TY - JOUR ID - 15756 TI - مطالعه‌ی روابط بین صفات ریخت‌شناسی و فیتوشیمیایی توده‌های مرزه (Satureja hortensis L.) JO - تولیدات گیاهی JA - PPD LA - fa SN - 2588-543X AU - فتحی, رقیه AU - محب الدینی, مهدی AU - چمنی, اسماعیل AD - دانشجوی دکتری اصلاح و بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران AD - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده‌ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران AD - گروه علوم باغبانی، دانشکده‌ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 44 IS - 3 SP - 305 EP - 319 KW - اسانس KW - تجزیه خوشه‌ای KW - تنوع ژنتیکی DO - 10.22055/ppd.2020.32495.1874 N2 - چکیدهتنوع ژنتیکی نیاز بنیادی برنامه‌های به‌نژادی گیاهان می‌باشد و امکان تولید و پرورش گیاهانی با شرایط مطلوب را فراهم می‌سازد. مرزه با نام علمی .Satureja hortensis L از مهم‌ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده‌ی نعناع می‌باشد که به‌صورت وحشی و زراعی وجود دارد. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی20 توده‌ی مرزه‌ی منشا گرفته از ایران و سایر کشورهای جهان از نظر صفات ریخت‌شناسی، فیتوشیمیایی و درصد اسانس بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها تفاوت معنی‌داری را بین صفات مورد بررسی به‌جز تعداد و وزن خشک گل و فلاونوئید در دو طول موج 300 و 330 نانومتر نشان داد. نتایج بررسی ریخت‌شناسی توده‌ها نشان داد که صفات تعداد میانگره (03/11)، تعداد شاخه (58/18)، وزن هزار دانه (97/925 میلی‌گرم) توده‌ی ازبکستان بیشترین مقدار بود و بیشترین میزان تعداد گل (34/26) و وزن تر گل (14/26 میلی‌گرم) در توده‌ی بلغارستان مشاهده شد هم‌چنین بیشترین درصد اسانس (36/2 درصد) از توده‌ی کرج به‌دست آمد. برآورد ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بیشترین ضریب همبستگی بین وزن تر اندام هوایی و وزن تر گل (97/0 میلی‌گرم) مشاهده شد. هم‌چنین تجزیه خوشه‌ای بر اساس فاصله‌ی اقلیدسی، توده‌های مورد بررسی را در چهار گروه اصلی طبقه‌بندی نمود. نتایج تجزیه‌ی اسانس نشان داد که توده‌ی کرج بیشترین میزان Delta-3-carene (07/14 درصد) و Carvacrol (به‌ترتیب 07/14 و 99/28 درصد) را داشت و توده‌ی بلغارستان بیشترین میزان ɣ-Terpinene و Borneol را نشان داد (به‌ترتیب 21/76 و 81/0 درصد). نتایج تجزیه‌ی خوشه‌ای توده‌های مرزه براساس ترکیبات اسانس نیز توده‌های مرزه را در پنج گروه قرار داد. براساس نتایج این پژوهش، تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین توده‌های مرزه موجود در ایران و سایر کشورها وجود دارد. UR - https://plantproduction.scu.ac.ir/article_15756.html L1 - https://plantproduction.scu.ac.ir/article_15756_3ddf57fa71ff0a53a024d0f42fef1282.pdf ER -