تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

تأثیر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی کاهو

هدیه بدوی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد محمودی سورستانی؛ فرخنده اسکندری

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 27-39

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11444

چکیده

بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل ... بیشتر بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط مزرعهای در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. فاکتور اول تنش خشکی شامل سه سطح رطوبتی D1 (100)، D2 (80) و D3 (60) درصد رطوبت ظرفیت زراعی بستر کشت و فاکتور دوم قارچ میکوریزا در 6 سطح شامل: کاربرد سه گونه قارچ به نامهای (Glomus mosseae) G1، (G. intraradices) G2 ، (G. fasciculatum) G3و ترکیب سه گونه قارچی( G1،G2، G4 (G3 در خاک استریل و همچنین C1 (شاهد 1، عدم کاربرد قارچ در خاک غیر استریل) و C2(شاهد 2، عدم کاربرد قارچ در خاک استریل). نتایج نشان داد، اثر تنش خشکی بر تمامی صفات به جز درصد کلونیزاسیون ریشه کاهو در سطح احتمال (P< 0.01) معنیدار بود. بیشترین و کمترین وزن تر و خشک شاخساره در تیمار100% و 60% رطوبت ظرفیت زراعی خاک مشاهده شد. کاربرد قارچ میکوریزا بر تمامی صفات دارای اثر معنی دار بود. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در کاربرد گونه قارچی G1 بدست آمد. حضور قارچ G1سبب بیشترین وزن تر و خشک شاخساره در اکثر صفات گردید. با توجه به نتایج این آزمایش، در زمان بروز تنش خشکی جهت افزایش مقاومت گیاه کاهو اهوازی میتوان گونه قارچی Glomus mosseaeرا به کار برد.

عملکرد هیبریدهای چغندرقند در سطوح مختلف آلودگی به بیماری ریزومانیا

رحیم محمدیان؛ سید باقر محمودی؛ حسنعلی شهبازی؛ سعید دارابی؛ عادل پدرام

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 27-42

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12053

چکیده

حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته ... بیشتر حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته باشند مهم می‌باشد. این پژوهش با هدف مقایسه هیبریدهای امیدبخش مقاوم به بیماری ریزومانیا در شرایط دارای سطوح مختلف آلودگی در چهار منطقه اجرا شد. در این پژوهش نوزده هیبرید دیپلوئید منوژرم مقاوم به ریزومانیا به همراه شاهدهای حساس و مقاوم در قالب یک آزمایش بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار با یکدیگر مقایسه شدند. در منطقه غیرآلوده درصد بوته سبز شده نسبت به میانگین شاهد مقاوم، میانگین تعداد برگ، وضعیت قرار گرفتن برگ، سبزی برگ و یکنواختی بوته‌ها در اوایل فصل رشد تعیین شد. در زمان برداشت در مناطق آلوده، شدت آلودگی به بیماری ریزومانیا برای هر ژنوتیپ برآورد شد. در کلیه مناطق در زمان برداشت علاوه بر تعداد بوته در هر کرت، صفات کمی و کیفی ریشه هر تیمار اندازه‌گیری شد. به‌طورکلی با افزایش شدت علائم آلودگی به بیماری، عملکرد ریشه، تعداد ریشه، عملکرد قند، درصد قند و مقدار نیتروژن ریشه به‌طور معنی‌داری کاهش و در مقابل مقدار ناخالصی‌های سدیم و پتاسیم ریشه افزایش یافت. معادله‌ای جهت پیش‌بینی عملکرد نهائی قند با استفاده از شاخص شدت علائم آلودگی به بیماری ریزومانیا ارائه شد. در مجموع با توجه به نتایج حاصل هیبرید SB26 به دلیل صفات کمی و کیفی مطلوب و هم‌چنین علائم کم آلودگی به بیماری به‌عنوان هیبرید برتر انتخاب شد. این ژنوتیپ هم‌چنین در شرایط غیرآلوده نیز از نظر صفات کمی و کیفی ذکر شده و هم‌چنین تعدادی از صفات ظاهری مورد بررسی در محدوده ژنوتیپ‌های ایده‌آل قرار داشت.

اثر زمان برداشت و اندازه میوه بر ویژگی‌های فیزیکی و بیوشیمیایی میوه انار (Punica granatum) رقم رباب نی‌ریز در قلعه‌تل باغملک

فاطمه رشنو نژاد؛ نوراله معلمی؛ سید محمد حسن مرتضوی

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 27-38

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12065

چکیده

انار میوه‌ای نافرازگراست و برای داشتن بهترین عطر و طعم باید در مرحله رسیدگی کامل برداشت شود. به همین منظور آزمایشی جهت بررسی اثر زمان برداشت و اندازه میوه برای تعیین بهترین تاریخ برداشت و دستیابی به ... بیشتر

بررسی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه اسفرزه اواتا، اسفرزه پسیلیوم و بارهنگ کبیر در شرایط تنش شوری

مریم کامکار؛ اصغر رحیمی؛ حسین دشتی؛ محمد رضا دهقانی

دوره 35، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 27-39

چکیده

به منظور بررسی اثر شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه اسفرزه اواتا (Plantago ovata)، اسفرزه پسیلیوم (P. psyllium) و بارهنگ کبیر (P. major)، تحقیقی در سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولیعصر رفسنجان ... بیشتر به منظور بررسی اثر شوری بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه اسفرزه اواتا (Plantago ovata)، اسفرزه پسیلیوم (P. psyllium) و بارهنگ کبیر (P. major)، تحقیقی در سال 1388 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولیعصر رفسنجان به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح شوری (0، 9، 15 و 21 دسی زیمنس بر متر) با استفاده از کلرور سدیم و فاکتور دوم شامل سه گونه دارویی (اسفرزه اواتا، اسفرزه پسیلیوم و بارهنگ کبیر) بودند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، عملکرد و اجزای عملکرد بذر با افزایش غلظت نمک کاهش معنی‌داری پیدا کرد؛ البته روند کاهش این صفات بین سه گونه مورد مطالعه متفاوت بود. میزان کاهش عمکرد دانه در سه گونه بارهنگ کبیر، پسیلیوم و اسفرزه اواتا در شوری 15 دسی زیمنس بر متر نسبت به شاهد به ترتیب 44، 79 و 77 درصد بود. بر خلاف گونه بارهنگ کبیر، وزن هزاردانه در گونه پسیلیوم و اسفرزه اواتا به ترتیب 38 و 35 درصد در سطح شوری 15 دسی زیمنس بر متر نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. سطح ویژه برگ تحت تاثیر سطوح شوری قرار نگرفت. به طورکلی در میان سه گونه مورد مطالعه، گونه بارهنگ کبیر در درجه‌های بالاتر شوری، از لحاظ رشد رویشی و تولید عملکرد نسبت به دو گونه دیگر برتری نشان داد؛ لذا به نظر می‌رسد کشت آن در زمین‌های با سطح شوری بالاتر از 9 دسی زیمنس بر متر به عملکرد بیش تری نسبت به دو گونه دیگر منتج می‌شود.

بررسی اثر پرتو فرا بنفش روی برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه فلفل قلمی (Capsicum longum)

سیاوش حسینی سرقین؛ ژیرایر کاراپتیان؛ جلیل خارا

دوره 34، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 27-40

چکیده

هدف از این مطالعه بررسی اثرات پرتو فرا بنفش روی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه فلفل قلمی (Capsicum longum) تحت شرایط گلخانه‌ای می باشد. این گیاهان در شرایط یکنواخت محیطی رشد داده شدند و بعداز 35 روز تحت تیمار ... بیشتر هدف از این مطالعه بررسی اثرات پرتو فرا بنفش روی برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی گیاه فلفل قلمی (Capsicum longum) تحت شرایط گلخانه‌ای می باشد. این گیاهان در شرایط یکنواخت محیطی رشد داده شدند و بعداز 35 روز تحت تیمار اشعه‌ی UV-A به مدت 15 روز و اشعه‌یUV-C به مدت 8 روز قرار گرفتند. با بررسی های انجام گرفته مشخص شد که میزان پروتئین ها تحت تأثیر اشعه‌ی UV قرار گرفته و در اندام های هوایی و در ریشه اندکی کاهش یافت. میزان قندهای محلول به طور معنی داری در اندام های هوایی گیاهان تیمار شده با UV-C کاهش یافت ولی تغییرات آن در گیاهان تیمار باUV-A معنی دار نبود. در میزان قندهای محلول ریشه گیاهان تیمار با UV نیز، تغییرات معنی داری مشاهده نشد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آسکوربات پراکسیدازو گایاکول پر اکسیداز در اثر تیمار شده با UV افزایش نشان داد. افزایش فعالیت GuPX فقط در تیمار شده UV-C معنی دار بود ولی فعالیت APX در هر دو تیمار UV-C و UV-A معنی دار بود. میزان مالون دی آلدئید ((MDA در هر دو تیمار مخصوصاً در تیمار UV-C اندکی افزایش نشان داد. وزن خشک اندام های هوایی در گیاهان تیمارشده به طور معنی داری کاهش یافت ولی در مورد ریشه ی این کاهش فقط در تیمار UV-C معنی دار بود. اشعه‌یUV باعث کاهش معنی دار تعداد انشعابات جانبی شدکه این کاهش در تیمار UV-C معنی دار بود. در این بررسی مشخص شد که گیاه فلفل قلمی در برابر اشعه‌ی ماوراء بنفش حساس بوده و از لحاظ فیزیولوژیکی، متحمل تغییراتی می شود. حساسیت این گیاه به اشعه‌یUV-C بیش تر از UV-A بود.

قابلیت استفاده‌ی بین گونه‌ای نشانگرهای ریزماهواره ی سورگوم در نیشکر و ذرت

ثریا کرمی؛ فرحناز ایمانی خواه

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 27-38

چکیده

نشانگرهای ریزماهواره ابزاری بسیار ارزشمند برای اهدافی از جمله نقشه یابی، انگشت نگاری و برنامه های اصلاحی می باشند. با وجود این ، این نشانگرهای ارزشمند تنها برای برخی از گیاهان مهم از نظر اقتصادی، قابل ... بیشتر نشانگرهای ریزماهواره ابزاری بسیار ارزشمند برای اهدافی از جمله نقشه یابی، انگشت نگاری و برنامه های اصلاحی می باشند. با وجود این ، این نشانگرهای ارزشمند تنها برای برخی از گیاهان مهم از نظر اقتصادی، قابل دسترس می باشد که دلیل آن هزینه های زیاد و مدت زمان طولانی در اجرای فرایند ساخت کتابخانه ی ریزماهواره و طراحی آغازگر می باشد. مقایسه نقشه های نشانگرهای ریزماهواره ای بین گونه ها و جنس های خویشاوند و خانواده گراس ها هم ردیفی بالایی را نشان می دهد بدین ترتیب می توان از نشانگرهای ریزماهواره ای شناخته شده برای سایر گونه های خویشاوند استفاده کرد. هدف این تحقیق ارزیابی قابلیت انتقال نشانگرهای ریزماهواره ای سورگوم (Sorghum ssp) بر روی نیشکر (Saccharum spp) و ذرت (Zea mays)بود. از 29 جفت آغازگر ریزماهواره ای سورگوم، به ترتیب 7/20% و 9/6% بر روی ژنوم نیشکر و ذرت قابلیت انتقال نشان دادند. نشانگرهای ریزماهواره ای این تحقیق مؤثر بودند با این که تنها شش واریته از هرگونه استفاده شد. تعداد قطعات تکثیر یافته توسط نشانگرهای چندشکل در گونه های نیشکر و ذرت به ترتیب 9-4 ( متوسط2/6 ) و3-2 (متوسط5/2) بود. اندازه ی قطعات تکثیری در گونه های هدف، تفاوت هایی را در مقایسه با سورگوم نشان دادند. یک نشانگر با قابلیت تکثیر در هر سه گونه دیده شد که نشان دهنده ی حفظ نواحی آللی جایگاه اتصال نشانگر در بین این سه گونه می باشد. این نشانگرها با قابلیت استفاده بین گونه ای، در حال حاضر می توانند برای مطالعات ژنتیکی و اصلاحی در این گونه ها مورد استفاده قرار گیرند.

تأثیر کاربرد برخی کود‌های آلی و شیمیایی بر صفات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum- graecum L.)

سودابه مفاخری

دوره 40، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 27-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.19128.1378

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شنبلیله، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار؛ کاربرد عصاره جلبک دریایی (محلول‌پاشی با غلظت ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای آلی و شیمیایی بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه دارویی شنبلیله، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار؛ کاربرد عصاره جلبک دریایی (محلول‌پاشی با غلظت یک میلی‌گرم در لیتر)، هیومیک‌اسید (محلول در آب آبیاری با غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر)‌، کود شیمیایی پرمصرف (نیتروژن، فسفر و پتاس به‌ترتیب به مقدار 08/0‌، 06/0 و 1/0 گرم در کیلوگرم خاک گلدان) و شاهد (بدون استفاده از کود) و 7 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در سال 1395 انجام گرفت. نتایج نشان داد که بالاترین ارتفاع بوته (93/24 سانتی‌متر)، بیشترین وزن تر بوته (66/14 گرم)، بیشترین وزن خشک بوته (73/9 گرم)، بیشترین تعداد نیام در بوته (12/12 عدد) و بالاترین وزن هزار دانه (22/10 گرم)، در حضور کاربرد عصاره جلبک حاصل گردید. در رابطه با صفت تعداد بذر در نیام، تیمارهای عصاره جلبک، هیومیک اسید و کود شیمیایی به لحاظ آماری در یک سطح قرار گرفته و تفاوت معنی‌داری بین آن‌ها مشاهده نشد. هم‌چنین تیمار عصاره جلبک، بیشترین مقدار کلروفیل کل (98/1 میلی‌گرم در گرم برگ تازه)، بالاترین مقدار کلروفیل‌های a و b (به‌ترتیب 3/1 و 68/0 میلی‌گرم در گرم برگ تازه)،‌ بیشترین مقدار اسکوربیک اسید (4/0 میلی‌گرم در 100 گرم برگ تازه)، بالاترین مقدار کارتنوئید (27/0 میلی‌گرم در گرم برگ تازه) و بیشترین درصد اسانس (97/0 درصد) را باعث گردید. به لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری بین درصد اسانس تحت تأثیر رژیم‌های کودی مختلف دیده نشد و هر سه کود عصاره جلبک، هیومیک اسید و کود شیمیایی سبب افزایش مقدار اسانس در مقایسه با تیمار شاهد شدند. مصرف هیومیک اسید نیز تأثیر معنی‌داری بر افزایش کلروفیل a و اسید اسکوربیک نشان داد.

ارزیابی عملکرد چند رقم گندم نسبت به تاریخ کاشت در نورآباد ممسنی

هوشنگ فرجی؛ علی گودرزی؛ حمید رضا اولیایی؛ محمد عظیمی گندمانی

دوره 35، شماره 4 ، اسفند 1391، ، صفحه 29-42

چکیده

به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه گندم در شهرستان ممسنی، آزمایشی در سال زراعی 1386-1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل رقم و تاریخ کاشت در چهار تکرار اجرا گردید. عامل رقم در سه ... بیشتر به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه گندم در شهرستان ممسنی، آزمایشی در سال زراعی 1386-1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل رقم و تاریخ کاشت در چهار تکرار اجرا گردید. عامل رقم در سه سطح شامل رقم‌های فلات، شیراز و چمران و عامل تاریخ کاشت نیز شامل سه سطح 20 آبان، 15 آذر و 10 دی‌ماه بود. نتایج نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذرماه به میزان 33/6168 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان، 24 درصد و نسبت به تاریخ کاشت 10 دی‌ماه، 35 درصد برتری داشت. در تاریخ کاشت 15 آذرماه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب با 95/13604 کیلوگرم در هکتار و 33/45 درصد نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر به طور معنی‌داری بیشتر بود. از سوی دیگر، هر سه جزء عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذر بیشتر از دو تاریخ کاشت دیگر بود. عملکرد دانه رقم شیراز با 92/5407 کیلوگرم در هکتار به طور معنی‌داری بیشتر از دو رقم دیگر بود. عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و نیز تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله بارور در متر مربع در رقم شیراز نسبت به دو رقم دیگر، بیشتر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه معنی‌دار شد. مناسب‌ترین زمان کاشت برای رقم‌های فلات و چمران، 15 آذرماه و برای رقم شیراز، 20 آبان تا 15 آذر بود. در تاریخ کاشت 10 دی‌ماه، عملکرد هر سه رقم به شدت کاهش یافت. در مجموع کشت زود هنگام و دیر هنگام هر دو باعث کاهش عملکرد دانه گردید.

بررسی اثر ژن ها و تهیه نقشه پیوستگی در جمعیت برنج ایرانی حاصل از تلاقی ارقام غریب × خزر

حسین صبوری؛ قاسم محمدی نژاد؛ علی اکبر عبادی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 29-52

چکیده

ساختار ژنتیکی صفات زراعی مهم ترین نقش را در تعیین متدولوژی اصلاحی آنها دارد. تجزیه میانگین نسل ها و مکان یابی صفات کمی از مهم ترین روش های تعیین نوع و عمل ژن ها است. به منظور تعیین ساختار ژنتیکی صفات زراعی ... بیشتر ساختار ژنتیکی صفات زراعی مهم ترین نقش را در تعیین متدولوژی اصلاحی آنها دارد. تجزیه میانگین نسل ها و مکان یابی صفات کمی از مهم ترین روش های تعیین نوع و عمل ژن ها است. به منظور تعیین ساختار ژنتیکی صفات زراعی تلاقی ارقام غریب × خزر از طریق تجزیه میانگین نسلها، شش نسل پایه تلاقی ارقام غریب × خزر در سه تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1378 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس کشت شدند. همزمان به منظور مکان یابی صفات زراعی 20 بوته از 192 خانواده F3 به همراه والدین تلاقی کشت شدند. اثر ژن های مسئول ارتفاع بوته، طول خوشه و زیست توده حاکی از عمل فوق غالبیت و برای تعداد دانه، تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، خروج خوشه از غلاف و طول برگ پرچم حاکی از غالبیت ناقص دارد. اثر افزایشی ژن ها برای تعداد دانه پر، تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، ارتفاع بوته و طول خروج خوشه از غلاف معنی دار گردید؛ بنابراین شرایط برای گزینش لاین های با صفات مطلوب در نسل های در حال تفکیک فراهم خواهد بود. مدل سه پارامتری برای تعداد خوشچه، تعداد روز تا گل‌دهی، طول برگ پرچم، ارتفاع بوته، تعداد خوشه، طول خروج خوشه از غلاف، طول خوشه و عرض برگ پرچم کفایت داشت. مکان یابی صفات زراعی، نشان داد که QTL های qHD1b، qPL12، qNP2، qDWS-8، qWFL7 وqWP1 ،qWP11a وqWP11b بزرگ اثر بوده و بیش از 20 درصد از تنوع فنوتیپی صفات را توجیه نمودند. مقایسه نتایج روشهای مورد بررسی نشان داد که انتخاب برای برخی از QTLهای ردیابی شده مانند qHD1b می تواند در دستیابی به ارقام زودرس کمک کند.

تأثیر غلات زمستانه به عنوان گیاه پوششی پیش کاشت در کنترل علف های هرز، بهبود حاصلخیزی خاک، عملکرد و اجزا عملکرد سیب زمینی

مهدی غفاری؛ گودرز احمد وند؛ محمد رضا اردگانی؛ محمد رضا مصدقی؛ محدثه غفاری

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 29-42

چکیده

به منظور بررسی اثر بقایای گیاهان پوششی زمستانه بر کنترل علفهای هرز و عملکرد سیب زمینی رقم آگریا، در سال زراعی 88-1387 آزمایش در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ... بیشتر به منظور بررسی اثر بقایای گیاهان پوششی زمستانه بر کنترل علفهای هرز و عملکرد سیب زمینی رقم آگریا، در سال زراعی 88-1387 آزمایش در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل گیاهان پوششی زمستانه جو، تریتیکاله و چاودار هر کدام در دو تراکمکاشت معمول و سه برابر معمول و تیمار شاهد (بدون گیاه پوششی) بودند. تیمارهای چاودار، جو، تریتیکاله با تراکم کاشت سه برابر و چاودار با تراکم کاشت معمول، به ترتیب 97، 96، 93 و 89 درصد وزن خشک علفهای هرز زمستانه را نسبت به تیمار شاهد کاهش دادند. تیمارهای چاودار، جو و تریتیکاله با تراکم کاشت سه برابر و چاودار با تراکم کاشت معمول به ترتیب 26، 25، 21 و 25 درصد کربن آلی خاک را نسبت به تیمار شاهد افزایش دادند و تیمارهای چاودار، جو با تراکم کاشت سه برابر و تیمار چاودار با تراکم کاشت معمول به ترتیب 6/6، 5/7 و 4/7 درصد چگالی ظاهری خاک را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. تیمارهای چاودار با تراکم کاشت معمول و سه برابر و جو با تراکم کاشت سه برابر دارای بیشترین عملکرد غده سیب زمینی بودند به طوری که به ترتیب 50، 33 و 35 درصد عملکرد غده سیب زمینی را نسبت به شاهد افزایش دادند. تیمارهای مذکور، تعداد غده های با قطر بیش از 70 میلیمتر را به ترتیب 42، 33 و 27 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. به طور کلی می توان گفت که کشت گیاهان پوششی زمستانه در کنترل علف های هرز، حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد کشت دوم موثر میباشد.

ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی توده‌های هندوانه بومی ایران (Citrullus vulgaris) در شرایط آب و هوایی ارومیه

احمد حاجی علی؛ رضا درویش زاده؛ بهمن زاهدی؛ جهانگیر عباس کوهپایگانی

دوره 40، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12555

چکیده

به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی هندوانه بومی ایران از نظر صفات مورفولوژیک، 16 توده به همراه دو رقم هندوانه اصلاح شده (کریمسون‌سویت و چارلستون‌گری) در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در مرکز ... بیشتر به‌منظور مطالعه تنوع ژنتیکی هندوانه بومی ایران از نظر صفات مورفولوژیک، 16 توده به همراه دو رقم هندوانه اصلاح شده (کریمسون‌سویت و چارلستون‌گری) در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه در سال 1392 مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 15 صفت شامل طول و عرض برگ، طول ساقه‌ی اصلی گیاه، تعداد میوه در بوته، طول میوه، عرض میوه، وزن کل میوه، وزن گوشت میوه، وزن پوست میوه، وزن صد بذر، طول بذر، عرض بذر، pH، درصد مواد جامد محلول و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس نشان داد بین توده‌ها از لحاظ کل صفات مورد بررسی به جزء صفات pH، طول ساقه‌ی اصلی گیاه و تعداد میوه در بوته اختلاف آماری معنی‌داری وجود دارد. متوسط عملکرد از 24926 کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ چارلستون‌گری تا 13444 کیلوگرم در هکتار برای توده817 همدانمتغییر بود. میزان درصد مواد جامد محلول در بین توده‌ها از 9/27 درصد برای ژنوتیپ کریمسون‌سویت تا 5/1 درصد برای توده‌ی 806 خراسان، pH میوه از 63/5 در توده‌ی 817 همدان تا 4/78 در ژنوتیپ چارلستون‌گری متغیر بود. بیشترین همبستگی مثبت (0/968) بین دو صفت وزن گوشت و وزن میوه و بیشترین همبستگی منفی (0/815-) بین صفات قند میوه و طول بذر مشاهده شد. بیشترین توارث‌پذیری (0/96) مربوط به وزن صد بذر و کمترین توارث‌پذیری (0/03) مربوط به pH بود. در تجزیه‌ی خوشه‌ای به روش وارد، توده‌های مورد بررسی در سه گروه متفاوت قرار گرفتند. بیشترین فاصله بین توده‌های گروه اول و سوم مشاهده شد.

تأثیر محرک‌های مختلف زیستی و غیرزیستی بر رشد ریشه مویین در گیاه دارویی خشخاش (Papaver somniferum L.)

شیوا سیاه منصور؛ احمد اسماعیلی؛ فرهاد نظریان فیروزآبادی

دوره 41، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 29-42

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.13548

چکیده

گیاه خشخاش (Papaver somniferum L.)، از مهم‌ترین گیاهان در صنعت دارویی جهان و منشأ تولید آلکالوئیدها می‌باشد. یکی از تکنیک‌های تولید آلکالوئید، استفاده از کشت ریشه مویین می‌باشد؛ امّا در بیشتر مواقع تولید آلکالوئیدها ... بیشتر گیاه خشخاش (Papaver somniferum L.)، از مهم‌ترین گیاهان در صنعت دارویی جهان و منشأ تولید آلکالوئیدها می‌باشد. یکی از تکنیک‌های تولید آلکالوئید، استفاده از کشت ریشه مویین می‌باشد؛ امّا در بیشتر مواقع تولید آلکالوئیدها در مقیاس تجاری کم است و برای افزایش آن‌ها، نیاز به تحریک تولید با روش‌های مختلفی از جمله استفاده از محرک‌های زیستی و غیرزیستی است. در این پژوهش، به‌ منظور افزایش زیست‌توده ریشه‌های مویین، اثر 4 نوع محرک (سالیسیلیک اسید، نیترات نقره، سولفات مس و عصاره مخمّر) به‌صورت آزمایش‌های جداگانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. جهت انجام این آزمایش‌ها، ریشه‌های مویین اولیه تولید شده در نهایت درون ارلن‌های حاوی 30 میلی‌لیتر محیط کشت ½MSاضافه شدند و هر ارلن به عنوان یک تکرار در نظر گرفته شد. تأیید تراریختگی ریشه‌های مویین با تکثیر اختصاصی ژن‌های rolC، انجام شد و باندی با اندازه‌ای مطابق انتظار، روی ژل الکتروفورز مشاهده گردید. نتایج نشان داد که غلظت 5/0 میلی‌گرم در میلی‌لیتر از محرک عصاره مخمّر بیش‌ترین تأثیر را بر صفات مورفولوژیکی داشت. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که محرک‌های زیستی، نقش مؤثرتری نسبت به تیمارهای غیرزیستی دارند و غلظت‌های بالای محرک‌ها، اعم از زیستی و غیرزیستی، بر زیست‌توده ریشه‌های مویین، تأثیر منفی دارند.

برآورد اجزاء واریانس و وراثت‌پذیری عملکرد و اجزای عملکرد دانه در توده‌های بومی آفتابگردان آجیلی در سطوح مختلف آبیاری

اسماعیل قلی نژاد؛ رضا درویش زاده

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.19226.1383

چکیده

با توجه به اهمیت دانه‌های روغنی و به‌ویژه آفتابگردان، مطالعه توده‌های بومی از نظر اجزای واریانس ژنتیکی، فنوتیپی و وراثت‌پذیری صفات دارای اهمیت می‌باشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری عملکرد ... بیشتر با توجه به اهمیت دانه‌های روغنی و به‌ویژه آفتابگردان، مطالعه توده‌های بومی از نظر اجزای واریانس ژنتیکی، فنوتیپی و وراثت‌پذیری صفات دارای اهمیت می‌باشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری عملکرد و اجزاء عملکرد دانه در آفتابگردان آجیلی تحت شرایط مختلف آبی، تعداد 56 توده محلی در سه آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس مستطیل ساده (8 × 7) با دو تکرار در سال زراعی 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح آبیاری مطلوب (I1)، تنش ملایم (I2) و تنش شدید خشکی (I3) (به‌ترتیب آبیاری پس از تخلیه 50، 70 و 90 درصد آب قابل استفاده) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تأثیر ژنوتیپ در هر سه شرایط مختلف آبیاری روی اکثر صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. بیشترین واریانس ژنتیکی در شرایط آبیاری مطلوب به‌ترتیب در صفات ارتفاع بوته، وزن خشک ساقه و عملکرد بیولوژیک در شرایط تنش ملایم در صفات ارتفاع بوته، قطر طبق و عملکرد بیولوژیک و در شرایط تنش شدید خشکی در صفات قطر ساقه، وزن برگ و عملکرد بیولوژیک مشاهده شد. در هر سه شرایط مختلف آبیاری، وراثت‌پذیری ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک از همه صفات بیشتر بود. در شرایط آبیاری مطلوب، متوسط وراثت‌پذیری عمومی از حداقل 52/0 درصد برای تعداد دانه در طبق تا حداکثر 61/80 درصد برای ارتفاع گیاه متغیر بود. در شرایط تنش ملایم خشکی، حداقل وراثت‌پذیری (45/26 درصد) مربوط به صفت شاخص کلروفیل و بیشترین مقدار آن (21/76 درصد) مربوط به صفت قطر طبق بود. در شرایط تنش شدید خشکی، بیشترین و کمترین مقدار وراثت‌پذیری به‌ترتیب در صفات قطر ساقه (64/83 درصد) و تعداد دانه در طبق (0/0 درصد) مشاهده شد. از بین اجزای عملکرد دانه با توجه به این‌که وراثت‌پذیری وزن 1000 دانه در هر سه شرایط مختلف آبیاری در مقایسه با تعداد دانه در طبق بیشتر است انتخاب از طریق وزن 1000 دانه به منظور افزایش عملکرد دانه کارآیی بیشتری خواهد داشت. بنابراین توده‌های بومی که وزن 1000 دانه بیشتری دارند جهت تولید ارقامی با عملکرد دانه بالا می‌توان از آن‌ها در برنامه‌های به‌نژادی بهره‌برداری نمود.

آزمون نتاج حاصل از تلاقی بین ارقام مختلف گلایول

محمدحسین عظیمی

دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 29-44

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21501.1460

چکیده

گلایول متعلق به تیره زنبق از مهم‌ترین گل‌های شاخه بریده و پیازی جهان است. این پژوهش با هدف تولید هیبریدهای جدید گلایول از طریق دورگ‌گیری در بین ارقام آمستردام، وایت پراس پرتی، ادونس رد و رزسوپریم انجام ... بیشتر گلایول متعلق به تیره زنبق از مهم‌ترین گل‌های شاخه بریده و پیازی جهان است. این پژوهش با هدف تولید هیبریدهای جدید گلایول از طریق دورگ‌گیری در بین ارقام آمستردام، وایت پراس پرتی، ادونس رد و رزسوپریم انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی در سال 95-94 انجام شد. ارزیابی صفات تعداد روز تا جوانه‌زنی بذر، طول برگ، عرض برگ، قطر طوقه، تعداد برگ، وزن کورمچه، قطر کورمچه و تعداد کورمچه انجام شد تجزیه‌های آماری شامل محاسبه آماره‌های توصیفی، ضرایب همبستگی ساده، تجزیه واریانس، مقایسات میانگین با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن،واریانس ژنتیکی و فنوتیپی، برآورد وراثت‌پذیری و ضریب تنوع بود. نتایج تجزیه واریانس صفات بین نتاج (هیبریدها) نشان داد که اختلاف نتاج مورد نظر برای تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار(p≤0.01) بود، که بیانگر وجود تنوع گسترده برای همه صفات در نتاج مشاهده می‌شود. نتاج NIOP9 در صفات طول برگ، عرض برگ، قطر طوقه، تعداد برگ، تعداد روز تا جوانه‌زنی وزن کورمچه و قطر کورمچه نسبت به سایر نتاج دارای برتری بودند، همچنین نتاج NIOP4 با تولید 49/2 کورمچه در بذر دارای برتری بود. ضرایب همبستگی صفات بین نتاج‌های مختلف نشان می‌دهد که بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار مربوط به تعداد برگ با قطر طوقه (93/0+=r) و کمترین میزان همبستگی هم بین تعداد روز تا جوانه‌زنی با تعداد کورمچه (17/0=r) بود. بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی در صفت تعداد کورمچه به میزان 17/57 و کمترین در صفت تعداد روز تا جوانه‌زنی بذر به میزان 15/11 درصد به‌دست آمد. بیشترین قابلیت توارث عمومی صفات تعداد کورمچه و قطر کورمچه به‌ترتیب برابر با 46/98 و 46/95 درصد و کمترین آن برای صفت قطر طوقه به میزان 90/12 درصد برآورد شد.

تأثیر محلول‌پاشی متانول بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) در شرایط تنش کم‌آبی

حامد جوادی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ علیرضا ابراهیمی؛ محمد کوزه گر

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33127.1888

چکیده

به‌ منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و تنش کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم پروگرس، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در بیرجند ... بیشتر به‌ منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و تنش کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم پروگرس، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در بیرجند به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. دو سطح تنش کم‌آبی شامل: آبیاری مطلوب (80 میلی‌متر تبخیر از تشتک) و تنش کم‌آبی (160 میلی‌متر تبخیر از تشتک) به‌عنوان عامل اصلی و پنج سطح محلول‌پاشی متانول شامل: محلول‌پاشی با آب (شاهد)، 7، 14، 21 و 28 درصد حجمی به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و نسبت وزن مغز به پوست دانه را کاهش داد. محلول‌پاشی متانول نیز باعث افزایش تعداد دانه در طبق شد. هم‌چنین، محلول‌پاشی متانول موجب بهبود اکثر صفات مورد مطالعه در شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی شد. به‌طوری‌که در شرایط تنش کم‌آبی محلول‌پاشی با متانول 28 درصد حجمی موجب افزایش ارتفاع بوته (9/9 درصد)، قطر ساقه (5 درصد)، تعداد برگ در بوته (7/14 درصد) و محلول‌پاشی با متانول 14 درصد حجمی موجب افزایش عدد کلروفیل‌متر (8 درصد) و محلول‌پاشی با متانول 21 درصد حجمی موجب افزایش هدایت روزنه‌ای (7/34 درصد)، وزن هزار دانه (12 درصد)، عملکرد دانه (9/27 درصد) و عملکرد زیستی (4/23 درصد) نسبت به شاهد (محلول‌پاشی با آب) شد. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر عملکرد دانه آفتابگردان در منطقه بیرجند با محلول‌پاشی متانول 28 درصد حجمی و در شرایط آبیاری مطلوب به دست آمد، اما در شرایط تنش کم‌آبی، محلول‌پاشی با متانول 21 درصد حجمی جهت جلوگیری از کاهش عملکرد دانه در این منطقه مناسب بود.

ریزازدیادی لاله واژگون (.Fritillaria imperialis L) از طریق روش باززایی غیرمستقیم در شرایط کشت درون شیشه‌ای

مجتبی رحیمی؛ محمد حسین دانشور

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 31-42

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12066

چکیده

ایران یکی از خاستگاه‌های لاله واژگون (Fritillaria imperialis L.) است. این گیاه زینتی در معـرض انقراض می‌باشد. بنابراین افزایش آن از طریق کشت بافت ضروری است. این پژوهش در چهار آزمایش: تولید پینه، سوخک‌زایی، ریشه‌زایی ... بیشتر ایران یکی از خاستگاه‌های لاله واژگون (Fritillaria imperialis L.) است. این گیاه زینتی در معـرض انقراض می‌باشد. بنابراین افزایش آن از طریق کشت بافت ضروری است. این پژوهش در چهار آزمایش: تولید پینه، سوخک‌زایی، ریشه‌زایی و سازگاری انجام گردید. در آزمایش اول از دو ریزنمونه فلس و برگ اولیه در محیط کشت MS با غلظت های مختلف NAA و IBA اقدام به تولید پینه گردید. نتایج نشان داد بیشترین وزن پینه از ریزنمونه فلس در محیط کشت MS حاوی 0/5 میلی‌گرم در لیتر NAA و 0/5 میلی‌گرم در لیتر IBA تولید گردید. در آزمایش دوم از پینه های به‌دست آمده، در محیط کشت MS با غلظت‌های مختلف TDZ و KIN، پس از 6 و 12 هفته، تعداد سوخک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، بیشترین تعداد سوخک بعد از 12 هفته از پینه حاصل از ریزنمونه فلس در محیط کشت MS حاوی 0/5 میلی‌گرم در لیتر NAA و سپس در محیط کشت اندام زایی با 0/5 میلی‌گرم در لیتر TDZ همراه با 0/5 میلی‌گرم در لیتر KIN تشکیل شد. سپس سوخک‌ها به محیط کشت MS با غلظت‌های مختلف NAA (صفر، 0/5، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) جهت ریشه‌زایی منتقل شدند. نتایج نشان داد، بیشترین تعداد ریشه از سوخک‌های حاصل از ریزنمونه برگ اولیه، در محیط کشت حاوی 1 میلی‌گرم در لیترNAA به‌دست آمد. در‌نهایت سوخک‌های ریشه‌دار شده پس از شستشو با آب مقطر جهت سازگاری به گلدان‌های حاوی پرلیت،کوکوپیت، پرلیت و کوکوپیت که در اتوکلاو گندزدایی شده بودند، منتقل شدند. نتایج نشان داد سوخک‌های حاصل از ریزنمونه فلس در بستر کشت کوکوپیت، دارای بیشترین تعداد ریشه بود. این تحقیق نشان داد که استفاده از کشت بافت، نقش مهمی در جلوگیری از انقراض لاله واژگون دارد.

مطالعه سازگاری ژنوتیپ‌های پیشرفته متحمل به شوری جو در مناطق معتدل

مهرداد محلوجی؛ احمد یوسفی؛ حمیدرضا نیکخواه؛ ذبیح اله راوری؛ احمد جعفری

دوره 33، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 31-39

چکیده

به منظور بررسی سازگاری ژنوتیپ‌های متحمل به شوری جو، تعداد 10 ژنوتیپ این گیاه طی سال زراعی 82-1381 در شش ایستگاه تحقیقاتی اصفهان،کرمان،یزد،قم،مشهد وگناباد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در3 تکرار موردارزیابی ... بیشتر

مطالعه ضرایب همبستگی صفت‌های زراعی و تجزیه علیت عملکرد دانه در چاودار

خدیجه نایبی آق‌بلاغ؛ ناصر صباغ نیا؛ مختار پسندی صومعه‌سفلی؛ محسن جانمحمدی

دوره 42، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 31-46

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22523.1486

چکیده

چاودار (Secale cereale L.) یکی از گرامینه‌های مهم و با ارزش است که برای تولید نان یا مصرف علوفه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به ‌منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزاء عملکرد، 64 ژنوتیپ مختلف چاودار در آزمایش ... بیشتر چاودار (Secale cereale L.) یکی از گرامینه‌های مهم و با ارزش است که برای تولید نان یا مصرف علوفه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به ‌منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه و اجزاء عملکرد، 64 ژنوتیپ مختلف چاودار در آزمایش لاتیس ساده با دو تکرار در سال 1395 در منطقه مراغه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفت‌های وزن سنبله، وزن دانه سنبله، شاخص برداشت سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام‌به‌گام سهم هر یک از صفت‌هایی که بیشترین تأثیر را در عملکرد دانه داشتند مشخص گردید صفت‌های وزن دانه سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح به مدل رگرسیونی عملکرد دانه واردشده و 75 درصد از تنوع موجود بین ژنوتیپ‌ها را تبیین کردند. بر اساس تجزیه علیت نیز دو صفت مذکور به‌ترتیب با ضرایب 71/0 و 60/0 بیشترین تأثیر مستقیم را روی عملکرد دانه داشتند. از طرف دیگر وزن سنبله بیشترین تأثیر مستقیم و غیرمستقیم را (از طریق افزایش وزن دانه سنبله) بر افزایش عملکرد دانه داشت. به‌طورکلی از این مطالعه مشخص شد که دو صفت وزن دانه سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح در اولویت اول و صفت‌های مرتبط با ویژگی‌های سنبله، وزن هزار دانه، قطر ساقه، شاخص برداشت، طول ریشک و ارتفاع گیاه در الویت بعدی بر افزایش عملکرد دانه مؤثر می‌باشند و می‌توان از آن‌ها به‌عنوان شاخص‌هایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد دانه استفاده نمود.

اثر تاریخ کاشت و نسبت های مختلفN – P – K بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در گندم در شرایط آب و هوایی اهواز

مریم ولی پور؛ امیر آینه بند؛ اسفندیار فاتح

دوره 33، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 33-47

چکیده

به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف N-P-K و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88 – 87 در مزرعه آزمایشی ... بیشتر به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف N-P-K و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88 – 87 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل تاریخ کاشت در 3 سطح، 1 – اولین تاریخ کاشت (5 آبان)، 2 – دومین تاریخ کاشت (25 آبان) و 3 – سومین تاریخ کاشت (15 آذر) و تیمار فرعی شامل نسبت های مختلفN-P-K (کیلوگرم در هکتار) در 4 سطح، 1 – شاهد (0-0-0)، 2 – 40% کمتر از بهینه (40- 50-70)، 3 – بهینه (80-90-110) و 4 – 40% بیشتر از بهینه (120-130-150) بود. صفات مورد اندازه گیری شامل عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و شاخص های کارایی مصرف نیتروژن بود. نتایج آزمایش نشان داد که در محدوده ی تاریخ کاشت بهینه در منطقه (تاریخ کاشت های دوم و سوم) بهترین عملکرد دانه (به ترتیب، 04/5 و 23/5 تن در هکتار) تولید شد. در مقابل تاریخ کاشت زود هنگام کمترین (68/4 تن در هکتار) عملکرد دانه را دارا بود. در بین تیمارهای کودی بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به نسبت 120-130-150 و شاهد به میزان 18/6 و 27/3 تن در هکتار بود. در بین اجزای عملکرد وزن هزاردانه و تعداد سنبله در متر مربع به ترتیب بیشترین تأثیر را در بهبود عملکرد دانه در بین تاریخ های کاشت و سطوح کودی دارا بودند. بهترین کارایی مصرف نیتروژن (08/38 کیلوگرم بر کیلوگرم) در دومین تاریخ کاشت و سطح کودی 40% کمتر از بهینه به دست آمد. به علاوه با افزایش مصرف نیتروژن کارایی مصرف نیتروژن نیز کاهش یافت؛ همچنین در هر سه تاریخ کاشت، نسبت کودی 40-50-70 بهترین کارایی مصرف نیتروژن را دارا بود. در مجموع مشخص شد که اگر چه بالاترین عملکرد دانه در تیمار تاریخ کاشت دوم و سطح کودی 40% بیشتر از بهینه به دست آمد؛ ولی این شرایط بهترین کارایی مصرف نیتروژن را نداشت.

اثر پرتودهی با نور فرابنفش C بر کاهش سرمازدگی میوه خرمالو رقم کاشان طی انبارمانی

زهرا سادات عسگریان؛ محمد سیاری؛ محمود اثنی عشری

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 181-194

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.18805.1367

چکیده

چکیدهدر این مطالعه اثر پرتودهی نور فرابنفش C در شدت صفر (به‌عنوان شاهد)، 5 دقیقه پرتودهی از فاصله 15 و 30 سانتی‌متری به‌ترتیب با شدت 2/3 و 8/0 کیلوژول بر مترمربع و 10 دقیقه پرتودهی از فاصله 15 و 30 سانتی‌متری ... بیشتر چکیدهدر این مطالعه اثر پرتودهی نور فرابنفش C در شدت صفر (به‌عنوان شاهد)، 5 دقیقه پرتودهی از فاصله 15 و 30 سانتی‌متری به‌ترتیب با شدت 2/3 و 8/0 کیلوژول بر مترمربع و 10 دقیقه پرتودهی از فاصله 15 و 30 سانتی‌متری به‌ترتیب با شدت 4/16 و1/4 کیلوژول بر مترمربع بر کاهش سرمازدگی و حفظ شاخص‌های کیفی خرمالو رقم کاشان در انبار طی سال‌های 1394 و 1395 و در دانشگاه بوعلی سینا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پرتودهی روی کاهش وزن، شاخص سرمایی، نشت الکترولیت، پراکسیداسیون لیپید و فعالیت پلی فنل اکسیداز در طول دوره انبارمانی مؤثر بود. بیشترین درصد کاهش وزن (84/6) و شاخص سرمایی (40) در میوه‌های پرتوتابی‌شده با 4/16 کیلوژول بر مترمربع مشاهده شد و سطح پایین پارامترهای ذکر‌شده در تیمار 2/3 کیلوژول بر مترمربع دیده شد. سطح بالای نشت الکترولیت (49/80) و پراکسیداسیون لیپید (78/1 نانو مول بر گرم وزن ‌تر) در میوه‌های تیمار‌شده با 1/4 و 4/16 کیلوژول بر مترمربع مشاهده شد و نیز سطح پایین پارامترهای ذکر‌شده در میوه‌های تیمار‌نشده و تیمار‌شده با 2/3 کیلوژول بر مترمربع به‌دست آمد. کاربرد پرتو فرابنفش C با دزهای بالا فعالیت پلی فنل اکسیداز (7/9 واحد بر گرم وزن ‌تر) را در مقایسه با دیگر سطوح کاربردی پرتو فرابنفش C افزایش داد. با توجه به نتایج به دست آمده استفاده بعد از برداشت پرتو فرابنفش C در سطح پایین می‌تواند عمر پس از برداشت خرمالوی کاشان را با کنترل علائم آسیب سرمایی و حفظ کیفیت میوه افزایش دهد.

بررسی اثرات نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم بر عمر انباری و برخی صفات کیفی پرتقال تامسون ناول

امیرعلی محمدی؛ مهرداد شهابیان؛ محمودرضا رمضانپور؛ شکراله حاجی وند

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 181-192

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35965.1959

چکیده

پرتقال از محصولات مهم مرکبات است که احتمال فساد و پوسیدگی آن در تمامی مراحل برداشت و پس از برداشت وجود دارد. استفاده از عناصر معدنی به خصوص کلسیم و پتاسیم می‌تواند اثر مهمی در افزایش کیفیت میوه و عمر انباری ... بیشتر پرتقال از محصولات مهم مرکبات است که احتمال فساد و پوسیدگی آن در تمامی مراحل برداشت و پس از برداشت وجود دارد. استفاده از عناصر معدنی به خصوص کلسیم و پتاسیم می‌تواند اثر مهمی در افزایش کیفیت میوه و عمر انباری آن داشته باشد. بدین منظور پژوهشی در سال 1398 در شهرستان قائم‌شهر انجام شد که در این پژوهش محلول‌پاشی نیترات کلسیم (صفر، 2 و 4 گرم بر لیتر) و فسفیت پتاسیم (صفر، 5/1 و 3 گرم بر لیتر) در اواخر مهرماه در سه مرحله به‌صورت هفتگی و به‌صورت دستی انجام شد. سپس یک هفته پس از پایان تیمارها، عملیات برداشت با قیچی باغبانی انجام گرفت. میوه‌ها پس از شستشو، به‌مدت سه‌ماه در دمای معمولی نگهداری شدند. پارامترهای مختلفی از قبیل صفات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی، عناصر، آنزیم‌ها و بازارپسندی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاربرد غلظت‌های بالاتر نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم موجب بهبود صفات اندازه‌گیری شده در روز برداشت شده است که دلیل احتمالی آن نقش این تیمارها در افزایش مقاومت دیواره سلولی و پارامترهای کیفی از جمله قند میوه می‌باشد. میوه‌های تیمار شده با نیترات کلسیم و فسفیت پتاسیم خواص آنتی‌اکسیدانی، سفتی و مواد جامد محلول بیشتر و هم‌چنین افت وزن و پوسیدگی کمتری در انبار داشتند. ارزیابی بازارپسندی نیز حاکی از آن بود که استفاده از تیمارهای 4 گرم بر لیتر نیترات کلسیم و 3 گرم بر لیتر فسفیت پتاسیم موجب حفظ کیفیت میوه‌ها در طول انبارداری شده است.

تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا (Stevia rebaudiana)

راضیه تفنگ سازپور؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 183-194

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.29391.1762

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 96-۱۳۹5 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش، چهار مقدار محلول‌پاشی بور (صفر، 25، 50 و 75 پی‌پی‌ام) از منبع اسیدبوریک و سه مقدارمحلول‌پاشی پتاسیم (صفر، 10000 و 15000 پی‌پی‌ام) از منبع سولفات پتاسیم بودند. محلول‌پاشی‌ها به فاصله 50، 65 و 80 روز پس از کشت نشاها صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثرات متقابل محلول‌پاشی پتاسیم و بور از نظر صفات عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، درصد استویوزید برگ، درصد نیتروژن برگ، میزان پتاسیم و بور برگ اختلاف معنی‌داری ایجاد کرد به‌طوری‌که ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 50 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد ماده خشک (8/1495 کیلوگرم در هکتار) را ایجاد کرد که با ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور (2/1490 کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنی‌داری نداشت. هم‌چنین ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد برگ (68/1134 کیلوگرم در هکتار) و درصد استویوزید برگ (34/10 درصد) را ایجاد کرد. هم‌چنین کمترین عملکرد ماده خشک (73/1407 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد برگ (6/725 کیلوگرم در هکتار) درترکیب تیماری عدم محلول‌پاشی پتاسیم و 25 پی‌پی‌ام بور به‌دست آمد. با توجه به تأثیر مثبت محلول‌پاشی عناصر پتاسیم و بور در افزایش عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ و درصد استویوزید گیاه استویا تلفیقی از محلول‌پاشی عناصر پرمصرف و کم‌مصرف مانند پتاسیم و بور در افزایش عملکرد گیاه استویا در شرایط آب و هوایی اهواز مناسب به نظر می‌رسد.

اثر کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و ریزمغذی آهن بر عملکرد و کیفیت علوفه ذرت (Zea mays L.)

هدی محمدی؛ غلامرضا حیدری؛ یوسف سهرابی

دوره 43، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 185-198

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27736.1678

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی اثر کودهای زیستی در تلفیق با کودهای شیمیایی وآهن بر عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت علوفه ذرت رقم متوسط رس MV500، آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی اثر کودهای زیستی در تلفیق با کودهای شیمیایی وآهن بر عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت علوفه ذرت رقم متوسط رس MV500، آزمایش اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان انجام شد. فاکتور اصلی آزمایش شامل سطوح مختلف کود نیتروژن:کود زیستی حامل باکتری Azorhizobium caulinodans، kgha-1150 کود اوره + کود زیستی Azorhizobium caulinodans،کود زیستی حامل باکتری‌های Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp ، کود زیستی حامل Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 150 اوره، بدون کود اوره، kgha-1 450 اوره،کود زیستی حامل Azorhizobium caulinodans+ kgha-1300 اوره، کود زیستی حاملBacillus Subtilis، Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 300 اوره و فاکتور فرعی کود آهن در دو سطح شامل kgha-1 10 لبیریل آهن و شاهد بدون کود آهن بود. نتایج نشان داد کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی همراه با آهن به افزایش درصد پروتئین خام و کاهش درصد الیاف نامحلول در شوینده خنثی واسیدی ذرت در مقایسه با کاربرد کودهای شیمیایی به تنهایی و عدم مصرف آهن منجر شد. بیشترین عملکرد علوفه خشک از کاربرد کود زیستی Bacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1300 اوره همراه با کود آهن و کمترین مقدار آن از تیمار شاهد بدون کود اوره و آهن حاصل گردید. نتایج این پژوهش نشان دادتأمین تلفیقی نیتروژن مورد‌نیاز ذرت از طریق کاربرد کود زیستی حامل باکتری‌هایBacillus Subtilis،Pseudomonas Flurescens و Azospirillum ssp + kgha-1 300 اوره همراه با مصرف آهن به حصول بیشترین عملکرد و کیفیت علوفه منجر می‌شود.

تأثیر کاربرد سطوح مختلف کودهای زیستی، شیمیایی و دامی بر عناصر ماکرو و برخی صفات کمی کاکتوس علوفه‌ای (Opuntia ficus-indica L)

فاطمه فاطمی نیک؛ خسرو عزیزی؛ ثریا قاسمی؛ امیدعلی اکبرپور

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 185-198

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43071.2084

چکیده

در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد ... بیشتر در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی، شیمیایی و دامی به صورت جداگانه و تلفیقی بر برخی صفات کاکتوس علوفه‌ای، آزمایشی در سال‌های زراعی 1398 تا 1399 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 3 عاملی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان واقع در شهرستان خرم آباد انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود زیستی (قارچ مایکوریزا) در 2 سطح (مصرف و عدم مصرف مایکوریزا)؛ کود دامی (گاوی) در 4 سطح (0، 10، 20 و 30 تن در هکتار) و کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک (7/6 تن در هکتار) در تیمار استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی در مقایسه با تیمار شاهد (عدم استفاده از کود) با کمترین مقدار به‌دست آمد. تیمار مذکور مقدار عملکرد علوفه خشک را به میزان تقریبی 75 درصد نسبت به تیمار شاهد بهبود بخشید. بهترین نتایج پس از این تیمار در تیمارهای استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (56/6 تن در هکتار)، استفاده تلفیقی از 200 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (54/6 تن در هکتار) و استفاده تلفیقی از 200کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی (52/6 تن در هکتار) به‌دست آمد. صفات درصد کلسیم، درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد نیتروژن، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد در تیمارهای کاربرد تلفیقی کودهای دامی و نیتروژنه نتایج مطلوبی نشان دادند و کاربرد تلفیقی کود دامی و شیمیایی بر همه صفات آزمایش معنی‌دار گردید. نتایج نشان داد که اثر کاربرد کود زیستی مایکوریزا تنها بر میزان فسفر مؤثر بود و بر سایر صفات اندازه گیری شده تأثیر معنی‌داری نداشت.

اثر تعداد جوانه در بوته و شاخه برخصوصیات کمی وکیفی انگور رقم پرلت

عیسی ارجی؛ رحمان فیض؛ محمد گردکانه

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 321-332

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22517.1485

چکیده

چکیدهبه منظورتعیینتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر خصوصیات کمی و کیفی رقم پرلت آزمایشی با سهتیمار 42، 60 و72 جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه شامل4، 5 و 6 جوانهدر قالبفاکتوریل بر پایهبلوک‌های ... بیشتر چکیدهبه منظورتعیینتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر خصوصیات کمی و کیفی رقم پرلت آزمایشی با سهتیمار 42، 60 و72 جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه شامل4، 5 و 6 جوانهدر قالبفاکتوریل بر پایهبلوک‌های کاملتصادفیدرسهتکرار در سال زراعی 92-91 درباغات انگور مجتمع کشت و صنعت گره‌بان هرسینموردبررسیقرارگرفت. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد کهاثرتعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه برعملکرد بوته، ضریب باروری، تعداد خوشه در بوته و وزن خوشه معنی‌دار بود. اثر متقابل تعداد جوانه در بوته و تعداد جوانه در شاخه بر صفت عملکرد در بوته نشان داد که بیشترین عملکرد بوته (حدود 12 کیلوگرم در بوته) در تیمار 60 جوانه‌ای و هرس بلند شش جوانه‌ای ثبت شد و کمترین عملکرد (حدود 6/6 کیلوگرم در بوته) در تیمار 42 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه مشاهده شد. بیشترین وزن خوشه حدود 250 گرم در تیمار 60 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه و کمترین وزن خوشه (182 گرم) در تیمار 72 جوانه‌ای و هرس کوتاه 4 جوانه در شاخه به دست آمد. اثر متقابل تعداد جوانه در بوته و شدت هرس بر ضریب باروری دارای اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 1 درصد بود.به‌طور‌کلی حفظ تعداد60 جوانه در بوته و روش هرس مختلطبانگهدارییکشاخهششجوانه‌ایبه‌عنوان شاخهباردهویکشاخهدوجوانه‌ایبه‌عنوان شاخه جانشین برایتربیترو سیمیدر این رقمتوصیهمی‌شود.

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده