تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

کاهش اثر گرد و خاک بر خصوصیات کمی و کیفی انگور رقم بی‌دانه سفید در اثر شتشو با دی‌اکتیل

محمود بهروزی؛ حمید نوری؛ سعید بازگیر؛ محمدعلی نجاتیان؛ داود اخضری

دوره 40، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 113-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.13124

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر گرد و خاک بر انگور رقم‌ بی‌دانه سفید، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال 1394-1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار گرد و خاک به‌ صورت ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر گرد و خاک بر انگور رقم‌ بی‌دانه سفید، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال 1394-1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار گرد و خاک به‌ صورت مصنوعی، تیمار راهکار (شتشو با محلول آب و ماده دی‌اکتیل) و شاهد بودند. در این پژوهش، کلروفیل a و b، کاروتنوئید، صفات رویشی از قبیل طول شاخه، طول دمبرگ، طول برگ، سطح ‌برگ، فاصله میان‌گره و صفات زایشی از قبیل تشکیل میوه، تعداد خوشه در بوته و حبه در خوشه، طول خوشه و قند حبه اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که گرد و خاک باعث کاهش رنگ‌دانه‌های برگ شد. از بین صفات رویشی طول دمبرگ، فاصله میان‌گره و سطح تک‌برگ در تیمار گرد و خاک تغییر و نسبت به تیمارهای آزمایش کوتاه و اختلاف بین تیمارها معنی‌دار بود. اختلاف طول شاخه سال جاری تیمارها در مرحله دوم (اوایل گل‌دهی) معنی‌دار و طویل‌ترین شاخه‌ها در تیمار راهکار مشاهده شد. تشکیل میوه، تعداد خوشه در بوته و حبه در خوشة بوته‌های با تیمار گردوخاک کاهش یافت (تا 7 درصد). همچنین میزان قند حبه‌ و تعداد خوشه انگور در تیمار گردوخاک به‌شدت کاهش یافت و با دیگر تیمارهای آزمایش اختلاف معنی‌دار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که محلول آب و ماده دی‌اکتیل خسارت‌ ناشی از گردوخاک را کاهش داده است.

تأثیر زمان برداشت و شوری خاک بر عملکرد کمی و کیفی علوفه پنج رقم یونجه (Medicago sativa L.) در اهواز

زهرا نکوییان فر؛ شهرام لک؛ غلامرضا عبادوز

دوره 40، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 113-127

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.15260.1239

چکیده

جهت بررسی تأثیر زمان‎های مختلف برداشت بر خصوصیات مختلف ارقام گرمسیری یونجه، آزمایشی در سال زراعی 91-90 به‌صورت کرت‎های خردشده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در شرایط خاک شور با هدایت‌الکتریکی ... بیشتر جهت بررسی تأثیر زمان‎های مختلف برداشت بر خصوصیات مختلف ارقام گرمسیری یونجه، آزمایشی در سال زراعی 91-90 به‌صورت کرت‎های خردشده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در شرایط خاک شور با هدایت‌الکتریکی 5/7 دسی‎زیمنس ‎بر ‎متر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا گردید. کرت‎های اصلی ارقام مختلف یونجه شامل مساسرسا، بغدادی، نیک‌شهری و بمی و زمان‎های برداشت در ماه‎های شهریور، مهر و آذر (به‌ترتیب چین تابستانه، پاییزه اول و پاییزه دوم، در مجموع سه‎چین هم‌چنین مرحله رشدی برداشت بر مبنای 15-10 درصد گل‎دهی برای چین‎های تابستانه و چین پاییزه اول و ارتفاع جوانه پای طوقه (8-6 سانتی‌متر) برای چین پاییزه دوم بود) به کرت‎های فرعی تعلق گرفتند. نتایج نشان داد ارقام مورد آزمایش از نظر بیشتر صفات به غیر از نسبت برگ به ساقه، غلظت کلسیم و نسبت سدیم به کلسیم تفاوت معنی‎دار با یکدیگر داشتند. بیشترین عملکرد علوفه خشک به رقم بغدادی در چین سوم تعلق داشت (93/4 تن در هکتار). کمترین درصد فیبر گیاه در چین سوم (پاییزه دوم) در ارقام بمی و مساسرسا به‌ترتیب با میانگین‎های 32/21 و 35/21 مشاهده شد که تفاوت معنی‎داری با یکدیگر نداشتند. بررسی نسبت سدیم به کلسیم نشان داد بیشترین و کمترین مقدار این صفت به‌ترتیب به رقم مساسرسا در چین پاییزه اول و به رقم بمی در چین تابستانه تعلق داشت. بر اساس نتایج این آزمایش، در میان ارقام مورد مطالعه، رقم‎های مساسرسا و بغدادی و در میان چین‎ها نیز چین دوم پاییزه وضعیت مناسب‎تری داشتند.

مقایسه اثرات بسترهای مختلف کاشت بر عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی گل داوودی رقم پوما Chrysanthemum morifolium cv. Puma در دو سیستم هیدروپونیک و آکواپونیک

محبوبه علایی؛ حمیدرضا روستا؛ سید نجم الدین مرتضوی؛ حسین علایی

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 115-127

چکیده

با گسترش کشت هیدروپونیک در تولید محصولات باغبانی، تقاضا برای مواد اولیه بستر نیز افزایش یافته است و نیاز به مطالعات بیشتر برای یافتن بهترین بستر با توجه به خصوصیات گیاهان مورد کشت، ضروری به نظر می‌رسد. ... بیشتر با گسترش کشت هیدروپونیک در تولید محصولات باغبانی، تقاضا برای مواد اولیه بستر نیز افزایش یافته است و نیاز به مطالعات بیشتر برای یافتن بهترین بستر با توجه به خصوصیات گیاهان مورد کشت، ضروری به نظر می‌رسد. به این منظور پژوهشی بر روی گل داوودی رقم پوما به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتور بسترهای کاشت مختلف (کوکوپیت :پرلایت با نسبتهای 100:0، 75:25، 50:50، 25:75، 0:100) و سیستم کشت (آکواپونیک و هیدروپونیک) و با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند که نوع سیستم و بسترهای کشت مختلف و هم‌چنین برهمکنش آن‌ها اثر معنی‌داری بر خصوصیات کمی و کیفی گل داوودی داشتند. بر اساس نتایج ، سیستم هیدروپونیک در بهبود شاخص ها از لحاظ تمام شاخص‌های رشد رویشی در سطح بالاتری نسبت به سیستم آکواپونیک قرار داشت. در بستر 100% پرلایت وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی پایین‌ترین مقدار بود در حالی که گیاهان در بسترهای 25% پرلایت :75% کوکوپیت از نظر شاخص‌های وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی بالاترین میزان را دارا بوده و معنی دار شدند. بنابراین‌ از لحاظ صفات رویشی بهترین بستر 25% پرلایت :75% کوکوپیت معرفی می‌شود. سیستم هیدروپونیک از نظر صفات زایشی مثل تعداد گل در هر بوته، تعداد گل روی هر شاخه، تعداد غنچه، شاخص کیفیت و طول شاه‌گل نسبت به سیستم آکواپونیک تفاوت معنی‌دار نشان داد. گیاهان در سیستم هیدروپونیک در بستر 50% پرلایت:50% کوکوپیت بیشترین تعداد گل را داشتند، اگر چه این افزایش در تعداد گل باعث کاهش کیفیت گل‌ها نسبت به محیط کشت های دیگر حاوی کوکوپیت شد. این در حالیست که در سیستم آکواپونیک بیشترین تعداد گل در هر بوته در تیمار پرلایت تنها مشاهده شد. به طور کلی گیاهان در بستر کشت مخلوط کوکوپیت و پرلایت بخصوص در نسبتهای بالای کوکوپیت25% پرلایت :75% کوکوپیت بهترین رشد را داشتند که دلیل آن مربوط به خصوصیات فیزیکی خوب پرلایت و خصوصیات فیزیکو‌شیمیایی کوکوپیت خصوصاً توانایی نگه‌داری بالای آب و مواد غذایی است

بررسی تاثیر زمان برداشت بر درصد، عملکرد و اجزای اسانس نعنا دشتی (Mentha spicata) در منطقه حمیدیه

محمد محمودی سورستانی؛ مهرداد اکبرزاده

دوره 38، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 115-129

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11136

چکیده

نعنا دشتی (Mentha spicata) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعنا می‌باشد که به دلیل خواص دارویی ارزشمند کاربرد زیادی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و داروسازی دارد. کمیت و کیفیت اسانس تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، ... بیشتر نعنا دشتی (Mentha spicata) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعنا می‌باشد که به دلیل خواص دارویی ارزشمند کاربرد زیادی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و داروسازی دارد. کمیت و کیفیت اسانس تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، اقلیمی، خاکی و عملیات به‌زراعی قرار می‌گیرد. در این تحقیق تاثیر زمان برداشت بر وزن تر گیاه و وزن خشک برگ، درصد، عملکرد و اجزای اسانس نعنا دشتی کشت شده در منطقه حمیدیه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار زمان برداشت (ماه‌های سال) و سه تکرار بررسی گردید. زمان برداشت گیاه اثر معنی‌داری بر وزن تر گیاه و خشک برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بیشترین وزن تر گیاه (3/2507 گرم در متر مربع) و وزن خشک برگ (2/452 گرم در متر مربع) در ماه تیر ثبت شد که با ماه خرداد اختلاف معنی‌داری نداشت. همچنین بیشترین درصد (75/2%) و عملکرد اسانس (99/6 گرم در متر مربع) به ترتیب در ماه‌های شهریور و تیر مشاهده شدند. کارون، لیمونن، کارن، آلفاپینن، میرسن، بتابوربونن، سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول، دی هیدروکارویل استات، پولگون و ترانس کاریوفیلن اجزای اصلی اسانس بودند. بیشترین (46/57%) و کمترین (83/16%) مقدار کار’ون به ترتیب در ماه‌های مهر و بهمن و بیشترین (62/32%) و کمترین (19/2%) مقدار لیمونن به ترتیب در ماه‌های شهریور و اسفند ثبت گردید. حداکثر مقدار کار’ون (87/2%) در ماه آبان بدست آمد. مقدار ترکیبات سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول و دی هیدروکارویل استات طی ماه‌های زمستان افزایش یافتند. در مجموع، با توجه به بیشترین عملکرد اسانس و درصد کار’ون اسانس، بهترین زمان برداشت، خرداد تا شهریور می‌باشد.

اثر پرایمینگ بذر و کیفیت آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن دو ژنوتیپ کنجد (.Sesamum indicum L)

معصومه علیزاده؛ حمیدرضا بلوچی؛ علیرضا یدوی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 115-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12051

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر در سال 1392 انجام شد. کرت‌های اصلی شامل دو کیفیت آب (کیفیت آب اول: با هدایت الکتریکی dS/m 4/3 و املاح محلول g/l 14/2 و اسیدیته 7/7 و کلسیم ppm 560 و سدیم ppm 276؛ کیفیت آب دوم: با هدایت الکتریکی dS/m 601/0 و املاح محلول g/l 33/0 و اسیدیته 4/7 و کلسیم ppm 96 و سدیم ppm 23) و کرت‌های فرعی شامل فاکتوریل ژنوتیپ (دشتستان 2 و لاین 5) و پرایمینگ (اسید سالیسیلیک در دو غلظت 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر و NaCl در دو غلظت 5 و10 گرم در لیتر و نیز هیدروپرایمینگ به عنوان شاهد) می‌باشد. نتایج نشان داد که برهمکنش کیفیت آب، ژنوتیپ و پرایمینگ باعث تغییرات متفاوتی در صفات عملکرد و اجرای عملکرد گردید که بهترین پرایمینگ و ژنوتیپ برای تعداد شاخه و کپسول در بوته، وزن خشک کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در ژنوتیپ دشتستان 2 و پرایمینگ با اسیدسالیسیلیک 25 میلی‌گرم بر لیتر در کیفیت آب اول مشاهده شد. اعمال کیفیت آب دوم منجر به کاهش تعداد کپسول، وزن هزار دانه و عملکرد می‌شود. به نظر می‌رسد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، ژنوتیپ دشتستان 2 در شرایط کیفیت آب اول، با بیشترین مقدار عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد بیشترین میزان تطابق با شرایط آزمایشی را نشان داد.

تخمین سطح برگ در گلرنگ با استفاده از خصوصیات رویشی

بنیامین ترابی؛ افشین سلطانی؛ حسن سعادتخواه

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 115-123

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12426

چکیده

اندازه‌گیری‌های دقیق سطح برگ برای مطالعات زراعی و فیزیولوژیک گیاه مهم هستند. به‌منظور یافتن روش سریع و مطمئن برای تخمین سطح برگ در گلرنگ، آزمایش مزرعه‌ای با چهار رقم (411، سینا، محلی اصفهان و صفه) در ... بیشتر اندازه‌گیری‌های دقیق سطح برگ برای مطالعات زراعی و فیزیولوژیک گیاه مهم هستند. به‌منظور یافتن روش سریع و مطمئن برای تخمین سطح برگ در گلرنگ، آزمایش مزرعه‌ای با چهار رقم (411، سینا، محلی اصفهان و صفه) در 3 تاریخ کاشت (17 فروردین و 6 و 27 اردیبهشت) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در این مطالعه، از مدل‌های رگرسیونی مختلفی برای تخمین سطح برگ (LA) از طریق اندازه‌گیری‌های انجام‌شده برای تعداد برگ در ساقه اصلی (MSLN)، تعداد گره در ساقه اصلی (MSNN)، وزن خشک برگ (LDW)، وزن خشک ساقه (SDW) و وزن خشک رویشی (VDW) استفاده شدند. بر اساس RMSD (جذر میانگین مربعات) و r (ضریب همبستگی) بین سطح برگ مشاهده‌‌شده و پیش‌بینی‌شده، LDW بهترین متغیر مستقل برای تخمین سطح برگ معرفی شد. رابطه بین LA و LDW توسط مدل خطی توصیف شد. مقادیر RMSD در ارقام مختلف بین 39/9 تا 61/4 متغیر بود و مقدار r بیش از 0/96 بود که حاکی از دقت نسبتاً خوب مدل در پیش‌بینی LA از طریق LDW است. ازآن‌جا که هیچ اختلاف معنی‌داری بین ضرایب مدل خطی برازش یافته بر داده‌های LA و LDW ارقام مورد مطالعه وجود نداشت، داده‌های مربوط به همه ارقام باهم ادغام شدند و یک مدل کلی برای تخمین سطح برگ توسط LDW برای رقم گلرنگ به‌دست آمد(LDW 102/2+ 10/6=LA ) که در این مدل RMSD برابر 52 و r برابر 0/96 بود.

تأثیر مواد بازدارنده حاصل از اختلاط چند گیاه دارویی بر روی بانک بذری علف‌های هرز تا عمق 20 سانتی‌متری خاک

وحید چمنی؛ الناز فرج‌زاده معماری تبریزی

دوره 44، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 115-128

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.28826.1748

چکیده

چکیدهاین مطالعه برای بررسی تأثیر اختلاط مقادیر مختلف بقایا (صفر، 50 ، 100 و 150 گرم در مترمربع) سه گیاه دارویی زیره سبز، مریم‌‌گلی و مرزنجوش بر پتانسیل بانک بذری علف‌های هرز منطقه ملکان در سال 1397 در دانشکده ... بیشتر

ارزیابی اولیه خصوصیات میوه درختان گزینش شده انبه (.Mangifera indica L) در میناب

معصومه عباسی؛ مختار حیدری؛ محمد حسین دانشور

دوره 35، شماره 4 ، اسفند 1391، ، صفحه 117-129

چکیده

هدف از این پژوهش ارزیابی خصوصیات فیزیکی و بیوشیمیایی میوه های درختان گزینش شده انبه بود. بیست و شش ژنوتیپ از منطقه میناب در استان هرمزگان مورد مطالعه قرار گرفتند. طرح آزمایش به صورت بلوک کامل تصادفی با ... بیشتر

تأثیر کاربرد پس از برداشت پوترسین و پرتوتابی فرابنفش بر کیفیت میوه توت‌فرنگی رقم "سلوا" (Fragaria × ananasa cv. Selva)

بهناز سیرویی‌نژاد؛ سید محمد حسن مرتضوی؛ نوراله معلمی؛ سعید عشقی

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 117-127

چکیده

میوه توت‌فرنگی به دلیل برخورداری از بافت نرم و متابولیسم بالا، از عمر پس از برداشت کوتاهی برخوردار است. این تحقیق در سال 1389 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت و طی آن تأثیر کاربرد پلی‌آمین پوترسین ... بیشتر

تاثیر کشت درون محلول غذایی در عکس‌العمل روزنه‌های هوایی به تنش خشکی در گیاه برگ‌ بیدی پرورش ‌یافته در شرایط رطوبت نسبی بالا

عبدالحسین رضایی نژاد؛ اولکه ون میترن

دوره 35، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 117-127

چکیده

این تحقیق با استفاده از روش نوین اندازه‌گیری فلورسانس کلروفیلی تحت اکسیژن پایین به بررسی تاثیر کشت درون محلول غذایی در عکس‌العمل روزنه‌های هوایی به تنش خشکی در برگ‌بیدی پرورش‌یافته در رطوبت نسبی ... بیشتر

مدل‌سازی اثر تراکم گیاهی بر تولید و پیر شدن برگ دو رقم گندم در شرایط قطع آبیاری آخر فصل

سید علیرضا رضوی؛ حسن حمیدی؛ غلامرضا عزیزی؛ رضا اصغری

دوره 41، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 117-129

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12428

چکیده

برای مدل‌سازی تولید و پیر شدن برگ گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه‌ای واقع در صالح‌آباد استان خراسان رضوی در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تیمارهای ... بیشتر برای مدل‌سازی تولید و پیر شدن برگ گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه‌ای واقع در صالح‌آباد استان خراسان رضوی در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل تراکم‌های کاشت (50، 100، 200، 300، 400 و 500 بوته در متر مربع) و ارقام (گاسکوژن و پیشتاز) بودند. در این آزمایش ساقاب و دانه‌آب انجام نشد. فیلوکرون در گندم حدود 102 درجه روز رشد بود و برگ‌های ساقه اصلی بعد از دریافت حدود 900 درجه روز رشد به اتمام رسیدند. تراکم بوته بر ظهور برگ و فیلوکرون تأثیری نداشت. پیری برگ در ساقه اصلی وقتی شروع شد که ساقه اصلی حدود 5 برگ داشت و به ازای هر واحد افزایش درجه روز رشد کسر برگ‌های پیر شده در ساقه اصلی 7/0 درصد افزایش یافت. تولید برگ در بوته در مقابل تعداد برگ روی ساقه اصلی در دو مرحله اتفاق افتاد. در مرحله اول تعداد برگ در بوته به آهستگی و مستقل از تراکم افزایش یافت و در مرحله دو تولید برگ با سرعت بیشتری رخ داد و به تراکم بوته وابسته بود. رابطه نزدیکی بین کسر برگ‌های پیر در بوته و کسر برگ‌های پیر در ساقه اصلی مشاهده شد. طول عمر متوسط هر برگ در بوته با افزایش تراکم کاهش یافت. گاسکوژن توانسته بود تعداد برگ و طول عمر برگ بالاتری را به خود اختصاص دهد. نتایج نشان داد که تولید و پیری برگ گیاه گندم را در تراکم‌های مختلف تحت شرایط آبیاری آخر فصل می‌توان در قالب معادلات مختلف به‌صورت کمی توصیف کرد.

بررسی تنوع صفات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و فیزیولوژیکی برخی از ژنوتیپ‌های پیاز (Allium cepa L.) جنوب و مرکز ایران از نظر مقاومت به بولتینگ

سیده مریم زرین؛ اسد معصومی اصل

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 117-131

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18873.1369

چکیده

گل‌دهی یکی از مراحل اصلی تولید بذر به شمار می‌رود، ولی تشکیل شاخه گل‌دهنده در زمان تولید سوخ پیاز باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می‌شود. بنابراین مطالعه نحوه بروز این پدیده، شرایط محیطی مؤثر و عوامل تحریک‌کننده ... بیشتر گل‌دهی یکی از مراحل اصلی تولید بذر به شمار می‌رود، ولی تشکیل شاخه گل‌دهنده در زمان تولید سوخ پیاز باعث کاهش کیفیت و کمیت محصول می‌شود. بنابراین مطالعه نحوه بروز این پدیده، شرایط محیطی مؤثر و عوامل تحریک‌کننده آن جهت شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم به بولتینگ، مهم است. با هدف بررسی تنوع ژنوتیپ‌های پیاز مرکز و جنوب کشور از نظر گل‌دهی، بذور ۶ ژنوتیپ پیاز بومی ایران (دریافتی از بانک ژن مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج)، ۱۰ توده بومی جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف مرکز و جنوب کشور و نیز دو ژنوتیپ تجاری خارجی در شرایط گلدانی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج کشت شدند. گیاهان به‌دست آمده پس از رسیدن به مرحله هشت برگی، به مدت 45 و 70 روز تحت تیمار دمایی با میانگین 8 درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند. سپس ویژگی‌های مورفولوژیکی، فنولوژیکی و فیزیولوژیکی آن‌ها اندازه‌گیری شدند. طبق نتایج تجزیه واریانس، برای تمامی صفات اندازه‌گیری‌شده تفاوت معنی‌داری بین همه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه وجود داشت که حاکی از وجود تنوع بالا در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه برای این صفات است، همچنین اثر ژنوتیپ و تیمار برای صفات ارتفاع بوته، درصد گل‌دهی، مواد جامد محلول کل برگ و پروتئین محلول کل برگ معنی‌دار بود. در این مطالعه، ژنوتیپ کرمان به‌عنوان مقاوم‌ترین ژنوتیپ به بولتینگ در هر دو تیمار بهاره‌سازی شناسایی شد. پس از آن ژنوتیپ‌های قلعه‌رئیسی، گلدن و گاردسکو با درصد ناچیزی گل‌دهی بیشترین تحمل به بولتینگ را نشان دادند. ژنوتیپ بادرود نیز بیشترین حساسیت به بولتینگ را داشت.

اثر روش استخراج بر میزان ترکیبات فنولی، فلاونوئیدی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره مرزه اورامانی (Satureja avromanica Maroofi)

لیلا حکیمی؛ مرجان معصومی گودرزی

دوره 43، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 117-128

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26694.1636

چکیده

چکیدهبه ‌منظور بررسی ویژگی‌های بیوشیمیایی و ترکیبات عصاره مرزه اورامانی، با دو روش حلال و امواج فراصوت آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی در ... بیشتر چکیدهبه ‌منظور بررسی ویژگی‌های بیوشیمیایی و ترکیبات عصاره مرزه اورامانی، با دو روش حلال و امواج فراصوت آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سال 1395 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی در این آزمایش شامل نوع حلال (آب خالص، 75 درصد آب، 50 درصد آب، 75 درصد متانول و متاونول خالص) و روش استخراج (حلال و حلال-امواج فراصوت با توان 200 وات) بود. نتایج نشان داد که در استخراج ترکیبات گونه مرزه، روش حلال-امواج فراصوت به‌طور معنی‌داری بیشتر از حلال بود. مقدار درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی در روش حلال-امواج فراصوت و حلال به‌ترتیب برابر 62/16 و 92/11 درصد به‌دست‌آمد. ترکیبات فنولی و فلانوئید در روش حلال-امواج فراصوت برابر 36/45 و 33/15 میلی‌گرم در گرم و این مقدار برای روش حلال به‌ترتیب 29/40 و 29/13 میلی‌گرم در گرم بود بنابراین روش حلال-امواج فراصوت از لحاظ کارایی و هزینه نسبت به حلال، روش مناسب‌تری برای استخراج ترکیبات گونه مرزه اورامانی معرفی شد. بررسی ترکیبات گونه مرزه اورامانی در حلال‌های مختلف نشان داد که حلال آب و حلال 75 درصد آب نسبت به سایر حلال‌ها مقدار بیشتری از ترکیبات را استخراج کردند. نتایج کروماتوگرام مواد مؤثره نمونه‌های عصاره آبی و امواج فراصوت با روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)نشان داد که از گونه مرزه اورامانی، ترکیبات کافئیک اسید، گالیک اسید، کلروژنیک اسید، کوئرستین، پاراکوماریک اسید، فرولیک اسید و روتین به‌دست‌آمد و بیشترین مقدار این ترکیبات با 12/9 میلی‌گرم در لیتر مربوط به فرولیک اسید بود.

بررسی کنترل شیمیایی علف ‌هرز گل قاصدک (Taraxacum sp.) در چمن فریژ کنتاکی (Poa pratensis L.)

سیده مریم مصباحی؛ مسعود قاسمی قهساره؛ سمیه اسماعیلی

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 117-127

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.41710.2055

چکیده

به منظور کنترل علفهرز گل قاصدک در زمین چمن فریژکنتاکی، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار در شهریور ماه 1400 در فضای سبز دانشگاه شهرکرد انجام شد. تکرارها شامل کرت‌های با ابعاد ... بیشتر به منظور کنترل علفهرز گل قاصدک در زمین چمن فریژکنتاکی، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار و 9 تیمار در شهریور ماه 1400 در فضای سبز دانشگاه شهرکرد انجام شد. تکرارها شامل کرت‌های با ابعاد 1×1 متر و فاکتورها شاملدو علف‌کش یو 46-کمبی فلویید و دوپلوسان سوپر و برهمکنش آنها با آیوکسینیل می باشند. علفکش آیوکسینیل 10 روز پس از کاربرد یو 46-کمبی فلویید یا دوپلوسان سوپر به‌کار رفت. تمام کرت‌های انتخاب شده آلوده به علف‌هرز گل قاصدکو تیمارها شامل یو 46-کمبی فلویید در دو سطح 5/1 و 2 لیتر در هکتار (U1.5 و U2)، دوپلوسان سوپر در دو سطح 2 و 5/2 لیتر در هکتار (D2 و D2.5)، برهمکنش آنها با علف‌کش آیوکسینیل در دو سطح صفر و 2 لیتر در هکتار (I0 و I2) و شاهد (استفاده از آب مقطر به جای سم) بود. نتایج نشان داد کمترین مقدار وزن تر و خشک علف هرز گل قاصدک و بیشترین میزان راندمان کارایی علفکش مربوط به تیمارهای 2 لیتر در هکتار یو 46-کمبی فلویید + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (U2+I2) و 5/2 لیتر در هکتار دوپلوسانسوپر +5/2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (D2.5+I2) بود. این تیمارها، تفاوت معنیداری با تیمار D2+I2 و U1.5+I2 نداشتند. کمترین مقدار رویش مجدد گل قاصدک در تیمار D2+I2 مشاهده شد. بیشترین وزن تر چمن مربوط به شاهد بود که تفاوت معنیداری با تیمار D2+I2 و U1.5+I2 نداشت. مقدار کلروفیلa،b و کل، در تیمارU1.5+I0 نسبت به دیگر تیمارها بیشتر بود. از سوی دیگر در تیمارهایی که قاصدک به‌طور کامل کنترل شده بود، میزان کلروفیل چمن نیز بالا بود. از این رو، بهبود سبزینگی چمن می‌تواند به تامین نور بیشتر برای برگ‌های چمن در اثر حذف برگ‌های گل قاصدک و یا اثر‌های فیزیولوژیکی مثبت احتمالی 2,4-D و یاMCPA (موجود در سم یو 46-کمبی فلویید) بر سنتز کلرفیل باشد. به‌طور کلی، تیمارها در شاخص‌های کلروفیل کل، کارتنوئید، کیفیت ظاهری چمن، وزن خشک چمن تفاوت معنیدار نداشتند. از این رو، بر اساس نتایج این آزمایش به علت وزن بالای چمن، کنترل خوب علف هرز قاصدک و کاهش رویش دوباره آن، تیمارهای 2 لیتر در هکتار دوپلوسان سوپر + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (D2+I2) و 5/1 لیتر در هکتار یو 46-کمبی فلویید + 2 لیتر در هکتار آیوکسینیل (U1.5+I2) پیشنهاد میشود.

شناسایی و گزینش صفات مؤثر بر عملکرد دانه در نخود زراعی تحت شرایط نرمال رطوبتی

سید سعید موسوی؛ محمدرضا عبداللهی؛ فریبرز قنبری؛ همایون کانونی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 119-131

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12046

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ... بیشتر پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. نتایج نشان داد که به‌ترتیب صفات تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه‌های اصلی در بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و زیست‌توده دارای بیش‌ترین همبستگی مثبت و معنی‌دار و صفت روز تا 50 درصد گلدهی دارای بیش‌ترین همبستگی منفی و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام نیز بیانگر این بود که مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر میانگین عملکرد دانه به ترتیب شامل صفات تعداد شاخه فرعی، زیست‌توده (بیوماس)، شاخص برداشت و روز تا 50 درصد گلدهی (با ضریب رگرسیونی منفی) بودند که در مجموع 98/97 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. طبق نتایج تجزیه علیت هم، به‌ترتیب دو صفت تعداد شاخه فرعی و زیست‌توده دارای بیش‌ترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بودند. هم‌چنین بیش‌ترین اثر غیر‌مستقیم مثبت مربوط به صفات شاخص برداشت و زیست‌توده (هر دو از طریق افزایش تعداد شاخه‌های فرعی) بود. بیش‌ترین و کم‌ترین وراثت‌پذیری به‌ترتیب مربوط به صفات وزن صد دانه و ارتفاع بوته بود. هم‌چنین بالاترین ضرایب تغییرات ژنوتیپی را صفات وزن صد دانه، تعداد شاخه‌های اصلی و فرعی به خود اختصاص دادند. به‌عنوان نتیجه‌نهایی، افزایش صفت تعداد شاخه فرعی در بوته و کاهش صفت روز تا 50 درصد گلدهی یک استراتژی مفید برای افزایش عملکرد تحت شرایط این آزمایش پیشنهاد می‌گردد.

مدیریت علف‌هرز حلفه (Imperata cylindrica L. Beauv.) در مزارع نیشکر جنوب ایران

فرخنده اسکندری؛ بتول کرامت؛ یوسف فیلی زاده؛ امیر آینه بند

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 123-132

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33905.1919

چکیده

حلفه (.Imperata Cylindrica L. Beauv) مهم‌ترین علف‌هرز در مزارع نیشکر استان خوزستان در جنوب ایران است. عدم کنترل مناسب حلفه طی بازرویش بهاره، موجب گسترش سریع آن و کاهش عملکرد نیشکر می‌گردد. دو آزمایش طی سالهای 96-1395 ... بیشتر حلفه (.Imperata Cylindrica L. Beauv) مهم‌ترین علف‌هرز در مزارع نیشکر استان خوزستان در جنوب ایران است. عدم کنترل مناسب حلفه طی بازرویش بهاره، موجب گسترش سریع آن و کاهش عملکرد نیشکر می‌گردد. دو آزمایش طی سالهای 96-1395 در مزارع کشت و صنعت نیشکر سلمان فارسی در جنوب اهواز انجام شد. الگوی حجره‌بندی کربوهیدرات‌های‌ذخیره‌ای برای تعیین نقاط کنترلی حلفه (نقاطی با کمترین قند ذخیره‌ای) در اولین آزمایش مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری از ریزوم‌ها طی زمستان 1395، بهار و تابستان 1396، در مراحل مختلف رشدی حلفه انجام شد. در آزمایش دوم، علف‌کش گلایفوسیت در پنج غلظت (صفر، 92/0، 84/1، 76/2 و 68/3 لیتر ماده‌ مؤثره در هکتار) در دو زمان (فروردین و خرداد‌ماه) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های‌کامل‌تصادفی در 4 تکرار بکار رفت. نتایج نشان داد که حداقل سطوح کربوهیدرات‌های ذخیره‌ای (15/13±69/88 میلی‌گرم ‌در گرم) از خرداد تا مرداد‌ماه (579 تا 2683 درجه روز رشد تجمعی) وجود داشت و انتهای این دوره، هم‌زمان با شروع ذخیره‌سازی در ریزوم، به‌عنوان زمان مناسب برای کنترل شیمیایی حلفه تعیین شد. سه غلظت بالاتر گلایفوسیت موجب کاهش 58 تا 100 درصدی ارتفاع و زیتوده شاخساره حلفه در هر دو نوبت سم‌پاشی گردید، اگرچه بازرویی اساسی حلفه در تمامی کرت‌های آزمایشی در کمتر از 6 ماه از اولین کاربرد گلایفوسیت رخ داد. براساس این پژوهش برای کنترل مؤثرتر علف‌هرز حلفه اعمال دو مرحله سم‌پاشی در ابتدای بهار و اواسط تابستان مورد نیاز است. از طرف دیگر کاربرد گلایفوسیت با غلظت 84/1 لیتر ماده مؤثره در هکتار v/v) 1%) به‌جای غلظت 76/2 لیتر ماده ‌مؤثره در هکتار (v/v 5/1%) برای کنترل بهاره این علف‌هرز پیشنهاد می‌گردد.

مقایسه برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی مؤثر در بهبود تحمل به سرمای ارقام دانه‌دار و بی‌دانه انگور در فصل‌های رشد و رکود

موسی رسولی؛ پروانه روستایی؛ آرش بابایی

دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 125-139

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21713.1466

چکیده

بهترین راهکار جهت افزایش تحمل گیاهان در برابر تنش‌ها، شناخت ویژگی‌های خاص ارقام می‌باشد که هم برای کاشت در آب و هواهای مختلف و هم برای برنامه‌های اصلاحی ارقام نیاز است. به این دلیل بررسی دقیق شاخص‌های ... بیشتر بهترین راهکار جهت افزایش تحمل گیاهان در برابر تنش‌ها، شناخت ویژگی‌های خاص ارقام می‌باشد که هم برای کاشت در آب و هواهای مختلف و هم برای برنامه‌های اصلاحی ارقام نیاز است. به این دلیل بررسی دقیق شاخص‌های فیزیولوژیکی ارقام بومی هر منطقه در مراحل مختلف رشد انگور امری ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی برخی از شاخص‌های مؤثر در تحمل به سرما در پنج رقم انگور شامل ’بی‌دانه سفید‘، ’بی‌دانه قرمز‘، ’لعل‘، ’صاحبی‘ و ’فخری‘ در قالب طرح بلوک کامل تصادفی (RBCD) با سه تکرار انجام شد. نمونه‌برداری از ارقام مورد بررسی در پنج نوبت انجام شد. در طول فصل رکود (زمستان 1391) سه نوبت نمونه‌برداری از ساقه‌های حاوی جوانه صورت گرفت و شاخص‌های مقدار پرولین، نشت الکترولیت و میزان قند محلول اندازه‌گیری شد. در فصل رشد (بهار سال 1392) دو نوبت نمونه‌برداری از برگ‌های ارقام انجام گرفت و شاخص‌های مقدار پرولین، مالون‌دی‌آلدهید، قند محلول، پروتئین‌کل و میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان پراکسیداز، پلی‌فنل‌اکسیداز و آسکوربات‌پراکسیداز بررسی گردید. نتایج نشان داد که در هر دو فصل رکود و رشد در تمام شاخص‌های مورد بررسی تفاوت معنی‌داری در بین رقم‌ها وجود داشت، به‌طوری‌که در فصل زمستان رقم ’فخری‘ با کمترین میزان نشت الکترولیت در هر سه مرحله نمونه‌برداری (12/33 میکروزیمنس بر گرم در دی‌ماه، 17/23 میکروزیمنس بر گرم در بهمن‌ماه و 89/12 میکروزیمنس بر گرم در اسفند‌ماه) آمادگی بیشتری برای تحمل تنش‌های محیطی نسبت به سایر رقم‌ها نشان داد. در فصل بهار در مراحل اولیه رشد جوانه‌ها و آغاز شکوفایی گل‌ها رقم ’بی‌دانه قرمز‘ با کمترین مقدار مالون‌دی‌آلدهید (7/3 میکرومول بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه‌ها و 4 میکرومول بر گرم در آغاز شکوفایی گل‌ها) و بیشترین مقدار پرولین (27/10 میکرومول بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه‌ها و 39/7 میکرومول بر گرم در آغاز شکوفایی گل‌ها) و پروتئین (با 26/0 میلی‌گرم بر گرم در مرحله 3-4 برگی جوانه‌ها و 23/0 میلی‌گرم بر گرم در آغاز شکوفایی گل‌ها) تحمل بیشتری نسبت به تنش‌ها در مقایسه با رقم‌های مورد بررسی در این پژوهش داشت.

بررسی اثر تاریخ های مختلف کشت و روش‌های مختلف تغذیه ای (شیمیایی و آلی) بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه خار مریم Silybum marianum L.) Gaertn )

سودابه عبداله زارع؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند

دوره 35، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 129-143

چکیده

به منظور مطالعه اثر تاریخ های مختلف کشت و سیستم های مختلف تغذیه ای (شیمیایی و آلی) بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه خار مریم (Silybum marianum L. Gaertn) آزمایشی در سال زراعی 1389- 1388 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح ... بیشتر به منظور مطالعه اثر تاریخ های مختلف کشت و سیستم های مختلف تغذیه ای (شیمیایی و آلی) بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه خار مریم (Silybum marianum L. Gaertn) آزمایشی در سال زراعی 1389- 1388 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. فاکتور اصلی تاریخ کشت در سه زمان: (23 آبان، 10 آذر و 24 آذر) و فاکتور فرعی شامل سطوح تغذیهای مختلف در شش سطح : F1 - شاهد (عدم مصرف کود )، F2- 100% کود شیمیایی (NPK 150-120-100)،F3 - 25 % کود آلی +75% کود شیمیایی (5/7 تن دامی و NPK (5/112- 90- 75 )) ، F4- 50 %آلی+50% شیمیایی( 15 تن کود دامی و NPK (75-60 -50))، F5-75% آلی+25% شیمیایی (5/22 تن کود دامی + نسبت های مختلف NPK (5/37-30-25))، F6-100% کود آلی (30 تن کود دامی) بودند. تاریخ کاشت تاثیر معنیدار بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن دانه در طبق اصلی و تعداد دانه در طبقهای فرعی داشت. همچنین سطوح مختلف کودی بر تمام صفات مورد بررسی بجز وزن هزار دانه در طبق اصلی تاثیر معنیدار داشت. بیش ترین عملکرد دانه به مقدار 2175 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 10 آذر به دست آمد و تاخیر در تاریخ کاشت باعث کاهش عملکرد دانه گردید. عملکرد دانه بین سطوح مختلف کودی معنیدار بود. بیش ترین عملکرد دانه (2442 و 2408 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کودی 100% شیمیایی و تیمار 25% شیمیایی + 75% دامی حاصل شد. علاوه بر این، عملکرد دانه بیش ترین همبستگی مثبت و معنیدار را با وزن دانه در طبقهای فرعی (**92/0 = r) داشت.

ارزیابی حساسیت برخی مراحل فنولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم در پاسخ به تنش خشکی

احمد نادری؛ محمدرضا اصلاحی

دوره 42، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 133-148

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.19143.1379

چکیده

این تحقیق با هدف ارزیابی حساسیت برخی مراحل فنولوژیکی ژنوتیپ‌های گندم به تنش خشکی در دو سال زراعی 94-1393 و 93-1392 به‌صورت کرت‌های یک بار خردشده در قالب طرح بلوک‌های تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی ... بیشتر

آزمون سریع برای تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به علف‌کش هالوکسی فوپ-آر متیل استر

سعید حسن پور بورخیلی؛ جاوید قرخلو؛ بهنام کامکار؛ سیده ساناز رمضان پور

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 267-276

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.33123.1887

چکیده

جهت انجام آزمون سریع تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به هالوکسی فوپ-آر متیل استر جمع‌آوری شده از مزارع کلزای شهرستان کلاله واقع در استان گلستان، آزمایشی درسال 1396 در آزمایشگاه علوم علف‌های ... بیشتر جهت انجام آزمون سریع تشخیص مقاومت یولاف وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Durieu) به هالوکسی فوپ-آر متیل استر جمع‌آوری شده از مزارع کلزای شهرستان کلاله واقع در استان گلستان، آزمایشی درسال 1396 در آزمایشگاه علوم علف‌های هرز دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد که شامل هفت توده مشکوک به مقاومت و یک توده حساس بود. ابتدا غلظت‌های مختلف علف‌کش در پتری‌دیش روی توده حساس اعمال و طول ساقچه‌ها 7 روز بعد اندازه‌گیری شدند، و غلظت تفکیک‌کننده معادل 106/0 میلی‌گرم ماده مؤثره در لیتر به‌دست‌آمد. سپس توده‌های مشکوک به مقاومت در پتری‌دیش با با غلظت تفکیک‌کننده غربال شدند که بین 7 توده مشکوک به مقاومت، 5 بیوتیپ مقاوم شناخته‌شده و به همراه بیوتیپ حساس تحت آزمون غلظت-پاسخ در پتری قرار گرفتند. طبق نتایج به‌دست‌آمده، درجات مقاومت بیوتیپ‌ها بین 054/2783 تا 414/3421 متغیر بود که البته تفاوت معنی‌داری بین بیوتیپ‌ها مشاهده نشد. غربال توده‌های مشکوک به مقاومت و نیز آزمایش دز-پاسخ با دز توصیه شده مزرعه‌ای در گلخانه نیز انجام شد و درجه مقاومت بیوتیپ‌های مقاوم بین 19/14 تا 54/18 برآورد شد. نتایج به‌دست‌آمده در پتری‌دیش دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار با نتایج آزمون در گلخانه بودند و در نتیجه، آزمون در پتری‌دیش را می‌توان با اطمینان بالا جهت تشخیص سریع مقاومت یولاف وحشی زمستانه به هالوکسی فوپ-‌آر متیل استر به کار گرفت.

ارزیابی نقش کم آبیاری و تغییر تراکم بوته بر کارایی مصرف آب و عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای (S.C 704)

هاله بدوان؛ مجتبی علوی فاضل

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 271-282

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30499.1797

چکیده

چکیدهبه منظور ارزیابی نقش کم آبیاری و تغییر تراکم بوته بر کارایی مصرف آب و مؤلفه‌های تولیدی ذرت دانه‌ای، آزمایشی در تابستان سال 1396 در منطقه ویس، واقع در شمال اهواز به‌صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های ... بیشتر چکیدهبه منظور ارزیابی نقش کم آبیاری و تغییر تراکم بوته بر کارایی مصرف آب و مؤلفه‌های تولیدی ذرت دانه‌ای، آزمایشی در تابستان سال 1396 در منطقه ویس، واقع در شمال اهواز به‌صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا گذاشته شد. کرت‌های اصلی به‌صورت آبیاری جوی و پشته‌ها به‌طور کامل (شاهد)، آبیاری یک در میان جوی و پشته‌ها به‌صورت ثابت تا پایان دوره رشد و آبیاری یک در میان جوی و پشته‌ها به‌صورت متغیر و کرت‌های فرعی شامل تراکم‌های مختلف کاشت (65، 75 و 85 هزار بوته در هکتار) بود. نتایج نشان داد که اثر روش‌های مختلف کم آبیاری بر طول کچلی بلال، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. تراکم‌های کاشت از نظر طول کچلی بلال، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و کارایی مصرف آب در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه در آبیاری کامل (6858 کیلوگرم در هکتار) و در تراکم 85 هزار بوته در هکتار (6159 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. بیشترین کارایی مصرف آب در آبیاری یک در میان جوی و پشته‌ها به‌صورت متغیر (33/17 درصد) و در تراکم 85 هزار بوته در هکتار (52/15 درصد) به‌دست آمد. در مجموع می‌توان گفت که برای رسیدن به کارایی مصرف آب و عملکرد مطلوب در جهت استفاده بهینه از منابع آب و هم‌چنین کاهش تلفات آبیاری، آبیاری یک در میان جوی و پشته‌ها به‌صورت متغیر با تراکم 85 هزار بوته در هکتار ذرت دانه‌ای مناسب به نظر می‌رسد.

به‌گزینی ژنوتیپ‌های گردوی ایرانی برای برخی از صفات کمّی و کیفی و بررسی تنوع ژنتیکی نمونه‌های امیدبخش بر اساس نشانگر ISSR

نسیم زارع رشنودی؛ جواد عرفانی مقدم؛ آرش فاضلی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 279-294

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24861.1569

چکیده

چکیدهدر این پژوهش، 119 ژنوتیپ گردوی ایرانی در سال 1393 و 1394 از مناطق مختلف غرب کشور جمع‌آوری‌شده بودند، بر اساس صفات مربوط به خشک میوه در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه ایلام مورد ارزیابی قرار گرفتند. ... بیشتر چکیدهدر این پژوهش، 119 ژنوتیپ گردوی ایرانی در سال 1393 و 1394 از مناطق مختلف غرب کشور جمع‌آوری‌شده بودند، بر اساس صفات مربوط به خشک میوه در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه ایلام مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی اولیه ژنوتیپ‌های گردو نشان داد که تنوع بالایی در صفات اندازه‌گیری‌شده مرتبط با خشک میوه و مغز وجود دارد. در بین صفات خشک میوه، چروکیدگی مغز دارای بیشترین مقدار ضریب تنوع (02/114 درصد) بود، در‌حالی‌که کمترین ضریب تنوع مربوط به قطر خشک میوه (68/8 درصد) بود. در بین ژنوتیپ‌های گردو، وزن خشک میوه و مغز به‌ترتیب از 7 تا 8/19 گرم و 8/2 تا 20/9 گرم متغیر بود. بر اساس ارزیابی اولیه، از بین 119 ژنوتیپ مورد بررسی، 30 ژنوتیپ برتر که دارای صفات مطلوبی در ویژگی‌های خشک میوه و مغز مانند وزن خشک میوه و مغز، درصد مغز، سهولت جدایی مغز از خشک میوه، گوشتی و توپر بودن مغز بودند، انتخاب شدند و سپس تنوع ژنتیکی بین آن‌ها با استفاده از 10 آغازگر ISSR بررسی و تنوع قابل توجهی مشاهده گردید. آغازگرهای ISSR در مجموع 79 آلل میان ژنوتیپ‌ها تولید کردند که 77 آلل دارای چندشکلی بودند. اندازه قطعات تکثیر‌شده در محدوه 200 تا 1700 جفت‌باز قرار داشت. تعداد آلل مشاهده‌شده برای هر مکان در دامنه سه (HB10) تا 13 آلل (UBC-807) با میانگین 77/7 آلل برای هر مکان به‌دست آمد. شاخص محتوی چندشکلی (PIC)برایمکانUBC-807 دارای بیشترین مقدار (82/0) و برای مکان HB10 دارای کمترین مقدار (51/0) بود و میانگین آن در همه مکان‌های ISSR برابر با75/0 بود. دامنه تشابه ژنتیکی میان ژنوتیپ‌ها از 31/0 تا 85/0 متغیر بود. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از داده‌های ISSR به روشUPGMA ، ژنوتیپ‌ها را در فاصله ژنتیکی 58/0، به هفت گروه اصلی تقسیم کرد. نتایج کلی این تحقیق نشان داد برخی از این ژنوتیپ‌ها (16، 4، 24، 26، 11 و 17) دارای صفات مطلوبی در خشک میوه و مغز هستند که می‌توانند از طریق روش‌های رویشی تکثیر و به صورت تجاری کشت شوند و یا در اصلاح سنتی گردو و مطالعات پیشرفته بیوتکنولوژی برای دستیابی به نتاج بهتر مورد استفاده قرار گیرند.

اثر تنش غرقابی در مرحله سه برگی بر رشد و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گندم نان (.Triticum aestivum L)

سید بشیر فاضلی؛ موسی مسکرباشی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 279-292

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42792.2072

چکیده

تنش غرقابی هر ساله باعث آسیبهای جدی به محصول مهم و راهبردی گندم در سرتاسر جهان میشود و در بسیاری از موارد تنش غرقابی به علل گوناگون در مراحل ابتدایی رشد این گیاه رخ میدهد. گزارشهای متعددی در ... بیشتر تنش غرقابی هر ساله باعث آسیبهای جدی به محصول مهم و راهبردی گندم در سرتاسر جهان میشود و در بسیاری از موارد تنش غرقابی به علل گوناگون در مراحل ابتدایی رشد این گیاه رخ میدهد. گزارشهای متعددی در مورد وجود تفاوت در میزان تحمل تنش غرقابی در ارقام و ژنوتیپهای مختلف گندم وجود دارد، ولی تا کنون از این تفاوتها به طور کامل بهره برداری نشده است. جهت بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد ماده خشک اندام هوایی، غلظت رنگدانههای فتوسنتزی، میزان فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، غلظت مالون دیآلدئید و محتوی کارتنوئید، این پژوهش طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. اعمال تنش در مرحله سه برگی و در سه سطح شاهد (بدون تنش غرقابی)، تنش ملایم (48 ساعت) و تنش شدید (120 ساعت) به عنوان فاکتورهای اصلی در نظر گرفته شدند، 11 رقم و 10 ژنوتیپ نیز به عنوان فاکتورهای فرعی لحاظ شدند. کشت گیاهان به صورت گلدانی و در فضای باز بود، سطح آب در طی دوره اعمال تنش حدود پنج سانتیمتر بالاتر از سطح خاک حفظ شد. تنش ملایم و شدید غرقابی به ترتیب منجر به کاهش 06/14 و 37/38 درصدی ماده خشک اندام هوایی شد، که در همه ارقام و ژنوتیپها معنیدار بود. ارقام و ژنوتیپهای مختلف پاسخهای متفاوتی به تنش غرقابی از خود بروز دادند، به منظور درک بهتر دلایل این تفاوتها از بین 21 رقم و ژنوتیپ، ارقام مهرگان و سارنگ و ژنوتیپهای ms 93-16 و ms 93-6 برای مطالعه برخی صفات فیزیولوژی انتخاب شدند. در مجموع تنش غرقابی منجر به کاهش میزان رنگدانههای فتوسنتزی، افزایش غلظت مالون دی آلدئید و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان شد که در این موارد نیز تفاوتهای بین این ارقام و ژنوتیپها آشکار بود. به طور کلی ارقامی که در مواجه با تنش غرقابی سطح بالاتری از فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان را داشتند، توانستند با آسیب کمتری به ساختار غشای سلولی (با توجه به میزان غلظت مالون دیآلدئید) و رنگدانههای فتوسنتزی از دوره تنش عبور کرده و درصد کاهش کمتری در ماده خشک را از خود نشان دادند. رقم مهرگان با وجود کاهش شدید عملکرد ماده خشک اندام هوایی در مواجه با تنش غرقابی، در هر سه سطح تنش به طور معنیداری دارای بیشترین عملکرد ماده خشک نسبت به سایر ارقام و ژنوتیپها بود. بین پاسخ فیزیولوژی به تنش شدید و تنش ملایم نیز تفاوت هایی وجود داشت، به عنوان مثال در همه ارقام مورد بررسی فقط تنش شدید توانست منجر به افزایش معنیدار فعالیت آنزیم پراکسیداز شود، ولی در مورد کاتالاز در ارقام متحمل تنش ملایم نیز منجر به افزایش معنیدار فعالیت آنزیم کاتالاز شد.

تأثیر کود سبز تحت شرایط مختلف خاک‌ورزی بر خصوصیات علف‌های‌هرز و عملکرد ذرت (Zea mays L.)

محمد سرخه؛ فائزه زعفریان؛ محمد حسین قرینه

دوره 43، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 281-294

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27385.1665

چکیده

چکیدهبه ‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف کود سبز و انواع سامانه‌های خاک‌ورزی در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار، آزمایشی شامل تیمارهای مختلف خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج و کم‌خاک‌ورزی) به‌عنوان ... بیشتر چکیدهبه ‌منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف کود سبز و انواع سامانه‌های خاک‌ورزی در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار، آزمایشی شامل تیمارهای مختلف خاک‌ورزی (خاک‌ورزی رایج و کم‌خاک‌ورزی) به‌عنوان عامل اصلی و منابع مختلف کود سبز (کود سبز ماش، لوبیا چشم‌بلبلی و بقایای گندم) به‌همراه تیمار شاهد به‌عنوان عامل فرعی اجرا شد. این آزمایش در شهرستان شوش از توابع استان خوزستان در سال زراعی 94-1393 به‌صورت استریپ‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از آنالیز داده‌ها نشان داد که بیشترین میزان عملکرد ذرت تحت تأثیر تیمار بقایای گندم (27/10399کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد، که با تیمار کود سبز لوبیا چشم‌بلبلی (48/10013 کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنی‌داری نداشت. همچنین کمترین میزان عملکرد در تیمار عدم مصرف کود سبز (شاهد) (01/7382 کیلوگرم در هکتار) رؤیت گردید. بیشترین میزان عملکرد زیستی ذرت با اعمال کم‌خاک‌ورزی (16139 کیلوگرم در هکتار) و همچنین با کاربرد بقایای گندم و کود سبز لوبیا چشم‌بلبلی (به‌ترتیب 89/17170 و 37/16790 کیلوگرم در هکتار) به‌دست‌آمد. همچنین بهترین تیمار از نظر تأثیرگذاری روی تراکم، تنوع و وزن خشک علف‌های‌هرز، تیمار کود سبز ماش در حالت کم‌خاک‌ورزی بود. بر اساس نتایج حاصل در مرحله 4 تا 6 برگی، با انجام خاک‌ورزی رایج، علف‌‌هرز عروسک پشت‌پرده و در حالت کم‌خاک‌ورزی، علف‌‌هرز خرفه به‌عنوان علف‌هرز غالب مزرعه شناسایی شد. در مرحله رسیدگی ذرت نیز هم در حالت خاک‌ورزی رایج و هم در حالت کم‌خاک‌ورزی، علف‌‌هرز غالب مزرعه عروسک پشت‌پرده بود که در هر دو مرحله بیشترین وزن خشک علف‌های‌هرز را نیز به خود اختصاص دادند. لذا کاربرد بقایای گندم و کود سبز لوبیا چشم‌بلبلی همراه باکم‌خاک‌ورزی می‌تواند راهکاری مناسب در جهت افزایش عملکرد ذرت و کاهش تنوع و زیست‌توده علف‌های‌هرز در کشاورزی پایدار بشمار آید.

بررسی برخی خصوصیات فیزیولوژیک لاین های گندم تریتی پایرم در پاسخ به تنش شوری

فاطمه رازقی جهرمی؛ محمد اسماعیل پور؛ حسین شاهسوند حسنی

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 409-420

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.41353.2047

چکیده

شوری خاک اثر نامطلوبی بر تولیدات کشاورزی و در نتیجه امنیت غذایی دارد. تریتیپایرم یک گندم آمفی پلوئید دستساز بشر (2n=6x=42 ، AABBEbEb) است که از تلاقی بین گونه تریتیکوم دوروم (2n=4x=28 ، AABB) با تینوپایرم بسارابیکوم ... بیشتر شوری خاک اثر نامطلوبی بر تولیدات کشاورزی و در نتیجه امنیت غذایی دارد. تریتیپایرم یک گندم آمفی پلوئید دستساز بشر (2n=6x=42 ، AABBEbEb) است که از تلاقی بین گونه تریتیکوم دوروم (2n=4x=28 ، AABB) با تینوپایرم بسارابیکوم (2n=2x=14 ، EbEb) بدست آمده است و میتواند به عنوان یک گیاه با کاربرد دوگانهی علوفهای و دانهای مورد کشت قرار گیرد. در این آزمایش، برخی خصوصیات فیزیولوژیک لاین های اولیه گندم تریتی پایرم در شرایط شوری در قالب کرت‌‌های خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در محیط کشت هیدروپونیک در دانشگاه شهرکرد در سال 1399 مورد ارزیابی قرار گرفت. شوری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (0، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم) و ژنوتیپ شامل سه لاین اولیه تریتیپایرم (La/b، Ka/b وSt/b)، نسلهای 4F، 5F، 6F لاین ترکیبی تریتیپایرم اولیه (Cr/b)(Ka/b)، رقم گندم دوروم کرسو و همچنین لاین امید بخش تریتیکاله (45Ma) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. تیمارهای شوری از مرحله سه برگی به بعد اعمال شد. صفاتی از قبیل غلظت سدیم، پتاسیم، کلسیم، نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی و ریشه، سطح برگ پرچم، تعداد گلچه بارور در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در واحد آزمایشی اندازهگیری شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. در تنش شوری 200 میلی مولار، لاین امید بخش تریتیکاله (45Ma) و لاین تریتیپایرم (Ka/b)(Cr/b)(F6) بیشترین و لاین La/b کمترین سطح برگ پرچم داشتند. همچنین لاین تریتیپایرم (6 (Ka/b)(Cr/b)(Fبالاترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در واحد آزمایشی و کمترین غلظت سدیم در اندام هوایی در تنش شوری 200 میلیمولار را دارا بود. با افزایش شدت تنش شوری، غلظت سدیم در ریشه و اندام هوایی در کلیه ژنوتیپ ها افزایش یافت و متعاقباً صفات سطح برگ پرچم، تعداد گلچهی بارور، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در واحد آزمایشی در ارقام و لاین های مورد مطالعه کاهش یافت. همبستگی منفی و معنی دار بین غلظت سدیم اندام هوایی و ریشه با صفات سطح برگ پرچم، تعداد گلچه بارور و وزن هزار دانه مشاهده شد اما بین عملکرد بیولوژیک و غلظت سدیم ریشه و اندام هوایی همبستگی معنی داری وجود نداشت. بطور میانگین لاینهای مختلف تریتیپایروم نسبت به گندم کرسو و تریتیکاله میزان بیشتری سدیم در ریشه تجمع داده بودند در حالی که غلظت این عنصر در اندام هوایی آن ها کمتر از دو گونه مذکور بود. بنابراین ممکن است یکی از مکانیسم های تحمل شوری در لاین های تریتی پایروم جلوگیری از انتقال یونهای سدیم به بخشهای هوایی باشد.

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده