده

چکیدهبه‌منظور مطالعه تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم بهاره تحت شرایط تنش کم‌آبی، 28 ژنوتیپ گندم به‌صورت دو آزمایش جداگانه تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی (با قطع آبیاری در مرحله ظهور 50 درصد ... بیشتر چکیدهبه‌منظور مطالعه تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم بهاره تحت شرایط تنش کم‌آبی، 28 ژنوتیپ گندم به‌صورت دو آزمایش جداگانه تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی (با قطع آبیاری در مرحله ظهور 50 درصد سنبله‌های هر واحد آزمایشی) و طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده‌های حاصل از ارزیابی صفات نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی‌داری وجود داشت. برهمکنش ژنوتیپ × شرایط آبیاری از نظر صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع بوته و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد و برای صفات وزن هزار دانه و بیوماس در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود و نشان داد که ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در شرایط مختلف آبیاری واکنش‌های متفاوتی از نظر این صفات داشتند. نتایج حاصل از آماره‌های واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی مشابه بود که نشان دهنده وجود یک جنبه مشترک بین آن‌هاست. بر اساس این آماره‌ها ژنوتیپ‌های کریم، قابوس، زاگرس، آفتاب، URBWYT-94-3، URBWYT-94-9، URBWYT-94-7 و URBWYT-94-2، بر مبنای آماره پایداری اکووالانس ریک ژنوتیپ‌های مروارید، گنبد، آرتا، روشن، ERWYT-94-8 و URBWYT-94-10، آماره میانگین رتبه ژنوتیپ‌های دریا، آفتاب، ERWYT-94-7، URBWYT-94-10، URBWYT-94-2 و URBWYT-94-4 و آماره انحراف معیار رتبه ژنوتیپ‌های مروارید، گنبد، سوپر هد، آرتا، روشن و URBWYT-94-10 به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار شناسایی شدند. ژنوتیپ‌های URBWYT-94-10، روشن، ERWYT-94-8 و ERWYT-94-7 نیز از نظر آماره غیر پارامتری کتاتا به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار و پر محصول شناسایی شدند. با در نظر گرفتن میانگین عملکرد ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در چهار محیط، در مجموع ژنوتیپ‌های کریم، آفتاب، روشن، URBWYT-94-7، URBWYT-94-9، URBWYT-94-10 و URBWYT-94-2 جزو ژنوتیپ‌های پایدار و پر محصول شناسایی شدند.

اثر تنش خشکی بر میزان پرولین، گلایسین‌بتائین، کربوهیدرات ، فنل و میزان مالون-دی‌آلدهید ژنوتیپ‌ها و هیبریدهای بین‌گونه‌ای جنس پسته (Pistacia vera L.)

حسن فرهادی؛ محمد مهدی شریفانی؛ مهدی علیزاده؛ حسین حکم آبادی؛ ساسان علی نیائی فرد

دوره 46، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 507-521

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43029.2083

چکیده

فرآیندهای به نژادی از جمله تلاقی های هدفمند در جهت افزایش میزان تحمل، می تواند راهکاری مطمئن و دائمی برای کم کردن اثرات زیان بار تنش خشکی بر گیاهان در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اهمیت ... بیشتر فرآیندهای به نژادی از جمله تلاقی های هدفمند در جهت افزایش میزان تحمل، می تواند راهکاری مطمئن و دائمی برای کم کردن اثرات زیان بار تنش خشکی بر گیاهان در نظر گرفته شود. بنابراین با توجه به اهمیت محصول پسته در کشور به عنوان یک محصول استراتژیک و همچنین قرار گرفتن ایران در شرایط خشک و نیمه خشک، تحقیقات به منظور دستیابی به پایه های هیبرید متحمل به خشکی ضروری می باشد. آزمایش نخست به صورت گلدانی و آزمایش دوم به منظور اندازه گیری اسمولیت های آلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار به ترتیب در گلخانه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در طی سال های 1398- 1397 به اجرا در آمدند. تیمارهای آزمایش شامل 10 ژنوتیپ پسته احمدآقایی، اکبری، سرخه حسینی، گرمه، فندقی و هیبرید بین گونه ای (احمدآقایی× اینتگریما، اکبری× اینتگریما، سرخه حسینی × اینتگریما، گرمه × اینتگریما و فندقی × اینتگریما) و سه سطح خشکی شامل شاهد (ظرفیت زراعی)، تنش ملایم (65 درصد ظرفیت زراعی) و تنششدید (30 درصد ظرفیت زراعی) بودند که 84 روز روی دانهال های سه ماهه پسته اعمال شدند. با افزایش سطوح خشکی، غلظت پرولین، گلایسین بتائین، کربوهیدارات های محلول کل (TSC)، فنل و مالون دی آلدهید (MDA) در برگ ژنوتیپ های مورد مطالعه افزایش معنی داری یافتند. ژنوتیپ فندقی بیشترین غلظت مالون دی آلدهید (23/280 درصد) و ژنوتیپ های هیبرید سرخه حسینی× اینتگریما، احمدآقایی × اینتگریما و اکبری× اینتگریما به ترتیب با میزان 18/70، 70/76، 03/81 درصد کمترین افزایش را در خصوص غلظت مالون دی آلدهید برگ بین دانهال ها نسبت به شاهد نشان دادند. پایه های دانهالی واکنش های متفاوتی به تنش خشکی نشان دادند به طوریکه متحمل ترین آنها به ترتیب پایه های دورگه سرخه حسینی × اینتگریما، احمدآقایی × اینتگریما و اکبری × اینتگریما بود. بنابراین بر اساس نتایج پژوهش حاضر به نظر می رسد بتوان از پایه های مورد نظر به عنوان ژنوتیپ های متحمل به خشکی در مناطق خشک استفاده کرد.

بهبود خصوصیات رشدی، عملکردی و کیفی گوجه فرنگی گلخانه ای با استفاده از آب استخر پرورش ماهی تراکم بالا

امین باجی؛ ادریس شعبانی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد الباجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43551.2098

چکیده

یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها ... بیشتر یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها رها می‌شوند. استفاده مجدد از پساب ماهی در کشاورزی یکی از ابعاد مهم برنامه ریزی منابع آب می‎‌باشد. بازیافت آب زهکشی از مزارع آبزی پروری یکی از ضرورت‌ها است زیرا سرشار از موادی است که استفاده از آن در کشاورزی می‌تواند مفید واقع گردد. این ترکیبات حاصل‌خیزی خاک را افزایش داده و تولید محصول را بهبود می‌بخشد و علاوه بر آن با مصرف کمتر کود سبب کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد. کمبود آب و رشد سریع جمعیت سبب گردید تا امکان استفاده از آب‌های غیرمتعارف بررسی گردد. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. این پژوهش در فصل پاییز و زمستان سال 1400 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام پذیرفت. تیمار‌ها شامل محلول رش، آب استخر ماهی و آب استخر ماهی اصلاح‌شده و سه لاین امیدبخش گوجه فرنگی با نام‌های V4، AZ4 و AZ5 بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که رقم V4 و AZ4 دارای بیش‌ترین وزن‌تر ساقه و برگ در مقایسه با رقم AZ5 بود. همچنین نتایج نشان داد که محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین وزن خشک ‌ریشه (به ترتیب 58 و 56 گرم) در مقایسه با تیمار آب استخر ماهی (47 گرم) بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که استفاده از محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده در قیاس با تیمار آب استخر ماهی به ترتیب سبب افزایش 88/23% و 69/18% تعداد برگ گیاهان گوجه‌فرنگی گردید. بیش‌ترین مقدار کلروفیل کل در محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده به ترتیب با غلظت‌های 3/2 و 2/2 میلی‌گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین میزان عملکرد کل در رقم V4 و در تیمارهای محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده مشاهده گردید. نتایج نشان داد که آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین هدایت الکتریکی عصاره گوجه‌فرنگی بود (dS/m 9/1). همچنین نتایج اثرمتقابل رقم و محلول‌غذایی نشان داد که بیش‌ترین سفتی میوه در محلول رش و در رقم‌های V4 و AZ4 مشاهد شد که اختلاف معنی‌داری با تیمار آب استخر اصلاح‌شده نداشت. به نظر می‌رسد با توجه به نتایج فوق امکان استفاده از آب استخر با تراکم بالای ماهی در پرورش گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای وجود دارد. از بین رقم‌های مورد آزمایش نیز می‌توان لاین امیدبخش V4 را جهت کشت در گلخانه برای استفاده از آب استخر ماهی اصلاح‌شده توصیه نمود.

مشاهده مقاله

تأثیر سطوح مختلف کلشی‌سین بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی زرین‌گیاه

علی اکبر زاهدی؛ بهمن حسینی؛ محمد فتاحی

دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 31-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.17279.1322

چکیده

القای پلی‌پلوئیدی یکی از ابزارهای مهم اصلاح گیاهان دارویی می‌باشد. چند برابر شدن کروموزوم‌ها در اثر پلی‌پلوئیدی باعث ایجاد تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و سیستم پرورش گیاهان شده ... بیشتر القای پلی‌پلوئیدی یکی از ابزارهای مهم اصلاح گیاهان دارویی می‌باشد. چند برابر شدن کروموزوم‌ها در اثر پلی‌پلوئیدی باعث ایجاد تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و سیستم پرورش گیاهان شده و در نهایت موجب تولید یک ژنوتیپ جدید می‌گردد. در این تحقیق، تیمار مریستم انتهایی با غلظت‌های مختلف کلشی‌سین (صفر، 05/0 ، 1/0 ، 2/0 و 5/0 درصد وزنی به حجمی) در دو مرحله دو و چهار برگی گیاه دارویی زرین گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.)، مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات سیتولوژیکی با استفاده از فلوسایتومتری افزایش تعداد کروموزوم از سطح دیپلوئید (2n=2x=20) به تتراپلوئیدی (2n=4x=40) را اثبات کرد. از مجموع 165 دانهال بازمانده، 27/7 درصد تتراپلوئید، 3/13 درصد میکسوپلوئید و بقیه دیپلوئید بودند. در گیاهان تتراپلوئید روزنه‌ها به‌طور قابل توجهی بزرگتر و شاخص روزنه بیشتر از گیاهان دیپلوئید بود. همبستگی منفی و معنی‌داری بین اندازه روزنه و ارتفاع گیاه، تعداد برگ و تعداد شاخه‌های جانبی به‌دست آمد. محتوای فلاونوئید کل در گیاهان دیپلوئید 28/1583 و در گیاهان تتراپلوئید 07/1890 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. با توجه به نتایج به نظر می‌رسد تیمار 5/0 درصد کلشی‌سین می‌تواند به‌عنوان یک تیمار مؤثر در القای پلی‌پلوئیدی درD. kotschyi باشد.

بررسی استفاده از پساب تصفیه شده و نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفه‌ی ذرت‌ شیرین

محمدجواد فریدونی؛ هوشنگ فرجی؛ حمیدرضا اولیایی؛ عبدالحسین صالحی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 35-47

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی برهمکنش پساب تصفیه شدهی‌ شهری به عنوان آب آبیاری و کود شیمیایی نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفهی ذرت شیرین، در سال زراعی 1389- 1388، در مزرعهی تحقیقاتی شهر یاسوج انجام ... بیشتر این مطالعه به منظور بررسی برهمکنش پساب تصفیه شدهی‌ شهری به عنوان آب آبیاری و کود شیمیایی نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفهی ذرت شیرین، در سال زراعی 1389- 1388، در مزرعهی تحقیقاتی شهر یاسوج انجام شد. عامل اصلی آزمایش شامل آبیاری در 5 سطح [آبیاری مزرعه با آب معمولی در کل فصل رشد (1I)؛ از مرحلهی سبز شدن گیاه (مرحلهی رشدی 10) تا مرحلهی ظهور تاسل (مرحلهی رشدی 50)، آبیاری با پساب تصفیه شده و از مرحلهی رشدی 50 تا مرحلهی شیری شدن دانه (مرحلهی رشدی 82)، آبیاری با آب معمولی (2I)؛ از مرحلهی رشدی 10 تا مرحلهی رشدی 50، آبیاری با آب معمولی و از مرحلهی رشدی 50 تا مرحلهی رشدی 82، آبیاری با پساب تصفیه شده (3I)؛ آبیاری یک در میان با آب معمولی و پساب تصفیه شده (4I)؛ آبیاری مزرعه با پساب تصفیه شده در کل فصل رشد (5I)] و عامل فرعی شامل نیتروژن در سه سطح (0=0N، 80=80Nو 160=160Nکیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بود.نتایج نشان داد که برهمکنش آبیاری و نیتروژن بر صفات عملکرد بلال و دانهی کنسروی معنیدار گردید. بیشترین عملکرد بلال‌ و دانهی کنسروی در تیمار 80N5I، به ترتیب معادل 2548 و 1246 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد بلال و دانهی کنسروی در تیمار 0N1I به ‌ترتیب معادل 1090 و 360 گرم در متر مربع بود. برهمکنش آبیاری و نیتروژن بر صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد علوفه‌ی تر معنیدار گردید. بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد علوفه‌ی ‌تر در تیمار 80N4I به ترتیب معادل 5442 و 2897 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد در این پارامترها در تیمار 0N1I به‌ترتیب معادل 2953 و 1863 گرم در متر مربع بدست آمد. در سطح آبیاری 5I، مصرف نیتروژن، 50 درصد کاهش یافت. آبیاری با پساب تصفیه شده با تأثیر معنیدار بر اجزای عملکرد، باعث افزایش عملکرد بلال و دانه‌ی ذرت شیرین گردید. در مجموعاستفاده از پساب تصفیه شده، باعث کاهش میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژن گردید.

بررسی جوانه زنی بذور دو رقم توت فرنگی کاماروزا و پاروس (Fragaria ananassa cv. Camarosa and Paros) تحت تاثیر خراش دهی با اسید سولفوریک و نوع محیط کشت در شرایط درون شیشه ای

رحمان یوسفی؛ موسی موسوی؛ نوراله معلمی؛ محمد هادی غفاریان مقرب

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 35-44

چکیده

جوانه زنی بذور دو رقم توتفرنگی پاروس و کاماروزا در دو نوع محیط کشت درونشیشهای MS و B5 و محیط کاغذ صافی مرطوب 1(W) تحت تاثیر 4 غلظت اسیدسولفوریک (1، 12، 24 و 36 نرمالیته)، در سال 1390 در دانشگاه شهید چمران ... بیشتر جوانه زنی بذور دو رقم توتفرنگی پاروس و کاماروزا در دو نوع محیط کشت درونشیشهای MS و B5 و محیط کاغذ صافی مرطوب 1(W) تحت تاثیر 4 غلظت اسیدسولفوریک (1، 12، 24 و 36 نرمالیته)، در سال 1390 در دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نمونه بذرهای تیمار شده با 4 غلظت اسیدسولفوریک، در محیط کشت MS و محیط B5 بدون ویتامین و تنظیمکنندههای رشد و همچنین بر روی محیط کاغذ صافی مرطوب به منظور بررسی شاخصهای جوانهزنی کاشته شدند. شاخصهای جوانهزنی شامل درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، زمان رسیدن به 50% جوانهزنی نهایی، میانگین طول ریشهچه و همچنین میانگین طول ساقهچه (دو هفته پس از شروع جوانهزنی) ملاک تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که بذرهایی که خراشدهی نشدند و همچنین بذرهایی که با غلظت های 1، 12و 24 نرمالیته اسیدسولفوریک خراشدهی شدند در هر سه محیط MS، B5 و محیط کاغذ صافی مرطوب در هر دو رقم کاماروزا و پاروس تا پایان دوره آزمایش (40 روز) هیچ گونه نشانهای از جوانهزنی بروز ندادند، در حالیکه بذرهای هر دو رقم خراشدهی شده با اسیدسولفوریک 36 نرمال، در هر سه محیط ذکر شده جوانهزنی خود را بروز دادند، به طوریکه بیشترین شاخصهای جوانهزنی بذر در محیط B5 و کمترین شاخصهای جوانهزنی در محیط کاغذصافی مرطوب مشاهده گردید.

تعیین حد بحرانی پتاسیم در برگ نخل خرما و بررسی اثر پتاسیم بر عملکرد و کیفیت خرمای رقم سایر(استعمران)

حجت دیالمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 35-45

چکیده

به منظور تعیین حد بحرانی پتاسیم در برگ نخل خرما و بهره گیری از آن در ارزیابی وضعیت تغذیه نخلستان،آزمایشی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی شامل 4 سطح کود پتاسیمی(0، 250، 500 و 750 گرم پتاسیم از منبع سولفات ... بیشتر

تاثیر عناصر گوگرد، بُر، روی و برهمکنش آنها بر عملکرد کمی و کیفی دانه کلزا به عنوان کشت دوم در شالیزار

مجید مجیدیان؛ طیبه شجاع؛ محمد ربیعی

دوره 38، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 35-50

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11252

چکیده

به منظور تاثیر عناصر روی، بُر و گوگرد بر خصوصیات زراعی کمی و کیفی کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی90-1389 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا ... بیشتر به منظور تاثیر عناصر روی، بُر و گوگرد بر خصوصیات زراعی کمی و کیفی کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی90-1389 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل شاهد (بدون مصرف کود)، روی، بُر، گوگرد، روی+ گوگرد، روی+ بُر، بُر+ گوگرد و گوگرد+ بُر+ روی بودند. کود گوگرد به صورت گُل گوگرد، 100 کیلوگرم در هکتار و کودهای روی و بُر به صورت کلات روی و براکس، 5/1 و 5/1 کیلوگرم در هکتار به زمین زراعی داده شدند. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تاثیر تیمارهای کودی بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. کمترین میزان درصد روغن دانه و عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد (بدون مصرف کود) و بیشترین مربوط به تیماری بود که هر سه عنصر کودی را دریافت کرده بودند. تیمار بُر+ روی+ گوگرد دارای بیشترین میزان اسید اولئیک (6/229 میلیگرم بر گرم) و اسید لینولنیک (14/27 میلیگرم بر گرم) بود. بالاترین مقدار اسید لینولئیک (55/55 میلیگرم بر گرم) در تیمار بُر+ روی به دست آمد. تیمار بُر+ روی و ترکیب گوگرد+ روی بالاترین میزان اسید استئاریک و پالمیتیک به ترتیب به مقدار 527/6 و 47/15 میلیگرم بر گرم را داشتند. بیشترین مقدار اسید اروسیک با میانگین 878/0 میلیگرم بر گرم در تیمار شاهد مشاهده شد. با توجه به نتایج این آزمایش مصرف کودهای بُر، گوگرد و روی همراه با کودهای پایه میتواند به افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه کلزا کمک کند.

اثر نیترات کلسیم بر فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز، تجمع اسیدهای آمینه، نیترات و یون‌ها در دانهال‌های پسته (Pistacia vera L.) بادامی زرند در شرایط تنش کلرید سدیم

سمیه ناصری خلاری؛ مختار حیدری؛ سیروس جعفری؛ محمدحسین دانشور

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 35-48

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11833

چکیده

نیتروژن به ‌عنوان یک عنصر ضروری برای گیاهان در نظر گرفته می‌شود و به میزان زیاد توسط گیاهان دریافت می‌گردد. مشخص شده مصرف کودهای حاوی نیتروژن اثرات سودمندی برای پسته و سایر درختان میوه دارد ولی اسیمیلاسیون ... بیشتر نیتروژن به ‌عنوان یک عنصر ضروری برای گیاهان در نظر گرفته می‌شود و به میزان زیاد توسط گیاهان دریافت می‌گردد. مشخص شده مصرف کودهای حاوی نیتروژن اثرات سودمندی برای پسته و سایر درختان میوه دارد ولی اسیمیلاسیون نیتروژن در گونه‌های پسته (Pistacia)، شامل دریافت و احیا نیترات در پاسخ به تنش شوری مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این آزمایش، فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز، اسیدهای آمینه کل، تجمع نیترات و یون‌های کلسیم و سدیم در دانهال های پسته پایه بادامی زرند (Pistacia vera L.) در پاسخ به تیمار کلرید سدیم (0، 75 و 150 میلی مولار) و نیترات کلسیم (0، 10 و 15 میلی مولار) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند افزایش شوری موجب کاهش فعالیت نیترات ردوکتاز در برگ و تجمع نیترات، اسیدآمینه کل و یون کلسیم در برگ و ریشه دانهال های پسته اهلی گردید. در شرایط تنش کلرید سدیم، کاربرد نیترات کلسیم موجب افزایش معنی‌دار نیترات در برگ و ریشه و یا اسیدآمینه کل و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در برگ‌های دانهال‌های پسته اهلی گردید. همچنین، کاربرد نیترات کلسیم، موجب افزایش معنی‌دار نسبت اسیدآمینه کل در ریشه نسبت به برگ و کاهش نسبت سدیم به کلسیم در ریشه گردید. شوری اسیمیلاسیون نیترات در گیاه پسته اهلی (Pistacia vera) را تحت تأثیر قرار داد. هم‌چنین بر اساس نتایج نشان‌دهنده نقش مؤثر اسیدآمینه کل آزاد و یون‌های کلسیم در محافظت دانهال‌های پسته اهلی در شرایط تنش شوری می‌باشد.

تغییرات رشد ریشه، اندام هوایی و گره ریزوبیومی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum) تحت تأثیر تیمار کودی و کشت مخلوط با اسفرزه (Plantago ovata)

سهیلا قاسمی مهام؛ سیف‌اله فلاح؛ محمودرضا تدین

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 35-46

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12040

چکیده

استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله ... بیشتر استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله بر گره‌های ریزوبیومی، رشد ریشه و اندام هوایی گیاه شنبلیله، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 اجرا گردید. چهار تیمار کشت مخلوط شامل کشت خالص شنبلیله؛ سه نسبت کشت مخلوط شنبلیله: اسفرزه (2:1، 1:1، 1:2) به عنوان فاکتور اول و سه نوع کود (کود شیمیایی، کود گاوی، کود شیمیایی:کود گاوی) به‌عنوان فاکتور دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، وزن خشک اندام هوایی و تعداد شاخه جانبی از کشت شنبلیله: اسفرزه (2:1) همراه با کاربرد کود تلفیقی (شیمیایی+گاوی) به‌دست‌آمده و بیشترین ارتفاع بوته و وزن نیام از کشت شنبلیله با تیمار کود تلفیقی حاصل شد. هم‌چنین در بین تیمارهای کودی، کمترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، سطح ویژه برگ، نسبت سطح برگ و نسبت وزن برگ مربوط به کود شیمیایی بود. بر اساس نتایج این آزمایش استفاده از کود تلفیقی در برهمکنش با کشت مخلوط شنبلیله و اسفرزه می‌تواند در افزایش عملکرد گیاه شنبلیله مؤثر باشد و به لحاظ کاهش مصرف کودهای شیمیایی می‌تواند در حفاظت از محیط‌زیست اهمیت داشته باشد.

ارزیابی تنوع ژنتیکی ده اکوتیپ خارمریم Silybum marianum (L.) با استفاده از صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیتوشیمیایی

رسمیه حمید؛ محمد رضا سیاهپوش؛ رضا مامقانی؛ امیر سیاهپوش

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 37-47

چکیده

شناخت تنوع ژنتیکی در گیاه خارمریم مقدمه انجام برنامههای اصلاحی در این گیاه است.به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای جمعآوری شده از نه منطقه کشور ایران به همراه رقم خارجی بوداکالازی، آزمایشی ... بیشتر شناخت تنوع ژنتیکی در گیاه خارمریم مقدمه انجام برنامههای اصلاحی در این گیاه است.به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای جمعآوری شده از نه منطقه کشور ایران به همراه رقم خارجی بوداکالازی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه آزمایش دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در این پژوهش صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیتوشیمیایی بر روی اکوتیپهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس دادهها تفاوت معنیداری ( 01/0≥α) را برای کلیه صفات نشان داد. اکوتیپهای ساری و مبارکه بالاترین عملکرد دانه را در مقایسه با سایر اکوتیپها به خود اختصاص دادند. مقایسات میانگین صفات فیتوشیمیایی نشان داد که مقدار ترکیبات فنلی در محدوده 19/14-18/8 میلیگرم تانیک اسید بر گرم ماده گیاهی و مقدار ترکیبات فلاونوئیدی در اکوتیپهای مختلف بین 079/11-357/5 میلیگرم در 100گرم عصاره خشک بود. میزان سیلیمارین در محدوده 40/55-07/32 میلیگرم بر 100گرم عصاره خشک در بین ارقام تغییر یافت. بر اساس تجزیه خوشهای دادهها، اکوتیپها در دو گروه قرار گرفتند. بهطوریکه، اکوتیپ های ملاثانی، آمل، ساری، اهواز،شوشتر، اصفهان، بابل و نجفآباد در خوشه اول و اکوتیپهای مبارکه و مجاری در خوشه دوم قرار گرفتند. اعضای گروه اول از نظر میزان ترکیبات پلیفنلی و ظرفیت آنتیاکسیدانی بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داده، ارتفاع متوسط تا کوتاه داشتند. اکوتیپهای گروه دوم بسیار زودرس و پا بلند بودند.نتایج این پژوهش نشان داد که بین تودههای خارمریم از نظر صفات مورفولوژیکی تنوع بالایی وجود دارد. بهطوریکه میتوان از این اکوتیپها در برنامههای اصلاحی بهره برد.

تأثیر سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus SPP.) بر شاخص‌های فیزیولوژیک گندم در شرایط شور

سمانه حبیبی؛ موسی مسکرباشی؛ معصومه فرزانه

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 37-52

چکیده

به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل فاکتور اول، شوری آب (کیفیت آب) در چهار سطح آب تصفیه (dS m-1 1 ≥EC)، آب شهری (dS m-1 3-7/1 EC =)، آب شهری به همراه نمک و آب تصفیه به همراه نمک (dS m-1 8EC = )، فاکتور دوم شامل استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر‌استریل و فاکتور سوم کاربرد قارچ‌ میکوریزا شامل 3 گونه e‌Glomus mossea، G. intraradices، G. geosporum، مخلوط سه گونه قارچ و شاهد (بدون تلقیح) اعمال گردید.نتایج نشان داد که اعمال شوری سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه‌ای و افزایش نشت الکترولیت در هر دو مرحله گرده‌‌افشانی و پر شدن دانه گردید ولی عدد SPAD و حداکثر عملکرد فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II(ΦPSII) فقط در مرحله پر شدن دانه با افزایش غلظت شوری کاهش معنی‌داری نشان داد. کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، Fv/Fm و ΦPSII و کاهش نشت الکترولیت در گیاه میزبان نسبت به شاهد گردید که این تغییرات بسته به گونه‌ قارچی با افزایش سطح شوری به طور معنی‌داری بیشتر بود. هدایت روزنه‌ای بیشترین همبستگی مثبت (77/0=r) و نشت الکترولیت بیشترین همبستگی منفی (85/0-=r) را با شاخص تحمل به شوری نشان دادند. کاهش عدد SPAD در مرحله پر شدن دانه با افزایش شوری نشان دهنده‌ی تخریب کلروفیل می‌باشد. عدد SPAD، همبستگی مثبت و معنی‌داری با شاخص تحمل به شوری و ΦPSII نشان داد. با توجه به نتایج آزمایش می‌توان بیان نمود گونه‌های G. mosseae و G. geosporumبا افزایش محتوای نسبی آب برگ و کاهش نشت الکترولیت، منجر به بهبود تحمل گندم ‌در شرایط شورگردیدند.

تأثیر زوال بذر بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بذر کتان روغنی (Linum usitatssimum L.) رقم نورمن

حمیدرضا بلوچی؛ رسول استادیان بیدگلی

دوره 40، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.13116

چکیده

زوال یک پدیده طبیعی است که در همه بذرها رخ می‌دهد و منجر به کاهش تدریجی توان زیستی بذر در طی انبارداری می‌گردد. سرعت زوال به وضعیت فیزیولوژیکی و ساختار ژنتیکی بذرها و شرایط انبارداری بستگی دارد. به‌منظور ... بیشتر زوال یک پدیده طبیعی است که در همه بذرها رخ می‌دهد و منجر به کاهش تدریجی توان زیستی بذر در طی انبارداری می‌گردد. سرعت زوال به وضعیت فیزیولوژیکی و ساختار ژنتیکی بذرها و شرایط انبارداری بستگی دارد. به‌منظور بررسی اثر زوال بر شاخص‌های جوانه‌زنی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت در کتان روغنی (رقم نورمن)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در سال 1394 در آزمایشگاه بذر دانشگاه یاسوج انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل نگهداری بذور در بسته‌های آلومینیومی دربسته به مدت 6 ماه در 4 سطح دمایی 15، 25، 35 و 45 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 5، 9، 13 و 17 درصد بود. نتایج نشان داد که با افزایش دما و رطوبت بذر، کلیه صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی به جز هدایت الکتریکی، کاهش یافتند. کاهش جوانه‌زنی با کاهش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز همراه بود که بیانگر کاهش کارایی سیستم آنتی‌اکسیدانتی در حفاظت بذرها در مقابل گونه‌های فعال اکسیژن می‌باشد و باعث افزایش پراکسیداسیون چربی‌ها، تخریب غشاهای سلولی و نشت الکترولیت‌ها از بذر شده است که همبستگی قوی و منفی بین نشت الکترولیت‌ها و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت نشانگر این مسئله است. هم‌چنین بذور کتان با محتوای روغن و پروتئین محلول بالا درصد جوانه‌زنی بیشتری داشتند اما زوال‌پذیری بیشتری نیز نشان دادند و باید به شرایط محیط انبارداری آن‌ها بسیار دقت نمود. به‌طور‌کلی، نتایج به‌دست آمده از پژوهش حاضر بیانگر این است که بهترین شرایط نگهداری بذر کتان دمای 15 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 5 درصد می‌باشد.

اثر تنش خشکی بر آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیرآنزیمی در برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های متحمل و حساس گندم

پریسا شریفی؛ نیر محمدخانی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 37-50

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.20256.1420

چکیده

تنش خشکی به‌عنوان یکی از عامل اصلی کاهش عملکرد گیاهان در مناطق نیمه‌خشک محسوب‌شده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گرده‌افشانی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک برگ پرچم ... بیشتر تنش خشکی به‌عنوان یکی از عامل اصلی کاهش عملکرد گیاهان در مناطق نیمه‌خشک محسوب‌شده و منجر به تنش اکسیداتیو می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گرده‌افشانی بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های مختلف گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات دیم مراغه اجرا شد. فاکتور‌های آزمایش شامل دو سطح آبیاری؛ کنترل (آبیاری در تمام مراحل رشدی بر اساس شرایط کشت آبی) و تنش خشکی (قطع آبیاری پس از گرده‌افشانی تا پایان دوره رشد) و ژنوتیپ‌های مختلف گندم (متحمل: PTZ و TRK، نیمه‌ متحمل: Manning و Sabalan و حساس: RINA-11 و Saratoves) بود. در شرایط تنش خشکی پس از گرده‌افشانی، عملکرد دانه و وزن هزار دانه نسبت به شرایط شاهد کاهش معنی‌دار یافت. حداکثر و حداقل عملکرد دانه در این شرایط به‌ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌های نیمه ‌متحمل Manning (97/242) و حساسSaratoves (gm-234/145) بود. بیشترین تغییرات در محتوی مالون‌دی‌آلدئید مربوط به ژنوتیپ‌های حساس بود. فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی (آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز) و غیرآنزیمی (گلوتاتیون و آسکوربات) به ‌واسطه اعمال تنش خشکی افزایش یافت. بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز به‌ترتیب در برگ پرچم ژنوتیپ‌های TRK Saratovesو در سنبله ژنوتیپ‌های Manning و Saratoves مشاهده شد. برگ پرچم و سنبله ژنوتیپ‌های Manning و Saratoves بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز را نشان دادند. بیشترین محتوی گلوتاتیون و آسکوربات در برگ پرچم و سنبله، به‌ترتیب مربوط به ژنوتیپ‌هایTRK و Manning بود، این درحالی است که در ژنوتیپ Saratoves کمترین مقادیر مشاهده شد. به نظر می‌رسد که در سنبله ژنوتیپ Manning فعال شدن هر دو سیستم آنتی‌اکسیدانی آنزیمی (آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز) و غیرآنزیمی (گلوتاتیون و آسکوربات) نقش کلیدی را در افزایش تحمل به تنش خشکی داشتند و در این میان آنتی‌اکسیدان‌های غیرآنزیمی مؤثرترین نقش را ایفا کردند.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده