%0 Journal Article %T تعیین دز مناسب مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی در بافت کالوس برگ کیوی‌فروت %J تولیدات گیاهی %I دانشگاه شهید چمران اهواز %Z 2588-543X %A ساعی آهق, حسن %A موسوی, موسی %A پاتیرانا, رانجیت %D 2019 %\ 12/22/2019 %V 42 %N 4 %P 523-534 %! تعیین دز مناسب مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی در بافت کالوس برگ کیوی‌فروت %K اتیل‌متان‌سولفونات %K اشعه گاما %K عامل جهش‌زا %R 10.22055/ppd.2019.26394.1623 %X چکیدهاستفاده از مواد جهش‌زای فیزیکی و شیمیایی باعث ایجاد واریته‌های مقاوم به انواع بیماری، مقاوم به شرایط نامطلوب محیطی و حتی سبب بروز خصوصیات جدید در تولیدات کشاورزی در نقاط مختلف جهان شده‌ است. با توجه به اثرات کشنده خیلی از عوامل جهش‌زا در دزهای بالا، تعیین دزهای مناسب با توجه به نوع بافت، شرایط درون سلول و شرایط محیط رشد، گام اولیه در استفاده از این تکنیک‌ها است. استفاده از بافت کالوس به‌عنوان بافت هدف به‌جای جوانه یا بذر روش سریع‌تری جهت تولید گیاهچه‌های جدید جهش‌یافته بدون ظهور بافت شیمر را ممکن می‌سازد. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت اقتصادی کیوی و نقش ایران در تولید منطقه‌ای این محصول، از بافت کالوس آن به‌عنوان بافت هدف برای تعیین دزهای مناسب از اشعه گاما با شدت تابش صفر، 10، 20، 30، 40 و 50 گری به‌عنوان جهش‌زای فیزیکی و اتیل‌متان‌سولفونات (EMS) به‌عنوان جهش‌زای شیمیایی با غلظت‌های صفر، 4/0، 6/0، 8/0، 1 و 2/1 درصد در مرکز تحقیقات گیاه و غذا، نیوزلند در سال 2016انجام شد. شاخص‌های رشد کالوس و همچنین نشانگرهای مولکولی SSR در مرحله گیاهچه، جهت تعیین دزهای مناسب و تغییرات احتمالی ژنتیکی استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش دز اشعه گاما و غلظت EMS، اندازه کالوس مرده نیز افزایش یافت اما بیشترین تعداد شاخه تولیدشده در تیمار اشعه گاما در دزهای 40 و 50 گری و در تیمار EMS در غلظت 1 درصد به‌دست آمد. لذا دز 50‌ گری اشعه گاما و غلظت 1 درصد EMS به‌عنوان مقادیر مناسب جهت استفاده در بافت کالوس دوماهه کیوی و ایجاد جهش به ‌منظور تولید خصوصیات متفاوت و جدید در جمعیت موتانت تشخیص داده‌ شدند. %U https://plantproduction.scu.ac.ir/article_14960_4b0c8fae0ba856cb77469acd2147a42a.pdf