تولیدات گیاهی - مقالات آماده انتشار

ارزیابی شاخص‌های کیفی شربت در برداشت سبز و سوخته نیشکر

رضا مرادی؛ سید عطاء اله سیادت؛ عبدالرضا سیاهپوش؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 402-415

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25618.1595

چکیده

چکیدهتعهدات بین‌المللی و فشار افکار عمومی برای جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست موجب‌گذار از برداشت سوخته نیشکر به برداشت سبز در مناطق نیشکر کاری دنیا شده است. به منظور مقایسه شاخص‌های کیفی شربت نیشکر ... بیشتر چکیدهتعهدات بین‌المللی و فشار افکار عمومی برای جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست موجب‌گذار از برداشت سوخته نیشکر به برداشت سبز در مناطق نیشکر کاری دنیا شده است. به منظور مقایسه شاخص‌های کیفی شربت نیشکر در دو روش برداشت سبز و سوخته تحقیقی در سال زراعی 95-1394 در کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) واقع در شمال خوزستان به‌صورت آزمایش کرت‌های یک‌بار خرد‌شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجراء شد. عامل اصلی سه واریته نیشکر با دوره رسیدگی متفاوت و عامل فرعی پنج روش برداشت و راتونینگ بودند. شاخص‌های کیفی مورد ارزیابی شامل درصد خاشاک ساقه، درصد وزنی شربت قابل استخراج‌، کل مواد جامد حل‌شده در شربت، میزان ساکارز در شربت، درجه خلوص شربت، قند قابل استحصال درکارخانه (R.S) و عملکرد ساقه بودند. نتایج نشان داد واریته نیشکر در خصوص همه صفات مورد ارزیابی به جز درصد وزنی شربت قابل استخراج اختلاف معنی‌دار داشتند. روش‌های برداشت و راتونینگ در مورد درصد خاشاک همراه‌ نی، قند قابل استحصال در کارخانه، عملکرد نی و کل مواد جامد حل‌شده در شربت اختلاف معنی‌دار داشتند. خاشاک همراه‌نی در مجموع روش‌های برداشت سبز حدود 7 درصد و در برداشت سوخته 4 درصد بود. میانگین عملکرد برداشت سوخته 83 تن در هکتار و برداشت سبز 74 تن در هکتار بود. به‌طورکلی برداشت سبز نیشکر موجب افزایش درجه خلوص شربت نسبت به برداشت سوخته شد.

تنوع مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی چند جمعیت گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) در ایران

آرزو شقاقی؛ محمد امیدی قلعه‌محمدی؛ محمدمهدی جوکار

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 407-420

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.31182.1829

چکیده

چکیدهگل‌راعی با نام علمی (Hypericum perforatum L) یکی از مهم‌ترین گونه‌های جنس Hypericumمی‌باشد. این گیاه با دارا بودن مواد مؤثره بیشمار همچون هیپریسین و هیپرفورین و داشتن اثرات شناخته شدة دارویی در درمان افسردگی، ... بیشتر چکیدهگل‌راعی با نام علمی (Hypericum perforatum L) یکی از مهم‌ترین گونه‌های جنس Hypericumمی‌باشد. این گیاه با دارا بودن مواد مؤثره بیشمار همچون هیپریسین و هیپرفورین و داشتن اثرات شناخته شدة دارویی در درمان افسردگی، یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی در سطح جهان به‌شمار می‌رود. باتوجه به پراکندگی زیاد گل‌راعی در ایران، این آزمایش به‌منظور ارزیابی مورفولوژیکی و بیوشیمیایی 15 جمعیت این گیاه در مناطق مختلف ایران در طی سال 1397 انجام و آنالیزهای بیوشیمیایی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه صورت پذیرفت. خصوصیات بیوشیمیایی مختلف منجمله ظرفیت آنتی‌اکسیدانی درکنار میزان متابولیت‌های ثانویة هیپریسین و هیپرفورین در دو اندام برگ و گلبرگ جمعیت‌های مختلف این گیاه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد بین جمعیت‌های مختلف مورد مطالعه، از نظر مورفولوژیکی و بیوشیمیایی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. درخصوص صفات بیوشیمیایی، بین اندام‌های مختلف نیز اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. بازده عصاره‌گیری نیز در بین اندام‌ها و جمعیت‌های مورد مطالعه متغییر و متفاوت بود. تفاوت بیوشیمیایی جمعیت‌های گل‌راعی در ایران تنها به فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن‌ها در مهار رادیکال آزاد DPPH محدود نگردید، بلکه شامل مکانیزم‌های غیرآنزیمی دفاع آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات دخیل در شکار رادیکال‌های آزاد همچون فنول‌ها و فلاونوئیدها نیز گردید. محتوای فنل‌کل و فلاونوئید نیز نه تنها در بین جمعیت‌ها بلکه بین اندام‌های برگ و گل نیز تفاوت معنی‌داری داشت. در میزان متابولیت‌های ثانویة نیز بین اندام‌ها و جمعیت‌های مختلف مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری وجود داشت، به‌نحوی که گلبرگ‌ها در مقایسه با برگ‌ها میزان هیپریسین و هیپرفورین بیشتری داشتند. میزان هیپرفورین در مقایسه با میزان هیپریسین در هر دو اندام و کلیة جمعیت‌ها به‌طور معنی‌داری بیشتر بود. به‌طور‌کلی تنوع موفولوژیکی و بیوشیمیایی بالایی بین جمعیت‌های مختلف مورد بررسی وجود داشت. از این تنوع علاوه بر شناسایی جمعیت‌های با عملکرد و میزان مواد مؤثره بیشتر جهت برنامه‌های اصلاحی، می‌توان در ایجاد ارقام مقاوم به تنش‌های غیرزیستی نیز استفاده نمود.

شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد علوفه در گونه علوفه‌ای- مرتعی علف‌بره پابلند (Festuca arundinacea Schreb.)

احسان رحیمی؛ رضا محمدی؛ علیرضا پورمحمد؛ علی‌اصغر علیلو

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 419-430

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28151.1704

چکیده

چکیدهمعرفی ارقام علوفه‌ای- مرتعی با عملکرد مناسب در شرایط مختلف آب و هوایی، جهت کشت در مراتع و یا ایجاد چراگاه‌های دست‌کاشت از ملزومات احیاء مراتع کشور می‌باشد. یکی از مهّم‌ترین اهداف برنامه‌های ... بیشتر چکیدهمعرفی ارقام علوفه‌ای- مرتعی با عملکرد مناسب در شرایط مختلف آب و هوایی، جهت کشت در مراتع و یا ایجاد چراگاه‌های دست‌کاشت از ملزومات احیاء مراتع کشور می‌باشد. یکی از مهّم‌ترین اهداف برنامه‌های به‌نژادی در گراس‌های سردسیری افزایش عملکرد علوفه است. این پژوهش با هدف شناسایی صفات مهّم تأثیرگذار در افزایش عملکرد علوفه علف‌بره پابلند در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی- تبریز در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. لذا 32 ژنوتیپ علف‌بره پابلند (Festuca arundinacea) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد صفات عملکرد علوفه خشک سالیانه و عملکرد بذر با تمام صفات به غیر از روز تا خوشه‌دهی و روز تا گرده‌افشانی همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. در تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام با در نظر گرفتن عملکرد علوفه خشک سالیانه به‌عنوان متغیر وابسته، قطر تاج‌پوش و طوقه وارد مدل گردیدند که در مجموع 1/64 درصد از تغییرات مدل رگرسیون مربوطه را توجیه‌ کردند. در تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام برای عملکرد بذر به‌عنوان متغیر وابسته، عملکرد علوفه خشک سالیانه، تعداد ساقه و قطر تاج‌پوش وارد مدل گردیدند. با توجه به نتایج، در بین صفات مورد بررسی صفات قطر تاج‌پوش (453/0) و قطر طوقه (394/0) اثر مستقیم بالایی بر عملکرد علوفه خشک سالیانه داشتند و برای عملکرد بذر نیز صفات عملکرد علوفه خشک سالیانه (797/0) و تعداد ساقه (423/0) اثر مستقیم بالایی داشتند. بنابراین صفات قطر تاج‌پوش و تعداد ساقه به دلیل سهولت اندازه گیری به‌عنوانشاخصدرگزینش ژنوتیپ‌های برتر علف‌بره پابلند در برنامه های به‌نژادی قابلاستفاده خواهند بود.

تولید گیاهان تریپلوئید موسیر به روش کشت آندوسپرم

امین جهانیان؛ علیرضا مطلبی آذر؛ جابر پناهنده؛ محمدرضا دادپور

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 441-454

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43507.2096

چکیده

آندوسپرم منبع تغذیه جنین می باشد که به صورت 3n می‌باشد که دو هسته قطبی از والد مادری(2n) یک یاخته اسپرم از والد پدری (1n) دریافت کرده است. به طور سنتی گیاهان تریپلوئید از تلاقی گیاهان تتراپلوئید با گیاهان ... بیشتر آندوسپرم منبع تغذیه جنین می باشد که به صورت 3n می‌باشد که دو هسته قطبی از والد مادری(2n) یک یاخته اسپرم از والد پدری (1n) دریافت کرده است. به طور سنتی گیاهان تریپلوئید از تلاقی گیاهان تتراپلوئید با گیاهان دیپلوئید ایجاد می‌شوند. برای انجام این روش ایجاد لاین‌های تتراپلوئید ضروری است و دو برابر کردن کروموزوم‌های گونه‌های دیپلوئید با استفاده از مواد بازدارنده تشکیل دوک تقسیم ممکن می‌شود. مزیت کشت آندوسپرم نسبت به روش سنتی تلاقی در این است که فرآیند تولید گیاهان تریپلوئید در کشت آندوسپرم یک پروتکل یک مرحله ای می باشد که زمان مورد نیاز برای تولید گیاه تریپلوئید کمتر از روش سنتی می باشد. این آزمایش در سال 1400 در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. این تحقیق بر اساس طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام گرفت که در هر تکرار تعداد 8 عدد آندوسپرم کشت شد. در این مطالعه از بافت‌های بالغ و نابالغ آندوسپرم گیاه موسیر در ترکیبات هورمونی برای پینه‌زایی به مدت سه ماه در شرایط تاریکی کشت گردید. در آزمایش بعدی، تاثیر میزان ساکارز در دو سطح 30 و 50 گرم در لیتر و ترکیب تیمارهای هورمونی BAP و NAA بر تولید پیازچه مورد بررسی قرار گرفت. از روش شمارش کروموزومی و فلوسایتومتری برای تعیین و تایید گیاهچه‌های باززایی شده با سطح پلوئیدی تریپلوئید استفاده گردید. در این پژوهش تیمار یک میلی‌گرم در لیتر NAA و یک میلی‌گرم در لیتر BAP بیشترین درصد پینه ‌زایی در هر دو بافت بالغ و نابالغ آندوسپرم موسیر بدست آمد. گیاهچه‌های تولیدی در تیمار نیم میلی‌گرم در لیتر NAA و سه میلی‌گرم در لیتر BAP در محیط کشت دارای 50 گرم ساکارز باعث تولید پیازچه‌های با طول و قطر بیشتر شد. بررسی‌های سیتوژنتیک شمارش کروموزوم، فلوسایتومتری و اندازه روزنه گیاهان تریپلوئید باززایی شده از بافت آندوسپرم را شناسایی نمودند. در پایان آزمایش تعداد 12 گیاهچه تریپلوئید از بافت آندوسپرم بالغ و تعداد 8 گیاهچه از بافت نابالغ بدست آمد. نتایج نهایی این آزمایش استفاده از ترکیب هورمونی BAP و NAA را برای پینه‌زایی بهتر در گیاه موسیر پیشنهاد می‌کند و برای تولید گیاهان با صفات رشدی بهتر و تولید پیازچه‌های با کیفیت‌تر از اکسین NAA در غلظت پایین و سایتوکینین BAP در غلظت بالاتر همراه با درصد بالاتر ساکارز را توصیه می‌شود. در این آزمایش با توجه به افزایش جنسی و غیر جنسی (پیاز دختری) موسیر، بهنژادی و تولید گیاه تریپلوئید در موسیر، افزایش این گیاه را از طریق پیاز دختری امکان‌پذیر می‌کند. در این تحقیق به طور موفقیت آمیزی گیاهان تریپلوئید با روش کشت آندوسپرم تولید شدند.

اثر تنش خشکی و گردو‌غبار بر پراکسیداسیون لیپیدی و واکنش ضداکسایشی دو رقم توت‌فرنگی

فرزاد مریوانی؛ ناصر قادری؛ تیمور جوادی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 535-550

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26308.1618

چکیده

چکیدهدر سال‌های اخیر پدیده گردوغبار یکی از چالش‌های مهم در غرب و جنوب غربی ایران بوده که سالیانه خسارات فراوانی بر محیط‌زیست و محصولات کشاورزی به جا می‌گذارد. بر همین اساس، آزمایشی برای بررسی اثر گردوغبار ... بیشتر چکیدهدر سال‌های اخیر پدیده گردوغبار یکی از چالش‌های مهم در غرب و جنوب غربی ایران بوده که سالیانه خسارات فراوانی بر محیط‌زیست و محصولات کشاورزی به جا می‌گذارد. بر همین اساس، آزمایشی برای بررسی اثر گردوغبار و تنش خشکی روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم توت‌فرنگی (پاروس و کوئین‌الیزا) در طی سال‌های 1392-1393 در شرایط گلخانه طراحی و اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار (شاهد، تنش خشکی (2/1- مگاپاسکال)، گردوغبار، گردوغبار + تنش خشکی) و 3 تکرار انجام شد. در این آزمایش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوای نسبی آب برگ (RWC)،‍ شاخص پایداری غشاء سلولی (MSI)، پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، پراکسیداسیون لیپیدی، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم پراکسیداز اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که RWC و MSI در واکنش به گردوغبار و تنش خشکی در هر دو رقم کاهش یافتند. افزایش میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، مالون ‌دی‌آلدئید، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم پراکسیداز در اثر تیمارهای گردوغبار و تنش خشکی مشاهده شد، به‌طوری‌که بیشترین افزایش در پرولین، کربوهیدرات‌های محلول کل، مالون دی آلدئید، پراکسید‌هیدروژن و فعالیت آنزیم‌های ضد‌اکسایشی در تیمار تنش خشکی + گردوغبار به‌دست آمد. تیمارهای گردو‌غبار و تنش خشکی سبب کاهش تولید ماده خشک در هر دو سال گردیدند. بر اساس این نتایج گردوغبار اثر منفی بر خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم توت‌فرنگی داشته و در شرایطی که تیمار گردوغبار همراه با تنش خشکی اعمال گردید آثار منفی بیشتری بر توت‌فرنگی داشت. به همین دلیل می‌توان عنوان کرد که گردوغبار تأثیر منفی روی صفات ارزیابی‌شده داشته و تنش خشکی این اثرات را تشدید نموده است.

تاثیر سالیسیلیک اسید بر تولید محصول زمستانه ارقام جدید سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) در تاریخ کاشت‌های مختلف در اهواز

مارال دیناروندی؛ موسی مسکرباشی؛ حبیب اله روشنفکر؛ جواد سلطانی کاظمی

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 561-573

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.41877.2058

چکیده

یکی از مهمترین راهکارها جهت بهبود عملکرد و اجزای عملکرد غده در تاریخ کشت زمستانه کاربرد محلول‌پاشی سالیسیلیکاسید میباشد، زیرا یکی از مشکلات کشت پاییزه سیب‌زمینی در شرایط خوزستان، رشد ناکافی ... بیشتر یکی از مهمترین راهکارها جهت بهبود عملکرد و اجزای عملکرد غده در تاریخ کشت زمستانه کاربرد محلول‌پاشی سالیسیلیکاسید میباشد، زیرا یکی از مشکلات کشت پاییزه سیب‌زمینی در شرایط خوزستان، رشد ناکافی غدهها به دلیل مواجهه با دمای بالای انتهای فصل رشد است. این پژوهش بهصورت کرتهای دوبار خردشده (اسپیلیتاسپیلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز طی سال زراعی 1400-1399 انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی در این پژوهش شامل تاریخ کشت بهعنوان فاکتور اصلی در سه سطح (5 آذر، 19 آذر و 6 دی)، محلولپاشی سالیسیلیکاسید بهعنوان فاکتور فرعی در دو سطح (5/0 میلیمولار و عدم محلولپاشی) و ارقام بهعنوان فاکتور فرعی‌فرعی در سه سطح (شامل ارقام زودرس و جدید سیفرا، چلنجر و کولمبا) مورد بررسی قرار گرفتند. توجه به نتایج، برهمکنش سهجانبه فاکتورهای مورد بررسی بر صفات عملکرد غده، تعداد غده‌های بالای 100 گرم، غدههای بین 100-50 گرم و غدههای کمتر از 50 گرم معنیدار بود. برهمکنش تاریخ کشت × محلول‌پاشی سالیسیلیکاسید و تاریخ کشت × رقم بر صفت ارتفاع بوته معنیدار شد، همچنین برهمکنش محلولپاشی × رقم برای صفت درصد نشاسته و اثر ساده تاریخ کشت و رقم بر صفت میزان غلظت کلروفیل (عدد SPAD) معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگینها حاکی از آن بود که بیشترین تعداد غدههای بالای 100 گرم در رقم سیفرا تحت محلولپاشی 5/0 میلی‌مولار سالسیلیکاسید در تاریخ کشت 19 آذرماه (با میانگین 33/4 غده در یک کیلوگرم)، بیشترین تعداد غدههای بین 100- 50 گرم مربوط به رقم چلنجر با محلولپاشی 5/0 میلیمولار سالسیلیکاسید تحت تاریخهای کشت 19 آذر و 6 دی‌ماه (هر دو با میانگین 33/8 غده در یک کیلوگرم بدون اختلاف معنیدار نسبت به هم) و بیشترین تعداد غدههای کمتر از 50 گرم مربوط به رقم چلنجر تحت تیمار توام بدون محلولپاشی و تاریخ کشت 6 دیماه (با میانگین 33/33 غده در یک کیلوگرم) حاصل شد. بیشترین عملکرد غده نیز در رقم سیفرا تحت تاریخ کشت 19 آذرماه و محلولپاشی 5/0 میلیمولار سالیسیلیک‌اسید (با میانگین 368/2 کیلوگرم در متر مربع) مشاهده گردید. از نظر غلظت کلروفیل (عدد SPAD) مشخص گردید که بیشترین میزان این صفت متعلق به تاریخ کشت 5 آذرماه با میانگین 61/42 بود. بالاترین میزان درصد نشاسته غده نیز در رقم سیفرا تحت محلولپاشی 5/0 میلیمولار سالسیلیکاسید (با میانگین 16/46 درصد) به دست آمد. حال با توجه به کمبود این محصول در اواخر زمستان خصوصاً در نواحی جنوبی کشور، کشت ارقام زودرس و سازگار با منطقه همچون رقم سیفرا در تاریخ کشت 19 آذرماه به منظور دستیابی به عملکرد مطلوب و همچنین کاربرد سالیسیلیک اسید بهصورت محلولپاشی در شرایط مشابه با این پژوهش پیشنهاد میشود.

بررسی تأثیر تراکم بوته بر برخی خصوصیات بیوشیمیایی و اسانس گیاه دارویی زوفایی ((Thymbra Spicata

فاطمه ملک ملکی؛ نصرت اله عباسی؛ ابراهیم شریفی عاشور آبادی؛ محمدجواد زارع؛ مهرشاد براری

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 573-586

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30250.1789

چکیده

چکیدهجهت بررسی تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی برگ و سرشاخه دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata) در پاسخ به تغییر تراکم بوته، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل ... بیشتر چکیدهجهت بررسی تغییرات برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی برگ و سرشاخه دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata) در پاسخ به تغییر تراکم بوته، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تراکم کشت (فاصله روی ردیف 20، 30 و 45 سانتی‌متر) و دو اکوتیپ بومی گیاه زوفایی از ارتفاعات زاگرس ایلام (ملکشاهی و سومار) بودند. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش میزان ترکیبات آنتی‌اکسیدانتی، رنگیزه‌های فتوسنتزی ( a، b و کل)، کارتنوئید، آنتوسیانین، و درصد اسانس به‌صورت معنی‌دار؛ تحت تأثیر اکوتیپ و تراکم کاشت قرار گرفتند. به‌طوری‌که بیشترین میزان فنل و فلاونوئید کل به‌ترتیب (64/91 میلی‌گرم اسید گالیک در گرم وزن خشک) و (20/5 میلی‌گرم کوئرستین در گرم وزن خشک برگ) در فاصله روی ردیف 20 و 30 سانتی‌متر مشاهده شد و با کاهش تراکم بوته میزان فنل و فلاونوئید کل به‌ترتیب 2/7 و 12 درصد کاهش یافتند. فاصله روی ردیف 30 سانتی‌متر، موجب افزایش میزان کلروفیل a وb به میزان 14 تا 16 درصد و کارتنوئید به میزان 10 درصد گردید. بیشترین میزان آنتوسیانین (5/2 میکروگرم بر گرم وزن تر) در فاصله روی ردیف 20 سانتی‌متر مشاهده شد که با کاهش تراکم 10 درصد کاهش نشان داد. بیشترین درصد و عملکرد اسانس در فاصله روی ردیف 20 سانتی‌متر (38/91 کیلوگرم در هکتار) و اکوتیپ ملکشاهی (5/87 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد که با افزایش فاصله روی ردیف، درصد و عملکرد اسانس به‌ترتیب 6 و 13 درصد کاهش یافت. اکوتیپ ملکشاهی در مقایسه با اکوتیپ سومار از محتوای بیشتری از رنگیزه‌های فتوسنتزی، فنل و فلاونوئید کل، کارتنوئید، آنتوسیانین و درصد و عملکرد اسانس برخوردار بود.

بهینه‌سازی شرایط باززایی گل راعی Hypericum perforatum در کشت درون شیشه‌ای

زینب پارسامنش؛ فرشته بیات؛ محمد هدایت

دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 103-113

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.13440

چکیده

گل راعی (Hypericum perforatum گیاهی دارویی با خواص مهمی چون ضد افسردگی، ضد ویروسی و ضد باکتری می‌باشد. به منظور مطالعه القاء کالوس رد ریز نمونه‌های گل راعی آزمایشی در سال 94- 1393 بر روی ریزنمونه‌های برگ و شاخساره ... بیشتر گل راعی (Hypericum perforatum گیاهی دارویی با خواص مهمی چون ضد افسردگی، ضد ویروسی و ضد باکتری می‌باشد. به منظور مطالعه القاء کالوس رد ریز نمونه‌های گل راعی آزمایشی در سال 94- 1393 بر روی ریزنمونه‌های برگ و شاخساره گل راعی در غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد در محیط کشت MS انجام شد. جهت ایجاد شاخساره از تنظیم‌کننده رشد BA (با غلظت‌های صفر، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و Kin (با غلظت‌های صفر، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و به ‌منظور تولید ریشه از IBA (با غلظت‌های صفر، 2/0، 4/0، 6/0، 8/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) استفاده شد. پس از گذشت 4 هفته روند القاء کالوس، تولید شاخساره و ریشه‌زایی در نمونه‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد کالوس از نظر تعداد ریزنمونه برگ در تیمار حاوی 3/0 میلی‌گرم در لیتر 2، 4-D حاصل شد. بیشترین تعداد کالوس از نظر وزن توده کالوس را ریزنمونه تک گره در محیط کشت حاوی 2 میلی‌گرم در لیتر BA به همراه 1/0 میلی‌گرم در لیتر 2، 4-D به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین تعداد شاخساره و بلندترین طول شاخساره تولید شده از کالوس به‌ترتیب در محیط‌های کشت حاوی یکمیلی‌گرم در لیتر BA به همراه 5/0 میلی‌گرم در لیتر Kinو 5/0 میلی‌گرم در لیتر BA به همراه یکمیلی‌گرم در لیتر Kin حاصل شدند. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد شاخساره‌های گل راعی برای تولید ریشه نیازی به تنظیم‌کننده‌های رشد بیرونی ندارند.

اثر رژیم های آبیاری بر محتوی روغن، پرولین و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم گلرنگ در شرایط آب و هوایی اهواز

عدنان کریمی؛ حبیب اله روشنفکر دزفولی؛ موسی مسکرباشی

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 105-117

چکیده

به منظورارزیابی واکنش گلرنگ به کمبود آب در مراحل مختلف رشد، آزمایشی بر روی دو رقم گلرنگ در سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت کرت های خرد شده با سه تکراراجرا ... بیشتر به منظورارزیابی واکنش گلرنگ به کمبود آب در مراحل مختلف رشد، آزمایشی بر روی دو رقم گلرنگ در سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت کرت های خرد شده با سه تکراراجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل، چهار رژیم آبیاری مختلف، ‌ I1(آبیاری کامل)، ‌ I2( قطع آبیاری در مرحله غنچه دهی تا آخر فصل رشد(، I3(قطع آبیاری در مرحله گلدهی تا آخر فصل رشد) و ‌I4(قطع آبیاری از مرحله دانه بندی تا آخرفصل رشد) به عنوان کرت اصلی ودو رقم گلرنگ گلدشت(V1) و پدیده(V2) به عنوان کرت فرعی بودند. نتایج حاصله نشان داد که قطع آبیاری در مرحله غنچه دهی (بیشترین کمبود آب) باعث کاهش معنی داری در عملکرد دانه (8/1430کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (7/306 کیلوگرم در هکتار) و افزایش معنی داری در میزان پرولین گیاه ( 12/547 میلی گرم بر کیلو گرم) شد.ازطرف دیگر، تیمارآبیاری قطع آبیاری از مرحله دانه بندی تا آخر فصل رشد تاثیر چندانی بر محتوی روغن و پرولین گیاه نشان نداده است. تنش شدید باعث کاهش شدید تری درمیزان سرعت رشد تجمعی و سرعت رشد نسبی در مقایسه با حالت بدون تنش شده است.تحت شرایط تنش مقدار محتوی آب نسبی برگ کاهش پیدا کرد. بالاترین عملکرد روغن در رقم گلدشت وکمترین آن در رقم پدیده مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد محدودیت آبیاری در طول مرحله پر شدن دانه موجب کاهش شدید عملکرد کمی وکیفی محصول نمی شود و با مدیریت آب و صرفه جویی در مصرف آن، می توان محصول اقتصادی نیز تولید نمود.

اثر محیط کشت حاوی تخمدان روی کالوس‌زایی و رویان‌زایی گامتی درکشت بساک ارقام مختلف خیار (Cucumis Sativus L.)

سامره نجفی؛ محمدرضا عبداللهی؛ حسن ساری خانی؛ سید سعید موسوی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 105-116

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11846

چکیده

در این آزمایش، اثرکشت توأم بساک با تخمدان خیار روی کارایی آندروژنز در کشت بساک 4 رقم خیار مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. ارقام خیار (بتا ... بیشتر در این آزمایش، اثرکشت توأم بساک با تخمدان خیار روی کارایی آندروژنز در کشت بساک 4 رقم خیار مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. ارقام خیار (بتا آلفا، اصفهانی، باسمنج، کرکی) ، محیط‌های کشت (مایع، جامد) و تعداد تخمدان در محیط کشت (0، 10، 20) عوامل مورد مطالعه در این آزمایش بودند. نتایج اختلاف معنی‌داری در سطح 001/0 بین ارقام خیار، محیط‌های کشت، تعداد تخمدان در محیط کشت، اثرات متقابل دوگانه و اثر سه‌گانهرقم در محیط کشت در تعداد تخمدان برای صفات درصدکالوس زایی (به جز اثرمتقابل محیط کشت در تخمدان) و میانگین تعداد رویان به ازای هر بساک در سطح 001/0 نشان داد. استفاده از محیط کشت مایع بدون تخمدان در رقم اصفهانی (90%) و محیط‌های کشت جامد حاوی 10 تخمدان در رقم کرکی (66/86%) و 20 تخمدان در رقم باسمنج (66/76%) بیشترین درصد کالوس زایی را به دنبال داشت. بیشترین درصد کالوس‌های رویان زا در ارقام کرکی (60%) و اصفهانی (66/56%) در محیط کشت جامد حاوی 10تخمدان به دست آمد. بیشترین تعداد رویان، با اضافه کردن 10 تخمدان به محیط کشت جامد در ارقام کرکی و اصفهانی با میانگین 76/0 رویان به ازای هر بساک کشت شده به دست آمد. به‌طورکلی استفاده از 10 تخمدان در محیط کشت جامد در ارقام بتا آلفا، اصفهانی، کرکی و هم‌چنین 20 تخمدان در محیط کشت جامد در رقم باسمنج باعث افزایش تولید رویان در کشت بساک خیار گردید.

ارزیابی تیمارهای مختلف بر بهبود جوانه‌زنی بذر زنبق نمکزار

مسلم صالحی؛ محمود شور؛ علی تهرانی فر؛ لیلا سمیعی

دوره 41، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 105-117

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.21219.1449

چکیده

زنبق نمکزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گیاهی است بومی، که به‌‌عنوان گیاه زینتی ارزشمند، که می‌تواند به‌ صورت گل شاخه بریده و در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. بذر زنبق نمکزار در شرایط طبیعی دارای جوانه‌زنی ... بیشتر زنبق نمکزار (Iris spuria subsp. Musulmanica) گیاهی است بومی، که به‌‌عنوان گیاه زینتی ارزشمند، که می‌تواند به‌ صورت گل شاخه بریده و در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. بذر زنبق نمکزار در شرایط طبیعی دارای جوانه‌زنی پایینی است، به همین دلیل آزمایشی در جهت بهبود جوانه‌زنی آن انجام گردید. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار، چهار تکرار (هر تکرار شامل 25 بذر) در سال 1395 و از رویشگاه طبیعی زنبق نمکزار واقع در شهرستان بجنورد اجرا گردید. تیمارها شامل: هیدروکسید سدیم 20 مولار به مدت 10 دقیقه، هیدروکسید سدیم 15 مولار به مدت 20 دقیقه، آب 100 درجه سانتی‌گراد به مدت 10 دقیقه، آب 80 درجه سانتی‌گراد به مدت 15 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 10 دقیقه، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 دقیقه، چینه سرمایی به مدت 30 روز، چینه سرمایی به مدت 60 روز، چینه سرمایی به مدت 90 روز و تیمار شاهد بودند. تأثیر تیمارهای منتخب بر همه پارامترهای جوانه‌زنی معنی‌دار بود (05/0>p). پیش تیمار بذرها در محلول هیدروکسید سدیم با غلظت 20 مولار به مدت 10 دقیقه نسبت به بقیه تیمارها، منجر به افزایش بیشتر در پارامترهایی درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذور، طول ساقه‌چه و ریشه‌چه، وزن ‌تر و خشک ریشه‌چه و ساقه‌چه گردید. در سه سطح چینه سرمایی جوانه‌زنی کمتری نسبت به شاهد بدون تیمار مشاهده شد. هم‌چنین تیمار اسید سولفوریک 10 دقیقه به‌طور نسبی موجب بهبود در جوانه‌زنی و سایر پارامترهای جوانه‌زنی نسبت به شاهد بدون تیمار گردید. هیدروکسید سدیم به واسطه فعالیت قلیایی و حل ترکیبات چربی دوست موجود در پوشش‌های بیرونی و درونی بذر زنبق نمکزار به‌طور مؤثرتری موجب بهبود جوانه‌زنی گردید. احتمالاً در این گونه زنبق نیز به مانند بسیاری از گونه‌‌های زنبق خواب مورفوفیزیولوژیکی وجود دارد.

اثر نیتروژن بر تجمع نیترات و فعالیت نیترات ردوکتاز در برخی توده های اسفناج (Spinacia oleracea L.) بومی ایران

سمیه اسفندیاری بیات؛ سید عبدالله افتخاری؛ مختار حیدری

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن بر فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز، میزان نیترات و رشد رویشی در توده های اسفناج ایرانی آزمایش در سال 90-89 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی در دانشکده ... بیشتر به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن بر فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز، میزان نیترات و رشد رویشی در توده های اسفناج ایرانی آزمایش در سال 90-89 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. دانهال های ده ژنوتیپ اسفناج با سه تیمار نیتروژن (محلول هوگلند تغییر یافته حاوی نیترات پتاسیم یک مولار به عنوان شاهد، محلول هوگلند تغییر یافته حاوی دو مولار نیترات پتاسیم و محلول هوگلند تغییر یافته حاوی سه مولار نیترات پتاسیم) تغذیه شدند. نتایج نشان دادند فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در بخش هوایی توده های گرگان و کرمان بیشتر از سایر توده ها بود. در بخش هوایی توده های تنکابن، زنجان-1، ساری-1، ساری-2 و خورآباد قم فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز کمتر از سایر توده ها بود. در ریشه تمام توده ها فعالیت نیترات ردوکتاز در تیمار شاهد (نیترات پتاسم یک مولار) و تیمار نیترات پتاسیم دو یا سه مولار تفاوت معنی داری داشت. تجمع نیترات در ریشه یا بخش هوایی گیاهان تمام توده ها پس از تیمار با غلظت های مختلف نیترات پتاسیم تفاوت معنی داری داشتند. در تیمار شاهد و یا تیمار 2 مولار نیترات پتاسیم، گیاهان توده های گرگان میزان تجمع نیترات بیشتری داشتند و پس از آن گیاهان توده های ساری-1 و ساری -2 تیمار شده با غلظت 3 مولار نیترات پتاسیم دارای بیشترین میزان نیترات در بخش هوایی بودند. به طور کلی می توان گفت افزایش نیتروژن به طور موثری متابولیسم نیترات در ریشه ها و بخش هوایی توده های اسفناج بومی ایران را تغییر داد. این تفاوت ها می تواند در گزینش یک توده اسفناج به عنوان یک ژنوتیپ کارآمد در متابولیسم نیترات مهم باشد.

اثر کاربرد برگی پوترسین و عناصر غذایی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در اهواز

مریم سادات عمادی؛ پیمان حسیبی؛ عبدالرضا عظیمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای ... بیشتر به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد برگی پوترسین، بر و مولیبدن در مراحل پنجه زنی + غلاف رفتن باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. کاربرد پوترسین به طور معنی دار دوام سطح برگ و شاخص سطح برگ را افزایش داد. با کاربرد برگی عناصر غذایی جذب و تحلیل دیاکسیدکربن و هدایت روزنهای در هر دو رقم نسبت به شاهد (بدون کاربرد عناصر) افزایش یافت. بنابراین دمای برگ کاهش معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تنفس در تیمار شاهد و کمترین آن مربوط به تیمار پوترسین (پنجهزنی+ غلاف رفتن) بود. کاربرد برگی عناصر، سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن مؤثر دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت پر شدن دانه در رقم چمران 27/91 میلی گرم در روز بود که کاربرد برگی پوترسین در طی پنجهزنی و غلاف رفتن آن را به 09/145 میلی گرم در روز افزایش داد. با توجه به اینکه گرمای زودرس بهاره در اهواز یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم میباشد لذا به نظر می‌رسد کاربرد برگی عناصر از طریق کاهش تنفس و دمای برگ، افزایش هدایت روزنهای، فتوسنتز، شاخص سطح برگ و طول عمر برگ می‌تواند طول دوره پر شدن مؤثر دانه را افزایش داده و در نهایت سبب بهبود عملکرد دانه گردد.

بهبود عملکرد کمی و کیفی سویا با محلول‌پاشی عناصر روی و آهن در شرایط تنش خشکی

مرضیه جلیل شش بهره؛ محسن موحدی دهنوی؛ سید مجتبی هاشمی جزی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 111-122

چکیده

به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط تنش خشکی، این تحقیق به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. سطوح عامل اصلی شاملآبیاری ... بیشتر

شناسایی آلل‌های خودناسازگاری در برخی از ارقام سیب ایرانی (Malus domestica) با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز

مجتبی نصرآبادی؛ اسماعیل سیفی؛ سیده ساناز رمضان پور؛ مهدی شریفانی

دوره 38، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 111-120

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11324

چکیده

درختان سیب، مانند تعدادی دیگر از میوه‌های تیره‌ی گل‌سرخیان، خودناسازگار هستند. سیستم ودناسازگاری در سیب از نوع گامتوفتیک است و به وسیله‌ی یک مکان ژنی با چند آلل کنترل می‌شود. در این مطالعه، خودناسازگاری ... بیشتر درختان سیب، مانند تعدادی دیگر از میوه‌های تیره‌ی گل‌سرخیان، خودناسازگار هستند. سیستم ودناسازگاری در سیب از نوع گامتوفتیک است و به وسیله‌ی یک مکان ژنی با چند آلل کنترل می‌شود. در این مطالعه، خودناسازگاری در 22 رقم سیب به روش تکثیر آلل‌ها به وسیله‌ی واکنش زنجیره‌ای پلیمراز و با استفاده از 18 آغازگر ویژه‌ مطالعه شد. در 14 رقم، شامل ملکه‌ی ‌لبنان (S23S24)، گلاب اصفهان (S1S24)، گلاب نوری مراغه (S4S23)، اطلسی (S1S20)، وسط‌‌رس قرمز (S4S18)، عباسی دراز خرو (S1S7)، شعلی اخلمد (S1S23)، عباسی گرد خرو (S23S26)، قاسم‌شاهی (S1S23)، گل‌مکانی (S3S23)، کدو سیب اخلمد (S1S26)، اوگنجی خرو (S1S26)، خوشهای خرو (S1S23) و علیمرهای اول‌رس (S1S23)، هر دو آلل شناسایی شدند، ولی در 8 رقم دیگر، شامل واین‌سپ (S19-)، پرایم‌گلد (S23-)، بل‌درانوار (S4-)، محلی شیخی زودرس (S1-)، خوجه تربت (S1-)، روئین اسفراین (S1-)، محلی خرو (S1-) و اوقان شیروان (S1-)، فقط یک آلل شناسایی شد. برای شناسایی آلل S1 در ارقام ایرانی از سه آغازگر مختلف استفاده گردید. در برخی از ارقام هیچ باندی تشکیل نشد و یا باندهای غیراختصاصی نمایان شدند. آغازگر MdS1SpF در 7 رقم، آغازگر FTC168در 5 رقم و آغازگر FS1 در 11 رقم باند تشکیل دادند. در سه رقم محلی شیخی زودرس، قاسم‌شاهی و علیمره‌ای اول‌رس آلل S1 توسط هر سه آغازگر تکثیر شد. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که ارقام کدو سیب اخلمد و اوگنجی خرو نسبت به هم و همچنین ارقام شعلی اخلمد، قاسم‌شاهی، خوشه‌ای خرو و علیمرهای اول‌رس نسبت به یکدیگر ناسازگار هستند

بررسی اثر تراکم بوته، تلقیح بذر با باکتری و روش‌های مختلف کوددهی نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی رازیانه (.Foeniculum vulgare Mill)

محمدرضا دلفیه؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ روزبه فرهودی

دوره 40، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 111-121

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12436

چکیده

به‌منظور بررسی اثر سیستم‌های مختلف تغذیه نیتروژن اعم از شیمیایی، آلی و زیستی و هم‌چنین تراکم‌های مختلف بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر سیستم‌های مختلف تغذیه نیتروژن اعم از شیمیایی، آلی و زیستی و هم‌چنین تراکم‌های مختلف بر عملکرد، اجزای عملکرد و اسانس گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 18 تیمار و 4 تکرار در سال زراعی 1393-1392 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر به انجام رسید. در کرت‌های اصلی، تیمارهای مختلف نیتروژن شامل N1 پخش یکنواخت کود اوره نیمی در زمان کاشت و بقیه در ابتدای ساقه ‌روی، N2 نیمی از کود اوره در زمان کاشت و بقیه در ابتدای ساقه‌ روی به‌صورت محلول‌پاشی، N3 کود گاوی، N4 تلقیح بذر با باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم،50N5 درصد نیتروژن از کود گاوی + 50 درصد از منبع اوره،50N6 درصد نیتروژن از کود گاوی + تلقیح بذر با باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم قرار گرفتند. در کرت‌های فرعی تراکم رازیانه شامل60FD1 بوته در مترمربع،80FD2 بوته در مترمربع و100FD3 بوته در مترمربع اعمال گردید. بر اساس نتایج حاصله، استفاده از تیمار تلفیقی 1 که شامل کودگاوی و کود شیمیایی نیتروژنه با نسبت 50 :50 بود در کنار به‌کارگیری تراکم 100 بوته در مترمربع، توانست عملکرد دانه معادل 94/575 گرم در مترمربع و اسانسی به میزان 3/375 درصد تولید نماید. این ترکیب تیماری علاوه بر حصول کمیت و کیفیت مطلوب در این آزمایش، سازگاری بیشتری نیز با محیط‌زیست دارد.

بررسی تأثیر مدیریت تلفیقی عناصر غذایی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill.)

آذر موقتیان؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند؛ امیر سیاهپوش

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 113-126

چکیده

به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و زیستی_آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی رازیانه (.Foeniculum Vulgare Mill)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای کود شیمیایی در 3 سطح (0- K0-P 0N ، N60- P60- K48 و N120-P120- ... بیشتر به منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و زیستی_آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی رازیانه (.Foeniculum Vulgare Mill)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای کود شیمیایی در 3 سطح (0- K0-P 0N ، N60- P60- K48 و N120-P120- K96کیلوگرم در هکتار) و زیستی_آلی در 6 سطح (بدون مصرف کود، ترکیب بیوسوپرفسفات و نیتروکسین، نیتروکسین، بیوسوپرفسفات، کمپوست ضایعات نیشکر و بیوسولفور) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و 3 تکرار در سال 1389 به اجرا درآمد. نتایج نشان داد کود شیمیایی به جز صفات تعداد شاخهی فرعی، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه و شاخص برداشت بر بقیهی صفات تأثیر معنیداری داشت به طوریکه با افزایش مقدار کود شیمیایی تا سطح N120-P120- K96کیلوگرم در هکتار، صفات مورد بررسی روند افزایشی نشان دادند. تأثیر کود زیستی_آلی نیز بر کلیهی صفات به جز تعداد شاخهی فرعی، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنیدار بود. به طوریکه بیشترین تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چترک، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار کمپوست مشاهده شد. بیشترین چترک در چتر در تیمار تلفیق بیوسوپرفسفات و نیتروکسین مشاهده شد. همچنین اثر برهمکنش دو فاکتور نشان داد که بیشترین (7/237 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (2/103 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه در کاربرد همزمان کمپوست ضایعات نیشکر همراه با N120-P120- K96کیلوگرم در هکتار و بیوسولفور بدون مصرف کود شیمیایی مشاهده شد. بیشترین و کمترین عملکرد بیولوژیک نیز با مصرف همزمان کمپوست ضایعات نیشکر و N120-P120- K96کیلوگرم در هکتار و تیمار شاهد مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد شاخص برداشت در تیمار شاهد بیشترین (2/27) و در کاربرد بیوسولفور بدون مصرف کود شیمیایی کمترین (53/18) مقدار بود. در مجموع این مطالعه نشان داد که کاربرد کودهای زیستی_آلی در تلفیق با کودهای شیمیایی نقش مفید و مؤثری در بهبود ویژگیهای رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی رازیانه دارد.

مقایسه ژنوتیپ‌های برتر کُنار گونه‌های Ziziphus spina-christi و Ziziphus mauritiana مستقر در باغ گیاه‌شناسی فدک دزفول با توجه به خصوصیات میوه و هسته

فرزاد صباغ زاده؛ عبدالرحمن مرید

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 113-123

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11459

چکیده

ژنوتیپ‌های کُنار مستقر در باغ گیاه شناسی فدک دزفول همگی متعلق به جنس Ziziphus از خانواده Rhamnaceae و گونه‌های Z. spina-christi ، Z. mauritiana و یا هیبریدهای بین آن‌ها بوده و میوه آن‌ها مورد توجه می باشد. با توجه به ... بیشتر ژنوتیپ‌های کُنار مستقر در باغ گیاه شناسی فدک دزفول همگی متعلق به جنس Ziziphus از خانواده Rhamnaceae و گونه‌های Z. spina-christi ، Z. mauritiana و یا هیبریدهای بین آن‌ها بوده و میوه آن‌ها مورد توجه می باشد. با توجه به این‌که خصوصیات ظاهری میوه ژنوتیپ‌های مذکور با هم تفاوت دارد، لذابه منظور مقایسه، بررسی صفات ریخت شناسی میوه و هسته آن‌ها در دستور کار پژوهش حاضر قرار گرفت. بدین منظور تعداد 14 صفت ریخت‌شناسی در میوه و هسته ژنوتیپ‌ها اندازه‌گیری شد. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را در پنج خوشه قرار داد که دو ژنوتیپ اصلی از گونه Z. mauritiana در خوشه سوم و سه ژنوتیپ بی‌هسته از گونه Z. spina-christi در خوشه دوم جای گرفتند. نتایج صفات طول، قطر، حجم و وزن میوه بیانگر برتری معنی دار ژنوتیپ «موریتانی غفاری» به‌ترتیب با 4/39 میلی‌متر ، 9/23 میلی‌متر ، 977/10 سانتی‌متر مکعب و 817/11 گرم بود. در صفات نسبت طول به قطر میوه و درصد گوشت میوه برتری معنی‌دار با ژنوتیپ «موریتانی بختیاری» با 806/1 و 92/95 درصد بود. بدین ترتیب در صفات اشاره شده که بیانگر درشتی میوه می باشند، برتری معنی‌دار به ژنوتیپ‌هایگونه Z. mauritiana تعلق داشت. این در حالی است که به‌جز صفت اسیدیته که با برتری ژنوتیپ «هیبرید اروند» بود، در سایر صفات، برتری معنی‌دار متعلق به ژنوتیپ‌های گونه Z. spina-christi بود. البته بعضی ژنوتیپ‌های هیبرید صفات مناسب کمی و کیفی دو گونه را به ارث برده اند، که این موضوع می تواند آن ها را به عنوان درخت میوه با بازار پسندی خوب مطرح کند.

تأثیر محلول‌پاشی اسید آسکوربیک بر برخی ویژگی‌های کیفی و بهبود رنگ‌گیری میوه سیب رقم رد اسپار

افسانه اله ویرن اوصالو؛ علیرضا فرخزاد؛ محمدرضا اصغری

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 113-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12062

چکیده

در آزمایش حاضر اثر محلول‌پاشی با غلظت‌های 0، 200 و 400 میلی‌گرم در لیتر اسید آسکوربیک، در طول فصل تابستان بر برخی خصوصیات کیفی و بهبود رنگ‌گیری میوه سیب رقم رد اسپار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت ... بیشتر

کاهش اثر گرد و خاک بر خصوصیات کمی و کیفی انگور رقم بی‌دانه سفید در اثر شتشو با دی‌اکتیل

محمود بهروزی؛ حمید نوری؛ سعید بازگیر؛ محمدعلی نجاتیان؛ داود اخضری

دوره 40، شماره 2 ، شهریور 1396، ، صفحه 113-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.13124

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثر گرد و خاک بر انگور رقم‌ بی‌دانه سفید، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال 1394-1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار گرد و خاک به‌ صورت ... بیشتر به‌منظور ارزیابی اثر گرد و خاک بر انگور رقم‌ بی‌دانه سفید، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات انگور ملایر در سال 1394-1393 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تیمار گرد و خاک به‌ صورت مصنوعی، تیمار راهکار (شتشو با محلول آب و ماده دی‌اکتیل) و شاهد بودند. در این پژوهش، کلروفیل a و b، کاروتنوئید، صفات رویشی از قبیل طول شاخه، طول دمبرگ، طول برگ، سطح ‌برگ، فاصله میان‌گره و صفات زایشی از قبیل تشکیل میوه، تعداد خوشه در بوته و حبه در خوشه، طول خوشه و قند حبه اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که گرد و خاک باعث کاهش رنگ‌دانه‌های برگ شد. از بین صفات رویشی طول دمبرگ، فاصله میان‌گره و سطح تک‌برگ در تیمار گرد و خاک تغییر و نسبت به تیمارهای آزمایش کوتاه و اختلاف بین تیمارها معنی‌دار بود. اختلاف طول شاخه سال جاری تیمارها در مرحله دوم (اوایل گل‌دهی) معنی‌دار و طویل‌ترین شاخه‌ها در تیمار راهکار مشاهده شد. تشکیل میوه، تعداد خوشه در بوته و حبه در خوشة بوته‌های با تیمار گردوخاک کاهش یافت (تا 7 درصد). همچنین میزان قند حبه‌ و تعداد خوشه انگور در تیمار گردوخاک به‌شدت کاهش یافت و با دیگر تیمارهای آزمایش اختلاف معنی‌دار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که محلول آب و ماده دی‌اکتیل خسارت‌ ناشی از گردوخاک را کاهش داده است.

تأثیر زمان برداشت و شوری خاک بر عملکرد کمی و کیفی علوفه پنج رقم یونجه (Medicago sativa L.) در اهواز

زهرا نکوییان فر؛ شهرام لک؛ غلامرضا عبادوز

دوره 40، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 113-127

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.15260.1239

چکیده

جهت بررسی تأثیر زمان‎های مختلف برداشت بر خصوصیات مختلف ارقام گرمسیری یونجه، آزمایشی در سال زراعی 91-90 به‌صورت کرت‎های خردشده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در شرایط خاک شور با هدایت‌الکتریکی ... بیشتر جهت بررسی تأثیر زمان‎های مختلف برداشت بر خصوصیات مختلف ارقام گرمسیری یونجه، آزمایشی در سال زراعی 91-90 به‌صورت کرت‎های خردشده در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با 4 تکرار در شرایط خاک شور با هدایت‌الکتریکی 5/7 دسی‎زیمنس ‎بر ‎متر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا گردید. کرت‎های اصلی ارقام مختلف یونجه شامل مساسرسا، بغدادی، نیک‌شهری و بمی و زمان‎های برداشت در ماه‎های شهریور، مهر و آذر (به‌ترتیب چین تابستانه، پاییزه اول و پاییزه دوم، در مجموع سه‎چین هم‌چنین مرحله رشدی برداشت بر مبنای 15-10 درصد گل‎دهی برای چین‎های تابستانه و چین پاییزه اول و ارتفاع جوانه پای طوقه (8-6 سانتی‌متر) برای چین پاییزه دوم بود) به کرت‎های فرعی تعلق گرفتند. نتایج نشان داد ارقام مورد آزمایش از نظر بیشتر صفات به غیر از نسبت برگ به ساقه، غلظت کلسیم و نسبت سدیم به کلسیم تفاوت معنی‎دار با یکدیگر داشتند. بیشترین عملکرد علوفه خشک به رقم بغدادی در چین سوم تعلق داشت (93/4 تن در هکتار). کمترین درصد فیبر گیاه در چین سوم (پاییزه دوم) در ارقام بمی و مساسرسا به‌ترتیب با میانگین‎های 32/21 و 35/21 مشاهده شد که تفاوت معنی‎داری با یکدیگر نداشتند. بررسی نسبت سدیم به کلسیم نشان داد بیشترین و کمترین مقدار این صفت به‌ترتیب به رقم مساسرسا در چین پاییزه اول و به رقم بمی در چین تابستانه تعلق داشت. بر اساس نتایج این آزمایش، در میان ارقام مورد مطالعه، رقم‎های مساسرسا و بغدادی و در میان چین‎ها نیز چین دوم پاییزه وضعیت مناسب‎تری داشتند.

مقایسه اثرات بسترهای مختلف کاشت بر عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی گل داوودی رقم پوما Chrysanthemum morifolium cv. Puma در دو سیستم هیدروپونیک و آکواپونیک

محبوبه علایی؛ حمیدرضا روستا؛ سید نجم الدین مرتضوی؛ حسین علایی

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 115-127

چکیده

با گسترش کشت هیدروپونیک در تولید محصولات باغبانی، تقاضا برای مواد اولیه بستر نیز افزایش یافته است و نیاز به مطالعات بیشتر برای یافتن بهترین بستر با توجه به خصوصیات گیاهان مورد کشت، ضروری به نظر می‌رسد. ... بیشتر با گسترش کشت هیدروپونیک در تولید محصولات باغبانی، تقاضا برای مواد اولیه بستر نیز افزایش یافته است و نیاز به مطالعات بیشتر برای یافتن بهترین بستر با توجه به خصوصیات گیاهان مورد کشت، ضروری به نظر می‌رسد. به این منظور پژوهشی بر روی گل داوودی رقم پوما به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتور بسترهای کاشت مختلف (کوکوپیت :پرلایت با نسبتهای 100:0، 75:25، 50:50، 25:75، 0:100) و سیستم کشت (آکواپونیک و هیدروپونیک) و با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند که نوع سیستم و بسترهای کشت مختلف و هم‌چنین برهمکنش آن‌ها اثر معنی‌داری بر خصوصیات کمی و کیفی گل داوودی داشتند. بر اساس نتایج ، سیستم هیدروپونیک در بهبود شاخص ها از لحاظ تمام شاخص‌های رشد رویشی در سطح بالاتری نسبت به سیستم آکواپونیک قرار داشت. در بستر 100% پرلایت وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی پایین‌ترین مقدار بود در حالی که گیاهان در بسترهای 25% پرلایت :75% کوکوپیت از نظر شاخص‌های وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی بالاترین میزان را دارا بوده و معنی دار شدند. بنابراین‌ از لحاظ صفات رویشی بهترین بستر 25% پرلایت :75% کوکوپیت معرفی می‌شود. سیستم هیدروپونیک از نظر صفات زایشی مثل تعداد گل در هر بوته، تعداد گل روی هر شاخه، تعداد غنچه، شاخص کیفیت و طول شاه‌گل نسبت به سیستم آکواپونیک تفاوت معنی‌دار نشان داد. گیاهان در سیستم هیدروپونیک در بستر 50% پرلایت:50% کوکوپیت بیشترین تعداد گل را داشتند، اگر چه این افزایش در تعداد گل باعث کاهش کیفیت گل‌ها نسبت به محیط کشت های دیگر حاوی کوکوپیت شد. این در حالیست که در سیستم آکواپونیک بیشترین تعداد گل در هر بوته در تیمار پرلایت تنها مشاهده شد. به طور کلی گیاهان در بستر کشت مخلوط کوکوپیت و پرلایت بخصوص در نسبتهای بالای کوکوپیت25% پرلایت :75% کوکوپیت بهترین رشد را داشتند که دلیل آن مربوط به خصوصیات فیزیکی خوب پرلایت و خصوصیات فیزیکو‌شیمیایی کوکوپیت خصوصاً توانایی نگه‌داری بالای آب و مواد غذایی است

بررسی تاثیر زمان برداشت بر درصد، عملکرد و اجزای اسانس نعنا دشتی (Mentha spicata) در منطقه حمیدیه

محمد محمودی سورستانی؛ مهرداد اکبرزاده

دوره 38، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 115-129

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11136

چکیده

نعنا دشتی (Mentha spicata) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعنا می‌باشد که به دلیل خواص دارویی ارزشمند کاربرد زیادی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و داروسازی دارد. کمیت و کیفیت اسانس تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، ... بیشتر نعنا دشتی (Mentha spicata) یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعنا می‌باشد که به دلیل خواص دارویی ارزشمند کاربرد زیادی در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و داروسازی دارد. کمیت و کیفیت اسانس تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، اقلیمی، خاکی و عملیات به‌زراعی قرار می‌گیرد. در این تحقیق تاثیر زمان برداشت بر وزن تر گیاه و وزن خشک برگ، درصد، عملکرد و اجزای اسانس نعنا دشتی کشت شده در منطقه حمیدیه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار زمان برداشت (ماه‌های سال) و سه تکرار بررسی گردید. زمان برداشت گیاه اثر معنی‌داری بر وزن تر گیاه و خشک برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بیشترین وزن تر گیاه (3/2507 گرم در متر مربع) و وزن خشک برگ (2/452 گرم در متر مربع) در ماه تیر ثبت شد که با ماه خرداد اختلاف معنی‌داری نداشت. همچنین بیشترین درصد (75/2%) و عملکرد اسانس (99/6 گرم در متر مربع) به ترتیب در ماه‌های شهریور و تیر مشاهده شدند. کارون، لیمونن، کارن، آلفاپینن، میرسن، بتابوربونن، سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول، دی هیدروکارویل استات، پولگون و ترانس کاریوفیلن اجزای اصلی اسانس بودند. بیشترین (46/57%) و کمترین (83/16%) مقدار کار’ون به ترتیب در ماه‌های مهر و بهمن و بیشترین (62/32%) و کمترین (19/2%) مقدار لیمونن به ترتیب در ماه‌های شهریور و اسفند ثبت گردید. حداکثر مقدار کار’ون (87/2%) در ماه آبان بدست آمد. مقدار ترکیبات سیس دی هیدروکار’ون، دی هیدروکاروئول و دی هیدروکارویل استات طی ماه‌های زمستان افزایش یافتند. در مجموع، با توجه به بیشترین عملکرد اسانس و درصد کار’ون اسانس، بهترین زمان برداشت، خرداد تا شهریور می‌باشد.

اثر پرایمینگ بذر و کیفیت آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن دو ژنوتیپ کنجد (.Sesamum indicum L)

معصومه علیزاده؛ حمیدرضا بلوچی؛ علیرضا یدوی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 115-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12051

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر در سال 1392 انجام شد. کرت‌های اصلی شامل دو کیفیت آب (کیفیت آب اول: با هدایت الکتریکی dS/m 4/3 و املاح محلول g/l 14/2 و اسیدیته 7/7 و کلسیم ppm 560 و سدیم ppm 276؛ کیفیت آب دوم: با هدایت الکتریکی dS/m 601/0 و املاح محلول g/l 33/0 و اسیدیته 4/7 و کلسیم ppm 96 و سدیم ppm 23) و کرت‌های فرعی شامل فاکتوریل ژنوتیپ (دشتستان 2 و لاین 5) و پرایمینگ (اسید سالیسیلیک در دو غلظت 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر و NaCl در دو غلظت 5 و10 گرم در لیتر و نیز هیدروپرایمینگ به عنوان شاهد) می‌باشد. نتایج نشان داد که برهمکنش کیفیت آب، ژنوتیپ و پرایمینگ باعث تغییرات متفاوتی در صفات عملکرد و اجرای عملکرد گردید که بهترین پرایمینگ و ژنوتیپ برای تعداد شاخه و کپسول در بوته، وزن خشک کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در ژنوتیپ دشتستان 2 و پرایمینگ با اسیدسالیسیلیک 25 میلی‌گرم بر لیتر در کیفیت آب اول مشاهده شد. اعمال کیفیت آب دوم منجر به کاهش تعداد کپسول، وزن هزار دانه و عملکرد می‌شود. به نظر می‌رسد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، ژنوتیپ دشتستان 2 در شرایط کیفیت آب اول، با بیشترین مقدار عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد بیشترین میزان تطابق با شرایط آزمایشی را نشان داد.

تخمین سطح برگ در گلرنگ با استفاده از خصوصیات رویشی

بنیامین ترابی؛ افشین سلطانی؛ حسن سعادتخواه

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 115-123

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12426

چکیده

اندازه‌گیری‌های دقیق سطح برگ برای مطالعات زراعی و فیزیولوژیک گیاه مهم هستند. به‌منظور یافتن روش سریع و مطمئن برای تخمین سطح برگ در گلرنگ، آزمایش مزرعه‌ای با چهار رقم (411، سینا، محلی اصفهان و صفه) در ... بیشتر اندازه‌گیری‌های دقیق سطح برگ برای مطالعات زراعی و فیزیولوژیک گیاه مهم هستند. به‌منظور یافتن روش سریع و مطمئن برای تخمین سطح برگ در گلرنگ، آزمایش مزرعه‌ای با چهار رقم (411، سینا، محلی اصفهان و صفه) در 3 تاریخ کاشت (17 فروردین و 6 و 27 اردیبهشت) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. در این مطالعه، از مدل‌های رگرسیونی مختلفی برای تخمین سطح برگ (LA) از طریق اندازه‌گیری‌های انجام‌شده برای تعداد برگ در ساقه اصلی (MSLN)، تعداد گره در ساقه اصلی (MSNN)، وزن خشک برگ (LDW)، وزن خشک ساقه (SDW) و وزن خشک رویشی (VDW) استفاده شدند. بر اساس RMSD (جذر میانگین مربعات) و r (ضریب همبستگی) بین سطح برگ مشاهده‌‌شده و پیش‌بینی‌شده، LDW بهترین متغیر مستقل برای تخمین سطح برگ معرفی شد. رابطه بین LA و LDW توسط مدل خطی توصیف شد. مقادیر RMSD در ارقام مختلف بین 39/9 تا 61/4 متغیر بود و مقدار r بیش از 0/96 بود که حاکی از دقت نسبتاً خوب مدل در پیش‌بینی LA از طریق LDW است. ازآن‌جا که هیچ اختلاف معنی‌داری بین ضرایب مدل خطی برازش یافته بر داده‌های LA و LDW ارقام مورد مطالعه وجود نداشت، داده‌های مربوط به همه ارقام باهم ادغام شدند و یک مدل کلی برای تخمین سطح برگ توسط LDW برای رقم گلرنگ به‌دست آمد(LDW 102/2+ 10/6=LA ) که در این مدل RMSD برابر 52 و r برابر 0/96 بود.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده