تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

ارزیابی تاثیر کود آلی در تراکم‌های متفاوت کشت بر خصوصیات آگرومورفولوژیکی و عملکرد اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) در شرایط دیم

هوشنگ رحمتی؛ هوشمند صفری

دوره 47، شماره 3 ، آبان 1403، ، صفحه 323-336

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46887.2167

چکیده

آویشن گیاهی با متابولیت‌های با ارزش است که به دلیل خاصیت دارویی، از اهمیت بالایی در صنایع غذایی و دارویی برخوردار است. استفاده از کودهای شیمیایی مشکلات زیست محیطی زیادی را به همراه داشته است، بنابراین ... بیشتر آویشن گیاهی با متابولیت‌های با ارزش است که به دلیل خاصیت دارویی، از اهمیت بالایی در صنایع غذایی و دارویی برخوردار است. استفاده از کودهای شیمیایی مشکلات زیست محیطی زیادی را به همراه داشته است، بنابراین استفاده از کودهای آلی در الگوهای تراکم مختلف کشت به‌منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی برای دستیابی به کشاورزی پایدار حائز اهمیت است. بر همین اساس این تحقیق به‌صورت طرح اسپلیت پلات با دو فاکتور و سه تکرار در شرایط دیم در استان کرمانشاه طی دو سال زراعی 1399-1400 و 1400- 1401 در ایستگاه تحقیقاتی ماهیدشت اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح (20 تن در هکتار کود گاوی، 10 تن در هکتار کاه غنی‌شده و بدون اعمال کود) و فاکتور فرعی سه تراکم (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) بود. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، قطر تاج پوشش، وزن‌تر و خشک، وزن خشک برگ و ساقه، نسبت برگ به ساقه، درصد و عملکرد اسانس کل اندام هوایی برای هر کرت محاسبه شد. تجزیه واریانس نشان داد که کودهای مختلف و سطوح مختلف تراکم بر تمامی صفات اثر معنی‌داری داشتند، اما اثر متقابل کود × تراکم تنها بر صفات درصد و عملکرد اسانس تأثیر معنی‌داری داشت. با توجه به مقایسه میانگین به روش دانکن، کود باعث افزایش رشد آویشن شد و تمام خصوصیات رویشی گیاه تحت تأثیر مصرف کود قرار گرفت و از بین دو نوع کود مصرفی، تأثیر کود حیوانی بهتر بود. از طرفی با افزایش تراکم، ارتفاع بوته افزایش یافت، اما تعداد شاخه در بوته و قطر تاج پوشش روند کاهشی نشان داد و برخلاف این دو صفت عملکرد تر و خشک گیاه در تراکم کم و زیاد نسبت به تراکم متوسط کمتر بود. روند متفاوتی برای درصد و عملکرد اسانس مشاهده شد و به این ترتیب، درصد اسانس با کاهش تراکم از 8 بوته به 4 بوته به میزان 53/17 درصد افزایش داشت، اما در مقابل عملکرد اسانس 42/5 درصد کاهش نشان داد. نتایج تجزیه مؤلفه‌های اصلی صفات در شرایط مختلف زراعی نشان داد که 3/94 درصد واریانس بر اساس دو مؤلفه اول بیان شد و بای پلات دو مؤلفه نتایج مقایسه میانگین را تأیید کرد. با توجه به هدف نهایی این تحقیق که تعیین بهترین تراکم در شرایط استفاده از کود دامی و کاه غنی شده برای دستیابی به نتیجه مطلوب درکشت آویشن در شرایط دیم بود، بنابراین بر اساس گروه‌بندی اثر متقابل دو عاملی و تحلیل مؤلفه‌های اصلی، مشاهده شد که استفاده از کود دامی به میزان 20 تن در هکتار با تراکم 6 بوته در مترمربع مناسب ترین تیمار برای کشت آویشن در شرایط دیم استان کرمانشاه است که می‌توان آن را برای کشت این گونه در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه توصیه کرد.

باززایی درون شیشه‌ای گیاه زعفران زینتی (Crocus vernus L.) با استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی

سارا پروین؛ محمد حسین دانشور؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 429-440

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25898.1603

چکیده

چکیدهزعفران زینتی از تیره زنبقیان (Iridaceae)یکی از مهم‌ترین گیاهان پیازی زینتی است. تکثیر این گیاه به‌وسیله پداژه به دلیل انتقال انواع بیماری‌های قارچی و باکتریائی و نیز دوره خفتگی طولانی 4 تا 5 ماهه، از ... بیشتر چکیدهزعفران زینتی از تیره زنبقیان (Iridaceae)یکی از مهم‌ترین گیاهان پیازی زینتی است. تکثیر این گیاه به‌وسیله پداژه به دلیل انتقال انواع بیماری‌های قارچی و باکتریائی و نیز دوره خفتگی طولانی 4 تا 5 ماهه، از نظر تجاری مقرون به‌صرفه نمی‌باشد. بنابراین تکثیر زعفران زینتی از طریق کشت درون شیشه‌ای راهکار مناسبی برای تکثیر تجاری آن است. به منظور ریزازدیادی زعفران زینتی، اثر محیط‌های کشت مختلف در آزمایش اندام‌زایی مستقیم به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در آزمایشگاه کشت بافت گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، در سال 95-1394 انجام شد. ریزنمونه‌های مورد استفاده در این آزمایش جوانه‌های انتهایی و جانبی بودند که در 10 تیمار هورمونی و کنترل در محیط کشت MS مورد آزمایش قرار گرفتند. برای گندزدایی سطحی ریزنمونه‌ها پس از قرار‌گیری در زیر آب جاری به‌مدت 30 دقیقه از تیمار قارچ‌کش بنلیت محلول در آب گرم به مدت 30 دقیقه˛ اتانول 70 درصد به مدت 30 ثانیه و سه بار آبکشی در آب مقطر استریل و هیپوکلرید سدیم 15 درصد به مدت 6 دقیقه و سه بار آب‌کشی استفاده شد. تیمارهای هورمونی مورد استفاده شامل BAp (5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر)، TDZ (5/0˛ 075/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و Kin (5/0، 1 و 2 میلی‌گرم در لیتر) همراه با 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA بودند. نتایج نشان داد بیشترین طول شاخساره و تعداد آن حاصل از ریزنمونه جوانه انتهائی و محیط کشت MS همراه با 5/0 میلی‌گرم در لیتر TDZ،،5/0 میلی‌گرم در لیتر BAp ، 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kin و 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA تولید گردید که با سایر تیمارها در سطح احتمال 1 درصد آزمون دانکن اختلاف معنی‌دار داشت. همچنین نتایج نشان داد محیط کشت MS همراه با 2 میلی گرم در لیتر BAp همراه با 1/0 میلی‌گرم در لیتر IBA بیشترین اثر را روی تعداد پداژک های تولید‌شده زعفران زینتی داشت.

ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از توده‌های بومی گشنیز ایران (.Coriandrum sativum L) بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی

سولماز نظافت؛ مهدی محب الدینی؛ رسول آذرمی؛ اصغر عبادی سقرلو؛ رقیه فتحی

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 449-461

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.37678.1984

چکیده

گشنیز با نام علمی Coriandrum sativum L. گیاهی یکساله از خانواده چتریان میباشد. قسمت‌های مورد استفاده‌ی این گیاه، بذر و برگ آن میباشد. گشنیز علاوه بر مصرف خوراکی، کاهنده قند خـون، کاهنده چربی خـون، پـایین ... بیشتر گشنیز با نام علمی Coriandrum sativum L. گیاهی یکساله از خانواده چتریان میباشد. قسمت‌های مورد استفاده‌ی این گیاه، بذر و برگ آن میباشد. گشنیز علاوه بر مصرف خوراکی، کاهنده قند خـون، کاهنده چربی خـون، پـایین آورنـده فشار خون، خواب آور، آرام بخش، آنتی‌اکسیدان و ضـد اضطراب میباشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از تودههای بومی گشنیز ایران براساس صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، 26 توده از مناطق مختلف کشور جمع آوری و آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعهای دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها تفاوت معنیداری بین صفات مورد بررسی نشان داد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین تودههای گشنیز بود. نتایج حاصل نشان داد که بین تودهها از لحاظ صفات ارتفاع کل گیاه، طول ساقه، طول ریشه، فاصله ‏میانگره، تعداد گره ‏تا اولین گل، تعداد ‏میانگره، تعداد برگ، تعداد ‏برگچه، قطر ساقه، وزن خشک گیاه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، وزن تر برگ، وزن تر گل و فنول تفاوت معنیداری با یکدیگر وجود داشت و بین درصد اسانس بذر و میزان آنتوسیانین تفاوت معنیداری وجود نداشت. در مجموع مقایسه میانگین صفات نشان داد که تودههای سیاهکل و کاشمر به ترتیب از نظر قطر ساقه (74/1 و 63/1 میلیمتر)، وزن تر برگ (57/0 و 50/0 گرم)، تعداد برگ (66/11 و 7/15) و میزان آنتوسیانین (27/0 و 37/0 میلیگرم بر گرم ماده تر) نسبت به سایر تودهها برتری داشتند. بنابرین میتوان از توده سیاهکل در برنامههای اصلاحی به منظور تولید ارقام پرمحصول استفاده کرد. بر اساس تجزیه خوشهای تودههای مورد مطالعه در سه گروه قرار گرفتند.

بررسی واکنش‌های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا به تنش همزمان شوری و کادمیوم

محدثه شمس الدین سعید؛ نسیبه پور قاسمیان

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 459-474

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36646.1967

چکیده

چکیدههدف این آزمایش بررسی تأثیر همزمان دو تنش شوری و کادمیوم بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا بود. به این منظور، آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی ... بیشتر چکیدههدف این آزمایش بررسی تأثیر همزمان دو تنش شوری و کادمیوم بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا بود. به این منظور، آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با چهار تکرار در گلخانه آموزشی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ولیعصر رفسنجان در سال زراعی 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح مختلف تنش شوری خاک (صفر، 6، 12 و 18 دسی‌زیمنس بر متر) و کادمیوم (صفر، 1، 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد صفات وزن خشک شاخه‌های جانبی، وزن خشک برگ و ساقه و سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، غلظت آهن، روی، کلسیم و منیزیم برگ با افزایش شوری به 18 دسی‌زیمنس بر متر به‌ترتیب 8/56، 01/48، 50، 09/46، 21، 76/53، 91/56، 75/53، 21/51، 9/07،5/73، 8/51، 17/0 و 26/0 درصد کاهش یافتند. با افزایش غلظت کادمیوم از صفر به 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک وزن خشک شاخه‌های جانبی، برگ، ساقه، سطح برگ، غلظت روی و منیزیم به‌ترتیب 32/24، 89/31، 45/28، 24/41، 70/28 و 12/0 درصد کاهش یافتند اما غلظت کادمیوم برگ نسبت به تیمار شاهد 7/1 برابر و غلظت آهن برگ 3/37 درصد افزایش یافتند. میزان فعالیت آنزیم‌های سوپراکسیددسموتاز، پراکسیداز، کاتالاز تحت اثر متقابل معنی دار تنش شوری و کادمیوم قرار گرفتند و فعالیت آن‌ها در تیمار تنش همزمان شوری 18 دسی‌زیمنس بر متر و غلظت 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک کادمیوم به‌ترتیب 83/1، 4/1 و 7/4 برابر تیمار شاهد بود. بیشترین ماده خشک کوشیا در هر یک از تیمارهای تنش شوری و کادمیوم متعلق به تیمار شاهد بود و کمترین مقدار ماده خشک از تیمار 18 دسی‌زیمنس بر متر شوری و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم کادمیوم در خاک به‌دست آمد.

Adventitious Root Development and Secondary Metabolites Accumulation by Auxin in Cichorium intybus L

Roghayeh Fathi؛ Mehdi Mohebodini؛ Esmaeil Chamani

دوره 43، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 467-476

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.29713.1772

چکیده

کشت ریشه‌های نابجا منبعی برای تولید متابولیت‌های ثانویه‌ی با ارزش می‌باشد. کاسنی از جمله گیاهان دارویی از تیره‌ی Asteraceae بوده و شامل ترکیبات دارویی مهمی می‌باشد. در این تحقیق، کشت ریشه‌های نابجای ... بیشتر کشت ریشه‌های نابجا منبعی برای تولید متابولیت‌های ثانویه‌ی با ارزش می‌باشد. کاسنی از جمله گیاهان دارویی از تیره‌ی Asteraceae بوده و شامل ترکیبات دارویی مهمی می‌باشد. در این تحقیق، کشت ریشه‌های نابجای حاصل از ریزنمونه‌های برگی در محیط کشت موراشیک و اسکوگ دارای غلظت‌های مختلف ایندول‌استیک اسید و نفتالین‌استیک اسید انجام شد. به‌منظور القای ریشه، IAA (0، 2/0، 4/0 و 6/0 میلی‌گرم در لیتر) و NAA (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) استفاده شد. القای ریشه 10 روز بعد از کشت اتفاق افتاد و در تیمار شاهد القای ریشه بسیار اندک بود. پس از گذشت 4 هفته، ریشه‌های پر‌رشد جدا شدند و 100 میلی‌گرم از ریشه‌های حاصل از ریزنمونه‌های برگی در محیط کشت مایع حاوی IAA (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) و NAA (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) کشت شدند و در شیکر با دور rpm 100 در تاریکی قرار داده‌شدند. نتایج بدست آمده نشان داد بیشترین درصد تولید ریشه و میانگین تعداد ریشه در محیط کشت حاوی 5/1 میلی‌گرم در لیتر NAA و ‌بیشترین وزن‌تر (74/0 گرم در فلاسک)، خشک (062/0 گرم در فلاسک) و فنول (1/4 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک ریشه) در تیمار 5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA بدست آمد و بیشترین میزان فلاونوئید (26/60، 88/85 و 53/98 مایکروگرم بر گرم وزن خشک ریشه) در تیمار 1 میلی‌گرم در لیتر NAA و 1 میلی‌گرم در لیتر IAA بدست آمد.

معرفی و ارزیابی ویژگی‌های زراعی ارقام تجاری کنجد مقاوم به ریزش دانه (ناشکوفا) به نام‌های برکت، مهاجر، چمران و دزفول

محمد رضا سیاهپوش؛ لیلا نژادصادقی؛ محمد سینا سیاهپوش؛ سامان شیدایی؛ عنایت رضوانی؛ حسین صادقی

دوره 46، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 473-490

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46295.2149

چکیده

کنجد یکی از گیاهان روغنی مهم دنیا به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد که به ملکة دانه‌های روغنی شهرت یافته است. درصد روغن بالا با ترکیب اسیدهای چرب مناسب، خواص دارویی و نیاز آبی بسیار پایین از شاخصه‌های ... بیشتر کنجد یکی از گیاهان روغنی مهم دنیا به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد که به ملکة دانه‌های روغنی شهرت یافته است. درصد روغن بالا با ترکیب اسیدهای چرب مناسب، خواص دارویی و نیاز آبی بسیار پایین از شاخصه‌های این گیاه روغنی است. عامل اصلی عدم توسعه کشت کنجد در سراسر دنیا شکوفا بودن کپسول‌ها و ریزش دانه در زمانی رسیدگی است. تلاش‌های زیادی جهت دستیابی به ارقام کنجد با ویژگی ناشکوفایی کپسول در زمان رسیدگی و مقاومت به ریزش دانه صورت گرفته است. در این مقاله به معرفی و ارزیابی ویژگی‌های زراعی ارقام کنجد ناشکوفای جدید اصلاح شده به نام‌های برکت، مهاجر، چمران و دزفول پرداخته خواهد شد. ارقام کنجد ناشکوفا به نام‌های پیشنهادی برکت، مهاجر، چمران و دزفول طی یک برنامه اصلاحی در دانشگاه شهید چمران اهواز با همکاری شرکت کشت و صنعت شهید رجایی اصلاح گردیده‌اند. این ارقام جهت ثبت و تجاری‌سازی، تحت آزمایشات تمایز، یکنواختی و پایداری[1] (DUS) و تعیین ارزش زراعی[2] (VCU) زیر نظر مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال طی دو سال زراعی 1400 و 1401 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این آزمایشات ارقام کنجد ناشکوفا به همراه ارقام تجاری کنجد شکوفا به نام‌های اولتان، سردار و شوین به عنوان ارقام شاهد در چهار منطقه با شرایط آب و هوایی مختلف کشور شامل دزفول، داراب، مغان و گرگان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. به‌علاوه کشت مکانیزه چهار لاین امیدبخش کنجد ناشکوفا بطور مجزا در مزارع 100 هکتاری در منطقه دزفول صورت گرفت و برداشت با کمباین انجام شد. بیشترین ارتفاع بوته در رقم برکت با متوسط 144 سانتی‌متر و کمترین در رقم چمران با 140 سانتی متر به‌ دست آمد. بیشترین تعداد کپسول در بوته با متوسط 8/89 و بیشترین تعداد دانه در کپسول با متوسط 3/72 در رقم مهاجر مشاهده گردید. وزن هزار دانه از 41/2 گرم در رقم دزفول تا 72/3 گرم در رقم مهاجر در نوسان بود. در مقایسه گروهی بین ارقام کنجد اصلاح شده ناشکوفا و ارقام شاهد شکوفا اختلاف معنی‌داری (P≤0.01) از نظر عملکرد دانه مشاهده گردید به‌طوریکه ارقام شکوفا با متوسط 05/1 تن در هکتار نسبت به ارقام شاهد با 80/0 تن در هکتار دارای برتر بودند. بیشترین متوسط عملکرد دانه ارقام در مناطق مختلف و طی دو سال اجرای آزمایش با 08/1 تن در هکتار در ارقام برکت و مهاجر به دست آمد. دامنه تغییرات درصد روغن بین 31/47 تا 22/49 درصد برآورد گردید. ارقام کنجد ناشکوفا دارای اختلاف آماری معنی‌داری از نظر درصد روغن دانه با یکدیگر و با رقم شاهد شوین نبودند. میزان ریزش دانه در برداشت مکانیزه ارقام کنجد ناشکوفا با کمباین کمتر از 8/2 درصد برآورد گردید. ارزیابی صفات ظاهری نشان داد که ارقام کنجد ناشکوفا دارای ارتفاع متوسط و رشد نامحدود بوده و دارای یک تا شش شاخة فرعی بسته به ژنوتیپ و تراکم بوته بودند. برتری عملکردی تمامی ارقام کنجد ناشکوفا نسبت به ارقام شاهد به طور معنی‌داری مشاهده گردید و ارزش زراعی بالای این ارقام در مقایسه با تعدادی از ارقام تجاری کنجد شکوفای کشور مورد تأیید قرار گرفت. بعلاوه متوسط افزایش عملکرد دانه حدود 24 درصدی مشاهده شده در ارقام اصلاح شده کنجد ناشکوفا، می‌تواند در افزایش تولید کنجد کشور بسیار مؤثر باشد. درنهایت ارقام کنجد ناشکوفای برکت، مهاجر، چمران و دزفول به عنوان اولین ارقام دارای ویژگی مقاومت به ریزش دانه در زمان رسیدگی در کشور معرفی شدند. این ارقام علاوه بر عملکرد بالاتر نسبت به ارقام شاهد، به دلیل داشتن ژن عدم شکوفایی کپسول در زمان رسیدگی کامل، قابلیت برداشت با کمباین در کشت مکانیزه کنجد را فراهم می‌نمایند و بکارگیری گسترده آنها در الگوی کشت زراعی کشور نوید دهنده امنیت غذایی در تولید روغن خوراکی و کاهش مصرف آب در فصل پرتنش تابستان خواهد بود. [1]- Distinctness, Uniformity and Stability; DUS[2]- Value of Cultivation and Use; VCU

جداسازی باکتری آزوسپریلوم و بررسی تأثیر چهار جدایه برتر روی جوانه‌زنی بذور کلزا

نگار قادری؛ محسن علمائی؛ محمد حسین ارزانش؛ یونس محمدنژاد؛ علی رضا ربیع زاده

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 9-21

چکیده

باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ... بیشتر باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است تاثیر این باکتری روی توان جوانهزنی بذرهای تلقیح شده است. در این تحقیق از 38 نمونه خاک و ریزوسفر ریشه گیاه کلزا از مناطق مختلف استان گلستان، 58 جدایه Azospirillum جداسازی و ضمن مقایسه ویژگیهای محرک رشد، جدایههای برتر انتخاب شدند. سپس تأثیر تلقیح 4 جدایه برتر به همراه شاهد (تلقیح نشده) روی برخی از شاخصهای جوانهزنی بذور کلزا (رقم هایولا 401) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در 8 تکرار بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داد که بین جدایههای مختلف از نظر درصد جوانهزنی، میانگین مدت و سرعت جوانهزنی در سطح 1 درصد اختلاف معنیداری وجود دارد. در اثر تلقیح بذرهای کلزا درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش و مدت زمان جوانهزنی نسبت به تیمار تلقیح نشده افزایش یافته است. جدایه AC34-III در مقایسه با سایر جدایه¬ها دارای حداقل میزان تولید اکسین بود که در نتیجه کمترین درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی را به خود اختصاص داد. همچنین جدایه مولد هورمون اکسین بالاتر (AC43-III)، بیشترین درصد جوانهزنی را نشان دادکه بهعنوان بهترین تیمار معرفی شد.

اثر محلول‌پاشی قبل از برداشت اتفن بر رنگ و برخی ویژگی‌های کیفی میوه انگور (Vitis vinifera L.) رقم بی‌دانه قرمز

ربابه ابراهیمی؛ رسول جلیلی مرندی؛ حامد دولتی‌بانه؛ محسن اسمعیلی؛ رامین حاجی‌تقی‌لو

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 11-25

چکیده

کاربرد اتفن در سالهای اخیر به عنوان روشی موثر در افزایش کمیت و کیفیت محصول انگور شناخته شده است. در این پ‍ژوهش اثر کاربرد قبل از برداشت اتفندر 4 سطح (صفر، 150، 250 و 300 میلیگرم در لیتر) و زمان تیمار اتفن ... بیشتر کاربرد اتفن در سالهای اخیر به عنوان روشی موثر در افزایش کمیت و کیفیت محصول انگور شناخته شده است. در این پ‍ژوهش اثر کاربرد قبل از برداشت اتفندر 4 سطح (صفر، 150، 250 و 300 میلیگرم در لیتر) و زمان تیمار اتفن در 2 مرحله از رنگگیری حبهها (10 الی 20 درصد از تغییر رنگ حبهها و 50 الی 70 درصد از تغییر رنگ حبهها) بر شاخصهای مختلف کیفی در زمان برداشت میوه انگور رقم بیدانه قرمز در ارومیه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. شاخصهای مورد بررسی شامل مواد جامد محلول، اسیدهای قابل تیتراسیون، ضریب رسیدگی، pH، اسید آسکوربیک، سفتی بافت و رنگ میوه بود. تیمار اتفن سبب افزایش مواد جامد محلول، اسید آسکوربیک، ضریب رسیدگی و رنگ حبهها گردید اما در pH تاثیر نداشت.بر اساس نتایج رنگسنجی تیمار اتفن پارامتر L، زاویه Hue و Chroma را کاهش و نسبت a/b را افزایش داد. اسیدهای قابل تیتراسیون و سفتی بافت با کاربرد اتفن کاهش یافت. نتایج نشان داد که محلولپاشی 150 میلیگرم در لیتر اتفن در مرحله 50 الی 70 درصد از تغییر رنگ حبهها موجب افزایش مواد جامد محلول، ضریب رسیدگی و رنگ میوه گردید اما تاثیر زیادی در کاهش سفتی بافت نداشت. بر اساس نتایج بدست آمده استفاده از اتفن با غلظت بهینه و در زمان مناسب میتواند به عنوان روشی مؤثری در جهت بهبود رنگ و کیفیت بهینه حبهها باشد.

اثر دور آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو گونه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) و مرزه رشینگری (S. Rechingeri jamzad) در منطقه غرب لرستان

احمد نوش‌کام؛ ناصر مجنون حسینی؛ جواد هادیان؛ محمدرضا جهان‌سوز؛ کاظم خاوازی؛ علی‌نظر صالح‌نیا؛ سمیرا هدایت‌پور

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 11-20

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12039

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) ... بیشتر به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) درسال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارهای فواصل آبیاری(15 روزیک‌بار، 30 روزیک‌بار و دیم) در کرت‌های اصلی و گونه مرزه (خوزستانی و رشینگری) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، ترکیبات اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر همه صفات اندازه‌گیری شده به جزء ترکیبات اسانس معنی‌دار بوده و اثر گونه تنها بر بازده و عملکرد اسانس مرزه معنی‌دار شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که در هر دو گونه مرزه، با افزایش فواصل آبیاری و کشت دیم، وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته به ترتیب به میزان 73، 23، 78، 80 و 33 درصد در مقایسه با شاهد (آبیاری 15 روز) کاهش نشان دادند. در بین گونه‌ها نیز گونه رشینگری ازلحاظ بازده اسانس (7/3 درصد) و عملکرد اسانس (26/100کیلوگرم در هکتار) بر گونه خوزستانی با بازده اسانس (03/2) و عملکرد اسانس (25/62 کیلوگرم در هکتار) برتر بود.

ارزیابی وراثت‌پذیری و میزان ترکیب‌پذیری عملکرد و تعدادی از صفات مرتبط با آن در گندم نان با استفاده از تجزیه نیمه دی آلل

خدیجه مختاری‌فر؛ روح اله عبدالشاهی؛ شهرام پورسیدی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 11-26

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12052

چکیده

برای ارزیابی پارامترهای ژنتیکی عملکرد و صفات مرتبط با آن از یک جمعیت دی آلل شامل نه رقم گندم نان و نتایج 2F حاصل از تلاقی‌های یک‌طرفه آن‌ها استفاده شد. ژنوتیپ‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه ... بیشتر برای ارزیابی پارامترهای ژنتیکی عملکرد و صفات مرتبط با آن از یک جمعیت دی آلل شامل نه رقم گندم نان و نتایج 2F حاصل از تلاقی‌های یک‌طرفه آن‌ها استفاده شد. ژنوتیپ‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط نرمال و تنش خشکی آخر فصل کشت شدند و صفات ارتفاع (سانتی‌متر)، طول ریشک (سانتی‌متر)، عملکرد بیولوژیک (تن در هکتار)، تعداد دانه در سنبله، تعداد پنجه بارور، تعداد روز تا گلدهی، طول دوره پرشدن و عملکرد دانه (تن در هکتار) اندازه‌گیری شد. محاسبات ژنتیکی نشان داد که تنوع مناسبی در جمعیت از لحاظ این صفات وجود داشته است. برای اکثر صفات میانگین مربعات ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی و اثر افزایشی a و غیر افزایشی b معنی‌دار بود که نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی را توأم با هم در کنترل این صفات روشن کرد. بیشترین وراثت‌پذیری خصوصی مربوط به طول ریشک (80/0) و تعداد روز تاگلدهی (57/0) بود. وراثت‌پذیری خصوصی عملکرد در شرایط نرمال به طورقابل توجهی بیشتر از شرایط تنش خشکی بود. صفات ارتفاع و طول ریشک در هر دو شرایط و تعداد دانه در سنبله در شرایط تنش خشکی با توجه به آزمون فرضیات مدل هیمن و عدم وجود اپیستازی در کنترل آن‌ها و دارا بودن وراثت‌پذیری خصوصی بالا صفات مناسبی برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی شناخته‌ شدند. با توجه به نقش زیاد واریانس غیرافزایشی در کنترل اکثر صفات در جمعیت مورد نظر روش‌هایی همچون بالک و بالک تک‌بذر برای اداره این جمعیت مناسب می‌باشند.

تأثیر امواج فراصوت و تنظیم‌کننده‌های رشد بنزیل‌آدنین و نفتالین استیک اسید بر ریزازدیادی درون‌ شیشه‌ای سوسن چلچراغ (.Lilium ledebourii Boiss)

زهرا عظیم زاده؛ مهدی محب الدینی؛ اسماعیل چمنی؛ ملیحه عرفانی

دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 11-20

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.13439

چکیده

سوسن چلچراغ از گونه‌های خودروی جنس سوسن است که در بخش‌های شمالی ایران می‌روید. این گونه به‌عنوان یک گل جدید، دارای ارزش زینتی و پتانسیل اقتصادی بالایی، جهت عرضه در بازار جهانی می‌باشد. استفاده از روش‌های ... بیشتر سوسن چلچراغ از گونه‌های خودروی جنس سوسن است که در بخش‌های شمالی ایران می‌روید. این گونه به‌عنوان یک گل جدید، دارای ارزش زینتی و پتانسیل اقتصادی بالایی، جهت عرضه در بازار جهانی می‌باشد. استفاده از روش‌های کشت بافت می‌تواند امکان تولید گیاه را در سطح وسیع از تعداد کم نمونه میسر ‌سازد. کاربرد فراصوت به‌عنوان یک محرک فیزیکی به همراه تنظیم‌کننده‌‌های رشد به‌عنوان محرک شیمیایی می‌تواند در تکثیر این گیاه مؤثر باشد. بدین منظور ریزنمونه‌های فلس این گیاه پس از قرارگیری در حمام فراصوت، در محیط کشت MS حاوی غلظت‌های مختلف NAA و BA به تنهایی و یا به‌صورت ترکیب با یکدیگر کشت گردیدند. این آزمایش در قالب فاکتوریل بر پایه‌ی طرح کاملاً تصادفی و با چهار تکرار صورت گرفت. نتایج نشان داد که در ترکیب‌های تیماری صفر، 01/0، 1/0 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌علاوه 5 ثانیه فراصوت، 1/0 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌علاوه 10 ثانیه و 1 میلی‌گرم در لیتر NAA به‌علاوه صفر، 5، 20 و 30 ثانیه فراصوت‌دهی بیشترین تعداد پیازچه را نسبت به شاهد داشتند. محیط کشت MS حاوی تیمار صفر میلی‌گرم در لیتر BA به‌علاوه 5 ثانیه فراصوت دارای بیشترین تعداد پیازچه‌های باززایی شده بود. با این حال ترکیب تیماری 1/0 میلی‌گرم در لیتر BA به‌علاوه 5 ثانیه فراصوت نیز ضمن داشتن تعداد پیازچه‌ی زیاد، پیازچه‌های درشت‌تری نیز داشت. بنابراین به نظر می‌رسد تیمار فراصوت در ترکیب با هورمون در محیط کشت بافت در تحریک پیازچه‌زایی در ریزنمونه فلس مؤثر است.

تاثیر دو سیستم آبیاری بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای

محمد رضا فایضی زاده؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ اسمعیل خالقی؛ محمد الباجی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 11-23

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35144.1943

چکیده

تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییریافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید ... بیشتر تأثیر دو سامانه کشت بدون خاک‌ باز (آبیاری قطره‌ای) و بسته (تکنیک جریان مواد غذایی تغییریافته) بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و عملکرد میوه دو رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای (22-4V و امیرا) طی سال 1398 در دانشگاه شهید چمران اهواز مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصافی با سه تکرار به اجرا در آمد. نتایج آزمایش نشان داد که طول میوه، سفتی بافت و غلظت کلسیم میوه در سامانه کشت بدون خاک باز بهتر شد و مواد جامد محلول، لیکوپن، کاروتنوئید و غلظت سدیم میوه در سامانه کشت بدون خاک بسته بهتر بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و غلظت مواد فنولی و غلظت کلسیم و سدیم میوه در رقم امیرا بهتر بود و مقدار اسیدیته قابل تیتراسیون در رقم 22-4V بهتر شد. محصول میوه در رقم 22-4V (38/29 گرم در بوته) نسبت به رقم امیرا (70/3648 گرم در بوته) بهتر شد. اثر متقابل سامانه کشت بدون خاک و رقم بر غلظت پتاسیم و منیزیم میوه در سطح 1 درصد و ماده خشک میوه در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری داشت. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه و پلی‌فنول کل با غلظت پتاسیم میوه همبستگی مثبت داشتند. براساس نتایج این آزمایش سامانه کشت بدون خاک بسته و رقم امیرا باعث افزایش کیفیت میوه گردید و رقم 22-4V باعث افزایش عملکرد درکشت گلخانه‌ای شد.

اثر محلول پاشی نیتروژن، بور و روی بر تشکیل میوه، عملکرد و کیفیت میوه خرمای رقم سایر (استعمران)

حجت دیالمی؛ اسماعیل راهخدایی؛ عبدالحمید محبی

دوره 35، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 12-22

چکیده

به منظور افزایش عملکرد و کیفیت میوه خرمای رقم سایر،آزمایشی به صورت طرح آماری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی شامل 8 تیمار (هر تیمار شامل دو درخت) و 3 تکرار بر روی 48 اصله نخل خرمای بارور، طی سال‌های 1383 تا 1385 ... بیشتر

بررسی اثر کمبود آب بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی سه رقم کلزا (.Brassica napus L)

سید محمد حسینی؛ پیمان حسیبی؛ بهرام اندرزیان

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 13-24

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب در مراحل ساقه رفتن و گلدهی بر برخی صفات فیزیولوژیکی شامل ماده خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، کل قندهای محلول و نشاسته، پرولین و پتانسیل اسمزی ارقام کلزا این تحقیق در سال ... بیشتر به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب در مراحل ساقه رفتن و گلدهی بر برخی صفات فیزیولوژیکی شامل ماده خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، کل قندهای محلول و نشاسته، پرولین و پتانسیل اسمزی ارقام کلزا این تحقیق در سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول ارقام شامل هایولا 308، هایولا 401 و RGS003، و عامل دوم تنش کمبود آب، شامل تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای گلدهی (1D)، تنش در مرحله ابتدای گلدهی تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (2D)، تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (3D) و آبیاری نرمال (4D) یا شاهد، بودند. نتایج نشان داد که رقم هایولا 401، کمترین کاهش، و رقم هایولا 308 بیشترین کاهش را در میزان ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه داشتند. کمترین میزان ماده خشک اندام هوایی در رقم هایولا 308 در شرایط اعمال تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (22 گرم در بوته) و بیشترین میزان ماده خشک اندام هوایی در رقم هایولا 401 (74 گرم در بوته) در شرایط نرمال آبیاری مشاهده شد. در شرایط تنش میزان ماده خشک اندام هوایی در تمام ارقام مورد بررسی کاهش یافت و میزان این کاهش در زمان تنش در مرحله گلدهی نسبت به مرحله ابتدای ساقه رفتن بیشتر بود که نشان دهنده حساس‎تر بودن آن نسبت به ساقه رفتن به تنش کمبود آب بود. همچنین اثر متقابل تنش کمبود آب و رقم در صفات کل قندهای محلول و نشاسته، میزان اسید‎آمینه پرولین، پتانسیل اسمزی (01/0 p≤)، ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه (05/0 p≤) دارای تفاوت معنی دار بود. همچنین در شرایط تنش میزان کل قند‎های محلول و پرولین برگ به دلیل شرکت در فرآیند تنظیم اسمزی برای کاهش تاثیر منفی تنش افزایش یافت و در رقم هایولا 401 میزان این افزایش بیشتر بود. میزان پتانسیل اسمزی در زمان اعمال تنش کاهش یافت و کمترین میزان پتانسیل اسمزی در رقم هایولا 401 و بیشترین آن در رقم هایولا 308 مشاهده شد. کاهش (منفی تر شدن) میزان پتانسیل اسمزی دلیل بر متحمل بودن رقم هایولا 401 به تنش کمبود آب ارزیابی گردید. کمترین پتانسیل اسمزی برگ در شرایط اعمال تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها در رقم هایولا 401 ( 23/2- مگاپاسکال) و بیشترین پتانسیل اسمزی برگ در رقم هایولا 308 و در آبیاری نرمال (65/1- مگاپاسکال) مشاهده شد. در این تحقیق با توجه به نتایج بدست آمده به ترتیب ارقام هایولا 401، RGS003 و هایولا 308 متحمل، نیمه متحمل و حساس به تنش کمبود آب ارزیابی شدند.

تجزیه پایداری کلزا در شرایط دیم و مقایسه روش های گزینش ژنوتیپ های پایدار با استفاده از آماره های پایداری

جعفر احمدی؛ بهروز واعظی؛ هوشنگ نارکی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 13-22

چکیده

انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق ... بیشتر انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. در این تحقیق بهمنظورمطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در شرایط دیم و نیمه گرمسیرکشور،تعداد 19 لاین و رقم کلزا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم منطقه نیمه گرمسیری گچساران به مدت سه سال زراعی (1383- 1385) از نظر پایداری عملکرد دانه و ارزیابی کارائی روشهای مختلف گزینش مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرساده رقم و اثر متقابل رقم × سال معنی دار بود. به منظور گزینش بهترین ارقام و لینه با عملکرد بالا و پایدار، آماره های پارامتریک مختلف برای تجزیه پایداری شامل آماره های تیپ I (S2i و CVi)، تیپ II (2iσ، Wi ، bi)، تیپ III (S2di)، آماره های غیرپارامتریک میانگین رتبه ارقام (R) و انحراف معیار رتبه (S.D.R) و روش گزینش همزمان عملکرد – پایداری (YSi) محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت با در نظر گرفتن صفت میزان روغن دانه در کنار عملکرد بالا و پایداری، ارقام و لاینهای Option 500، PP-308-8، PP-401-15E ، PP-401-16 و Shiralee به عنوان ارقام و لاینهای پرمحصول پایدار با میزان روغن بالا گزینش و معرفی شدند.

پیش بینی مشخصه‌های رطوبت تعادلی آفتابگردان به کمک مدل های تجربی و شبکه‌های عصبی مصنوعی

رضا امیری چایجان؛ جعفر امیری پریان

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 13-24

چکیده

در این پژوهش، از مدل های تجربی و شبکه‌های عصبی مصنوعی برای پیش‌بینی محتوای رطوبت تعادلی بذر و مغز آفتابگردان استفاده شد. چهار مدل ریاضی هندرسون اصلاح‌شده، چانگ-پی فاست، هالسی و گب برای این منظور بکار ... بیشتر

بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره برگ پوسیده گردو بر برخی از صفات فیزیولوژیک یولاف وحشی (Avena fatua L.)

الهام قجاوند؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ علی تدین

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 13-21

چکیده

به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی برگ گردو در کنترل علفهرز یولاف وحشی، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهر‌کرد اجرا شد. تیمارها شامل ... بیشتر

بررسی اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر برخی صفات زراعی ذرت (Zea mays L.)

عزیز آفرینش؛ قدرت الله فتحی؛ رجب چوگان؛ سید عطااله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ سید رضا اشرفی زاده

دوره 38، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 13-24

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11250

چکیده

به منظور مطالعة اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر رشد ذرت تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد در سال1390 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ... بیشتر به منظور مطالعة اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر رشد ذرت تحقیقی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد در سال1390 به اجرا درآمد. آزمایش به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار روی هیبرید ذرت سینگل کراس 704 اجرا شد. عامل اصلی در چهار سطح تنش خشکی (آبیاری پس از75 ، 95 ، 115 و 135 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) و عامل فرعی در چهار سطح تراکم خاک (بدون تراکم، تراکم ملایم با 4، تراکم متوسط با 8 و تراکم شدید با 12 بار تردد تراکتور جاندیر مدل 3140) بود. بر اساس نتایج اثر تنش خشکی و تراکم خاک بر بسیاری از صفات اندازهگیری شده در آزمایش معنیدار بود. برای صفات قطر ساقه، عمق نفوذ ریشه، تعداد ریشة هوایی در بوته، وزن خشک ریشه و اندامهای هوایی، شاخص برداشت، تعداد بوته بلالدار هنگام برداشت و عملکرد دانه اثر تنش خشکی و تراکم خاکاز نظر آماری معنیدار شد. برای صفت وزن خشک ریشه اثر تنش تراکم خاکاز نظر آماری معنیدار و موجب کاهش شد. برای صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه فقط اثر تنش خشکی از نظر آماری معنیدار گردید. در شرایط تنش تراکم خاک رشد ریشة هوایی تحریک و نسبت به شرایط تنش خشکی بیشتر شد. اما افزایش تعداد ریشة هوایی تأثیری در افزایش عملکرد دانه نداشت. افزایش تراکم خاک از نفوذ ریشه به طرف عمق جلوگیری و بر عکس افزایش تنش خشکی موجب نفوذ ریشه به طرف عمق شد. تنش با روندی ثابت موجب ضعیف شدن قطر ساقه ذرت گردید. روندی ثابت در کاهش وزن خشک اندامهای هوایی و عملکرد دانه در اثر اعمال تنش مشاهده شد. تنش خشکی بیشتر از تنش تراکم خاک قادر بود بر صفات کلروفیل برگ و پروتئین دانه مؤثر باشد که این به نوبه خود نقش تعیین کننده آب در مزرعه را ثابت میکند. تنش خشکی قادر به کاهش شاخص برداشت بود و تراکم خاک در شدیدترین حالت قادر به کاهش در این شاخص شد. تنشها تعداد بوته های زایا و بلال دار ذرت را کاهش دادند.

بررسی اثر محلولپاشی سولفات پتاسیم بر برخی شاخص های کمی و کیفی میوه و روغن زیتون (.Olea europaea L) در شرایط آب و هوایی اهواز

شهره زیودار؛ کاظم ارزانی؛ محمد کاظم سوری؛ نوراله معلمی؛ سید منصور سید نژاد

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 13-26

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11442

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات محلولپاشی سولفات پتاسیم بر برخی صفات کمی و کیفی سه رقم زیتون، آزمایشی طی سال های 1391 و 1392 در باغ زیتون گروه باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه ... بیشتر به منظور ارزیابی اثرات محلولپاشی سولفات پتاسیم بر برخی صفات کمی و کیفی سه رقم زیتون، آزمایشی طی سال های 1391 و 1392 در باغ زیتون گروه باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. ارقام زیتون با 3 سطح (میشن، کرونایکی و دزفولی) و محلولپاشی سولفات پتاسیم با سطوح (صفر، 1 و 2 گرم در لیتر) به ترتیب به عنوان فاکتور اصلی و فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر متقابل بین سال و رقم بر وزن تازه میوه، وزن خشک گوشت میوه، وزن هسته، نسبت گوشت به هسته و درصد روغن در ماده تر و خشک گوشت میوه (01/0P≤) و بر وزن تر گوشت میوه (05/0P≤) معنیدار بود. همچنین اثر متقابل سال و محلولپاشی سولفات پتاسیم بر وزن تازه میوه، وزن تر و خشک گوشت میوه (01/0P≤) و بر وزن هسته (05/0P≤) معنیدار بود. اثر متقابل رقم و محلولپاشی سولفات پتاسیم نیز بر وزن تازه میوه و وزن تر و خشک گوشت میوه (01/0P≤) معنیدار بود. به علاوه اثر متقابل سال، رقم و محلولپاشی سولفات پتاسیم بر وزن تازه میوه، وزن تر و خشک گوشت میوه و درصد روغن در ماده خشک گوشت میوه در سطح 1 درصد و بر سایر شاخصها در سطح 5 درصد معنی دار بود. بدین ترتیب می توان نتیجهگیری کرد که تغییرپذیری سالیانه محیط رشد تأثیر مهمی بر شاخصهای مورد بررسی داشته است. در این پژوهش رقم دزفولی میزان روغن بیشتری نسبت به بقیه ارقام داشت که میتواند ناشی از تفاوت ژنتیکی ارقام در استفاده از منابع رشد در راستای افزایش میزان روغن و نیز سازگاری بیشتر این رقم با شرایط محیطیمحل آزمایش باشد. تیمارهای محلولپاشی سولفات پتاسیم در مورد ارقام مورد بررسی به استثناء رقم میشن باعث افزایش اسیدهای چرب غیراشباع و کاهش اسیدهای چرب اشباع شدند. اسیداولئیک و نسبت اسیداولئیک به اسیدلینولئیک در رقم کرونایکی با تیمار محلولپاشی سولفات پتاسیم به میزان 2 گرم در لیتر از بیشترین میزان (54/60 درصد و 38/8) و در رقم دزفولی با تیمار شاهد از کمترین مقدار (90/48 درصد و 67/1) برخوردار بود. بنابراین علاوه بر شرایط محیطی سالیانه، محلولپاشی سولفات پتاسیم نیز میتواند بر شاخص هایی نظیر وزن میوه، درصد روغن زیتون و ترکیب اسیدهای چرب اثر داشته باشد.

اثر تاریخ کشت و غلظت محلول غذایی بر اجزای عملکرد و برخی خصوصیات کیفی میوه توت‌فرنگی (Fragaria ananassa Duch.)، رقم کامارزا در شرایط آب و هوایی اهواز

صفدر پور ممبینی؛ سید محمدحسن مرتضوی؛ نوراله معلمی؛ علی‌اکبر مظفری؛ عبدالامیر معزی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 13-24

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11829

چکیده

این آزمایش با هدف بررسی اثر تاریخ کاشت و غلظت محلول غذایی هوگلند بر عملکرد و کیفیت میوه توت‌فرنگی رقم کاماروزا در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل ... بیشتر این آزمایش با هدف بررسی اثر تاریخ کاشت و غلظت محلول غذایی هوگلند بر عملکرد و کیفیت میوه توت‌فرنگی رقم کاماروزا در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور تاریخ کشت (در سه سطح، شامل 10 آذر، 30 آذر و 20 دی) و غلظت محلول غذایی هوگلند (در سه سطح، شامل قدرت کامل، دو-سوم قدرت و یک-سوم قدرت) و در سه تکرار طراحی گردید. نتایج نشان داد بیشترین تعداد گل و گل‌آذین در تغذیه با محلول هوگلند کامل در اولین و دومین تاریخ کشت به دست آمدند (به ترتیب 33/26 و 33/5 عدد). بیشترین درصد تشکیل میوه (86/74 %) نیز در تغذیه با هوگلند کامل و در تاریخ کشت 30 آذر به دست آمد. بیشترین وزن میوه (12 گرم)، تعداد میوه (33/14) و عملکرد بوته (77/172 گرم) در تغذیه با محلول دو-سوم هوگلند و در تاریخ کشت 10 آذر به دست آمد. اگر چه تغذیه با محلول غذایی کامل هوگلند بیشترین افزایش صفات کیفی میوه را داشت به‌گونه‌ای که سبب حداکثر میزان ویتامین ث و سفتی بافت میوه (در تاریخ کشت اول) و حداکثر مواد جامد محلول (در هر سه تاریخ کشت) گردید ولی با نتایج به‌دست‌آمده برای محلول غذایی دو-سوم هوگلند در بیشتر صفات اختلاف معنی‌دار آماری ثبت نگردید. بر این اساس و با توجه به هزینه بالای تهیه محلول‌های غذایی کشت هیدروپونیک و کوتاه بودن فصل رشد گیاه توت‌فرنگی در شرایط آب و هوایی اهواز، برای تولید توت‌فرنگی با عملکرد و کیفیت مناسب، تاریخ کشت 10 آذر و تغذیه با محلول دو-سوم قدرت هوگلند توصیه می‌گردد.

بررسی کاریوتایپ و سطوح پلوئیدی برخی از ژنوتیپ های گل نرگس بومی و غیر بومی ایران

مهرانگیز چهرازی؛ روح انگیز نادری؛ علی اکبر شاه نجات بوشهری؛ محمد اسماعیل حسنی؛ عیسی ظریفی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 13-27

چکیده

بررسی کاریوتایپ و سطوح پلوئیدی گل نرگسNarcissus sp. و تعداد کروموزوم، بر روی ژنوتیپ های بومی جمع آوری شده از استان های خراسان جنوبی،خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، مازندران و گلستان وهمچنین ژنوتیپ ... بیشتر بررسی کاریوتایپ و سطوح پلوئیدی گل نرگسNarcissus sp. و تعداد کروموزوم، بر روی ژنوتیپ های بومی جمع آوری شده از استان های خراسان جنوبی،خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، مازندران و گلستان وهمچنین ژنوتیپ های غیر بومی صورت گرفت. ابتدا جهت شمارش کروموزوم، از مریستم نوک ریشه حاصل از سوخ های ریشه دار شده با مقایسه دو تیمار آب یخ و 8، هیدروکسی کینولین جهت توقف تقسیم سلولی به عنوان پیش تیمار استفاده گردید سپس در محلول اتانول و اسید استیک (1:3) تثبیت، با اسید کلریدریک هیدرولیز و با استوارسئین رنگ آمیزی شد. از هر ژنوتیپ سه صفحه متافازی جهت آنالیز پارامتر های کاریوتایپ مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر سطوح پلوئیدی متفاوت بودند؛ بدین صورت کهپایه کروموزومی در گل های نرگس بومی 10 و در هلندی ها 7 بود. در بین ژنوتیپ های بومی، مسکینک بهبهان و اهواز دارای 20 کروموزوم 20=x2=n2، دیپلوئید با فرمول کاریوتایپی st1+sm5+m4 (دسته های دو تایی) و بقیه تریپلوئید 30=x3=n2 با فرمول کاریوتایپی sm3+m7 (دسته های سه تایی) بودند و در بین ژنوتیپ های غیر بومی، نرگس هلندی با گل کرم رنگ، تتراپلوئید با 28 کروموزوم 28=x4=n2 و فرمول کاریوتایپی st1+4sm+m2 (دسته های چهار تایی) قرار داشتند؛ در حالی که سه ژنوتیپ دیگر نرگس هلندی با 21 کروموزوم 21= x3=n2 تریپلوئید با فرمول کاریوتایپی st1+ sm5+ m1(دسته های سه تایی) بودند. در بررسی کاریوتایپی شامل شناسایی کروموزوم ها از لحاظ شکل، اندازه و محل قرار گرفتن سانترومر، بین ژنوتیپ ها اختلاف مشاهده گردید. همزمان با استفاده از روش فلوسایتومتری سطوح پلوئیدی گل های نرگس تأئید شدند.

اثر تنش شوری بر عملکرد و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک دو هیبرید ذرت در منطقه کرمان

محدثه شمس الدین سعید؛ حسن فرحبخش

دوره 32، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 13-25

چکیده

به منظور مطالعه اثر تنش شوری بر رشد و عملکرد دو هیبرید ذرت، آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. تیمارهای ... بیشتر به منظور مطالعه اثر تنش شوری بر رشد و عملکرد دو هیبرید ذرت، آزمایشی در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل دو هیبرید ذرت (سینگل کراس 647 و تری وی کراس 647) و چهار سطح شوری dS/m4، 6، 8 و 10 (نمک کلرید سدیم و کلسیم با نسبت 2:1) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده (ارتفاع ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشک و میزان کلروفیل) نشان داد که این صفات تحت تاثیر سطوح مختلف شوری اختلاف معنی داری را داشتند، به طوری که بالاترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار شاهد و پایین ترین مقدار آن در تیمار حداکثر تنش شوری مشاهده شد. نتایج تجزیه واریانس داده های مربوط به عملکرد، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد کل دانه در بلال و وزن هزار دانه نیز نشان داد که غلظت های مختلف نمک صفات مذکور را بنحو بسیار معنی داری تحت تاثیر قرار دادند. مقایسه میانگین های صفات مذکور نشان داد که بالاترین مقدار هر یک از این صفات در تیمار شاهد و کمترین آنها در تیمار تنش شدید بوده است. همچنین تنش شوری بر شاخص برداشت تاثیر معنی داری داشت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها حاکی از اثر غیر معنی دار هیبرید بر روی اکثر صفات اندازه گیری شده بود. همچنین اثر متقابل شوری × هیبرید در مورد هیچ یک از صفات رویشی و زایشی معنی دار نشد.

اثر کشت مخلوط ارقام سویا بر اجزای عملکرد، عملکرد و خصوصیات کیفی آن تحت شرایط آب و هوایی شهرستان قائم شهر

میثم نامداری؛ محمد علی بهدانی؛ غلامحسین عرب

دوره 34، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 13-25

چکیده

به منظور بررسی رقابت ارقام سویا در کشت مخلوط، آزمایشی در مزرعه‌ی تحقیقاتی شهرستان قائمشهر در سال 1388 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. ارقام پاکوتاه ساری و پابلند 032 به ترتیب در ... بیشتر

ارزیابی تحمل به شوری دانهال‌های پسته با بررسی رشد، آسیب‌های اکسیداتیو و ترکیب عناصر معدنی

زهرا میرفتاحی؛ محمودرضا روزبان؛ سهیل کریمی؛ وحید توللی؛ ساسان علی نیائی فرد

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 13-28

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18881.1371

چکیده

شور شدن زمین‌های مناطق مرکزی ایران سبب محدود شدن کشت و تولید پسته در طی دهه اخیر شده است. در این پژوهش دانهال‌های پسته قزوینی و اکبری و یک هیبرید بین گونه‌ای قزوینی × آتلانتیکا تحت تیمار غلظت‌های ... بیشتر شور شدن زمین‌های مناطق مرکزی ایران سبب محدود شدن کشت و تولید پسته در طی دهه اخیر شده است. در این پژوهش دانهال‌های پسته قزوینی و اکبری و یک هیبرید بین گونه‌ای قزوینی × آتلانتیکا تحت تیمار غلظت‌های کلریدسدیم (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) در محلول غذایی هوگلند نیم غلظت قرار داده شدند. در انتهای دوره آزمایش، شاخص‌های رشد، غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی، شاخص پایداری غشاء، و عناصر معدنی غذایی مورد بررسی قرار گرفتند. تنش شوری به‌صورت معنی‌داری رشد گیاهان را محدود نمود. بیشترین و کمترین حجم ریشه و میانگین تعداد برگ به ترتیب در دانهال‌های پسته اکبری و قزوینی × آتلانتیکا مشاهده شد. سطح برگ دانهال‌های اکبری در مقایسه با دیگر دانهال‌ها بیشتر بود. همچنین در اثر تنش شوری غلظت کلروفیل کل، شاخص پایداری غشاء، نسبت کلروفیل به کاروتنوئیدها و شاخص سبزینگی برگ به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت. به گونه‌ای که در مقایسه با شاهد، کمترین میزان این شاخص‌ها در سطح 150 میلی‌مولار تنش کلریدسدیم مشاهده شد. با افزایش غلظت کلرید سدیم، غلظت سدیم در شاخساره و ریشه به‌صورت معنی‌داری افزایش یافت و کاهش معنی‌داری در غلظت پتاسیم و کلسیم در اندام‌های گیاه مشاهده گردید. از طرفی در این شرایط، نسبت سدیم به پتاسیم و نسبت سدیم به کلسیم در شاخساره و ریشه دانهال‌های پسته افزایش یافت. کمترین نسبت سدیم به پتاسیم و کمترین نسبت سدیم به کلسیم در دانهال‌های قزوینی × آتلانتیکا مشاهده شد. در مجموع، پسته اکبری با توجه به حفظ قدرت رشد، ریزش برگ کمتر و آسیب‌های محدودتر، متحمل‌ترین ژنوتیپ معرفی شد.

بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی وکیفی بذر دو رقم نخود دیم

مختار داشادی؛ پیام پزشکپور

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 13-24

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18556.1359

چکیده

نخود (L.Cicer arietinum) به مقدار زیادی فسفر نیاز دارد، از سوی دیگر افزایش یکی از دو عنصر فسفر و روی باعث کاهش دیگری در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی و کیفی بذر دو رقم نخود دیم آزمایشی ... بیشتر نخود (L.Cicer arietinum) به مقدار زیادی فسفر نیاز دارد، از سوی دیگر افزایش یکی از دو عنصر فسفر و روی باعث کاهش دیگری در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی سطوح فسفر و روی برخصوصیات کمی و کیفی بذر دو رقم نخود دیم آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور شامل دو رقم نخود (آرمان و (ILC482 به‌عنوان کرت اصلی وکرت‌های فرعی شامل فسفر در سه سطحP2، P1 وP3 به‌ترتیب با 32، 46 و 60 کیلوگرم p2o5 در هکتار از منبع سوپرفسفات تریپل و سه سطح رویZn2، Zn1وZn3 به‌ترتیب با صفر، 5/2 و 5 کیلوگرم در هکتار Znاز منبع سولفات روی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد در سال 1383 اجرا گردید. نتایج نشان داد که رقم آرمان با عملکرد دانه وعملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 2606 و 4341 کیلوگرم در هکتار با رقم ILC482 با میزان عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 1662و2779 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی‌دار داشت. فسفر اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک،تعداد دانه در غلاف و تعداد شاخه اصلی داشت، بیشترین میزان در هر مورد از مصرف 60 کیلوگرم در هکتار P2O5 به‌دست آمد. روی اثر معنی‌داری بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه اصلی داشت، بیشترین میزان در هر مورد از مصرف 5 کیلوگرم در هکتار روی به‌دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه از مصرف 60 کیلوگرم در هکتار P2O5 و 5 کیلوگرم در هکتار روی به‌دست آمد.

دوره 48 (1404)

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده