تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید 540 در شرایط تنش رطوبتی

سید محمدرضا احتشامی؛ مهدی رمضانی

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 51-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12049

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز آموزش کشاورزی شهید ناصری کرج در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 اجرا شد. با اجرای سیستم آبیاری تک شاخه 4 سطح آبیاری (بدون تنش، تنش ملایم، تنش متوسط، تنش شدید) اعمال شد. عامل فسفر نیز در 5 سطح شامل 100 درصد کود شیمیایی سوپرفسفات‌تریپل و بدون کود زیستی، 75 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی،50 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، 25 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، کود زیستی و بدون کود شیمیایی بود. نتایج آزمایش حاکی از معنی‌دار بودن تیمار کودی در تمامی صفات مورد مطالعه در سال اول و دوم بود. در مقایسه اثر سطوح مختلف کود فسفر مشخص گردید که در شرایط بدون تنش، تیمار بدون تلقیح با باکتری و 100 درصد کود فسفر مورد نیاز، بالاترین میزان عملکرد دانه را نشان داد، در‌حالی‌که با افزایش میزان تنش، میزان عملکرد دانه برای تیمار تلقیح با باکتری و 75 درصد کود فسفر مورد نیاز به‌ترتیب در شرایط تنش کم، تنش متوسط و تنش شدید به میزان 2/1 درصد، 5/5 درصد و 35/8 درصد بیشتر از تیمار مذکور در شرایط مشابه بود. استفاده از باکتری‌های محرک رشد به همراه درصد مناسبی از کود شیمیایی فسفر ضمن افزایش کارایی کود شیمیایی و حفاظت از خاک، موجب افزایش میزان عملکرد دانه در شرایط تنش آبی می‌گردد.

عملکرد هیبریدهای چغندرقند در سطوح مختلف آلودگی به بیماری ریزومانیا

رحیم محمدیان؛ سید باقر محمودی؛ حسنعلی شهبازی؛ سعید دارابی؛ عادل پدرام

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 27-42

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12053

چکیده

حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته ... بیشتر حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته باشند مهم می‌باشد. این پژوهش با هدف مقایسه هیبریدهای امیدبخش مقاوم به بیماری ریزومانیا در شرایط دارای سطوح مختلف آلودگی در چهار منطقه اجرا شد. در این پژوهش نوزده هیبرید دیپلوئید منوژرم مقاوم به ریزومانیا به همراه شاهدهای حساس و مقاوم در قالب یک آزمایش بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار با یکدیگر مقایسه شدند. در منطقه غیرآلوده درصد بوته سبز شده نسبت به میانگین شاهد مقاوم، میانگین تعداد برگ، وضعیت قرار گرفتن برگ، سبزی برگ و یکنواختی بوته‌ها در اوایل فصل رشد تعیین شد. در زمان برداشت در مناطق آلوده، شدت آلودگی به بیماری ریزومانیا برای هر ژنوتیپ برآورد شد. در کلیه مناطق در زمان برداشت علاوه بر تعداد بوته در هر کرت، صفات کمی و کیفی ریشه هر تیمار اندازه‌گیری شد. به‌طورکلی با افزایش شدت علائم آلودگی به بیماری، عملکرد ریشه، تعداد ریشه، عملکرد قند، درصد قند و مقدار نیتروژن ریشه به‌طور معنی‌داری کاهش و در مقابل مقدار ناخالصی‌های سدیم و پتاسیم ریشه افزایش یافت. معادله‌ای جهت پیش‌بینی عملکرد نهائی قند با استفاده از شاخص شدت علائم آلودگی به بیماری ریزومانیا ارائه شد. در مجموع با توجه به نتایج حاصل هیبرید SB26 به دلیل صفات کمی و کیفی مطلوب و هم‌چنین علائم کم آلودگی به بیماری به‌عنوان هیبرید برتر انتخاب شد. این ژنوتیپ هم‌چنین در شرایط غیرآلوده نیز از نظر صفات کمی و کیفی ذکر شده و هم‌چنین تعدادی از صفات ظاهری مورد بررسی در محدوده ژنوتیپ‌های ایده‌آل قرار داشت.

اثر باکتری‌های محرک رشد گیاه بر صفات مرفولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی بادرشبو (.Dracocephalum moldavica L)

وفا طرفی؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ کرامت الله سعیدی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 57-70

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12055

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تیمار بیولوژیک بذر با باکتری‌های محرک رشد گیاه بر شاخص‌های مرفولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی بادرشبو، آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تیمار بیولوژیک بذر با باکتری‌های محرک رشد گیاه بر شاخص‌های مرفولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی بادرشبو، آزمایشی به صورت بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا گردید. عدم تلقیح باکتریایی به‌عنوان تیمار شاهد و تلقیح جداگانه بذور با باکتری‌های محرک رشد شامل Rhodococcus sp.، Corynebacterium sp.، Mycobacterium sp.، Bacillus sp.،Azotobacter sp. ، Pseudomonas putida، Pseudomonas fluorescensبه‌عنوان تیمارهای باکتریایی در نظر گرفته شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که تیمارهای تلقیح باکتریایی بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد سرشاخه گلدار، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، عملکرد بیولوژیک، سرعت رشد گیاه، سطح برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، درصد اسانس و عملکرد اسانس اثر معنی‌داری داشتند. تیمار تلقیح باکتریایی Mycobacterium sp. بیشترین تأثیر را بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، وزن خشک برگ و ساقه، تعداد سرشاخه گلدار، عملکرد بیولوژیک وکلروفیل b داشت. تیمار تلقیح باکتریایی Bacillus sp. بیشترین تأثیر را بر وزن خشک برگ، تعداد سرشاخه گلدار، سطح برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بیشترین سرعت رشد گیاه و هم‌چنین بالاترین میزان کلروفیل a در تیمار تلقیح باکتریایی Rhodococcus sp. مشاهده گردید. در مجموع تیمارهای Bacillus sp.، Mycobacterium sp.، Rhodococcus sp. و Pseudomonas putida بیشترین تأثیر را بر صفات مورد بررسی داشتند. از آنجا که هدف از تولید اغلب گیاهان دارویی استحصال بالاترین درصد اسانس و عملکرد بیولوژیک می‌باشد، با توجه به نتایج این پژوهش، در مجموع استفاده از تیمارهای تلقیح باکتریایی Bacillus sp. و Mycobacterium sp. به صورت بیوپرایمینگ جهت افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی بادرشبو توصیه می‌گردد.

اثر پرایمینگ بذر و کیفیت آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن دو ژنوتیپ کنجد (.Sesamum indicum L)

معصومه علیزاده؛ حمیدرضا بلوچی؛ علیرضا یدوی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 115-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12051

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر در سال 1392 انجام شد. کرت‌های اصلی شامل دو کیفیت آب (کیفیت آب اول: با هدایت الکتریکی dS/m 4/3 و املاح محلول g/l 14/2 و اسیدیته 7/7 و کلسیم ppm 560 و سدیم ppm 276؛ کیفیت آب دوم: با هدایت الکتریکی dS/m 601/0 و املاح محلول g/l 33/0 و اسیدیته 4/7 و کلسیم ppm 96 و سدیم ppm 23) و کرت‌های فرعی شامل فاکتوریل ژنوتیپ (دشتستان 2 و لاین 5) و پرایمینگ (اسید سالیسیلیک در دو غلظت 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر و NaCl در دو غلظت 5 و10 گرم در لیتر و نیز هیدروپرایمینگ به عنوان شاهد) می‌باشد. نتایج نشان داد که برهمکنش کیفیت آب، ژنوتیپ و پرایمینگ باعث تغییرات متفاوتی در صفات عملکرد و اجرای عملکرد گردید که بهترین پرایمینگ و ژنوتیپ برای تعداد شاخه و کپسول در بوته، وزن خشک کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در ژنوتیپ دشتستان 2 و پرایمینگ با اسیدسالیسیلیک 25 میلی‌گرم بر لیتر در کیفیت آب اول مشاهده شد. اعمال کیفیت آب دوم منجر به کاهش تعداد کپسول، وزن هزار دانه و عملکرد می‌شود. به نظر می‌رسد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، ژنوتیپ دشتستان 2 در شرایط کیفیت آب اول، با بیشترین مقدار عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد بیشترین میزان تطابق با شرایط آزمایشی را نشان داد.

رابطه بین تجمع ترکیبات نیتروژن دار و قندها، و تحمل به تنش شوری در گیاه کلزا (.Brassica napus L)

وحید اطلسی پاک؛ مچید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11951

چکیده

تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و ... بیشتر تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و در شرایط هیدروپونیک در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1390 اجرا گردید. شوری به عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل صفر، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم در نظر گرفته شد و سه رقم کلزا شامل MHA4921 ، MHA4026 و Hyola401 سطوح عامل فرعی را تشکیل دادند. شوری باعث کاهش معنی داری در ماده خشک ریشه، ماده خشک شاخساره و نیترات شاخساره گردید. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث افزایش پرولین و پروتئین های محلول در همه ارقام شد، اما این افزایش در MHA4026 (حساس به شوری) در بالاترین سطح شوری بیشتر از دو رقم دیگر (ارقام متحمل) بود. مقدار قند‌های محلول در شاخساره در هر سه رقم با افزایش شوری افزایش یافت، اما این افزایش در ارقام متحمل بیشتر از رقم حساس بود. نسبت قند‌های محلول در شاخساره به ریشه در ارقام متحمل بیشتر بود، اما این اختلاف بین MHA4026 و Hyola401 غیر معنی دار شد. نتایج نشان داد که تجمع پرولین تحت شرایط شوری ملاک تحمل به شوری نبوده بلکه نشانه ای از میزان خسارت در ارقام مورد مطالعه می باشد.

شناسایی و گزینش صفات مؤثر بر عملکرد دانه در نخود زراعی تحت شرایط نرمال رطوبتی

سید سعید موسوی؛ محمدرضا عبداللهی؛ فریبرز قنبری؛ همایون کانونی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 119-131

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12046

چکیده

پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ... بیشتر پژوهش حاضر به‌منظور شناسایی مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه 18 لاین امیدبخش نخود به همراه دو رقم شاهد تحت شرایط اکولوژیکی سنندج انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-1390 اجرا گردید. نتایج نشان داد که به‌ترتیب صفات تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه‌های اصلی در بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و زیست‌توده دارای بیش‌ترین همبستگی مثبت و معنی‌دار و صفت روز تا 50 درصد گلدهی دارای بیش‌ترین همبستگی منفی و معنی‌دار با عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام نیز بیانگر این بود که مهم‌ترین صفات تأثیرگذار بر میانگین عملکرد دانه به ترتیب شامل صفات تعداد شاخه فرعی، زیست‌توده (بیوماس)، شاخص برداشت و روز تا 50 درصد گلدهی (با ضریب رگرسیونی منفی) بودند که در مجموع 98/97 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. طبق نتایج تجزیه علیت هم، به‌ترتیب دو صفت تعداد شاخه فرعی و زیست‌توده دارای بیش‌ترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه بودند. هم‌چنین بیش‌ترین اثر غیر‌مستقیم مثبت مربوط به صفات شاخص برداشت و زیست‌توده (هر دو از طریق افزایش تعداد شاخه‌های فرعی) بود. بیش‌ترین و کم‌ترین وراثت‌پذیری به‌ترتیب مربوط به صفات وزن صد دانه و ارتفاع بوته بود. هم‌چنین بالاترین ضرایب تغییرات ژنوتیپی را صفات وزن صد دانه، تعداد شاخه‌های اصلی و فرعی به خود اختصاص دادند. به‌عنوان نتیجه‌نهایی، افزایش صفت تعداد شاخه فرعی در بوته و کاهش صفت روز تا 50 درصد گلدهی یک استراتژی مفید برای افزایش عملکرد تحت شرایط این آزمایش پیشنهاد می‌گردد.

تأثیر کاربرد پتاسیم بر فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‎اکسیدان دو رقم گندم دوروم در شرایط شوری

سید محمد علوی متین؛ افراسیاب راهنما؛ موسی مسکرباشی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11828

چکیده

پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، ... بیشتر پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، محتوی کلروفیل و عملکرد دانه دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس) آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با سطوح تیماری مختلف شامل: شاهد (بدون شوری)، شوری 150 میلی‎ مولار (از نوع کلرید سدیم)، شوری 150 میلی مولار به همراه دو سطح 300 و450 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع نانوکلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. تنش شوری سبب کاهش عملکرد دانه هر دو رقم گردید ولی تیمار ترکیبی شوری و پتاسیم از طریق بهبود فعالیت آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان و محتوی پتاسیم و کلروفیل برگ سبب کاهش اثرات منفی شوری بر عملکرد دانه در مقایسه با تیمار شوری مطلق گردید. پاسخ هر دو رقم به تنش شوری و کاربرد سطوح و منابع مختلف پتاسیم در شرایط تنش برای بیشتر صفات مشابه بود، اگرچه فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ریداکتاز در رقم بهرنگ تا حدودی بیشتر بود. در مجموع، بر اساس یافته‎های این پژوهش کاربرد پتاسیم همراه با شوری در رقم یاواروس در مقایسه با رقم بهرنگ دارای اثرات مطلوب‎تری بود.

مطالعه اثر تنش‌های شوری و خشکی روی برخی مؤلفه‌های فیزیولوژیکی دو رقم کلزا (Brassica napus L.) در اهواز

فرید یوسفی؛ پیمان حسیبی؛ حبیب‌الله روشنفکر دزفولی؛ موسی مسکرباشی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 25-34

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11830

چکیده

این تحقیق با هدف مطالعه اثرات تنش‌های شوری و خشکی به صورت مجزا و همراه با یکدیگر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم کلزا در اهواز به صورت گلدانی خارج از گلخانه اجرا شد. تحقیق به صورت فاکتوریل در قالب ... بیشتر

تأثیر محلول‌پاشی اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و برخی صفات گلرنگ بهاره در شرایط تنش کم‌آبیاری

صفیه عرب؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمیدرضا اصغری

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 93-104

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11845

چکیده

امروزه کاربرد مواد آنتی‌اکسیدان و تنظیم کننده رشد گیاه به منظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف مطرح شده است. اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید از جمله این مواد هستند که موجب مقاومت گیاه به تنش‌های ... بیشتر امروزه کاربرد مواد آنتی‌اکسیدان و تنظیم کننده رشد گیاه به منظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف مطرح شده است. اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید از جمله این مواد هستند که موجب مقاومت گیاه به تنش‌های زیستی و غیر زیستی می‌شوند. جهت بررسی این موضوع در گیاه گلرنگ آزمایشی در سال 1390 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود انجام شد. فاکتور اصلی تنش کم‌آبیاری شامل 2 سطح 8 و 16 روز آبیاری به ترتیب به عنوان عدم تنش و تنش بود که بعد از استقرار کامل بوته‌ها اعمال گردید. فاکتورهای فرعی شامل 3 سطح محلول‌پاشی سدیم نیتروپروساید در 3 غلظت صفر، 50 و 100 میکرو مولار و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک در 3 سطح صفر، 10 و 20 میلی مولار در مرحله گلدهی بودند. در 63 و 65 روز پس از کاشت به ترتیب محلول‌پاشی با سدیم نیتروپروساید و اسید آسکوربیک انجام شد و یک هفته بعد محلول‌پاشی تکرار گردید. تنش، شاخص پایداری غشاء را کاهش داد. این صفت با کاربرد اسید آسکوربیک کاهش و با کاربرد سدیم نیتروپروساید افزایش یافت. کاربرد سدیم نیتروپروساید موجب افزایش شاخص سطح برگ گردید. در عدم تنش، محلول‌پاشی با هر دو غلظت سدیم نیتروپروساید کلروفیل b را افزایش دادند. محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک با غلظت 10 میلی مولار در شرایط عدم تنش کاروتنوئید را افزایش داد. عملکرد دانه در بالاترین سطح از سدیم نیتروپروساید 2/13 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. لذا به نظر میرسد که کاربرد برگی سدیم نیتروپروساید با غظت مناسب می‌تواند در کاهش شدت تنش کم‌آبی مفید باشد.

تأثیر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی کاهو

هدیه بدوی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد محمودی سورستانی؛ فرخنده اسکندری

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 27-39

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11444

چکیده

بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل ... بیشتر بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط مزرعهای در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. فاکتور اول تنش خشکی شامل سه سطح رطوبتی D1 (100)، D2 (80) و D3 (60) درصد رطوبت ظرفیت زراعی بستر کشت و فاکتور دوم قارچ میکوریزا در 6 سطح شامل: کاربرد سه گونه قارچ به نامهای (Glomus mosseae) G1، (G. intraradices) G2 ، (G. fasciculatum) G3و ترکیب سه گونه قارچی( G1،G2، G4 (G3 در خاک استریل و همچنین C1 (شاهد 1، عدم کاربرد قارچ در خاک غیر استریل) و C2(شاهد 2، عدم کاربرد قارچ در خاک استریل). نتایج نشان داد، اثر تنش خشکی بر تمامی صفات به جز درصد کلونیزاسیون ریشه کاهو در سطح احتمال (P< 0.01) معنیدار بود. بیشترین و کمترین وزن تر و خشک شاخساره در تیمار100% و 60% رطوبت ظرفیت زراعی خاک مشاهده شد. کاربرد قارچ میکوریزا بر تمامی صفات دارای اثر معنی دار بود. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در کاربرد گونه قارچی G1 بدست آمد. حضور قارچ G1سبب بیشترین وزن تر و خشک شاخساره در اکثر صفات گردید. با توجه به نتایج این آزمایش، در زمان بروز تنش خشکی جهت افزایش مقاومت گیاه کاهو اهوازی میتوان گونه قارچی Glomus mosseaeرا به کار برد.

تأثیر پتاسیم بر توزیع و انباشت کادمیوم در اندام های مختلف دو رقم گندم دوروم

ساره لرکی؛ افراسیاب راهنما؛ امیر آینه بند

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 79-92

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11455

چکیده

درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه میتواند موفقیت برنامههای بهنژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپهای دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در ... بیشتر درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه میتواند موفقیت برنامههای بهنژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپهای دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در جذب کادمیوم به وسیلة ریشه، انتقال به اندام هوایی و انباشت آن در دانة دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس)، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت سطوح تیماری مختلف (شاهد، 20 میلیگرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک (از نوع کلرید کادمیوم)، 20 میلیگرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به همراه دو سطح 300 و450 میلیگرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلیگرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع نانوکلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. کادمیوم به طور متفاوتی سبب کاهش غلظت پتاسیم ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید، ولی غلظت کادمیوم اندام مذکور را افزایش داد. بالاترین غلظت کادمیوم در ریشه و کمترین آن در دانه مشاهده شد. کاربرد پتاسیم همراه با کادمیوم از طریق رقابت منجر به کاهش غلظت کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم در ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید ولی غلظت پتاسیم را افزایش داد. براساس یافتههای این پژوهش، پتاسیم نقش بسیار مهمی در بهبودکیفیت دانه از طریق افزایش غلظت پتاسیم و کاهش غلظت کادمیوم دانهها داشت.

جداسازی باکتری آزوسپریلوم و بررسی تأثیر چهار جدایه برتر روی جوانه‌زنی بذور کلزا

نگار قادری؛ محسن علمائی؛ محمد حسین ارزانش؛ یونس محمدنژاد؛ علی رضا ربیع زاده

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 9-21

چکیده

باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ... بیشتر باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است تاثیر این باکتری روی توان جوانهزنی بذرهای تلقیح شده است. در این تحقیق از 38 نمونه خاک و ریزوسفر ریشه گیاه کلزا از مناطق مختلف استان گلستان، 58 جدایه Azospirillum جداسازی و ضمن مقایسه ویژگیهای محرک رشد، جدایههای برتر انتخاب شدند. سپس تأثیر تلقیح 4 جدایه برتر به همراه شاهد (تلقیح نشده) روی برخی از شاخصهای جوانهزنی بذور کلزا (رقم هایولا 401) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در 8 تکرار بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داد که بین جدایههای مختلف از نظر درصد جوانهزنی، میانگین مدت و سرعت جوانهزنی در سطح 1 درصد اختلاف معنیداری وجود دارد. در اثر تلقیح بذرهای کلزا درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش و مدت زمان جوانهزنی نسبت به تیمار تلقیح نشده افزایش یافته است. جدایه AC34-III در مقایسه با سایر جدایه¬ها دارای حداقل میزان تولید اکسین بود که در نتیجه کمترین درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی را به خود اختصاص داد. همچنین جدایه مولد هورمون اکسین بالاتر (AC43-III)، بیشترین درصد جوانهزنی را نشان دادکه بهعنوان بهترین تیمار معرفی شد.

ارزیابی اثرات کیفیت آب و سولفات آمونیوم بر کارایی علف‌کش گلیفوسیت در کنترل علف‌های‌هرز باغ زرشک

پروین یادگار خسرویه؛ سید وحید اسلامی؛ مجید جامی الاحمدی؛ اسکندر زند

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 23-34

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات کیفیت آب و ماده افزودنی (سولفات آمونیوم) بر کارایی علفکش گلیفوسیت، آزمایشی در باغ تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1390-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای ... بیشتر به منظور ارزیابی اثرات کیفیت آب و ماده افزودنی (سولفات آمونیوم) بر کارایی علفکش گلیفوسیت، آزمایشی در باغ تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1390-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل: شامل3 نوع آب با کیفیتهای متفاوت آب متوسط با ppm 2950 ، آب‌سخت با ppm 4774 غلظت کل مواد‌محلول و آب نرم ( آب مقطر )و علفکش عمومی گلیفوسیت(رانداپ) با 4 دٌز مختلف ( 2، 4، 6 و 8 لیتر در هکتار) و استفاده و عدم استفاده از ماده افزودنی سولفات آمونیوم (به میزان 6 کیلو گرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که با افزایش دٌز علفکش، درصد کاهش تراکم علفهایهرز باریک برگ و پهن برگ افزایش یافت. همچنین کاربرد علفکش با آب نرم دارای بیشترین درصد کاهش تراکم بود و تفاوت معنیداری با سایر انواع آب از نظر درصد کاهش تراکم داشت، ببیشترین و کمترین درصد کاهش تراکم با میانگین 93 و 88/10 درصد به ترتیب مربوط به آب نرم با دٌز 8 لیتر در هکتار علفکش گلیفوسیت و آب سخت با دٌز 2 لیتر در هکتار بود. اما بین دٌز 6 و 8 لیتر در هکتار علفکش با آب نرم اختلاف معنی داری وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد سولفات آمونیوم همراه با آب سخت تاثیر معنیداری بر درصد کاهش تراکم علفهایهرز نداشت. در مجموع با گذشت زمان تاثیر فاکتورهای مختلف بر درصد کاهش تراکم افزایش یافت. به طور کلی با در نظر گرفتن عوامل اقتصادی و مسایل زیست محیطی میتوان استفاده از آب با کیفیت بالا و دٌز 6 لیتر در هکتار گلیفوسیت را برای کنترل مناسب علفهایهرز باغ زرشک توصیه کرد.

بررسی تاثیر گونه‌های مختلف مایکوریزا بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس گیاه دارویی ریحانL. Ocimum basilicum

مریم ذوالفقاری؛ وحیده ناظری؛ فاطمه سفید کن؛ فرهاد رجالی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 47-56

چکیده

به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. رﯾﺤﺎن ﯾﮑﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎئیان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ، ادوﯾﻪای ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. قارچ‌های مایکوریزا از انواع کودهای زیستی بوده که از طریق همزیستی با گیاه میزبان و با افزایش جذب عناصر غذایی، تحریک و افزایش تولید هورمون‌های گیاهی، کاهش تاثیر منفی تنش‌های محیطی و افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، سبب بهبود در رشد و عملکرد گیاهان میزبان می‌شوند. در‌این آزمایش سه گونه قارچ مایکوریزا با تیمار شاهد(بدون مایکوریزا) مقایسه شدند. گیاهان ریحان در گلخانه و گلدان کشت و پس از مرحله‌ی گلدهی کامل برداشت شدند و شاخص‌های رشدی و میزان اسانس آن‌ها اندازهگیری و در تیمارهای مختلف مقایسه شدند. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که شاخص‌های رویشی مثل وزن و ارتفاع گیاه، تعداد برگ و انشعابات گیاه، وزن ریشه و میزان اسانس در تمام تیمارهای مایکوریزایی به طور معنی‌داری بیشتر از تیمار شاهد بود. در بین گونه‌های مختلف مایکوریزا، گونه Glomus mosseae و گونه G. intraradices به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر روی افزایش شاخص‌های رویشی و میزان اسانس داشته است. قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا با ‌ایجاد همزیستی بر روی ریشه گیاهان میزبان، سطح تماس ریشه با خاک را افزایش داده و با افزایش امکان جذب عناصر خصوصا عناصر غیر قابل دسترس برای ریشه، رشد رویشی گیاه افزایش می‌یابد. از طرفی قارچ‌های مایکوریزا متابولیسم ثانویه گیاه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث تغییر در میزان اسانس و عملکرد آن در گیاه میزبان می‌شوند.

تاثیر تیمار پرتو گاما بر صفات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه بذر دو گونه Agropyron elongatum وBromus tomentellus

آرزو علیزاده؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ بهنام ناصریان خیابانی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 69-77

چکیده

در این تحقیقبذور دو گونه مهم مرتعی با دزهای 3، 6، 15، 20، 30، 50، 100 و 150 گری پرتو گاما تیمار شده و تاثیر آن بر برخی صفات جوانهزنی در آزمایشگاه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرسبررسی گردید. ... بیشتر در این تحقیقبذور دو گونه مهم مرتعی با دزهای 3، 6، 15، 20، 30، 50، 100 و 150 گری پرتو گاما تیمار شده و تاثیر آن بر برخی صفات جوانهزنی در آزمایشگاه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرسبررسی گردید. این تحقیق در بهمن ماه سال 1390 انجام و بذور پرتودهی شده در یک طرح آزمایشی برای هر گونه به صورت کاملا تصادفی در 3 تکرار 50 تایی در داخل پتری دیش کشت شدند و صفات جوانهزنی آنها ارزیابی شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده عدم تاثیر معنی‌دار پرتو گاما بر کلیه صفات مورد بررسی گونه B.tomentellus است. در رابطه با گونه A. elongatumدز 6 گری بیشترین تاثیر مثبت را بر پارامتر سرعت جوانهزنیایجاد کرد که با تیمار شاهد (05/0> p) اختلاف معنی دار نشان داد و از 77/5 به 89/7 بذر در روزافزایش یافت. همچنین شاخص بنیه نیز برای این گونه در دز 30 گری بالاترین عدد را داشت به طوری که از 83/89 در تیمار شاهد به 11/118 افزایش یافت. بعلاوه وزن ترریشهچه و ساقهچه نیز در این تیمار بالاترین عدد را داشت در حالی که بالاترین مقدار وزن خشک ریشه‌چه مربوط به تیمار 20 گری بود و در وزن خشک ساقه‌چه تفاوتی بین تیمارها مشاهده نشد. در ارزیابی کلی، دزهای 100 و 150 گری سبب بروز تاثیر منفی در صفات مورد بررسی شدند. در مجموع نتایج بدست آمده نشان دهنده تفاوت تاثیر گذاری شدت های مختلف پرتو گاما در بذور دوگونهی مورد بررسی است.

اثر کاربرد برگی پوترسین و عناصر غذایی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در اهواز

مریم سادات عمادی؛ پیمان حسیبی؛ عبدالرضا عظیمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای ... بیشتر به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد برگی پوترسین، بر و مولیبدن در مراحل پنجه زنی + غلاف رفتن باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. کاربرد پوترسین به طور معنی دار دوام سطح برگ و شاخص سطح برگ را افزایش داد. با کاربرد برگی عناصر غذایی جذب و تحلیل دیاکسیدکربن و هدایت روزنهای در هر دو رقم نسبت به شاهد (بدون کاربرد عناصر) افزایش یافت. بنابراین دمای برگ کاهش معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تنفس در تیمار شاهد و کمترین آن مربوط به تیمار پوترسین (پنجهزنی+ غلاف رفتن) بود. کاربرد برگی عناصر، سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن مؤثر دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت پر شدن دانه در رقم چمران 27/91 میلی گرم در روز بود که کاربرد برگی پوترسین در طی پنجهزنی و غلاف رفتن آن را به 09/145 میلی گرم در روز افزایش داد. با توجه به اینکه گرمای زودرس بهاره در اهواز یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم میباشد لذا به نظر می‌رسد کاربرد برگی عناصر از طریق کاهش تنفس و دمای برگ، افزایش هدایت روزنهای، فتوسنتز، شاخص سطح برگ و طول عمر برگ می‌تواند طول دوره پر شدن مؤثر دانه را افزایش داده و در نهایت سبب بهبود عملکرد دانه گردد.

بررسی واکنش ژنوتیپ‌های گندم نان به تنش گرما در دوره پر شدن دانه در شرایط اهواز

مهرو مجتبایی زمانی؛ مجید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 119-130

چکیده

به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط محیطی شهر اهواز اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل ده ژنوتیپ گندم نان میان‌رس (چمران، اترک، افلاک، دز، فلات، داراب 2، کویر، پیشتاز، S-78-11 و S-83-3) و دو تاریخ کاشت مناسب (22 آبان ماه) و تاخیری (اول دی ماه) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد دانه همه ژنوتیپ‌ها شد. رقم اترک (2/8 درصد) کمترین و رقم پیشتاز (3/26 درصد) بیشترین کاهش عملکرد در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. در تاریخ کاشت تاخیری ارقام کویر و چمران بیشترین (به ترتیب 3/584 و 8/579 گرم در مترمربع) و رقم پیشتاز کمترین (3/446 گرم در مترمربع) عملکرد دانه را تولید کردند. بر اساس شاخص حساسیت به تنش، رقم اترک متحمل‌، ارقام چمران، کویر، دز، فلات و افلاک از ارقام نیمه‌متحمل و لاین‌های S-78-11 و S-83-3 و ارقام داراب 2 و پیشتاز حساس شناخته شدند. نتایج نشان داد که کاهش وزن هزار دانه در تاریخ کاشت تاخیری ناشی از کاهش دوره موثر پر شدن دانه بود و افزایش سرعت پر شدن دانه نتوانست کاهش طول دوره پر شدن دانه را جبران کند. به‌طورکلی به‌نظر می‌رسد که سرعت زیادتر رشد دانه در شرایط تنش گرما طی دوره پر شدن دانه به‌تنهایی نمی‌تواند منجر به عملکرد زیادتر در یک ژنوتیپ شود و عوامل دیگری نظیر دوره پر شدن دانه و تعداد دانه در سنبله از اهمیت زیادتری برخوردارند.

اثر مدیریت تلفیقی کود و رقابت علف‌های هرز بر کارایی، توان ذخیره‌سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگره‌های ساقه‌ی اصلی گندم

سیما قلمباز؛ امیر آینه بند؛ عبدالامیر معزی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 131-144

چکیده

به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی ... بیشتر به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی و با 3 تکرار بود. تیمار اصلی شامل، 5 روش مدیریت تلفیقی (شامل روش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و تلفیق شیمیایی با بیولوژیکی) و تیمار فرعی شامل 3 شدت رقابت با علف هرز خردل وحشی (تراکم 7، 14، 21 بوته در مترمربع) بود. طول و وزن خشک میانگره‌های مختلف آن (پدانکل، پنالتیمیت: میانگره ما قبل آخر، میانگره‌های پایینی) و هم‌چنین کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با تغییر درصد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای بیولوژیک، کارایی ذخیره سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگرههای ساقه تغییر یافت. تیمار 50 درصد کودشیمیایی و مجموع کودهای بیولوژیک بیشترین درصد کارایی انتقال مجدد (30/43)، درصد انتقال مجدد (10/51) و مقدار ماده خشک انتقال یافته (09/2 گرم) را دارا بودند. اثر روشهای مدیریت تلفیقی کود بر کارایی انتقال مجدد ماده خشک بیشتر از تیمار رقابت با علفهای هرز بود. بعلاوه، در هر سه گروه از میانگره‌های ساقه، صفت وزن بیشتر از صفت طول تغییر داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که اجرای روش‌های تلفیقی کود در مقایسه با روش کاملاً بیولوژیکی شرایط متعادل‌تری برای خصوصیات میانگره‌های گندم فراهم می‌کند.

تأثیر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل لیسیانتوس رقم ماتادور

مائده رهنمون فر؛ نعمت اله اعتمادی؛ علی نیکبخت؛ مهدی قیصری؛ محمدرضا سبزعلیان

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 1-11

چکیده

به منظور بررسی اثر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات گل بستری لیسیانتوس رقم پا کوتاه Matador آزمایشی در سال 1390 در گلخانه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تیمار و 3 تکرار انجام ... بیشتر به منظور بررسی اثر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات گل بستری لیسیانتوس رقم پا کوتاه Matador آزمایشی در سال 1390 در گلخانه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو سطح سایه 50% و 70% به عنوان فاکتور اصلی، دو زمان کاشت (13 اردیبهشت و 9خرداد) به عنوان فاکتور فرعی و سه سطح مواد آلی (0، 5 و 10 کیلوگرم کود حیوانی در متر مربع) به عنوان فاکتور فرعی در فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد سایه 50% باعث افزایش ارتفاع، قطر گل، میزان کلروفیل و وزن تر و خشک بوتهها گردید. طولانیترین مدت گلدهی در تیمار سایه 50% مشاهده شد. همچنین گیاهان در این تیمار سریعتر از تیمار 70% شروع به گلدهی نمودند. بوتههای حاصل از زمان کاشت اول دیرتر وارد مرحله گلدهی شدند اما مدت طولانیتری بوتهها دارای گل بودند. همچنین برگها میزان کلروفیل کمتری نسبت به کشت خرداد نشان دادند. زمان کاشت بر بقیه صفات تأثیر معنیداری نداشت. مواد آلی تنها بر وزن تر وخشک بوتهها تأثیر معنی داری نشان داد. اثر متقابل سایه در مواد آلی بر وزن تر و خشک بوته لیسیانتوس و میزان کلروفیل نسبی تأثیر معنی داری نشان داد. اما اثر متقابل زمان کاشت بر سایه و مواد آلی به ترتیب بر وزن خشک و وزن تر لیسیانتوس تأثیر معنیداری نشان داد.

بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره برگ پوسیده گردو بر برخی از صفات فیزیولوژیک یولاف وحشی (Avena fatua L.)

الهام قجاوند؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ علی تدین

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 13-21

چکیده

به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی برگ گردو در کنترل علفهرز یولاف وحشی، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهر‌کرد اجرا شد. تیمارها شامل ... بیشتر

تأثیر سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus SPP.) بر شاخص‌های فیزیولوژیک گندم در شرایط شور

سمانه حبیبی؛ موسی مسکرباشی؛ معصومه فرزانه

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 37-52

چکیده

به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل ... بیشتر به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل فاکتور اول، شوری آب (کیفیت آب) در چهار سطح آب تصفیه (dS m-1 1 ≥EC)، آب شهری (dS m-1 3-7/1 EC =)، آب شهری به همراه نمک و آب تصفیه به همراه نمک (dS m-1 8EC = )، فاکتور دوم شامل استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر‌استریل و فاکتور سوم کاربرد قارچ‌ میکوریزا شامل 3 گونه e‌Glomus mossea، G. intraradices، G. geosporum، مخلوط سه گونه قارچ و شاهد (بدون تلقیح) اعمال گردید.نتایج نشان داد که اعمال شوری سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه‌ای و افزایش نشت الکترولیت در هر دو مرحله گرده‌‌افشانی و پر شدن دانه گردید ولی عدد SPAD و حداکثر عملکرد فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II(ΦPSII) فقط در مرحله پر شدن دانه با افزایش غلظت شوری کاهش معنی‌داری نشان داد. کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، Fv/Fm و ΦPSII و کاهش نشت الکترولیت در گیاه میزبان نسبت به شاهد گردید که این تغییرات بسته به گونه‌ قارچی با افزایش سطح شوری به طور معنی‌داری بیشتر بود. هدایت روزنه‌ای بیشترین همبستگی مثبت (77/0=r) و نشت الکترولیت بیشترین همبستگی منفی (85/0-=r) را با شاخص تحمل به شوری نشان دادند. کاهش عدد SPAD در مرحله پر شدن دانه با افزایش شوری نشان دهنده‌ی تخریب کلروفیل می‌باشد. عدد SPAD، همبستگی مثبت و معنی‌داری با شاخص تحمل به شوری و ΦPSII نشان داد. با توجه به نتایج آزمایش می‌توان بیان نمود گونه‌های G. mosseae و G. geosporumبا افزایش محتوای نسبی آب برگ و کاهش نشت الکترولیت، منجر به بهبود تحمل گندم ‌در شرایط شورگردیدند.

تأثیر سطوح مختلف پتاسیم بر انتقال مجدد کربوهیدرات‌های محلول دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)

آزاده علیزاده؛ مجید نبی پور؛ افراسیاب راهنما

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 69-82

چکیده

انتقال مجدد مواد پروده به دانهها، یکی از شاخصهای فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلیگرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد ... بیشتر انتقال مجدد مواد پروده به دانهها، یکی از شاخصهای فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلیگرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد کربوهیدراتهای محلول، دو رقم گندم نان با طول دورۀ رسیدگی متفاوت (ویریناک و چمران به ترتیب به عنوان ارقام زودرس و متوسط رس) در یک آزمایش گلدانی در شرایط مزرعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر کربوهیدرات محلول در ساقۀ هر دو رقم در سطح 300 میلیگرم در کیلوگرم از زمان گلدهی تا رسیدگی افزایش بیشتری داشت و بنابراین ذخیرۀ کربوهیدرات محلول ساقه در این سطح نسبت به دو سطح کودی دیگر بیشتر بود. علیرغم مقادیر پایین پتاسیم در سطح 200 میلیگرم در کیلوگرم، قندهای محلول برگ در هر دو رقم بالا بود ولی در مقابل قندهای محلول ریشه کاهش بیشتری نشان داد. پتاسیم سبب افزایش میزان نشاستۀ دانه در طی دورۀ پر شدن دانه گردید. به طورکلی پتاسیم سبب افزایش کربوهیدرات اندامهای مختلف گندم گردید. همچنین انتقال مجدد در سطح 200 میلیگرم در کیلوگرم پتاسیم در هر دو رقم به دلیل داشتن دوام سطح برگ کمتر نسبت به دو سطح دیگر بیشتر بود و رقم ویریناک نیز نسبت به چمران انتقال مجدد مواد فتوسنتزی بیشتری نشان داد.

پاسخ به انتخاب مستقیم و غیرمستقیم عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد در ارقام کلزا تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

محسن جعفرزاده قهدریجانی؛ محمد مهدی مجیدی؛ آقا فخر میرلوحی؛ مریم ابراهیمیان

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 129-141

چکیده

برای بهبود صفت پیچیدهای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روشها در گزینش ژنوتیپهای مطلوب، استفاده از شاخصهای انتخاب میباشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخصهای مختلف انتخاب، 28 ... بیشتر برای بهبود صفت پیچیدهای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روشها در گزینش ژنوتیپهای مطلوب، استفاده از شاخصهای انتخاب میباشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخصهای مختلف انتخاب، 28 رقم کلزا (Brassica napus L.) در یک آزمایش مزرعهای با دو سطح رطوبتی شامل 50 (عادی) و 85 (تنش) درصد تخلیه رطوبتی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخصهای انتخاب اسمیت-هیزل و پسک-بیکر براساس 7 صفت شامل روز تا گلدهی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و عملکرد دانه و همچنین پاسخهای مستقیم و همبسته این صفات، برای هر یک از شرایط رطوبتی محاسبه شدند. هر دو شاخص در دو شکل، همراه با عملکرد و بدون عملکرد نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد روغن بود. همچنین در هر دو شرایط رطوبتی تعداد خورجین در بوته با عملکرد دانه و عملکرد روغن همبستگی مثبت داشت که نشان میدهد این صفت میتواند در افزایش همزمان عملکرد دانه و روغن بیشتر از سایر صفات تأثیرگذار باشد. نتایج حاکی از آن بود که شاخص انتخاب اسمیت-هیزل (همراه با عملکرد روغن یا دانه) بالاترین کارایی انتخاب را در شرایط عادی و تنش خشکی دارا بود و میتواند برای انتخاب ارقام مناسب در برنامههای اصلاحی کلزا به منظور افزایش عملکرد روغن و دانه مورد استفاده قرار گیرد.

واکنش ژنوتیپ‏های سویا نسبت به مصرف باکتری و مقادیر مختلف نیتروژن در شرایط شمال خوزستان

سید احمد کلانتر احمدی؛ جهانفر دانشیان؛ سید عطااله سیادت

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-13

چکیده

به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و مصرف باکتری بر عملکرد ژنوتیپ‏های سویا آزمایشی در سال زراعی 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‏آباد به مورد اجرا گذاشته شد. آزمایش بصورت اسپلیت اسپلیت پلات در ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و مصرف باکتری بر عملکرد ژنوتیپ‏های سویا آزمایشی در سال زراعی 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‏آباد به مورد اجرا گذاشته شد. آزمایش بصورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل 2 سطح باکتری (کاربرد و عدم کاربرد باکتری)، عامل فرعی شامل 4 سطح نیتروژن (صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و عامل فرعی فرعی نیز شامل سه ژنوتیپ (504، L14 و DPX) بود. نتایج آزمایش نشان داد که مصرف باکتری تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه و تعداد گره در بوته نداشت. این نتیجه نشان دهنده عدم فعالیت باکتری های تثبیت کننده نیتروژن در شرایط اقلیمی شمال خوزستان می باشد. اثر متقابل نیتروژن و ژنوتیپ نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (33/4308 کیلوگرم در هکتار) به DPX و تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین عملکرد دانه (1890 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ 504 و عدم مصرف نیتروژن اختصاص یافت. با توجه به واکنش متفاوت ژنوتیپ‏های مورد آزمایش نسبت به سطوح مختلف نیتروژن و با توجه به حساس بودن ژنوتیپ رشد نامحدود 504 نسبت به ورس، میزان 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ژنوتیپ 504 و L14 و مقدار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ژنوتیپ رشد محدود DPX مناسب می‏باشد.

اثر تنش سرما بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گیاهچه دو رقم برنج (Oryza sativa L.)

زهرا حسن نژاد؛ سید منصور سیدنژاد؛ عبد العلی گیلانی؛ پیمان حسیبی

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 27-37

چکیده

به منظور بررسی فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی دو رقم برنج (چمپا و دلار)، در هنگام مواجه با تنش سرما و نیز تنش اکسیداتیو متعاقب آن، آزمایشی در اسفند سال 1389 در مزرعه واحد تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ... بیشتر

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

موضوعات = A: زراعت

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده