تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

پیش‌بینی اندازه نهایی میوه کیوی رقم هایوارد با استفاده از روابط ریاضی

ابراهیم عابدی قشلاقی

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 433-446

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30831.1818

چکیده

چکیدهوزن نهایی میوه کیوی تأثیر زیادی در بازارپسندی آن دارد و تدارک بازاریابی یک محصول صادراتی مانند میوه کیوی نیازمند برآورد دقیق میانگین اندازه میوه است. بنابراین، رشد میوه کیوی رقم هایوارد به روش ... بیشتر چکیدهوزن نهایی میوه کیوی تأثیر زیادی در بازارپسندی آن دارد و تدارک بازاریابی یک محصول صادراتی مانند میوه کیوی نیازمند برآورد دقیق میانگین اندازه میوه است. بنابراین، رشد میوه کیوی رقم هایوارد به روش تخریبی و غیرتخریبی در در طی سال‌های 1392-1394به مدت سه سال در شهرستان آستارا در منطقه غرب گیلان بررسی شد. میوه‌ها با فاصله زمانی یک تا دو هفته برای اندازه‌گیری حجم میوه با آب جایگزین، وزن تر، محیط میوه، قطر بزرگ، قطر کوچک و طول میوه‌ها برداشت شدند و رابطه همبستگی برای تخمین وزن تازه میوه و حجم میوه با استفاده از ابعاد میوه (995/0r>) به‌دست آمد و منحنی‌های رشد هر یک از میانگین‌ها در هر مرحله اندازه‌گیری برآورد شد. افزایش حجم یا وزن تر میوه هایوارد در طول فصل رشد به شکل سیگموئید دوگانه بود. چگالی میوه در حدود سه ماه بعد از تشکیل میوه که کمتر از یک بود به بیش از یک واحد افزایش یافت. تجزیه همبستگی نشان داد که با پیشرفت رشد و نمو میوه میزان همبستگی بین اندازه میوه با اندازه نهایی آن افزایش یافت و حدود 55 روز پس از تشکیل میوه به بیش از 95/0 رسید. انحراف معیار اندازه میوه در این مرحله 55/11 سانتی‌متر مکعب بود. ضریب همبستگی بالای 95/0 بین وزن میوه و طول آن با وزن و طول نهایی میوه در زمان برداشت به ترتیب 72 و 89 روز بعد از تشکیل میوه به‌دست‌آمد. بنابراین، با استفاده از روابط ریاضی به‌دست آمده می‌توان اندازه نهایی میوه را با اندازه‌گیری طول و محیط میوه در یک و نیم تا دو ماه ماه بعد از تشکیل میوه پیش‌بینی کرد. کلیدواژه‌ها: چگالی، رشد میوه، طول میوه، وزن، همبستگی

ارزیابی عکس‌العمل بیوشیمایی گیاهچه‌های آفتابگردان به سطوح سلنیوم در شرایط شور

معصومه عابدینی؛ قادر حبیبی؛ صمد آرزومند

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 443-454

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28539.1722

چکیده

چکیدهدر این پژوهش تأثیر سلنیوم (صفر، 5 و 10 میکرومولار) بر روی آفتابگردان در شرایط شور (50 و 100 میلی‌مولار) و در محیط هیدروپونیک به‌صورت فاکتوریل و در قالب یک طرح تصادفی در دانشگاه پیام نور مرکز تبریز در ... بیشتر چکیدهدر این پژوهش تأثیر سلنیوم (صفر، 5 و 10 میکرومولار) بر روی آفتابگردان در شرایط شور (50 و 100 میلی‌مولار) و در محیط هیدروپونیک به‌صورت فاکتوریل و در قالب یک طرح تصادفی در دانشگاه پیام نور مرکز تبریز در سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شوری، در هر دو سطح، باعث افزایش معنی‌دار مقدار مالون‌دی‌آلدئید و فنل آزاد و کاهش فلاونوئید شد. همچنین، شوری mM50 افزایش مقدار آنتوسیانین، پروتئین کل، قند محلول و فعالیت آسکوربات پراکسیداز و شوری mM100 کاهش وزن خشک و ارتفاع اندام هوایی و افزایش مقدار پرولین، تانن و لیگنین را به‌طور معنی‌دارموجب شد. کاربرد سلنیوم 5 میکرومولار در محیط‌های فاقد نمک موجب کاهش مقدار فلاونوئیدها و لیگنین، ولی افزایش فعالیت پراکسیداز، مقدار فنل آزاد و ارتفاع اندام هوایی شد. درحالی‌که کاربرد سلنیوم 10 میکرومولار در محیط‌های فاقد نمک افزایش غلظت لیگنین و مالون‌دی‌آلدئید و فعالیت آسکوربات پراکسیداز را باعث شد. در محیط‌های حاوی نمک mM 50، کاربرد سلنیوم در هر دو غلظت، باعث کاهش معنی‌دار مقدار قند محلول و فعالیت آسکوربات پراکسیداز و در 10 میکرومولار باعث افزایش تانن و کاهش لیگنین شد. در محیط‌های حاوی نمک mM 100، کاربرد سلنیوم در هر دو غلظت باعث کاهش معنی‌دار پرولین، تانن و لیگنین و افزایش فعالیت آسکوربات پراکسیداز شد. طبق نتایج حاصل، سلنیوم اگرچه باعث تغییرات قابل‌توجهی در مقدار ترکیبات فنلی و قند محلول و افزایش آنزیم آسکوربات پراکسیداز شد ولی نتوانست باعث کاهش مقدار مالون‌دی‌آلدئید شود و ازکاهش وزن خشک در شرایط شور ممانعت کند.

بررسی تغییرات ترکیبات فیتوشیمیایی میوه خرما رقم برحی طی روند نمو و رسیدن

سلاله نجفی مرغملکی؛ سید محمد حسن مرتضوی؛ حسین معتمدی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 563-574

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26170.1611

چکیده

چکیدهرقم برحی یکی از مرغوب‌ترین ارقام خرما می‌باشد که میوه آن در مراحل مختلف نمو مانند خارک، رطب و خرما برداشت و مصرف دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات کیفی و بیوشیمیایی میوه خرما رقم برحی در طول دوره نمو و ... بیشتر چکیدهرقم برحی یکی از مرغوب‌ترین ارقام خرما می‌باشد که میوه آن در مراحل مختلف نمو مانند خارک، رطب و خرما برداشت و مصرف دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات کیفی و بیوشیمیایی میوه خرما رقم برحی در طول دوره نمو و رسیدن بررسی گردید. به این منظور میوه‌ها در مراحل مختلف نمو شامل اواخر کیمری، خارک کامل، عمدتاً خارک، عمدتاً رطب، رطب کامل و خرما برداشت‌شده و از نظر ویژگی‌هایی نظیر کلروفیل کل، کاروتنوئید کل، انواع قندها، نشاسته، مواد فنولی کل، فلاونوئید کل، ویتامین ث، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی، انواع اسیدهای فنولی و اسیدهای آلی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قندهای محلول در طول دوره رسیدن افزایش چشمگیری داشت. قندهای گلوکز و فروکتوز در رقم برحی غالب بوده و مقدار ساکارز ناچیز بود. اسیدیته میوه در ابتدا افزایش و سپسکاهش یافت و در مرحله خرما با افزایشی قابل توجه به 45/2 میلی‌گرم در گرم وزن تر رسید. از میان اسیدهای آلی تشخیص داده‌شده، در مرحله تمار، اسید استیک بیشترین غلظت را داشت ولی در مراحل قبلی نمو، اسید‌مالیک غالبیت داشت. عمده ترکیبات دیگر بررسی‌شده شامل فلاونوئید، کلروفیل کل، کاروتنوئید، نشاسته و ویتامین ث در طول نمو کاهش یافتند. در بررسی اسیدهای فنولی توسط کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا اسیدهای پی‌سینامیک، جنتیستیک، گالیک، کلروجنیک، وانیلیک، کافئیک، سیرینجیک و پی‌کوماریک در میوه ردیابی شدند، که اسیدگالیک بالاترین غلظت را داشت و روند تغییرات آن در طول نمو افزایشی بود.

تاثیر اشعه ماورای بنفش (UV-C) بر الگوی بیان برخی آنزیم‌‌های دخیل در مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی گندم نان

زهرا شکرگزار؛ سدابه جهانبخش گده کهریز؛ سیده یلدا رئیسی ساداتی

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 589-601

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41508.2052

چکیده

گندم از جمله گیاهانی است که از نظر رژیم غذایی و تجاری اهمیت دارد و تقاضای جهانی برای آن در حال افزایش است. یکی از تنشهای مضر و خطرناک، نور ماورای بنفش میباشد که رشد و تولید گیاه را تحت تاًثیر قرار ... بیشتر گندم از جمله گیاهانی است که از نظر رژیم غذایی و تجاری اهمیت دارد و تقاضای جهانی برای آن در حال افزایش است. یکی از تنشهای مضر و خطرناک، نور ماورای بنفش میباشد که رشد و تولید گیاه را تحت تاًثیر قرار داده و منجر به تولید گونههای فعال اکسیژن، که بسیار سمی هستند، میشود. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر نور ماورای بنفش نوع C بر روی گیاهچههای سه رقم گندم جهت شناسایی سیستمهای دخیل در انتقال پیام دفاعی این گیاه از جنبه بیوشیمیایی و مولکولی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیل اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل فاکتور اول شاهد و تیمار با نور ماورای بنفش (نوع C با طول موج 254 نانومتر) و فاکتور دوم ارقام گندم، مروارید و گاسپارد) بودند. تنش نور ماورای بنفش نوع C در مرحله سه- چهار برگی، به‌مدت 20 دقیقه اعمال گردید و سپس نمونه‌برداری از برگهای تیمار شده در زمانهای صفر، 1، 2، 4، 6، 10، 18، 24 و 48 ساعت پس از تیمار انجام گرفت. نتایج نشان داد فعالیّت کمّی پراکسیدازها در ارقام سرداری و گاسپارد در مقابل نور ماورای بنفش نوع C تفاوت معنیداری نداشت، در صورتیکه در رقم مروارید، این افزایش آنزیمی از همان ساعات اولیه، سیر صعودی داشت. همچنین نتایج بررسی کیفی آنزیمهای پراکسیداز در مقابل نور ماورای بنفش نوع C بهترتیب تعداد 5، 6 و 9 ایزوآنزیم پراکسیدازی را در سه رقم گندم سرداری، مروارید و گاسپارد نشان داد. بررسی کیفی آنزیمهای کاتالازی در ارقام سرداری و گاسپارد، 4 ایزوآنزیم و در رقم مروارید 3 ایزوآنزیم را مشخص کرد. از طرف دیگر در الکتروفورز DNA، اثر نور ماورای بنفش نوع C روی DNA سه رقم گندم نشان داد که شکستگی DNA در ارقام سرداری و گاسپارد، 48 ساعت پس از تیمار نسبت به شاهد و در رقم مروارید، از همان ساعات اولیه پس از تیمار رخ داده است. بررسی تغییرات بیان ژنهای دخیل در متابولیسم مانند هگزوکیناز و دفاع گیاهی مانند PR1 در سه رقم گندم در اثر تیمار با نور ماورای بنفش نوع C میرساند که تغییرات بیان این دو ژن در ارقام سرداری و گاسپارد تقریباً از یک مدل پیروی میکنند و 10 ساعت پس از تیمار کاهش بیان از خود نشان دادهاند. اما در رقم مروارید، بیان دو ژن HK و PR1 از همان ساعات اولیه افزایش داشت. بهطور کلی، نتایج نشان میدهد که افزایش فعّالیّت آنزیمهای پراکسیدازی و کاتالازی و تغییرات بیان ژنهای PR1 و HK در مسیر انتقال پیام نور ماورای بنفش نوع C در سه رقم سرداری، مروارید و گاسپارد رخ میدهد. شکستگی DNA بههمراه دیگر تغییرات در گندم نشان از احتمال وقوع مرگ برنامه ریزی شده سلولی در گندم است.

ارزیابی سطوح مختلف آبیاری و بستر کشت بر شاخص‌های رشد گل رز شاخه بریده (Rosa hybrida cv. Samurai) در شرایط کشت بدون خاک

مهین آلبوغبیش؛ علی تهرانی فر؛ مجید زرگریان؛ علی دولتخواهی

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 601-612

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.32029.1858

چکیده

چکیدهبه منظور ارزیابی سطوح مختلف آبیاری و بستر کشت بر شاخص‌های رشد گل رز شاخه بریده رقم سامورایی در شرایط کشت بدون خاک، این پژوهش به‌صورت آزمایش کرتهای خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک کامل تصادفی با چهار ... بیشتر چکیدهبه منظور ارزیابی سطوح مختلف آبیاری و بستر کشت بر شاخص‌های رشد گل رز شاخه بریده رقم سامورایی در شرایط کشت بدون خاک، این پژوهش به‌صورت آزمایش کرتهای خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1397 انجام شد. تیمارها در این پژوهش شامل چهار سطح رژیم آبی (60، 80، 100 و 120درصد نیاز آبیاری) به‌عنوان کرت اصلی و سه بستر کشت (پرلیت، پرلیت-کوکوپیت با نسبت حجمی 3:1 و پرلیت-ورمی‌کولیت با نسبت حجمی 3:1) به‌عنوان کرت فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که، گیاهان واقع در رژیم‌ آبیاری 100 درصد (شاهد) و 120 درصد به دلیل فراهم شدن میزان بهینه آب مصرفی و عناصر غذایی کافی، عملکرد بهتری از نظر طول شاخه گل، وزن‌ تر و خشک شاخه گل، قطر ساقه و قطر غنچه گل، تعداد شاخه گل برداشت شده، محتوای نسبی آب برگ و محتوای کلروفیل a نسبت به گیاهان واقع در شرایط تنش آبی دارا بودند؛ این در حالی است که تنش آبی بر صفت طول غنچه گل متاثر نشد. هم‌چنین اثر بستر کشت بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده به استثنای طول شاخه معنی‌دار نشد. علاوه بر این بر همکنش تیمار رژیم آبی در بستر کشت بر هیچ یک از صفات اندازه‌گیری شده به جز قطر غنچه گل، اثر معنی‌داری نداشت. به‌طور‌کلی تأمین بهینه آب مصرفی منجر به بهبود صفات رویشی و فیزیولوژیکی در گیاه شد؛ بنابراین در شرایط کشت بدون خاک گل رز رقم سامورایی، تیمار 100 درصد (شاهد) و 120 درصد نیاز آبیاری به‌عنوان مناسب‌ترین سطوح رژیم آبی در شرایط اقلیمی مشهد پیشنهاد می‌شوند.

ارزیابی روش های مختلف پرایمینگ بذر بر جوانه زنی اکوتیپ های کاسنی ( .Cichorium intybus L)

فریده صدیقی دهکردی؛ مجید نبی‌پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 95-107

چکیده

امروزه تکنیک پیش تیمار بذر به عنوان عامل بهبود دهنده جوانه زنی وظهور دانه رست ها تحت شرایط متعارف و غیر متعارف بکار گرفته می شود. در همین راستا به منظور تعیین اثر بهترین ماده و زمان پرایمینگ بر صفات جوانه ... بیشتر امروزه تکنیک پیش تیمار بذر به عنوان عامل بهبود دهنده جوانه زنی وظهور دانه رست ها تحت شرایط متعارف و غیر متعارف بکار گرفته می شود. در همین راستا به منظور تعیین اثر بهترین ماده و زمان پرایمینگ بر صفات جوانه زنی ( درصد جوانه زنی، میانگین مدت جوانه زنی و طول ریشه چه) بذور اکوتیپ های کاسنی آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گروه باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید که شامل ترکیبی از چهار اکوتیپ (اراک، اصفهان، شیراز و تهران )، نه محلول پیش تیمار GA3 (25 و 250 میکرومولار )، KNO3 ( 50 و 150 میکرومولار )، متیل جاسمونات MJ (50 و 500 میکرومولار )، پلی اتیلن گلیکول PEG6000 (9- و 17- بار) و هیدروپرایمینگ ( آب مقطر صفر بار) و سه زمان پرایمینگ (4، 8 و 12 ساعت ) به همراه شاهد بودند. این ترکیب آزمایشی در دو دمای10 و 25 درجه سانتی گراد بطور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ارزیابی پرایمینگ بذور اکوتیپ های کاسنی در دمای 10 درجه سانتی گراد نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی و کمترین میانگین مدت جوانه زنی در اکوتیپ های اراک، اصفهان، شیراز و تهران با پیش تیمارهای H2O و KNO350 بود. در همه اکوتیپ ها کمترین درصد جوانه زنی و بیشترین میانگین مدت جوانه زنی با تیمار PEG17 بدست آمد. تیمار H2O و KNO350 با زمان 12 ساعته بیشترین درصد جوانه زنی و کمترین میانگین مدت جوانه زنی را داشت. طول ریشه چه با هیدروپرایمینگ 12 ساعته بیشترین بود ولی با MJ500 12ساعته طول ریشه چه بشدت کاهش یافت. در دمای 25 درجه سانتی گراد پیش تیمار بذور اکوتیپ های کاسنی فقط بر میانگین روز تاثیر معنی داری داشت. درچهار اکوتیپ مورد مطالعه کمترین میانگین مدت جوانه زنی با پیش تیمارهای H2O، GA250 و KNO350 بدست آمد.

اثر مدیریت تلفیقی کود و رقابت علف‌های هرز بر کارایی، توان ذخیره‌سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگره‌های ساقه‌ی اصلی گندم

سیما قلمباز؛ امیر آینه بند؛ عبدالامیر معزی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 131-144

چکیده

به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی ... بیشتر به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی و با 3 تکرار بود. تیمار اصلی شامل، 5 روش مدیریت تلفیقی (شامل روش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و تلفیق شیمیایی با بیولوژیکی) و تیمار فرعی شامل 3 شدت رقابت با علف هرز خردل وحشی (تراکم 7، 14، 21 بوته در مترمربع) بود. طول و وزن خشک میانگره‌های مختلف آن (پدانکل، پنالتیمیت: میانگره ما قبل آخر، میانگره‌های پایینی) و هم‌چنین کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با تغییر درصد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای بیولوژیک، کارایی ذخیره سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگرههای ساقه تغییر یافت. تیمار 50 درصد کودشیمیایی و مجموع کودهای بیولوژیک بیشترین درصد کارایی انتقال مجدد (30/43)، درصد انتقال مجدد (10/51) و مقدار ماده خشک انتقال یافته (09/2 گرم) را دارا بودند. اثر روشهای مدیریت تلفیقی کود بر کارایی انتقال مجدد ماده خشک بیشتر از تیمار رقابت با علفهای هرز بود. بعلاوه، در هر سه گروه از میانگره‌های ساقه، صفت وزن بیشتر از صفت طول تغییر داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که اجرای روش‌های تلفیقی کود در مقایسه با روش کاملاً بیولوژیکی شرایط متعادل‌تری برای خصوصیات میانگره‌های گندم فراهم می‌کند.

اثر محلول‌پاشی کودهای آهن و روی بر برخی خصوصیات زراعی بالنگوی شهری در شرایط تنش کم-آبی پس از گل‌دهی

ماندانا آژند؛ محسن سعیدی؛ علی بهشتی آل آقا؛ دانیال کهریزی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 140-154

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41711.2056

چکیده

بالنگوی شهری یکی از گیاهان مهم دارویی - روغنی مقاوم به خشکی و مناسب جهت کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. با این وجود تحقیقات اندکی در مورد تغذیه این گیاه در این مناطق صورت گرفته است. به همین ‌منظور ... بیشتر بالنگوی شهری یکی از گیاهان مهم دارویی - روغنی مقاوم به خشکی و مناسب جهت کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. با این وجود تحقیقات اندکی در مورد تغذیه این گیاه در این مناطق صورت گرفته است. به همین ‌منظور پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی طی دو سال زراعی 1397-1396 و 1398-1397 به صورت آزمایش اسپلیت‌پلات – فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: آبیاری (تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی و عدم تنش) در کرت‌های اصلی، فاکتورهای محلول‌پاشی (غلظت‌های صفر، چهار و هشت در هزار سولفات آهن و روی) و زمان محلول‌پاشی (در ابتدای مراحل رشد رویشی و رشد زایشی) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، با اعمال تنش کم‌آبی عملکرد دانه و عملکرد روغن نسبت به تیمار عدم تنش کم‌آبی به ترتیب 24 و 17 درصدکاهش و درصد روغن 8 درصد افزایش یافت. همچنین تنش کم‌آبی، تعداد روز و نیاز حرارتی تا رسیدگی را به ترتیب 10 روز و 275 درجه روز رشد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی با توجه به تیمارهای آبیاری و زمان اعمال تیمارهای محلول‌پاشی در صفات مورد بررسی متفاوت بود. بیش‌ترین افزایش عملکرد روغن نسبت به تیمار شاهد مربوط به تیمارهای محلول‌پاشی روی 4 و 8 در هزار در مرحله رشد زایشی بود،که این صفت را به ترتیب از 339 و 283 در شرایط عدم تنش و تنش کم‌آبی به 539 و 513 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. بیش‌ترین تاثیر تیمارهای محلول‌پاشی آهن و روی بر افزایش ارتفاع بوته و تعداد روز و نیاز حرارتی تا مرحله رسیدگی مربوط به محلول‌پاشی غلظت‌های 4 و 8 در هزار آهن و روی در مرحله رشد رویشی بود. بنابراین در پژوهش حاضر، بالنگوی شهری با دوره رشد نسبتاً کوتاه (تعداد روز تا رسیدگی برابر با 115و125 به ترتیب در شرایط تنش و عدم تنش) و منطبق بودن بخشی از دوره رشد با بارندگی‌های منطقه و حصول عملکرد قابل قبول در شرایط وقوع تنش کم‌آبی پس از گل‌دهی می‌تواند به عنوان گزینه‌ای مناسب برای قرار گرفتن در سیستم تناوب زراعی در منطقه مدنظر قرار گیرد. همچنین با در نظرگرفتن اثرات یکسان غلظت‌های‌ 4 در هزار و 8 در هزار آهن و روی بر عملکرد دانه، محلول‌پاشی غلظت 4 در هزار سولفات آهن و سولفات روی با توجه به اقتصادی بودن آن در اوایل رشد طولی ساقه و گل‌دهی می‌تواند در شرایط تنش کم‌آبی با هدف تعدیل اثرات نامطلوب تنش و دستیابی به عملکرد مطلوب توصیه ‌شود.

ساخت منحنی رقیق شدن نیتروژن بحرانی در کلزا بر پایه ماده خشک ساقه

سید عطاء اله سیادت؛ ابوالفضل درخشان

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 143-156

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.31971.1854

چکیده

مصرف بی‌رویه کود نیتروژن نگرانی‌ها در مورد سلامت انسان و پایداری محیط‌زیست را افزایش داده است. مدل‌های ریاضی توصیف‌کننده رقیق شدن نیتروژن در بافت‌های گیاهی در طول دوره رشد را می‌توان برای برآورد ... بیشتر مصرف بی‌رویه کود نیتروژن نگرانی‌ها در مورد سلامت انسان و پایداری محیط‌زیست را افزایش داده است. مدل‌های ریاضی توصیف‌کننده رقیق شدن نیتروژن در بافت‌های گیاهی در طول دوره رشد را می‌توان برای برآورد وضعیت تغذیه و نیاز نیتروژنی گیاه در طی فصل استفاده کرد. این مطالعه در سال زراعی 96-1395 با هدف ساخت منحنی رقیق شدن نیتروژن بحرانی (Nc؛ حداقل غلظت نیتروژن لازم برای رشد حداکثر) بر پایه ماده خشک ساقه در کلزای بهاره در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای با هفت سطح مصرف صفر، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار انجام گرفت و ماده خشک و غلظت نیتروژن ساقه دو رقم کلزای بهاره (هایولا 401 و دلگان) در طی فصل رشد اندازه‌گیری شد. رقیق شدن نیتروژن بحرانی هر دو رقم در طی فصل رشد توسط یک منحنی با معادله Nc=5.71SDM-0.29 توصیف شد. شاخص تغذیه نیتروژنی (NNI) و کمبود نیتروژن تجمعی (Nand) به‌خوبی قادر به تشخیص کمبود یا بیش‌بود غلظت نیتروژن در گیاه بودند. در همه مراحل رشدی گیاه، همبستگی مثبت و بسیار معنی‌داری بین تفاوت مصرف نیتروژن (∆N) و تفاوت NNI میان تیمارهای کودی (∆NNI) وجود داشت. بااین‌حال، همبستگی مثبت بین ∆N و تفاوت Nand میان تیمارهای کودی (∆Nand) در مراحل ابتدایی رشد معنی‌دار نبود. به‌هرحال، برای مدیریت دقیق نیتروژن در طی فصل تنها کافی است یکی از دو معیار NNI یا Nand در هر روز از کاشت تا تشکیل خورجین‌ها تعیین شود و نیتروژن مورد نیاز برای دستیابی به حداکثر رشد بر اساس معادله‌های ارائه‌شده جهت توصیف روابط بین ∆N و ∆NNI یا ∆N و ∆Nand محاسبه گردد.

ارزیابی جمعیت علف‌های هرز و برداشت عناصر غذایی تحت تأثیر شخم و مدیریت تلفیقی در مزرعه گندم در اهواز

رحیم نورآفتاب؛ علی منصفی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ امیر آینه بند

دوره 44، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 143-156

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.34868.1938

چکیده

چکیدهجهت بررسی جمعیت علف‌های هرز و میزان جذب عناصر غذایی توسط گندم و علف‌های هرز در کشت گندم این پژوهش به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی ... بیشتر چکیدهجهت بررسی جمعیت علف‌های هرز و میزان جذب عناصر غذایی توسط گندم و علف‌های هرز در کشت گندم این پژوهش به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. خاک‌ورزی در سه سطح شامل شخم مرسوم، شخم حداقل و بدون شخم به‌عنوان کرت اصلی و مهار علف‌های هرز در شش سطح بدون مهار، وجین دستی، علفکش بروموکسینیل + ام سی پی آ، بقایای گیاهی+آتلانتیس، آتلانتیس و متریبیوزین به‌صورت پس رویشی در کرت‌های فرعی، بر روی گندم رقممهرگان اعمال شدند. با توجه به نتایج، بیشترین جمعیت علف‌های هرز در سیستم بدون شخم مشاهده شد. همچنین در تیمار بدون مهار، بیشترین جمعیت علف‌های هرز با میانگین 3/16، 2/14 و 5/12 بوته در متر‌مربع به‌ترتیب در بازه زمانی 30، 60 و 90 روز پس از کاشت مشاهده شد. بررسی برهم‌کنش تیمارهای آزمایشی نشان داد که در هر سه سیستم شخم، بیشترین میزان نیتروژن، فسفرو پتاسیم جذب‌شده توسط علف‌های هرز در تیمار بدون مهار بود، که به واسطه تولید ماده خشک بیشتر و رقابت بالاتر با گیاه گندم به‌صورت تصاعدی افزایش یافت. با توجه به نسبت بالاتر جمعیت علف‌های هرز در سیستم بدون شخم در مقایسه با سیستم شخم مرسوم، به نظر می‌رسد مهار علف‌های هرز در روش بدون شخم و شخم حداقل در اهواز از نظر کاهش هدررفت رطوبت، تخریب ساختمان خاک و برداشت عناصر غذایی توسط علف‌های هرز، سیستم شخم مناسبی در زراعت گندم می‌باشد.

بررسی امکان پیش‌بینی زود‌هنگام ناسازگاری پیوند گیلاس با استفاده از روش درون‌شیشه‌ای

آرزو جلالی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ علی مرجانی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 287-298

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.37508.1982

چکیده

تعیین ناسازگاری پیوند ممکن است مدت‌ها به طول انجامد اما با استفاده از روش‌های درون شیشه‌ای در مدت زمان کوتاه می‌توان به این مهم دست یافت. این مطالعه سال 1399-1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع ... بیشتر تعیین ناسازگاری پیوند ممکن است مدت‌ها به طول انجامد اما با استفاده از روش‌های درون شیشه‌ای در مدت زمان کوتاه می‌توان به این مهم دست یافت. این مطالعه سال 1399-1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با هدف بررسی امکان پیش‌بینی ناسازگاری پیوندگیلاس و مقایسه میزان فنل کل و پراکسیداز در پیوندهای سازگار و ناسازگار در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول پیوندک در چهار سطح "بینگ"، "تکدانه"، "سیاه مشهد" و "عدلی"، فاکتور دوم پایه در چهار سطح گیزلا- 5، گیزلا- 6 (شاهد سازگار)، محلب- 168 و جی‌اف- 305 (شاهد ناسازگار) بود. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین درصد گیرایی پیوند، به ترتیب در رقم بینگ روی پایه گیزلا-6 با میانگین 21/64 درصد و بینگ روی پایه جی‌اف- 305 با میانگین 1/1 درصد بود. بیشترین تعداد برگ و رشد طولی پیوندک در پیوند بینگ روی گیزلا-6 بود. بیشترین تعداد و طول ریشه، به‌ترتیب در پیوند تکدانه روی گیزلا- 6 و بینگ روی گیزلا- 6 مشاهده شد. بیشترین فنل کل در پیوند، تکدانه روی جی‌اف- 305 و کمترین فنل کل در پیوند، تکدانه روی گیزلا- 5 بود. بیشترین و کمترین میزان فعالیت پراکسیداز به ترتیب در محل پیوند بینگ روی جی‌اف- 305 و سیاه مشهد و بینگ روی گیزلا- 6 مشاهده شد. به‌طور‌کلی میزان فنل کل و پراکسیداز در محل پیوند، ارقام گیلاس روی پایه ناسازگار جی‌اف- 305 نسبت به پایه سازگار گیزلا-6 بیشتر بود. بنابراین به نظر می‌رسد می‌توان از سنجش ترکیبات فنلی و پراکسیداز برای انجام پیش غربالگری پیوندهای ناسازگار استفاده نمود.

تأثیر کود نیتروژن و باکتری محرک رشد بر رشد چغندرقند در کشت تأخیری

نصرالله نصرت؛ مرتضی گلدانی؛ جواد رضایی

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 295-304

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30457.1811

چکیده

دچکیدهدر کشت تأخیری چغندرقند (Beta vulgaris L.)، استفاده از کود نیتروژن و باکتری محرک رشد، می‌تواند در تسریع رشد و جبران زمان از دست‌رفته، اهمیت زیادی داشته باشد. برای بررسی این موضوع آزمایشی به‌صورت کرت‌های ... بیشتر دچکیدهدر کشت تأخیری چغندرقند (Beta vulgaris L.)، استفاده از کود نیتروژن و باکتری محرک رشد، می‌تواند در تسریع رشد و جبران زمان از دست‌رفته، اهمیت زیادی داشته باشد. برای بررسی این موضوع آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ۳ تکرار با 6 تیمار در سال ۱۳۹۷ بر روی رقم آرتا و در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عامل‌های مورد مطالعه شامل تاریخ کشت (کشت‌های معمول و تأخیری) به‌عنوان عامل اصلی، کود نیتروژن از منبع اوره با دو سطح (کود نیتروژن بر اساس توصیه و ۲۵ درصد کمتر از توصیه) به‌عنوان عامل فرعی و باکتری محرک رشد با دو سطح (مایه‌زنی با باکتری و بدون باکتری) به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد اثر تیمار مایه‌زنی با باکتری محرک رشد روی ویژگی‌هایی نظیر سطح برگ، ماده خشک، عملکرد ریشه و میزان عیار قند به‌ترتیب 13، 20، 9 و 8 درصد تأثیر افزایشی داشت. هم‌چنین تیمار باکتری محرک رشد روی میزان سدیم، پتاسیم و نیتروژن مضره ریشه کمترین تأثیر را در هر دو تاریخ کشت معمول و تأخیری از خود نشان داد. به نظر می‌رسد در شرایط آزمایش حاضر، در کشت تأخیری برای جبران زمان از دست‌ رفته در گیاه چغندرقند، استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و زیستی مؤثر است.

بررسی میزان عناصر غذایی اندام‌های زایشی بر میوه‌نشینی درختان کشت بافتی و حاصل از پاجوش خرمای رقم برحی

مریم بروجردنیا؛ سید سمیح مرعشی؛ حجت دیالمی

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 307-318

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43140.2087

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات عناصر غذایی بر میوه‌نشینی نخل‌های خرمای کشت بافتی و پاجوشی رقم برحی در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه‏های گرمسیری در شهرستان اهواز (سال 1400) انجام شد. در اوایل ... بیشتر این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات عناصر غذایی بر میوه‌نشینی نخل‌های خرمای کشت بافتی و پاجوشی رقم برحی در نخلستان ستاد پژوهشکده خرما و میوه‏های گرمسیری در شهرستان اهواز (سال 1400) انجام شد. در اوایل فصل بهار از هر دسته درختان کشت بافتی و پاجوشی، نمونهبرداری گل و میوه در سه مرحله ظهور اسپات، اسپات رسیده و 2 هفته پس از گردهافشانی از سه اسپات صورت گرفت. در مرحله گرده‌افشانی، سه اسپات دیگر در هر نخل 1 تا 2 روز قبل از باز شدن طبیعی با گرده نر یکسان به روش سنتی گردهافشانی شد. در نمونه‌های جمع‌آوری شده از درختان کشت بافتی و پاجوشی، عناصر نیتروژن، روی،آهن، منیزیم، منگنز، بور و پتاسیم اندازهگیری شد. در هفته‌ پنجم پس از گرده‌افشانی، درصد میوه‌نشینی، درصد میوه‌های پارتنوکارپ و درصد ریزش گل و میوه و در زمان برداشت عملکرد خوشه هر نخل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد گیاهان کشتبافتی نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش دارای درصد میوهنشینی کمتر (3/35 درصد در گیاهان کشت بافتی و 51/71 درصد در گیاهان حاصل از پاجوش) و میزان میوههای پارتنوکارپ (27/20 درصد در گیاهان کشت بافتی و صفر درصد در گیاهان حاصل از پاجوش) و ریزش گل و میوه (49/28 درصد در گیاهان کشت بافتی و 43/44 درصد در گیاهان حاصل از پاجوش) بیشتری بودند. همچنین میزان عملکرد میوه در گیاهان کشت بافتی (08/5 کیلوگرم در خوشه) نسبت به گیاهان حاصل از پاجوش (6/11 کیلوگرم در خوشه) کمتر بود. میزان عناصر منیزیم، منگنز، بور، روی و پتاسیم در گیاهان حاصل از پاجوش در اغلب مراحل اندازهگیری شده بالاتر از گیاهان کشت بافتی بود. نتایج تجزیه رگرسیون خطی چندگانه و گزینش مدل برتر نشان داد میزان کلسیم و آهن گل و میوه با میوهنشینی رابطه منفی و میزان نیتروژن، فسفر، روی، منیزیم، منگنز و بور گل و میوه، رابطه مثبت با میوهنشینی داشت.

اثر نوع محیط کشت، کلات‌کننده آهن و ترکیب هورمونی بر ریزازدیادی انار(Punica granatum L.)

طیبه اسحاقی ثانی؛ محمد زارع مهرجردی؛ احمد شریفی

دوره 43، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 309-322

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27232.1655

چکیده

چکیدهریزازدیادی انار از طریق کشت بافت به‌عنوان یک راهکار برای تولید نهال‌های یکنواخت و عاری از بیماری مطرح است. با این حال برخی عوامل از قبیل عدم ریشه‌زایی و قهوه‌ای شدن می‌تواند ریزازدیادی این گیاه ... بیشتر چکیدهریزازدیادی انار از طریق کشت بافت به‌عنوان یک راهکار برای تولید نهال‌های یکنواخت و عاری از بیماری مطرح است. با این حال برخی عوامل از قبیل عدم ریشه‌زایی و قهوه‌ای شدن می‌تواند ریزازدیادی این گیاه را با مشکل مواجه کند. لذا تأثیر عوامل مختلف بر روی ریزازدیادی انار رقم شیشه کپ فردوس در سال 1394 در آزمایشگاه جهاد دانشگاهی خراسان رضویمورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در دو آزمایش جداگانه برای کنترل قهوه‌ای شدن ریزنمونه‌های گره اثر محیط‌های کشت DKW، MS و WPM و دو نوع کلات‌کننده آهن شاملEDTA و EDDHAو برای حداکثر پرآوری شاخه مقادیر 1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر BA در ترکیب با 2/0 میلی‌گرم بر لیتر از اکسین‌های IBA، NAA و IAA مورد بررسی قرار گرفت. برای ریشه‌زایی شاخه‌ها اثر اکسین‌های IBA، NAA و IAA در محیط کشت WPM در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. بعد از ریشه‌زایی، گیاهچه‌ها جهت سازگاری به بسترهای مختلف منتقل شدند. نتایج نشان داد که استفاده از محیط کشت WPM و کلات‌کننده آهن EDDHA قهوه‌ای شدن ریزنمونه‌ها را نسبت به محیط کشت DKW به میزان 8/55 درصدکاهش داد. بهترین تیمار جهت شاخساره‌زایی، محیط کشت WPM با تیمار هورمونی 2 میلی‌گرم بر لیتر BA و 2/0 میلی‌گرم بر لیترIAA بود. برای ریشه‌زایی، محیط کشت حاوی 1 میلی‌گرم بر لیتر IAA از نظر درصد ریشه‌زایی، تعداد و طول ریشه تولید‌شده پاسخ بهتری نشان داد. درنهایت برای سازگاری گیاهچه‌های کشت بافتی انار ترکیب پیت ماس و پرلیت (2:1) مناسب‌تر بود.

شناسایی الگوهای مختلف خشکی گندم دیم در شمال غرب ایران با استفاده از مدل APSIM

سجاد رحیمی مقدم؛ حامد عینی نرگسه

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 435-446

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40869.2036

چکیده

این تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در برخی از بوم نظام های تولید گندم دیم در شمال غرب کشور در سال 1397 در 8 شهرستان انجام شد. در این تحقیق برای شبیه سازی رشد و نمو گندم دیم در مناطق مورد ... بیشتر این تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در برخی از بوم نظام های تولید گندم دیم در شمال غرب کشور در سال 1397 در 8 شهرستان انجام شد. در این تحقیق برای شبیه سازی رشد و نمو گندم دیم در مناطق مورد مطالعه از مدل APSIM[1] استفاده شد. داده‎های بلند مدت اقلیمی (2016-1980) شامل بیشینه و کمینه دما، بارش و تابش بودند که از سازمان هواشناسی کشور جمع آوری شدند و به عنوان ورودی مدل شبیه سازی رشد و نمو گیاه زراعی در نظر گرفته شدند. برای تعیین الگوهای مختلف خشکی از شاخص عرضه و تقاضای آب استفاده شد. نتایج نشان داد که 4 الگوی مختلف خشکی در طول فصل رشد گندم دیم در مناطق مورد مطالعه شناسایی شد. الگوی خشکی 1 نشان دهنده عدم تنش خشکی یا تنش خشکی خفیف در تمام طول فصل رشد گندم دیم بود. الگوی 2 بیانگر تنش خشکی بود که قبل از گلدهی شروع و در طی پر شدن دانه پایان یافت. تحت الگوی خشکی 3، تنش آب از زمان جوانه‌زنی شروع شد اما در طول دوره رویشی به بعد برطرف گردید. الگوی خشکی 4 تنش خشکی در مراحل اولیه رشد شروع شد و تا پایان فصل رشد گندم ادامه یافت. عملکرد دانه تحت الگوی خشکی نوع 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر با 7/3738، 7/2949، 6/694 و 2/1456 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین درصد الگوهای خشکی خفیف (1 و 2) مربوط به منطقه مرند با 100 درصد بود و منطقه سراب الگوی‎های خشکی شدید را بیشتر از مناطق دیگر تجربه کرد (2/88 درصد). به طور میانگین در تمام سال‎ها، بالاترین عملکرد در شهرستان مرند تحت الگوی خشکی 1 با 4759 کیلوگرم در هکتار شبیه سازی شد و کمترین میزان آن در شهرستان ارومیه و الگوی 3 با 8/208 کیلوگرم در هکتار ثبت شد. در مجموع بیشترین رخداد مربوط به الگوی خشکی 4 (DP4) بود که تحت این الگو، تنش خشکی خفیف در مراحل اولیه رشد شروع می‎شود و تا پایان فصل رشد گندم دیم ادامه دارد. با توجه به این موضوع پیشنهاد می‎شود راهکارهای مختلفی از جمله به کار بردن ارقامی با طول دوره رسیدگی کم که از تنش خشکی آخر فصل اجتناب کنند و استفاده از ارقامی با مقاومت بالا به تنش خشکی به ویژه در دوره گلدهی مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی اثر اندازه غده و تیمار GA3 بر رشد و تحریک گلدهی شیپوری گلدانی رقم پیکاسو (Zantedeschia pentlandii cv. Picasso)

محمدحسین عظیمی؛ بهزاد ادریسی؛ مبینا هادی

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 447-458

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30436.1794

چکیده

چکیدهاین تحقیق در سال‌های (97-96) در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی در گلخانه نیمه به منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف GA3 و وزن ریزغده بر رشد و گل‌دهی در گل شیپوری گلدانی رقم پیکاسو (Zantedeschiapentlandii cv. Picasso) انجام ... بیشتر چکیدهاین تحقیق در سال‌های (97-96) در پژوهشکده گل و گیاهان زینتی در گلخانه نیمه به منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف GA3 و وزن ریزغده بر رشد و گل‌دهی در گل شیپوری گلدانی رقم پیکاسو (Zantedeschiapentlandii cv. Picasso) انجام شد. ریزغده‌ها با میانگین وزنی درشت (20/ 6 گرمS1=)، متوسط(20/3 گرمS2=) و ریز(20/1 گرمS3=) در محلول اسیدجیبرلیک با چهار غلظت صفر، 250، 500 و 750 پی‌پی‌ام به روش غوطه‌وری تیمار شدند. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه کشت شدند. نتایج نشان داد که بیشترین طول برگ (100درصد بیش از (S3.GA0، طول ساقه گل‌دهنده، قطر و طول گل (اسپات) در غده‌های درشت تیمار‌شده با جیبرلین 500 پی‌پی‌ام (S1.GA500)و کمترین طول برگ مربوط به غده‌های ریز (S3.GA0) بدون جیبرلین بود که گلدهی نیز در آن‌ها مشاهده نشد. سریع‌ترین جوانه‌زنی مربوط به غده‌های درشت با تیمار 750 پی‌پی‌ام S1.GA750) 36 درصد زودتر از S3.GA0) و زودترین گلدهی پس از جوانه‌زنی در غده‌هایS2 با تیمار 500 پی‌پی‌ام جیبرلین (S2.GA500) بود که 28 درصد سریع‌تر ازگلدهی در غده‌های ریز با تیمار هورمونی 250 پی‌پی‌ام (S1.GA250) اتفاق افتاد ولی غده‌های فاقد تیمارهورمونی در هر سه اندازه قادر به گلدهی نبودند. بیشترین وزن و قطر غده تولیدی مربوط به غده‌های S1 با تیمار هورمونی 500 پی‌پی‌ام جیبرلین و کمترین وزن در غده‌های S3 بدون تیمار هورمونی مشاهده گردید. در مجموع بر اساس نتایج این بررسی، بهترین شاخص‌های رشد و گلدهی مربوط به غده‌های S1 با تیمار هورمونی 500 پی‌پی‌ام جیبرلین بود. در بررسی اثرات ساده نیز غده‌های درشت (S1) و تیمار GA500 تقریباً در تمام صفات نسبت به سایر تیمارها برتری داشتند. نتایج نشان داد که روش غوطه‌وری غده‌های شیپوری با هورمون GA3، می‌تواند در برنامه‌ریزی تولید، افزایش زودبازدهی و انتخاب جمعیت‌های برتر در برنامه‌های اصلاحی استفاده شود.

اثر رژیم‌های آبیاری تنظیم‌شده بر ویژگی‌های رویشی، پومولوژیکی و عملکردی زیتون کنسروالیا در شرایط مزرعه

رحمت اله غلامی؛ ابوالمحسن حاجی امیری؛ مرزبان نجفی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 575-585

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22905.1501

چکیده

چکیدهاین پژوهش به‌منظورشناختمراحلحساس رشدیزیتوندربرابرتنش خشکی و ارزیابی اثر تنش کم‌آبی بر ویژگی‌های درخت زیتون رقم کنسروالیا در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو طی سال زراعی 1395-94‌13 ... بیشتر چکیدهاین پژوهش به‌منظورشناختمراحلحساس رشدیزیتوندربرابرتنش خشکی و ارزیابی اثر تنش کم‌آبی بر ویژگی‌های درخت زیتون رقم کنسروالیا در شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو طی سال زراعی 1395-94‌13 اجرا گردید. درختان 16 ساله زیتون رقم کنسروالیا تحت شش رژیم آبیاری قرار گرفتند.آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به انجام رسید. تیمارها شامل: آبیاری به میزان100 درصد نیاز آبی درختان (شاهد)، آبیاری 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری به میزان 75 درصد از سخت شدن هسته تا برداشت محصول و 100 درصد در سایر مراحل رشد میوه، آبیاری فقط در سه مرحله قبل گل‌دهی، شروع سخت شدن هسته و یک هفته قبل از برداشت محصول، آبیاری به میزان 60 درصد نیاز آبی درختان زیتون طی کل فصل و شرایط دیم، بودند. پس از انجام تیمارها خصوصیات رویشی از جمله رشد و قطر شاخه سال جاری، خصوصیات میوه مانند وزن میوه، طول میوه، قطر میوه، وزن تر و خشک گوشت، درصد ماده خشک، درصد رطوبت میوه، درصد گوشت و نیز عملکرد و کارآیی مصرف آب اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که آبیاری به میزان 25 درصد در طول مدت سخت شدن هسته باعث افزایش عملکرد میوه و روغن، ابعاد میوه و درصد گوشت شد و آبیاری در سه مرحله رشدی میوه و تیمار 60 درصد آبیاری از نظر ابعاد میوه، وزن تر گوشت، عملکرد میوه و روغن در هکتار برابر بودند.بازده مصرف آب در تیمار آبیاری در سه مرحله رشدی میوه و نیز کسر آبیاری در طول مدت سخت شدن هسته بالاتر از آبیاری کامل و دیگر تیمارها بود به‌طوری‌که میزان آن به‌ترتیب 30/14 و 29/4 کیلوگرم بر متر مکعب بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کم آبیاری در مرحله سخت شدن هسته بدون تاثیر منفی بر عملکرد کل، سبب افزایش کارایی مصرف آب در زیتون رقم کنسروالیا می‌شود.

تاثیرات تلقیح مایکوریزایی و ریزوبیوم بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه سویا تحت سمیت مس

شراره شیعتی؛ جلیل خارا؛ سیاوش حسینی سرقین؛ عبدالله حسن زاده قورت تپه

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 603-615

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41415.2048

چکیده

فلزات سنگین از طریق پدیدههای طبیعی و نیز فعالیتهای انسانی وارد محیط اطراف میشوند. این فلزات سبب کاهش بیومس، کلروز، مهار رشد و فتوسنتز و نیز تغییراتی در جذب مواد مغذی شده که این عوامل در نهایت ... بیشتر فلزات سنگین از طریق پدیدههای طبیعی و نیز فعالیتهای انسانی وارد محیط اطراف میشوند. این فلزات سبب کاهش بیومس، کلروز، مهار رشد و فتوسنتز و نیز تغییراتی در جذب مواد مغذی شده که این عوامل در نهایت منجر به مرگ گیاه میشوند. مس از جمله فلزات سنگین است که با تولید گونههای فعال اکسیژن سبب القای استرس اکسیداتیو در گیاه میشود. امروزه پالایش فلزات سنگین توسط روشهای فیزیکی و شیمیایی به دلایل اقتصادی و زیست محیطی کمتر مورد استفاده قرار میگیرند و پالایش زیستی به‌عنوان روشی جایگزین معرفی شده است. پالایش زیستی همانند تلقیح گیاهان با قارچهای میکوریز و ریزوبیوم روشی کارامد در جهت حفاظت از گیاهان در برابر تنش فلزات سنگین میباشد. هدف از انجام این آزمایش بررسی کاربرد میکوریز و ریزوبیوم بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه سویا تحت سمیت مس بود. به این منظور، آزمایشی گلخانهای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار در دانشکده علوم دانشگاه ارومیه در سال 1400 اجرا شد. فاکتورهای این آزمایش شامل سولفات مس در 4 سطح (0، 50، 100 و 200میلیگرم بر کیلوگرم خاک) و چهار تیمار تلقیح (شاهد یا عدم تلقیح، میکوریزا، ریزوبیوم و میکوریزا+ ریزوبیوم) بودند. گیاهان تلقیح یافته با میکوریز و ریزوبیوم با مایه تلقیح حاوی Glomus verusiforme و Rhizobium japonicum آغشته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت مس فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی و نیز مالون دیآلدئید برگ و ریشه سویا افزایش پیدا کردند اما محتوای رنگیزههای فتوسنتزی، قند محلول و نیز وزن تر و خشک کاهش یافتند که این کاهش در گیاهان تلقیح یافته کمتر از گیاهان غیرهمزیست بود. بر اساس نتایج این پژوهش کاربرد قارچ‌های میکوریزا و ریزوبیوم در شرایط تنش مس باعث کاهش آثار تنش شد، به‌نحوی‌که بیشترین مقدار فعالیت آنزیمی، محتوای قند محلول، وزن تر و خشک و رنگیزههای فتوسنتزی و کمترین میزان مالون دیآلدئید به ترتیب در تیمار تلقیح دوجانبه میکوریز+ ریزوبیوم و تیمار شاهد مشاهده شد. بنابراین با بررسی مطالب فوق نتیجهگیری شد که تنش مس اثرات زیانباری بر روی گیاه سویا رقم صبا دارد و تلقیح گیاه با ریزوبیوم و میکوریز میتواند این تنش را تا حدودی تخفیف دهد. همچنین مشاهده شد که تأثیر تلقیح دوجانبه ریزوبیوم+ میکوریز موجب همافزایی اثرات آنها شده و نقش بیشتری در تعدیل تنش مس در مقایسه با تلقیح گیاهان با این میکروارگانیسمها به تنهایی دارد. بر اساس این نتایج تلقیح توام ریزوبیوم ژاپونیکوم و قارچ میکوریز آربوسکولار به منظور افزایش تحمل گیاه سویا در برابر تنش مس پیشنهاد میشود.

مطالعه ترکیب‌پذیری صفات عملکرد و اجزای آن در لاین‌های S7 ذرت

مهدی رحیمی

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 613-623

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33870.1916

چکیده

چکیدهبه منظور مطالعه صفت‌های عملکردی ذرت، دورگ‌های حاصل از پنج لاین s7 ذرت در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان در طی سال زراعی 97-1396 در قالب یک طرح نیمه دای‌آلل بر پایه ... بیشتر چکیدهبه منظور مطالعه صفت‌های عملکردی ذرت، دورگ‌های حاصل از پنج لاین s7 ذرت در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان در طی سال زراعی 97-1396 در قالب یک طرح نیمه دای‌آلل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس دی‌آلل به روش چهارم گریفینگ، معنی‌داری واریانس ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی صفات تعداد دانه در بلال، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن صد دانه و عملکرد دانه را در سطح یک درصد نشان داد که نشان از نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل این صفت‌ها داشت. هم‌چنین با توجه به معنی‌دار نبودن واریانس ترکیب‌پذیری عمومی و معنی‌داری واریانس ترکیب‌پذیری خصوصی به‌علاوه پایین بودن نسبت نسبت ژنتیکی برای صفت‌های تعداد بلال و تعداد ردیف دانه نقش اثرات غیرافزایشی در کنترل این صفت‌ها مشخص گردید. لاین Line14 ترکیب‌پذیری عمومی مثبت و معنی‌داری برای صفت عملکرد دانه و اکثر صفت‌های مرتبط با آن نشان داد که از این لاین برای بهبود عملکرد و افزایش آن می‌توان در برنامه‌های به‌نژادی استفاده نمود. علاوه بر آن، تلاقی‌های P1×P2 (با عملکرد 718 گرم در مترمربع) و P3×P5 (با عملکرد 728 گرم در مترمربع) به‌عنوان بهترین دورگ‌ها برای بهبود و افزایش عملکرد دانه ذرت معرفی شدند، زیرا ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری برای عملکرد دانه و اکثر صفت‌های مرتبط با آن را نشان دادند.

تاثیر حذف برگ به همراه افزودن ساکارز بر عمر گل بریده و ویژگی‌های روابط آبی سه رقم رز گلخانه‌ای (.Rosahybrida L)

عبدالحسین رضایی نژاد؛ عارفه حسنوند

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 109-120

چکیده

این پژوهش برای درک بهتر نقش برگ در عمر گل‌های بریده رز، به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان خرم آباد در سال 1389 انجام گردید. فاکتورهای مورد آزمایش عبارت بودند از: فاکتور ... بیشتر این پژوهش برای درک بهتر نقش برگ در عمر گل‌های بریده رز، به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان خرم آباد در سال 1389 انجام گردید. فاکتورهای مورد آزمایش عبارت بودند از: فاکتور رقم با سه سطح (کافی‌بریک، پلاراستار و فول‌هاوس)، فاکتور برگ با دو سطح شامل وجود یا عدم وجود برگ بر روی ساقه گل‌دهنده و فاکتور ساکارز با دو سطح شامل وجود یا عدم وجود ساکارز4% در محلول نگهدارنده گل. نتایج نشان داد که حذف برگ به‌ طور معنی‌داری در افزایش تعادل آبی، وزن تر نسبی و در نتیجه افزایش عمر گل ‌بریده موثر است. افزودن ساکارز به محلول نگهدارنده شاخه‌های حاوی برگ، باعث خسارت به برگ‌ها و کاهش شدید جذب و تعرق شده و عملاً این نوع شاخه‌ها از این نظر شبیه به شاخه‌های بدون برگ عمل کردند. افزودن ساکارز با وجود افزایش میزان مواد جامد محلول گلبرگ، اثر مثبتی بر عمر گل‌های بریده حتی در شاخه‌های بدون برگ ایجاد نکرد. بالاترین عمر گل بریده مربوط به شاخه‌های گل بدون برگ و بدون ساکارز رقم پلاراستار با عمر 6/11 روز بود که تفاوت معنی‌داری با شاخه‌های گل بدون برگ و بدون ساکارز ارقام کافی‌بریک (4/11 روز) و فول‌هاوس (0/11 روز) نداشت. شاخه‌های گل دارای برگ، بدون ساکارز و با ساکارز رقم فول‌هاوس به ترتیب با عمر 4/7 و 4/8 روز کمترین عمر گل بریده را نشان دادند.

اثر نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان و تنش شوری ملایم بر ریزغده‌زایی درون شیشه ای سیب زمینی رقم آگریا

رقیه قاسمی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ سیما پناهی راد؛ امین جهانیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43532.2097

چکیده

در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در القای ... بیشتر در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در القای پینه‌زایی، اندام‌زایی، جنین‌زایی سوماتیکی، ایجاد تنوع سوماکلونال و تهیج متابولیت‌های ثانویه داشته است. با توجه به نقش مثبت ترکیبات نانو و نانوکامپوزیت در علوم مختلف، این آزمایش با هدف تاثیر مواد نانو در مطالعات کشت بافت و ریزغده‌زایی سیب‌زمینی انجام گرفت.کامپوزیت‌ها موادی هستند که از 2 جزء یا بیشتر تشکیل شده‌‍‌اند که خواص برتری را نسبت به مواد پایه تشکیل دهنده آن دارا هستند. استفاده از روش کشت بافت برای تولید میکروتیوبر و مینی‌تیوبر برای ایجاد گیاهان یکنواخت و عاری از بیماری سیب‌زمینی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و افزایش میزان تولید میکرو و مینی‌تیوبر در اولویت‌ قرار گرفته است که در سال‌های اخیر با استفاده از علم نانو و کاربرد مواد نانوکامپوزیت تاثیر مثبتی در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی انجام پذیرفته است. این آزمایش در سال 1400 بمدت 4 ماه اجرا گردید. بدین منظور محیط کشت MS دارای 80 گرم ساکارز حاوی پرولین در دو غلظت 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر، کیتوزان در غلظت 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 20 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 40 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 120 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر و تیمار شاهد به عنوان فاکتور اول آزمایش با 8 سطح، همچنین فاکتور دوم آزمایش در دو سطح با (50 میلی‌مولار کلرید سدیم) و بدون تنش شوری کشت شد. نتایج مقایسه میانگین عملکرد ریزغده نشان داد که بیشترین عملکرد ریزغده مربوط به تیمار 240 میلی‌گرم کیتوزان همراه با 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین همراه با شوری ملایم با میانگین وزن 210 میلی‌گرم بدست آمده است. علاوه بر این، غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین به تنهایی در شوری ملایم جهت تحریک‌کنندگی ریزغده کافی نبود ولی غلظت 40 میلی‌گرم در لیتر پرولین در شوری ملایم نتیجه رضایت بخشی داده است. با توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه ریز‌غده‌زایی سیب‌زمینی انجام شده است و بررسی داده‌های مرتبط با عملکرد مشاهده می‌شود که نتایج داده‌های نانوکامپوزیت در مقایسه با سایر مواد مورد کاربرد در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی مثبت ارزیابی شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان پیشنهاد نمود که استفاده از ترکیبات کیتوزان به همراه پرولین و استفاده از مواد نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان همراه با شوری ملایم می‌تواند برای تولید ریزغده مناسب در شرایط درون شیشه‌ای سیب‌زمینی مورد استفاده قرار گیرد.

مشاهده مقاله

مطالعه عملکرد ارقام کرچک ایرانی به روش تجزیه واریانس مرکّب

سید یعقوب موسوی؛ مهدی تاج بخش؛ برات قبادیان

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 121-135

چکیده

کرچک Rininus Communis L. از مهم ترین گیاهان صنعتی در تولید انرژی و دارو می باشد. به منظور بررسی تأثیر تراکم و گوگرد بر اجزای عملکرد و عملکرد چهار رقم کرچک ایرانی آزمایشی در قالب طرح کرت های دو بارخرد شده بر مبنای ... بیشتر

ارزیابی کیفیت میوه پرتقال‌های ارقام فوکوموتو، ناولیت و تامسون‌ناول روی دو پایه سیتروملو و C-35

جواد فتاحی‌مقدم؛ سیده الهام سیدقاسمی؛ نگین اخلاقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43862.2102

چکیده

کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان ... بیشتر کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان برداشت و طی نگهداری (در دو مکان قائم‌شهر و رامسر) بررسی شد. میوه با نسبت ماده جامد محلول به اسید قابل‌تیتراسیون (TSS/TA) برابر 5/6 تا 7 برداشت و ضمن ارزیابی میوه در زمان برداشت، قابلیت نگهداری میوه نیز در سردخانه با دمای 5 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 85 درصد در روزهای 30 و 60 انبارداری طی دو سال (97 و 98) ارزیابی شد. نتایج نشان داد میوه پرتقال ناولیت روی پایه سیتروملو و پرتقال فوکوموتو روی پایه C-35 دارای ویژگی‌های فیزیکی ‌کوچک‌تری نسبت به تامسون‌ناول و سایر ترکیب پایه و پیوندک بود. رقم ناولیت مشابه تامسون‌ناول روی پایه C-35 میوه درشت‌تر و سنگین‌تری تولید نمود. خطای دو حجم در هر دو رقم فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه نسبت به شاهد ‌کم‌تر بود. در زمان برداشت، میوه رقم فوکوموتو روی هر دو پایه ضخامت پوست بیش‌تری (بیش از 4 میلی‌متر) نسبت به دو رقم دیگر داشت. در شروع انبارداری میزان آب‌میوه هر دو رقم اختلاف معناداری با شاهد نداشت لیکن در پایان نگهداری میوه ناولیت روی پایه C-35 ‌کم‌ترین میزان آب‌میوه (73/35 درصد) را داشت. میوه‌های فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه، شاخص فناوری بالاتری نسبت به تامسون‌ناول در زمان برداشت داشتند. میزان TSS در زمان برداشت در میوه پرتقال‌های تامسون‌ناول و ناولیت روی پایه سیتروملو ‌کم‌ترین (به ترتیب 22/9 و 78/9 درصد) بود. میوه ناولیت و تامسون‌ناول روی پایه C-35 میزان TA بالاتری داشتند. در همه تیمارها میزان TA طی نگهداری روند کاهشی داشت. پایه C-35 بیش‌ترین سهم را در بالابودن نسبت TSS/TA در میوه فوکوموتو داشت که همین نسبت طی نگهداری نیز حفظ شده است. میوه ناولیت در زمان برداشت روی هر دو پایه میزان TSS/TA ‌کم‌تری (5/7 و 12/7) داشت. در شروع انبارداری، متوسط آسکوربیک‌اسید در هر سه رقم روی پایه C-35 بالاتر از همان ارقام روی پایه سیتروملو بود. لیکن طی نگهداری و در پایان انبارداری سطح آسکوربیک‌اسید میوه فوکوموتو روی هر دو پایه حفظ شد. مقدار *a، زاویه رنگ و شاخص رنگ‌گیری (CCI) پوست میوه پرتقال ناولیت در زمان برداشت به دلیل منفی بودن روی پایه سیتروملو (12/1-) و C-35 (61/0-) متفاوت از دو رقم دیگر بود. در زمان برداشت ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه فوکوموتو روی سیتروملو 99/43 درصد و روی پایه C-35 به میزان 12/62 درصد بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فنل‌کل طی نگهداری روند افزایشی داشت. ارزیابی ارگانولپتیک نشان داد که میوه فوکوموتو همانند تامسون‌ناول از نظر وضعیت ظاهری پوست و گوشت، ترشی، عطر و طعم روی پایه C-35 امتیاز بهتری نسبت به میوه همین ارقام روی پایه سیتروملو کسب نمود. میوه ناولیت تولید شده روی پایه سیتروملو از نظر طعم و شیرینی امتیاز بالاتری (7) نسبت به حالت استفاده از پایه C-35 (6) داشت. برای داشتن میوه زودرس ترکیب فوکوموتو/ C-35 مناسب است.

مشاهده مقاله

مقایسه اثر گیاهان مختلف کودسبز و سطوح نیتروژن در گندم (.Triticum aestivum L) با استفاده از شاخص های کارایی نیتروژن

فرزاد گرامی؛ امیر آینه بند؛ اسفندیار فاتح

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 135-148

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و نوع گیاهان کودسبز با استفاده از شاخص‌های کارایی نیتروژن، به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی ... بیشتر این تحقیق با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و نوع گیاهان کودسبز با استفاده از شاخص‌های کارایی نیتروژن، به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل مقادیر مختلف نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و تیمار فرعی شامل گیاهان کود سبز ارزن، سسبانیا، آمارانت، لوبیا چشم‌بلبلی، ماش و تیمار آیش بود. نتایج نشان داد که گیاهان کودسبز اثر معنی‌دار بر عملکرد کمی (35/16 درصد) و کیفی (01/12 درصد) دانه گندم داشتند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی هم از میزان اثرگذاری گیاهان کودسبز و هم کلیه شاخص‌های کارایی بجز شاخص اتکا به نیتروژن (35/82 درصد افزایش) کاهش یافتند. درحالی که در بسیاری موارد عملکرد و درصد پروتئین دانه تفاوت معنی‌دار نداشتند. مناسب‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی تیمار نیتروژن به ترتیب عبارتند از شاخص‌های موازنه نیتروژن، اتکا به نیتروژن و کارایی مصرف نیتروژن و برای تیمار گیاهان مختلف کودسبز بهترین شاخص‌ها به‌ترتیب عبارتند از شاخص موازنه نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن و کارایی برداشت نیتروژن. بیشترین شاخص موازنه نیتروژن و کارایی جذب نیتروژن در تیمار لوبیا چشم‌بلبلی (93/1، 71/0 کیلوگرم بر کیلوگرم) و بیشترین مقدار کارایی برداشت نیتروژن در تیمار آمارانت (18/89 درصد) مشاهده شد. شاخص اتکا به نیتروژن بیشترین (77/0) همبستگی مثبت با عملکرد دانه را دارا بود. با توجه به نتایج این پژوهش صرفاً توجه به معیارهای سنتی تولید مانند عملکرد دانه کافی نبوده و باید به‌طور همزمان معیارهای اکولوژیکی تولید مانند شاخص‌های کارایی نیز مورد توجه قرار گیرند.

ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

حمید مطوریان؛ آیدین خدایی جوقان؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ بنیامین ترابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43754.2101

چکیده

این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. با استفاده از پرسشنامه و بازدیدهای میدانی کلیه داده‌های مدیریتی شامل عملیات تهیه زمین، الگوهای زراعی انجام شده از نظر تناوب، تاریخ کشت، ارقام کشت شده و داده‌های مربوط به آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز برای هر دو محصول گردآوری شد. اطلاعات مورد نیاز شامل اطلاعات مزارع (موقعیت و وضعیت زهکشی)، مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه زمین (نوع ادوات، نوع، تعداد و زمان شخم و دیسک)، رقم مورد استفاده (نحوه ضدعفونی بذر، میزان بذر و وسیله کاشت)، زمان کاشت، کود (نوع کود، میزان کود، و زمان مصرف کود پایه و سرک)، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز (میزان مصرف و نوع سموم مصرفی)، تعداد، میزان و زمان آبیاری (روش‌های آبیاری سنتی و تحت فشار) و مسائل مربوط به برداشت (نوع ادوات، زمان برداشت و میزان عملکرد) از طریق پرسشنامه از کشاورزان و یا مشاهده و اندازه‌گیری تکمیل و در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان ثبت گردید. در این مطالعه خلاء عملکرد به روش آنالیز خط مرزی و با رسم پراکنش داده‌های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی و بیشترین عملکردها در سـطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم به‌ترتیب 3740، 5455 و 1715 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌های مورد بررسی مزارع گندم نشان داد که جهت رسیدن به عملکرد قابل حصول به مصرف 258 کیلوگرم در هکتار بذر، استفاده از رقم مهرگان، تاریخ کاشت تا 24 مهرماه، کاربرد 280 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، مصرف حداقل 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر، حداقل 6 بار آبیاری و استفاده از حداقل 70 کیلوگرم کود پتاسیم نیاز است. همچنین متوسط عملکرد کشاورزان کلزاکار 1663 کیلوگرم بود که با بهبود مدیریت زراعی می‌توان به عملکرد 3197 کیلوگرم در هکتار دست یافت و برای این منظور مصرف حداکثر هفت کیلوگرم بذر در هکتار، تاریخ کاشت حداکثر تا 17 آبان، استفاده از حداقل 300 کیلوگرم کود نیتروژن، کاربرد حداقل 42 کیلوگرم کود فسفر و استفاده از رقم هایولا50 لازم است. بر اساس یافته‌های این پژوهش درصد خلاء عملکرد در گندم 5/31 درصد و کلزا 48 درصد بود که نشان‌دهنده تاثیرپذیری بالای گندم و کلزا نسبت به استفاده از روش‌های مدیریتی مناسب دارد.

مشاهده مقاله

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده