تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

مطالعه عملکرد و اجزای ‌عملکرد کاملینا (Camelina sativa L.) با کاربرد زئولیت و سرکه‌چوب در شرایط تنش کم‌آبی

امیرمحمد عابدی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی حیدرزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 شهریور 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46482.2155

چکیده

بخش کشاورزی مسئولیت تضمین امنیت غذایی از طریق تولید داخلی و حفظ منابع طبیعی را بر عهده دارد. دانه های روغنی از جمله مواد غذایی ضروری هستند که به مقدار قابل توجهی آب نیاز دارند. معرفی گیاه کاملینا به عنوان ... بیشتر بخش کشاورزی مسئولیت تضمین امنیت غذایی از طریق تولید داخلی و حفظ منابع طبیعی را بر عهده دارد. دانه های روغنی از جمله مواد غذایی ضروری هستند که به مقدار قابل توجهی آب نیاز دارند. معرفی گیاه کاملینا به عنوان جایگزین مناسب با ویژگی های سازگار با شرایط نامساعد محیطی و نیاز کم به آب و عناصر غذایی می تواند به عنوان راهکاری موثر برای تنوع بخشی به کشت و تامین نیازهای روغنی کشور باشد. این پژوهش به‌ منظور مطالعه عملکرد و اجزای عملکرد کاملینا با کاربرد زئولیت و سرکه‌چوب در شرایط تنش کم‌آبی، به‏صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 02-1401 اجرا شد. عوامل مورد بررسی در این تحقیق شامل رژیم‌های آبیاری در چهار سطح مختلف بوده‌اند: آبیاری مطلوب (I1)، کم آبیاری ملایم (I2)، متوسط (I3) و شدید (I4)، که به ترتیب بعد از تخلیه (جذب در منطقه ریشه یا تبخیر) 20، 40، 60 و 80 درصد آب قابل استفاده و سپس آبیاری تا حد ظرفیت مزرعه اعمال شده است. این رژیم‌ها در کرت‌های اصلی، استفاده از زئولیت در دو سطح مختلف (بدون کاربرد زئولیت و هشت تن بر هکتار تن در هکتار) و سرکه چوب در چهار سطح مختلف (صفر، ۵۰۰۰، 10000، 15000 پی‏پی‏ام) بصورت ترکیب فاکتوریلی در کرت‌های فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نتایج می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از زئولیت و محلول پاشی سرکه چوب در شرایط آبیاری مطلوب می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در تمامی صفات اندازه‌گیری شده، داشته باشد. همچنین، در شرایط کم آبیاری متوسط و کم آبیاری شدید، این تأثیرات معنی‌دارتر می‌شود. اما باید توجه داشت که در کم آبیاری شدید، تأثیرات معناداری از زئولیت مشاهده نشد، در حالی که استفاده از سرکه چوب با غلظت 10000 پی‌پی‌ام می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در برخی از ویژگی‌های گیاه، مانند عملکرد دانه و شاخص برداشت، داشته باشد. برای افزایش سطح برگ، طول ریشه، ارتفاع، تعداد خورجینک در بوته، و وزن هزار دانه، آبیاری مطلوب و همچنین از زئولیتبرای افزایش سطح برگ، طول ریشه، ارتفاع، تعداد خورجینک در بوته، و وزن هزار دانه، آبیاری مطلوب و همچنین از زئولیت و محلول پاشی سرکه چوب با غلظت 5000 پی‌پی‌ام توصیه میشود. برای افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، در صورت امکان کم آبیاری متوسط و همچنین کاربرد زئولیت به‌عنوان بصرفه ترین تیمار معرفی میشود. در شرایط کم آبیاری شدید، استفاده از محلول پاشی سرکه چوب با غلظت 10000 پی‌پی‌ام به جهت افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک توصیه می‌گردد.

مشاهده مقاله

اثرسطوح مختلف اسید هیومیک و محدودیت در آبیاری بر خصوصیات رشدی و عملکردی گیاه داروئی بالنگوی شهری (Lallemantia iberica L.)

مسعود فتاحی؛ اکبر سلجوقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 آبان 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47380.2190

چکیده

بالنگو یکی از گیاهان مهم از خانواده نعناعیان است که اهمیت آن به خصوصیات دارویی و صنعتی آن بر می‌گردد. به همین منظور جهت بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی بذر بالنگوی شهری و همینطور تاثیر سطوح ... بیشتر بالنگو یکی از گیاهان مهم از خانواده نعناعیان است که اهمیت آن به خصوصیات دارویی و صنعتی آن بر می‌گردد. به همین منظور جهت بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی بذر بالنگوی شهری و همینطور تاثیر سطوح مختلف اسید هیومیک و کم آبی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و عملکردی گیاه داروئی بالنگوی شهری دو آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول خصوصیات جوانه زنی بالنگوی شهری تحت تاثیر تنش خشکی اعمال شده توسط پلی‌اتیلن گلایکول (PEG 600) در پنج سطح شامل شاهد، پتانسیل 4/0-، 8/0-، 2/1- و ٦/١- مگاپاسکال مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با ٤ تکرار در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. در آزمایش دوم، به منظور بررسی اثر سطوح مختلف اسید هیومیک و تنش کم آبی بر خصوصیات رویشی، عملکرد، موسیلاژ و میزان اسانس گیاه دارویی بالنگوی شهری آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح آبیاری 50 ، 70، 90 و 110 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر به‌عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح اسید هیومیک صفر، پنج، ١٠ و ١٥ لیتر در هکتار به‌‌عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش اول نشان داد درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بذر و وزن تر گیاهچه‌های بالنگوی شهری در اثر سطوح تنش خشکی (6/1- مگاپاسکال) به ترتیب به میزان 14، 39 و 3 درصد نسبت به شاهدکاهش یافت. همچنین در اثر تنش خشکی ناشی از PEG طول ریشه‌چه افزایش و طول ساقه‌چه کاهش یافت. در نتایج آزمایش مزرعه‌ای (آزمایش دوم) مشاهده شد که تعداد گل، گل‌آذین، بذر در بوته، عملکرد بذر و مقدار زیست توده تحت تاثیر اثرات ساده تیمارهای تنش خشکی و اسیدهیومیک قرار گرفت و تنش خشکی باعث کاهش این شاخص‌ها شد. همچنین در اثر تنش خشکی شدید میزان موسیلاژ در مقایسه باشاهد 13 درصد افزایش و مقدار اسانس 30 درصد کاهش یافت. درحالی که استفاده از اسیدهیومیک باعث افزایش میزان زیست توده، وزن خشک تک بوته، تعداد بذر و گل در بوته و وزن هزاردانه بذر نسبت به شاهد گردید. از طرف دیگر استفاده از اسید هیومیک باعث افزایش عملکرد اسانس نسبت به شاهد گردید. همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل تنش خشکی و اسید هیومیک بر تعداد بذر در گیاه، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی‌دار بود. به‌طورکلی استفاده از اسیدهیومیک به ویژه در غلظت 15 لیتر در هکتار باعث افزایش عملکرد بذر و خصوصیات دارویی گیاه بالنگوی شهری گردید و باعث تعدیل اثرات مخرب تنش خشکی گردید.

مشاهده مقاله

تأثیر هیومیک اسید و عصاره جلبک دریایی بر برخی صفات بیوشیمیایی کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) در شرایط قطع آبیاری در دو مکان استان کرمانشاه

قباد محمدپور؛ سلیم فرزانه؛ سعید خماری؛ سیده یلدا رئیسی ساداتی؛ رئوف سید شریفی؛ بهروز اسماعیل پور؛ کیانوش آذرشب

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46890.2168

چکیده

کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. ... بیشتر کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی‌که کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و میزان تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی می‌باشد، محصولات کاشته شده به‌خصوص در آخر فصل دچار تنش خشکی می‌شوند، لذا کاربرد کودهای طبیعی از جمله عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید می‌توانند در تعدیل اثر تنش مناسب باشند. این آزمایش به‌منظور ارزیابی برخی شاخص‌های بیوشیمیایی کینوا در شرایط قطع آبیاری در دو مکان با اقلیم گرم (قصرشیرین) و اقلیم سرد (دالاهو) در استان کرمانشاه به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1397-1398 اجرا گردید. کرت‌های اصلی تیمار آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری در ابتدای گلدهی و نیز شروع دانه‌بندی) بود و کرت‌های فرعی محلول‌پاشی در پنج سطح عصاره جلبک دریایی در دو سطح (5/2 گرم در لیتر و 57/3 گرم در لیتر)، هیومیک اسید در دو سطح (75/3 گرم در لیتر و 5 گرم در لیتر) به همراه یک تیمار شاهد (محلول‌‌پاشی با آب خالص) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری موجب کاهش غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید، میزان پروتئین و محتوای نسبی آب برگ گیاه کینوا در مقایسه با آبیاری کامل گردید. همچنین در شرایط تنش، محتوای پرولین و نشت الکترولیت مواد از غشای سلولی، فعالیت آنزیم‌های آنتی-اکسیدان سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و پر اکسیداز افزایش یافت. کاربرد عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید موجب کاهش اثر قطع آبیاری شد، به‌طوری که بیشترین میزان کلروفیل a (760/1 میلی‌گرم بر گرم)، کلروفیل b (989/0 میلی‌گرم بر گرم)، کاروتنوئید (291/0 میلی‌گرم بر گرم)، پروتئین (40/1 میلی‌گرم بر گرم) و محتوای نسبی آب در محلول‌پاشی7 5/3 گرم در لبتر عصاره جلبک دریایی به‌دست آمد. اثرات قطع آبیاری در مکان گرمسیر قصرشیرین بیشتر بود و بیشترین تأثیر تنش خشکی در مرحله قطع آبیاری در ابتدای گلدهی مشاهده گردید. به‌طور کلی این یافته‌‌ها نشان داد که محلول‌‌پاشی با عصاره جلبک دریایی و اسید هیومیک می‌‌تواند به‌‌عنوان یک استراتژی کارآمد و سازگار با محیط زیست برای کاهش اثرات نامطلوب قطع آبیاری بر گیاه کوشیا استفاده شود.کینوا به جهت میزان پروتئین بالا، تعادل اسید آمینه‌های ضروری مانند لیزین و تریپتوفان گیاهی با ارزش غذایی فراوان می‌تواند یک جایگزین مناسب برای برنج باشد، لذا توسعه و کشت این محصول بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی‌که کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و میزان تبخیر و تعرق بیشتر از میزان بارندگی می‌باشد، محصولات کاشته شده به‌خصوص در آخر فصل دچار تنش خشکی می‌شوند، لذا کاربرد کودهای طبیعی از جمله عصاره جلبک دریایی و هیومیک اسید می‌توانند در تعدیل اثر تنش مناسب باشنداین آزمایش به‌منظور ارزیابی برخی شاخص‌های بیوشیمیایی کینوا در شرایط قطع آبیاری در دو مکان با اقلیم گرم (قصرشیرین) و اقلیم سرد (دالاهو) در استان کرمانشاه به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1397-1398 اجرا گردید.

مشاهده مقاله

تأثیر محرک‌های زیستی بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی گیاه رازیانه تحت تنش کادمیوم

سیده یلدا رئیسی ساداتی؛ فرشته رئیسی ساداتی؛ میر رضا رئیسی ساداتی

دوره 47، شماره 3 ، آبان 1403، ، صفحه 355-372

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46447.2152

چکیده

امروزه با صنعتی شدن جوامع، ترکیبات سمی زیادی در محیط آزاد شده است. آلودگی محیطی ناشی از فلزات سنگین یکی از مهمترین عوامل جهانی آلودگی خاک است که امنیت غذایی را تهدید می کند. گیاهان دارویی جزء گیاهان ... بیشتر امروزه با صنعتی شدن جوامع، ترکیبات سمی زیادی در محیط آزاد شده است. آلودگی محیطی ناشی از فلزات سنگین یکی از مهمترین عوامل جهانی آلودگی خاک است که امنیت غذایی را تهدید می کند. گیاهان دارویی جزء گیاهان مهم اقتصادی بوده و فرآورده های آنها در سطح وسیع و بالایی در جهان و ایران مصرف می شوند. از آنجایی که کادمیم به عنوان عنصر اصلی در ایجاد انواع سرطان ها به ویژه سرطان گوارش شناخته شده است، بررسی اثرات این فلز سمی بر خواص کمی و کیفی رازیانه ضروری و مهم است. استفاده از نانو کودها در خاک و عناصر تغدیه ای می تواند راهکاری مناسب برای کاهش اثرات نامطلوب این فلز سنگین باشد. این آزمایش به منظور ارزیابی برخی ویژگی های بیوشیمیایی گیاه رازیانه و امکان تخفیف اثرات تنش فلز سنگین کادمیوم با محلول پاشی نانوذره سلنیوم، عصاره جلبکی و برهمکنش آنها در شرایط گلخانه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی طی آزمایشی با سه تکرار در سال 1402-1403 اجرا گردید. فاکتور اول شامل فلز سنگین کلرید کادمیم در دو سطح (شاهد و 20 میلیگرم در کیلوگرم خاک) و فاکتور دوم تغذیه برگی در سه سطح (شاهد، عصاره جلبکی و نانوذره سلنیوم به ترتیب با غلظتهای 2 میلی گرم در لیتر و 20 میلی گرم در لیتر در نظر گرفته شد. یافته ها نشان دادند که در شرایط تنش کادمیوم میزان مالون دی آلدهید، آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز، محتوای پرولین و درصد نشت یونی افزایش معنی داری یافت، درحالی که محتوای رنگیزه های فتوسنتزی نسبت به شاهد کاهش نشان داد. همچنین بیشترین سطح غلظت مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در محلولپاشی با عصاره جلبکی تحت تنش کادمیوم نسبت به شاهد ملاحظه شد. اثر هم افزایی نانوذره سلنیوم و عصاره جلبکی موجب کاهش 91/3 درصدی نشت یونی و افزایش73/16 درصدی پرولین و رنگیزه های فتوسنزی به ویژه افزایش 11/33 درصدی کلروفیل b شد. به عبارتی اثرات نامطلوب تنش کادمیوم با تقویت سیستم آنتی اکسیدانی و فتوسنتزی گیاه رازیانه توسط نانوذره سلنیوم و عصاره جلبکی کاهش یافته است. به طور کلی تغذیه برگی با عصاره جلبکی (غلظت دو میلی گرم بر لیتر) به دلیل محتوای بالای عناصر ماکرو و میکرو و خاصیت آنتی اکسیدانی در مقایسه با نانوذره سلنیوم، توانسته با افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی رادیکال های آزاد را مهار و با کاهش نشت الکترولیت، یکپارچگی غشاء را در شرایط تنش کادمیوم حفظ کند.

تأثیر تنش شوری بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ارقام کینوا در شرایط گلخانه

مجتبی کبودخانی؛ هادی سالک معراجی؛ کیوان آقائی؛ افشین توکلی

دوره 47، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 213-227

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46220.2145

چکیده

تنش شوری از مهمترین عوامل غیرزنده کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان محسوب می‌شود. کینوا گیاهی با ارزش غذایی بالا و متحمل به شوری بوده که این تحمل در بین ارقام کینوا بسیار متفاوت است. آزمایش حاضر به‌منظور بررسی ... بیشتر تنش شوری از مهمترین عوامل غیرزنده کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان محسوب می‌شود. کینوا گیاهی با ارزش غذایی بالا و متحمل به شوری بوده که این تحمل در بین ارقام کینوا بسیار متفاوت است. آزمایش حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام کینوا، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1399 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح شوری صفر، 15 و30 دسی‌زیمنس ‌بر متر و سه رقم کینوا (Giza 1،Titicaca وQ 26) بود. رقم Titicaca در شوری 30 دسی‌زیمنس، کمترین ارتفاع بوته (23 سانتی‌متر) و شاخص سبزینگی (7/34) را داشت. رقم Giza 1 بالاترین وزن خشک اندام هوایی (2/1 گرم در بوته) و کمترین وزن خشک ریشه (11/0 میلی‌گرم در گرم وزن خشک) را دارا بود. همچنین رقم Q 26 کمترین وزن خشک اندام هوایی و بالاترین سطح برگ و وزن خشک ریشه را داشت. همچنین با وجود تفاوت در غلظت عناصر پتاسیم، سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم در اندام‌های ساقه، ریشه و برگ، تفاوت معنی‌داری از نظر عملکرد دانه در بین ارقام مورد بررسی مشاهده نشد. بالاترین غلظت سدیم و پتاسیم ریشه به ترتیب با 30/0 و 16/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک در رقم Q 26 مشاهده گردید، در حالی که کمترین نسبت سدیم به پتاسیم برگ (67/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) را داشت. به‌طور کلی نتایج نشان داد که ارقام کینوا در شرایط شوری، واکنش متفاوتی داشته که احتمالاً منشأ ارقام در این امر دخیل باشد. بر همین اساس پیشنهاد می‌گردد که در انتخاب ارقام در پژوهش‌های آتی، منشأ آن‌ها نیز مد نظر قرار گیرد.

تاثیر بیوچار بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیکی تلخون تحت تنش شوری (Artemisia dracunculus L.)

مهدیه صفوی؛ مائده محمدزاده؛ لمیا وجودی مهربانی

دوره 47، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 229-244

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47046.2173

چکیده

تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این گیاه به‌دلیل وجود اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، اسیدهای فنلی، ... بیشتر تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این گیاه به‌دلیل وجود اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، اسیدهای فنلی، کومارین، و الکالوئیدها می‌باشد. تنش شوری به یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی تبدیل شده، که موجب کاهش‌ عملکرد گیاهان می‌شود. لذا، یافتن راهکارهایی که موجب غلبه یا کاهش اثرات تنش شوری بر گیاه بشود حائز اهمیت می‌باشد. به‌منظور بررسی تاثیر تنش شوری کلریدسدیم (صفر، 75 و 150 میلی‌مولار) و کاربرد خاکی بیوچار (صفر، 7 و 14 درصد حجمی)، بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک تلخون، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در طی سال‌های 1401 انجام شد. ارتفاع گیاه، وزن‌خشک بخش هوایی، محتوای کلروفیل a، پراکسید هیدروژن، مالون‌ دی‌آلدئید، پرولین، سدیم و پتاسیم تحت تأثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. تیمارهای بدون تنش شوری و تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار، موجب افزایش ارتفاع و وزن‌خشک بخش هوایی گیاه شد. بیشترین محتوای کلروفیل a در تیمار بدون تنش شوری با هر دو سطح بیوچار و تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد. تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم در شرایط عدم کاربرد بیوچار، موجب افزایش محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دی‌آلدئید و سدیم ( 35 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) شد. بالاترین محتوای پرولین در تیمارهای تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با هر دو سطح کاربرد بیوچار و عدم کاربرد آن مشاهده شد. بالاترین محتوای پتاسیم در تیمار بدون تنش شوری با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد که نشان‌دهنده افزایش 71 درصدی نسبت‌ به شاهد بود. نسبت پتاسیم به سدیم تحت تاثیر اثر اصلی بیوچار قرار گرفت و کاربرد 7 و 14% بیوچار باعث افزایش نسبت پتاسیم به سدیم گیاه شد. اثرات اصلی تنش شوری و بیوچار محتوای آب نسبی برگ، محتوای اسانس، کلروفیل b و کارتنوئید گیاه را تحت تأثیر قرار داد. اثر اصلی تیمارهای 7 و 14% بیوچار، محتوای کلروفیل b را نسبت ‌به شاهد افزایش داد. کاربرد 14% بیوچار موجب افزایش محتوای آب نسبی برگ (افزایش 17 درصدی نسبت‌به شاهد)، و کاروتنوئید، شد. با افزایش تنش شوری به 150 میلی‌مولار از محتوای آب نسبی برگ به میزان 22 درصد نسبت‌به شاهد کاسته شد و بالاترین محتوای نسبی آب برگ در شاهد مشاهده شد. هر دو تیمار تنش شوری 75 و 150 میلی‌مولار موجب افزایش محتوای کاروتنوئید شد. بیشترین محتوای اسانس در تیمار 14% حجمی بیوچار مشاهده شد که نشان‌دهنده افزایش 76 درصدی نسبت‌به شاهد بود. اثر اصلی تنش شوری 75 میلی‌مولار موجب افزایش محتوای اسانس شد. 18 جزء در اسانس تلخون شناسایی شد. استراگول (8/90-3/84 %) جزء غالب اسانس در تلخون بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% بیوچار حاصل شد. دومین جزء ازنظر فراوانی dl-limonene (02/3-05/1 %) بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار با کاربرد 7% حجمی بیوچار مشاهده شد. نتایج حاصل از بررسی حاضر نشان داد که تنش شوری 150 میلی‌مولار تاثیر منفی بر صفات رشدی و فیزیولوژیک تلخون داشت اما کاربرد بیوچار به میزان 14% موجب بهبود صفات رشدی، فیزیولوژیک و افزایش جزء غالب اسانس تحت تنش شوری شد.

ارزیابی تغییرات راندمان مصرف نور و شاخص‌های رشد ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری و سطوح افزایش یافته‌ تراکم بوته

هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ سید امیر موسوی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43064.2086

چکیده

با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب ... بیشتر با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این پژوهش قطع آبیاری (شاهد (بدون اعمال قطع آبیاری)، قطع آبیاری از مرحلۀ گلدهی تا 50 درصد خورجین دهی و قطع آبیاری از مرحلۀ خورجین دهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی و ارقام (هایولا 4815 و آرام) و تراکم بوته (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات شاخص های رشد شامل شاخص سطح برگ ( LAI)، شاخص دوام سطح برگ (LAD) ، سرعت رشد نسبی (RGR)، سرعت رشد گیاه (CGR) و ماده خشک تجمعی (TDW) و کارایی مصرف نور (RUE) و تشعشع فعال فتوسنتزی (PAR) ارزیابی شد. تغییرات شاخص برداشت، دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعۀ برگها تا کمی قبل از ظهور گل آذین روندی کند داشت، اما پس از آن شیب افزایش شاخص های ذکر شده بیشتر گردید. براساس نتایج بدست آمده در سطوح مختلف شاهد و قطع آبیاری RUE86 بین مقادیر 544/1-588/0 گرم ماده خشک بر مگاژول و RUE100 بین مقادیر858/0-255/0 گرم ماده خشک بر مگاژول متغیر بود. به نظر می‌رسد تیمار قطع آبیاری مرحلۀ دوم در تراکم 80 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815 با حفظ سطح سبز بیشتر از طریق دوام سطح برگ بیشتر و استهلاک نوری پایین تر در شرایط قطع آبیاری انتهایی فصل رشد، توانست RUE100 بالاتری در مقایسه با سایر تیمارها به خود اختصاص دهد. بیشترین میزان عملکرد دانه(61/1572 کیلوگرم در هکتار) نیز به تراکم 110 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815، اختصاص یافت.

ارزیابی تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک در پایه‌ بذری گلابی P.betulifolia

میترا میرعبدالباقی؛ حمید عبدالهی؛ سید مهیار طاووسی نائینی؛ علی رضایی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 53-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45717.2137

چکیده

در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب ... بیشتر در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب برگی عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، روی وآهن فعال وآهن آهن کل) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تحمل بهکلروز آهن ناشی از آهکی بودن خاک در مقادیر مختلف "شاخص قدرت کلرزه شدن" یا CPI خاک برای هردوپایه مورد بررسی اندازهگیری گردید. این آزمایش در قالب طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی به شکل گلدانی انجام گرفت. پایه P.betulifolia در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد)، به"شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک حساسیت کمتری نشان داد. روابط رگرسیونی منفی و معنیداری بین افزایش "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک و صفات مورد بررسی در پایه بتولیفولیا مشاهده نگردید. از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف میزان تحمل به آهک فعال خاک حتی تا محدوده 45% آهک (بابافت sandy loam وpH قلیایی) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی نظیر پتاسیم (25/. %)، کلسیم (63/. %)، منیزیم (83/. %)، روی (2/35ppm)، بور(76/3ppm)، مقدار کلروفیل برگ (23/42 برای ارزش SPAD و 748/. برای شاخص FV/FM) و صفات رشد نظیر عرض قطر تنه ( 97/3 میلی متر) در ارجحیت قرار داشت.

تأثیر محلول‏پاشی اسیدهای آمینه در شرایط تنش کم ‏آبی آخر فصل بر برخی از فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه کلزا (Brassica Napus L.)

اسماعیل فیاض؛ علی سروش زاده؛ علی حیدرزاده

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 65-83

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45873.2138

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های ... بیشتر این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 02-1401 در دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری (آبیاری کامل در طول فصل زراعی، قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی، قطع آبیاری از مرحله خورجین‏دهی) و پنج سطح محلول‌پاشی (بدون محلول‏پاشی، محلول‏پاشی به ترتیب صفر (آب مقطر)، یک، دو و سه گرم اسیدهای آمینه در یک لیتر آب) در سه مرحله رشد (رشد طولی ساقه (رشد نه میانگره به طور آشکار)، مرحله ظهور گل‌آذین (محصور شدن جوانه‌های گل توسط برگ‌ها) و مرحله گلدهی بود. اثرات تیمارها یک هفته بعد از آخرین محلول‌پاشی، بر صفات مختلف شامل: رنگدانه‏های فتوسنتزی شامل کلروفیل a،b و کاروتنوئید، سرعت فتوسنتز، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسیدکربن زیر روزنه‌ای و هدایت روزنه‌ای، شاخص‌های مختلف فلورسانس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد برهمکنش تنش کم‏آبی و محلول‏پاشی روی سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای و نسبت آن به دی‌اکسید کربن محیط، رنگدانه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید ) و شاخص‏های فلورسانس کلروفیل تأثیر معناداری گذاشت. در بررسی همبستگی بین صفات مشخص گردید کاروتنوئید تنها با صفات غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای (r= 0.84**) و نسبت آن به دی‌اکسیدکربن محیط (r= 0.88**) و همچنین فلورسانس کمینه (r= 0.84**) همبستگی مثبت و معنادار دارد. کلروفیل aوb بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با شاخص فلورسانس بیشینه (r= 0.94**) داشتند. شاخص‌های فلورسانس کلروفیل بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با صفات سرعت فتوسنتز، هدایت‌ روزنه‌ای، میزان تعرق و کلروفیل‌ها داشتند با این وجود فلورسانس کمینه تنها با صفات مرتبط با تبادل دی‌اکسیدکربن و کاروتنوئید همبستگی مثبت و معنادار ایجاد نمود. عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت را با سرعت فتوسسنز (**89/0 r=) و میزان تعرق (**91/0 r=) دارد. براساس نتایج اعمال تیمار دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط آبیاری کامل صفات سرعت فتوسنتز را 22 درصد، هدایت روزنه‌ای را 80 درصد، میزان تعرق را 30 درصد، کلروفیل b را 40 درصد و کاروتنوئید را 27 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. از طرف دیگر با محلول‌پاشی یک گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط قطع آبیاری از گل‌دهی بیشترین میزان کلروفیل a و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II به دست آمد که با تیمار شاهد (بدون محلول‌پاشی) اختلاف 20 و 5/5 درصدی داشتند. همچنین بالاترین عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری از گل‌دهی (1440 کیلوگرم در هکتار)، قطع آبیاری از خورجین دهی (2346 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری کامل (4514 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد برگی دوگرم اسید آمینه در لیتر حاصل شد.

تاثیرکود دامی و اسید هیومیک بر تجمع یون‌ها در پنبه (Gossypim hirsutum L.) در شرایط شوری آب آبیاری

محبوبه سردار؛ محمدعلی بهدانی؛ سید وحید اسلامی؛ غلامرضا زمانی

دوره 46، شماره 4 ، اسفند 1402، ، صفحه 491-505

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42864.2075

چکیده

پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی مهم در کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. با توجه به اینکه تنش شوری یکی از مهمترین تنش های تهدید کننده تولید این محصول در مناطق خشک و نیمه خشک کشور ... بیشتر پنبه به عنوان یکی از محصولات زراعی مهم در کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. با توجه به اینکه تنش شوری یکی از مهمترین تنش های تهدید کننده تولید این محصول در مناطق خشک و نیمه خشک کشور و جهان معرفی شده است، می توان با کاربرد مناسب کودهای ارگانیک (کود دامی و اسید هیومیک)، اثرات نامطلوب این تنش را کاهش داد. به منظور بررسی اثر کود دامی و اسیدهیومیک بر تجمع برخی عناصر در برگ پنبه تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه ای واقع در شهرستان بشرویه در خراسان جنوبی در سال زراعی 98-99 در 4 تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل سطوح مختلف شوری آب آبیاری در سه سطح (5/2، 5/5 و 5/8 دسی زیمنس بر متر) و کرتهای فرعی شامل دو تیمار کود دامی در دو سطح (صفر و 20 تن در هکتار) و اسید هیومیک در دو سطح (صفر و 200 گرم برای 100 کیلوگرم بذر) بود. به‌منظور اندازه‌‌گیری غلظت عناصر سدیم و پتاسیم، با استفاده از دستگاه فلیم فتومتر و غلظت کلر بر مبنای روش ارائه شده توسط جانسون و الریچ Johnson and Ulrich,1995)) انجام شد. به منظور بررسی عملکرد، عملکرد وش دو چین متوالی با هم جمع و به عنوان مجموعه عملکرد هر واحد آزمایشی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تنش شوری 5/8 دسی زیمنس بر متر سبب افزایش غلظت سدیم (5/87%) و کلر (59/61%)و کاهش غلظت پتاسیم (07/13%) در برگ گیاه در مقایسه یا تنش شوری 5/2 دسی زیمنس بر متر شد. میزان عملکرد وش پنبه نیز با افزایش تنش شوری از 5/2 به 5/5 و 5/8 دسی زیمنس بر متر، کاهش چشمگیری داشت. کود دامی موجب افزایش غلظت سدیم (45/13%)، پتاسیم (67/2 %)،کلر (30/18%) و عملکرد وش پنبه (90/13%) نسبت به تیمار عدم کاربرد آن گردید. کاربرد اسید هیومیک نیز با کاهش غلظت سدیم (08/3%)، کلر (78/9%) و افزایش غلظت پتاسیم (17/4%) و عملکرد وش پنبه (15/9%) موجب بهبود شرایط رشد گیاه نسبت به تیمار عدم کاربرد آن شد. مصرف کود دامی (قبل کاشت) و اسید هیومیک (بهصورت بذرمال) با بهبود تجمع عناصر مفید در برگ ها، موجب افزایش عملکرد پنبه در شرایط تنش شدند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت کاربرد اسید هیومیک بهصورت بذرمال و کود دامی قبل از کاشت در شرایط تنش شوری، موجب تعدیل اثرات منفی تنش شوری بر عملکرد وش گیاه شد. این موارد از طریق افزایش جذب پتاسیم و کاهش جذب سدیم و کلر توسط گیاه حاصل شد. بنابراین، کود دامی و اسید هیومیک میتوانند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و تنش شوری در اقلیم های گرم و خشک مورد استفاده قرار گیرند.

ارزیابی تحمل به شوری برخی جمعیت‌های گیاه زنیان (Trachyspermum copticum L.) بومی ایران

عطیه دریابیگی؛ فائزه السادات ابطحی؛ حسین صالحی ارجمند

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 251-262

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42680.2069

چکیده

تنش شوری جز مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که رشد و نمو گیاهان را در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران محدود می‌کند. بررسی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری منجر به شناسایی مکانیسم‌های ... بیشتر تنش شوری جز مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که رشد و نمو گیاهان را در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران محدود می‌کند. بررسی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری منجر به شناسایی مکانیسم‌های موثر در تحمل به شوری می‌شود. به همین منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی برخی جمعیت‌های زنیان، آزمایشی گلخانه ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه اراک در سال 1398 اجرا شد. دو سطح شوری شامل صفر (شاهد) و 100 میلی مولار کلرید سدیم به‌عنوان فاکتور اول و 10 جمعیت زنیان شامل شیراز، اصفهان، همدان، زاهدان، تبریز، مشهد یک، مشهد دو، یزد، اهواز، اراک به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. شوری موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع گیاه، وزن تر و وزن خشک اندام‌های هوایی و محتوای نسبی آب گردید، در حالی‌که موجب افزایش معنی‌دار نشت یونی، ترکیبات فنلی، فلاونوئید و فعالیت آنتی‌اکسیدانی شد ولی بر رنگیزه‌های فتوسنتزی بی‌تأثیر بود. بیشترین ارتفاع ساقه و وزن تر اندام هوایی به‌ترتیب مربوط به جمعیت‌های همدان و مشهد 1 بود. همچنین کمترین مقدار میانگین ارتفاع ساقه و وزن تر اندام هوایی مربوط به جمعیت اراک بود. در بین جمعیت‌های مورد بررسی از نظر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بجز ظرفیت آنتی‌اکسیدانی اختلاف معنی‌دار مشاهده نشد، که بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی مربوط به جمعیت اراک و کمترین آن مربوط به جمعیت مشهد یک بود. برهمکنش جمعیت و شوری در هیچ یک از صفات معنی‌دار نشد. براساس نتایج تجزیه به عامل‌ها بیشترین مقدار انحراف معیار مربوط به صفت فلاونوئید و کمترین مقدار انحراف معیار مربوط به صفت وزن خشک اندام‌های هوایی بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد با توجه به این که در ده جمعیت مورد مطالعه، کاهش قابل توجهی در صفات مورفولوژیکی مشاهده نشد و یک سری از پارامترهای بیوشیمیایی افزایش یافت گیاه زنیان شوری تا100 میلی مولار را به خوبی تحمل می‌کند.

اثر تنش غرقابی در مرحله سه برگی بر رشد و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی گندم نان (.Triticum aestivum L)

سید بشیر فاضلی؛ موسی مسکرباشی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 279-292

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42792.2072

چکیده

تنش غرقابی هر ساله باعث آسیبهای جدی به محصول مهم و راهبردی گندم در سرتاسر جهان میشود و در بسیاری از موارد تنش غرقابی به علل گوناگون در مراحل ابتدایی رشد این گیاه رخ میدهد. گزارشهای متعددی در ... بیشتر تنش غرقابی هر ساله باعث آسیبهای جدی به محصول مهم و راهبردی گندم در سرتاسر جهان میشود و در بسیاری از موارد تنش غرقابی به علل گوناگون در مراحل ابتدایی رشد این گیاه رخ میدهد. گزارشهای متعددی در مورد وجود تفاوت در میزان تحمل تنش غرقابی در ارقام و ژنوتیپهای مختلف گندم وجود دارد، ولی تا کنون از این تفاوتها به طور کامل بهره برداری نشده است. جهت بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد ماده خشک اندام هوایی، غلظت رنگدانههای فتوسنتزی، میزان فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان، غلظت مالون دیآلدئید و محتوی کارتنوئید، این پژوهش طراحی و اجرا شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. اعمال تنش در مرحله سه برگی و در سه سطح شاهد (بدون تنش غرقابی)، تنش ملایم (48 ساعت) و تنش شدید (120 ساعت) به عنوان فاکتورهای اصلی در نظر گرفته شدند، 11 رقم و 10 ژنوتیپ نیز به عنوان فاکتورهای فرعی لحاظ شدند. کشت گیاهان به صورت گلدانی و در فضای باز بود، سطح آب در طی دوره اعمال تنش حدود پنج سانتیمتر بالاتر از سطح خاک حفظ شد. تنش ملایم و شدید غرقابی به ترتیب منجر به کاهش 06/14 و 37/38 درصدی ماده خشک اندام هوایی شد، که در همه ارقام و ژنوتیپها معنیدار بود. ارقام و ژنوتیپهای مختلف پاسخهای متفاوتی به تنش غرقابی از خود بروز دادند، به منظور درک بهتر دلایل این تفاوتها از بین 21 رقم و ژنوتیپ، ارقام مهرگان و سارنگ و ژنوتیپهای ms 93-16 و ms 93-6 برای مطالعه برخی صفات فیزیولوژی انتخاب شدند. در مجموع تنش غرقابی منجر به کاهش میزان رنگدانههای فتوسنتزی، افزایش غلظت مالون دی آلدئید و افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان شد که در این موارد نیز تفاوتهای بین این ارقام و ژنوتیپها آشکار بود. به طور کلی ارقامی که در مواجه با تنش غرقابی سطح بالاتری از فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان را داشتند، توانستند با آسیب کمتری به ساختار غشای سلولی (با توجه به میزان غلظت مالون دیآلدئید) و رنگدانههای فتوسنتزی از دوره تنش عبور کرده و درصد کاهش کمتری در ماده خشک را از خود نشان دادند. رقم مهرگان با وجود کاهش شدید عملکرد ماده خشک اندام هوایی در مواجه با تنش غرقابی، در هر سه سطح تنش به طور معنیداری دارای بیشترین عملکرد ماده خشک نسبت به سایر ارقام و ژنوتیپها بود. بین پاسخ فیزیولوژی به تنش شدید و تنش ملایم نیز تفاوت هایی وجود داشت، به عنوان مثال در همه ارقام مورد بررسی فقط تنش شدید توانست منجر به افزایش معنیدار فعالیت آنزیم پراکسیداز شود، ولی در مورد کاتالاز در ارقام متحمل تنش ملایم نیز منجر به افزایش معنیدار فعالیت آنزیم کاتالاز شد.

اثر سیلیکات پتاسیم بر برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه پوششی چمن شبدری (Dichondra repens) در شرایط تنش کم‌آبی

مهدیه نیازبال؛ سپیده کلاته جاری؛ فؤاد فاتحی؛ مرجان دیانت

دوره 45، شماره 4 ، بهمن 1401، ، صفحه 505-517

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.38291.2061

چکیده

چمن شبدری یک گیاه چند ساله با رشد کم و خزنده است که معمولاً به جای چمن در مناطق گرم کاشته می شود و همچنین به عنوان پوششی برای پر کردن فاصله بین روسازیها و کاشت در باغهای صخرهای مناسب است. خشکسالی ... بیشتر چمن شبدری یک گیاه چند ساله با رشد کم و خزنده است که معمولاً به جای چمن در مناطق گرم کاشته می شود و همچنین به عنوان پوششی برای پر کردن فاصله بین روسازیها و کاشت در باغهای صخرهای مناسب است. خشکسالی یکی از مهمترین عوامل غیر زنده است که رشد و بهرهوری محصولات را در سراسر جهان محدود میکند. تنش خشکی باعث تولید گونههای اکسیژن فعال (ROS) می شود که باعث آسیب اکسیداتیو به پروتئینها، لیپیدهای غشایی و سایر اجزای سلولی می شود. سیلیسیم بعد از اکسیژن در خاک دومین عنصر شایع است که اثر مفید آن بر تعدادی از محصول کشاورزی به اثبات رسیده است. مطالعه حاضر برای ارزیابی تأثیر سیلیکات پتاسیم بر ویژگیهای رشد چمن شبدری تحت تنش آبی تحقیقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه گروه باغبانی دانشگاه تهران سال 1397 انجام شد. کمبود آب در سه سطح (100 ، 66 و 33 درصد ظرفیت مزرعه) و سیلیکات پتاسیم در چهار سطح (0 ، 50 ، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) اعمال شد. نتایج نشان داد که ارتفاع گیاه در تیمار 33 درصد ظرفیت زراعی و عدم استفاده از سیلیکات پتاسیم نسبت به تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی و 200 میلیگرم در لیتر سیلیکات 38 درصد کاهش یافت. سیلیکات پتاسیم 200 و 100 میلیگرم در لیتر سبب افزایش محتوای کلروفیل در تیمارهای 100 و 66 درصد ظرفیت زراعی شد. آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دسموتاز به ترتیب بیشترین فعالیت را در تیمار 33 درصد ظرفیت زراعی و 200 میلیگرم در لیتر سیلیکات پتاسیم و تیمار 33 درصد ظرفیت زراعی و عدم استفاده از سیلیکات پتاسیم نشان دادند. کمترین محتوای نسبی آب برگ (33/63 درصد) در تیمار 33 درصد ظرفیت زراعی و عدم استفاده از سیلیکات پتاسیم مشاهده شد که با 50 میلیگرم در لیتر سیلیکات پتاسیم تفاوت معنیداری نداشت. بیشترین مقدار پتاسیم (33/50 میلیگرم بر گرم) در تیمار 66 درصد ظرفیت مزرعه و 50 میلیگرم در لیتر سیلیکات پتاسیم مشاهده شد که تفاوت معنیداری با تیمار 100 درصد ظرفیت مزرعه و 100 میلی گرم در لیتر سیلیکات پتاسیم نداشت. بیشترین میزان سیلیسیم (08/1 میلیگرم بر گرم) در تیمار 100 درصد ظرفیت مزرعه و 200 میلیگرم در لیتر سیلیکات پتاسیم مشاهده شد که تفاوت معنیداری با سایر تیمارها داشت. تیمار 100 درصد ظرفیت مزرعه و سیلیکات پتاسیم در 200 میلیگرم در لیتر به عنوان کارآمدترین تیمار در بهبود خصوصیات رشدی چمن شبدری مشخص شد. بنابراین با مدیریت مناسب میتوان تیمار 66 درصد ظرفیت مزرعه و 100 میلیگرم سیلیکات پتاسیم را با 100 درصد ظرفیت مزرعه و 200 میلیگرم در لیتر سیلیکات پتاسیم با جایگزین کرد.

تأثیر باکتری‌های محرک رشد تولید‌کننده ACC - دآمیناز، IAA‌، سیدروفور و حل‌کننده فسفات بر شاخص‌های رشد، کلروفیل، پرولین و پروتئین یونجه در سطوح مختلف شوری

سید حسن تفرجی؛ سید علی ابطحی؛ مجتبی جعفری نیا؛ مهدی عبادی

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 375-384

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40265.2018

چکیده

باکتری‌های محرک رشد گیاهی (PGPR) گروه وسیعی از باکتری‌ها را شامل می‌شود که می‌توانند به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم، کمیت و کیفیت رشد گیاه را بهبود بخشند. این پژوهش به منظور غربالگری سویه‌های PGPR با صفات ... بیشتر باکتری‌های محرک رشد گیاهی (PGPR) گروه وسیعی از باکتری‌ها را شامل می‌شود که می‌توانند به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم، کمیت و کیفیت رشد گیاه را بهبود بخشند. این پژوهش به منظور غربالگری سویه‌های PGPR با صفات مختلف محرک رشد در خاک‌های آهکی و استفاده از این سویه‌های PGPR به‌عنوان تلقیح بیولوژیکی یونجه انجام شد. در این راستا در پاییز 1399 در مجموع 45 نمونه خاک آهکی از ناحیه ریزوسفری گیاهان مختلف در جنوب استان فارس برداشت شد. تعداد 181 جدایه، جداسازی شدند. در غربالگری اولیه تعدادی از آن‌ها دارای خصوصیت انحلال فسفات، تولید سیدروفور و تولید ایندول استیک اسید (IAA) بودند. در غربالگری ثانویه‌، جدایه‌های برتر در این سه خصوصیت محرک رشدی انتخاب شدند و جدایه SF1038 در انحلال فسفر، جدایه SF1092 در تولید سیدروفور و جدایه SF1050 در تولید IAA به‌عنوان جدایه برتر انتخاب گردیدند. در آزمون تولید ACC‌-‌دآمیناز‌، هر سه جدایه برتر توانستند این آنزیم را تولید کنند. شناسایی مولکولی جدایه‌ها، از طریق تکنیک توالی یابی ژن 16S rRNA صورت گرفت و جدایه‌های SF1038‌، SF1050 و SF1092 به‌ترتیب متعلق به گونه‌های Bacillus Cereus‌، Pseudomonas Syringae و Pseudomonas Alcaliphila بودند که در پایگاه NCBI ثبت گردیدند. در آزمایشات گلخانه‌ای مشخص گردید، تلقیح باکتری Pseudomonas Alcaliphila بهترین عملکرد را در طول اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، تولید کلروفیل، تولید پروتئین خام یونجه (medicago sativa L.) و کمترین تولید پرولین را تحت تنش شوری نشان داد، در‌حالی‌که تلقیح باکتری Pseudomonas Syringae عملکرد بهتری را در طول و وزن خشک ریشه داشت. گرچه تلقیح باکتری Bacillus Cereus باعث افزایش در شاخص‌های رشد و پارامترهای بیوشیمیایی نسبت به شاهد گردید، اما از دو جدایه برتر دیگر عملکرد ضعیفتری داشت. تلقیح با Pseudomonas Alcaliphila میزان کلروفیل کل معادل 23/10 میلی‌گرم بر گرم را به ثبت رساند که افزایش 13 درصدی را نسبت به شاهد در شوری 2 dS m-1 داشته است. در مورد تولید پرولین تیمار شاهد در شوری 7 dS m-1 با میانگین 177/1 میکرومول بر گرم بیشترین، و تیمار تلقیح‌شده با Pseudomonas Alcaliphila در شوری 2 dS m-1 با تولید 173/0 میکرومول بر گرم کمترین پرولین را تولید نموده است. هم‌چنین تولید پروتئین خام در تیمارهای تلقیح‌شده با Pseudomonas Alcaliphila و Pseudomonas Syringae در شوری 2 dS m-1 به‌ترتیب با 94/13 و 87/13 میلی‌گرم بر گرم بهترین عملکرد را داشته‌اند و اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد ندارند. در همه تیمارهای باکتریایی، با افزایش شوری از 2 به 7 دسی‌زیمنس بر متر، در همه شاخص‌های رشد کاهش معنی‌دار رخ داده است، اما تلقیح با باکتری‌های PGPR سبب افزایش شاخص‌های رشد و پارامترهای بیوشیمیایی نسبت به شاهد در شرایط شوری بیشتر شده است. به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت، سویه Pseudomonas Alcaliphila می‌تواند برای بهره‌برداری به‌عنوان یک تلقیح زیستی یا کود زیستی در خاک‌های آهکی و تحت تنش شوری استفاده شود تا بهره‌وری بهتر و پویایی اکولوژیکی را فراهم نماید. کلیدواژه‌ها: خصوصیات محرک رشد، شوری‌، یونجه، ACC- دآمیناز، PGPR

تأثیر کود‌های زیستی و شیمیایی و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گندم تحت شرایط تنش خشکی

فاطمه چهارلنگ بدیل؛ خسرو عزیزی؛ حمید‌رضا عیسوند؛ علی حیدر نصرالهی؛ احمد اسماعیلی

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 397-408

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40567.2026

چکیده

گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیب‌های اقتصادی واثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود‌های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده‌اند. در ... بیشتر گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیب‌های اقتصادی واثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود‌های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده‌اند. در حال حاضر، از کود‌های زیستی به‌عنوان جایگزینی برای کود‌های شیمیایی بر اساس اصول زیست‌محیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده می‌شود. اسید‌ سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنش‌های غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیند‌های فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. به‌منظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلول‌پاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش‌‌ خشکی آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با‌: عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلی‌متر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتی‌گراد‌، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرت‌های فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین‌+‌50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز‌+‌50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کود‌های زیستی (نیتروکسین‌+مایکوریز)‌ + ‌50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلول‌‌پاشی در دو سطح (محلول‌‌پاشی با آب و محلول‌پاشی با غلظت یک میلی‌‌مولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتئین دانه و مالون‌دی‌آلدئید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلول‌پاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالون‌دی‌آلدئید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلول‌پاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز)‌+ 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. به‌طور‌کلی می‌توان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین‌+‌مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلول‌‌پاشی اسید سالیسیلیک می‌تواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرم‌آباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند. کلیدواژه‌ها: تغذیه گیاه، سطوح آبیاری، رتگیزه فتوسنتزی، مالون‌دی‌‌آلدئیدگندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیب‌های اقتصادی واثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از استفاده بی رویه از کود‌های شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شده‌اند. در حال حاضر، از کود‌های زیستی به‌عنوان جایگزینی برای کود‌های شیمیایی بر اساس اصول زیست‌محیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده می‌شود. اسید‌ سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنش‌های غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیند‌های فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. به‌منظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلول‌پاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش‌‌ خشکی آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با‌: عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلی‌متر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلی‌متر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتی‌گراد‌، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرت‌های فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین‌+‌50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز‌+‌50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کود‌های زیستی (نیتروکسین‌+مایکوریز)‌ + ‌50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلول‌‌پاشی در دو سطح (محلول‌‌پاشی با آب و محلول‌پاشی با غلظت یک میلی‌‌مولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتئین دانه و مالون‌دی‌آلدئید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلول‌پاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالون‌دی‌آلدئید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلول‌پاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز)‌+ 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. به‌طور‌کلی می‌توان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین‌+‌مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلول‌‌پاشی اسید سالیسیلیک می‌تواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرم‌آباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند.

شناسایی الگوهای مختلف خشکی گندم دیم در شمال غرب ایران با استفاده از مدل APSIM

سجاد رحیمی مقدم؛ حامد عینی نرگسه

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 435-446

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40869.2036

چکیده

این تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در برخی از بوم نظام های تولید گندم دیم در شمال غرب کشور در سال 1397 در 8 شهرستان انجام شد. در این تحقیق برای شبیه سازی رشد و نمو گندم دیم در مناطق مورد ... بیشتر این تحقیق در راستای شناسایی و بررسی الگوهای مختلف خشکی در برخی از بوم نظام های تولید گندم دیم در شمال غرب کشور در سال 1397 در 8 شهرستان انجام شد. در این تحقیق برای شبیه سازی رشد و نمو گندم دیم در مناطق مورد مطالعه از مدل APSIM[1] استفاده شد. داده‎های بلند مدت اقلیمی (2016-1980) شامل بیشینه و کمینه دما، بارش و تابش بودند که از سازمان هواشناسی کشور جمع آوری شدند و به عنوان ورودی مدل شبیه سازی رشد و نمو گیاه زراعی در نظر گرفته شدند. برای تعیین الگوهای مختلف خشکی از شاخص عرضه و تقاضای آب استفاده شد. نتایج نشان داد که 4 الگوی مختلف خشکی در طول فصل رشد گندم دیم در مناطق مورد مطالعه شناسایی شد. الگوی خشکی 1 نشان دهنده عدم تنش خشکی یا تنش خشکی خفیف در تمام طول فصل رشد گندم دیم بود. الگوی 2 بیانگر تنش خشکی بود که قبل از گلدهی شروع و در طی پر شدن دانه پایان یافت. تحت الگوی خشکی 3، تنش آب از زمان جوانه‌زنی شروع شد اما در طول دوره رویشی به بعد برطرف گردید. الگوی خشکی 4 تنش خشکی در مراحل اولیه رشد شروع شد و تا پایان فصل رشد گندم ادامه یافت. عملکرد دانه تحت الگوی خشکی نوع 1، 2، 3 و 4 به ترتیب برابر با 7/3738، 7/2949، 6/694 و 2/1456 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین درصد الگوهای خشکی خفیف (1 و 2) مربوط به منطقه مرند با 100 درصد بود و منطقه سراب الگوی‎های خشکی شدید را بیشتر از مناطق دیگر تجربه کرد (2/88 درصد). به طور میانگین در تمام سال‎ها، بالاترین عملکرد در شهرستان مرند تحت الگوی خشکی 1 با 4759 کیلوگرم در هکتار شبیه سازی شد و کمترین میزان آن در شهرستان ارومیه و الگوی 3 با 8/208 کیلوگرم در هکتار ثبت شد. در مجموع بیشترین رخداد مربوط به الگوی خشکی 4 (DP4) بود که تحت این الگو، تنش خشکی خفیف در مراحل اولیه رشد شروع می‎شود و تا پایان فصل رشد گندم دیم ادامه دارد. با توجه به این موضوع پیشنهاد می‎شود راهکارهای مختلفی از جمله به کار بردن ارقامی با طول دوره رسیدگی کم که از تنش خشکی آخر فصل اجتناب کنند و استفاده از ارقامی با مقاومت بالا به تنش خشکی به ویژه در دوره گلدهی مورد بررسی قرار گیرد.

تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی

محمد رضا وصالی؛ رضا برادران؛ داود حسن پناه؛ محمد جواد ثقه الاسلامی

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 241-252

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.32122.1862

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی، به مدت دو سال اجرا گردید. هر دو آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایه طرح کامل تصادفی ... بیشتر این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی بر عملکرد، صفات کمی و کیفی هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیب‌زمینی، به مدت دو سال اجرا گردید. هر دو آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده بر پایه طرح کامل تصادفی و در سه تکرار در گلخانه شرکت کشاورزی زرع گسترآرتا اردبیل در سال 97-1396 انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) و فاکتور فرعی شامل 12 جمعیت سیب‌زمینی بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد ارزیابی نظیر تعداد غده در بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، عملکرد غده، درصد ماده خشک، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده در سطوح آبیاری و هیبریدها نشان داد که بین هیبرید‌های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال یک و پنج درصد وجود داشت. به منظور بررسی اختلاف بین سطوح آبیاری باید اذعان داشت از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی به جز درصد ماده خشک غده، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده اختلاف معنی‌دار مشاهده گردید. از نظر اثر دوجانبه سطوح آبیاری × رقم به جز درصد ماده خشک غده، وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده در بقیه صفات اختلافات معنی‌داری مشاهده گردید. تیمار 100 درصد آب قابل استفاده درتلاقی (♀Luca × Esprit♂) با میانگین 56/53 تن در هکتار بیشترین عملکرد غده و تیمارهای 85 درصد آب قابل استفاده در تلاقی (♀Agaria × Esprit♂) و 70 درصد آب قابل استفاده درتلاقی (♀Agaria × Esprit♂) به‌ترتیب با میانگین‌های 17/20 و 70/18 تن در هکتار کمترین عملکرد غده را به خود اختصاص دادند. تلاقی (♂Banba × Esprit♀) با میانگین 54/21 درصد بیشترین درصد ماده خشک را داشته و در گروه برتر قرار گرفتند، لذا با در نظر گرفتن این موضوع تلاقی (♂Banba × Esprit♀) برای فراوری (چیپس) قابل توصیه می‌باشد. نتایج همبستگی بین صفات مورد ارزیابی تیمارهای آبی نشان داد که در تیمار 85 درصد نیازآبی همبستگی بین عملکرد غده با ماده خشک غده، وزن مخصوص و درصد نشاسته غده در سطح یک درصد معنی دار بود. همبستگی بین تعداد ساقه اصلی در بوته با تعداد غده در بوته با افزایش تنش، منفی و افزایش یافته است.همبستگی منفی و معنی‌داری در هر سه سطح آبیاری 100، 85 و 70 بین درصد ماده خشک غده با وزن مخصوص غده و درصد نشاسته غده مشاهده گردید‌. با توجه به عملکرد بالای غده هیبرید (Luca × Esprit) در هر سه شرایط محیطی پیشنهاد می‌شود در آزمایشات آتی از این هیبرید استفاده شود.

اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش خشکی

سیدناصر صافی؛ علی مشتطی؛ محمد حسین قرینه؛ آیدین خدایی جوقان

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 253-266

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36017.1961

چکیده

به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده‌افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت‌های اصلی و پنج مقدار کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی بودند. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کمپوست بقایای نیشکر بر صفات شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر مقدار صفات گیاهی فوق در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و کمترین میزان آن‌ها در تنش خشکی از ظهور سنبله تا رسیدگی کامل مشاهده شد. هم‌چنین با افزایش مصرف کمپوست بقایای نیشکر، میزان صفات گیاهی مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید. مقایسه میانگین صفت عملکرد دانه تحت اثر متقابل تنش خشکی و کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4288 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین عملکرد دانه (1134 کیلوگرم در هکتار) در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد. به‌طور‌کلی افزایش مصرف کود کمپوست نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات گیاهی اندازه گیری شده تریتیکاله را کاهش دهد.

تأثیر محلول‌پاشی متانول بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) در شرایط تنش کم‌آبی

حامد جوادی؛ سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقه الاسلامی؛ علیرضا ابراهیمی؛ محمد کوزه گر

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33127.1888

چکیده

به‌ منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و تنش کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم پروگرس، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در بیرجند ... بیشتر به‌ منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی متانول و تنش کم‌آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم پروگرس، آزمایشی در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در بیرجند به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. دو سطح تنش کم‌آبی شامل: آبیاری مطلوب (80 میلی‌متر تبخیر از تشتک) و تنش کم‌آبی (160 میلی‌متر تبخیر از تشتک) به‌عنوان عامل اصلی و پنج سطح محلول‌پاشی متانول شامل: محلول‌پاشی با آب (شاهد)، 7، 14، 21 و 28 درصد حجمی به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و نسبت وزن مغز به پوست دانه را کاهش داد. محلول‌پاشی متانول نیز باعث افزایش تعداد دانه در طبق شد. هم‌چنین، محلول‌پاشی متانول موجب بهبود اکثر صفات مورد مطالعه در شرایط آبیاری مطلوب و تنش کم‌آبی شد. به‌طوری‌که در شرایط تنش کم‌آبی محلول‌پاشی با متانول 28 درصد حجمی موجب افزایش ارتفاع بوته (9/9 درصد)، قطر ساقه (5 درصد)، تعداد برگ در بوته (7/14 درصد) و محلول‌پاشی با متانول 14 درصد حجمی موجب افزایش عدد کلروفیل‌متر (8 درصد) و محلول‌پاشی با متانول 21 درصد حجمی موجب افزایش هدایت روزنه‌ای (7/34 درصد)، وزن هزار دانه (12 درصد)، عملکرد دانه (9/27 درصد) و عملکرد زیستی (4/23 درصد) نسبت به شاهد (محلول‌پاشی با آب) شد. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر عملکرد دانه آفتابگردان در منطقه بیرجند با محلول‌پاشی متانول 28 درصد حجمی و در شرایط آبیاری مطلوب به دست آمد، اما در شرایط تنش کم‌آبی، محلول‌پاشی با متانول 21 درصد حجمی جهت جلوگیری از کاهش عملکرد دانه در این منطقه مناسب بود.

تأثیر بیوچار و هیدروژل بر خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مریم‌گلی (Salvia officinalis L.) تحت تنش خشکی

شایسته غیاث؛ مصطفی شیرمردی؛ حیدر مفتاحی زاده؛ مریم دهستانی اردکانی

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 67-80

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36030.1962

چکیده

خشکی و پائین بودن کربن آلی خاک دو مسئله مهم برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. استفاده از بیوچار و هیدروژل می‌تواند اثرات مخرب خشکی برگیاه را کاهش دهد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر بیوچارو هیدروژل ... بیشتر خشکی و پائین بودن کربن آلی خاک دو مسئله مهم برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. استفاده از بیوچار و هیدروژل می‌تواند اثرات مخرب خشکی برگیاه را کاهش دهد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر بیوچارو هیدروژل بر پارامترهای مرفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی مریم‌گلی تحت تنش خشکی بود. به این منظور یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 در گلخانه تحقیقاتی شهرک صنعتی میبد انجام شد. تیمارها شامل پنج سطح بیوچار و هیدروژل (شامل عدم کاربرد، کاربرد 10 و 20 تن در هکتار بیوچار، کاربرد 100 و 200 کیلوگرم در هکتار هیدروژل) و سه سطح تنش خشکی (آبیاری در 80% ظرفیت مزرعه (FC) به عنوان عدم تنش، آبیاری در 60% FC به عنوان تنش متوسط و آبیاری در 40% FC به‌عنوان تنش شدید) بود. پارامترهای مختلف از قبیل شاخص سبزینگی برگ، سطح برگ، ارتفاع، محتوای نسبی آب (RWC)، نشت یونی، محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی‌کسیدانی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که خشکی منجر به کاهش پارامترهای رشدی و RWC شد در حالی که نشت یونی، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فنل کل افزایش یافت. کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار و 200 کیلوگرم در هکتار هیدروژل به‌طور معنی‌داری شاخص سبزینگی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی را نسبت به شاهد در تنش شدید خشکی افزایش داد. در تنش متوسط، کاربرد 10 و 20 تن در هکتار بیوچار و هم‌چنین کاربرد 100 و 200 کیلوگرم در هکتار هیدروژل، نسبت ریشه به اندام هوایی را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. با این وجود در تنش شدید، تنها کاربرد 10 و 20 تن در هکتار بیوچار نسبت ریشه به اندام هوایی را کاهش داد. در شرایط عدم تنش و تنش شدید، کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار هیدروژل منجر به افزایش RWC نسبت به شاهد شد (به‌ترتیب 9/15 و 1/5%). نتایج نشان داد که کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار هیدروژل و20 تن در هکتار بیوچار، نشت یونی و فنل کل را در تنش متوسط و شدید نسبت به شاهد کاهش داد. همه تیمارها در تنش شدید خشکی منجر به کاهش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی نسبت به شاهد شدند و تیمار شاهد بیشترین ظرفیت آنتی‌اکسیدانی را داشت. به‌نظر می‌رسد که کاربرد بیوچار و هیدروژل با بهبود ساختمان خاک، افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و هم‌چنین اضافه شدن عناصر توسط بیوچار به خاک، بتوانند اثرات مخرب خشکی بر گیاه را کاهش دهند.

تأثیر دو گونه قارچ مایکوریزا بر خصوصیات بیوشیمیایی و زیست‌توده خشک اندام هوایی گشنیز (Coriandrum sativum L.) تحت تنش کادمیوم

فریبا محمدی فرد؛ محمد مقدم

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 81-94

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30809.1817

چکیده

فلزات سنگین باعث کاهش رشد گیاهان می‌شوند و بر پتانسیل عملکردی آن‌ها تأثیر می‌گذارند. کادمیوم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که باعث ایجاد تنش در گیاهان می‌شود. قارچ‌های مایکوریزا می‌توانند گیاهان را در ... بیشتر فلزات سنگین باعث کاهش رشد گیاهان می‌شوند و بر پتانسیل عملکردی آن‌ها تأثیر می‌گذارند. کادمیوم (Cd) یکی از فلزات سنگین است که باعث ایجاد تنش در گیاهان می‌شود. قارچ‌های مایکوریزا می‌توانند گیاهان را در برابر تنش‌های محیطی محافظت کنند. به‌منظور بررسی تأثیر قارچ‌های مایکوریزا بر زیست‌توده خشک اندام هوایی و خصوصیات بیوشیمیایی گشنیز تحت تنش کادمیوم آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور و در 3 تکرار در گلخانه‌ تحقیقاتی گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1397 اجرا شد. فاکتور اول نیترات کادمیوم در 4 سطح صفر، 20‌، 40، 80 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک و فاکتور دوم قارچ مایکوریزا در 3 سطح بدون کاربرد قارچ، قارچ‌هایGlomus mosseae وGlomus intraradices بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم مقادیر نشت الکترولیت،کربوهیدرات محلول، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، فنول کل، فلاونوئید کل و پرولین برگ گشنیز افزایش پیدا کردند؛ ولی مقدار زیست‌توده خشک اندام هوایی،کلروفیل ‌a، b، کل و کارتنوئید کاهش یافتند. به‌طوری‌که با افزایش غلظت کادمیوم مقدار وزن خشک اندام هوایی گشنیز 40 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش پیدا کرد. بر اساس نتایج این پژوهش کاربرد قارچ‌های مایکوریزا در شرایط تنش فلز سنگین کادمیوم باعث کاهش اثر تنش شد. به‌طوری‌که بیشترین مقدار زیست‌توده خشک اندام هوایی در گیاهان میکوریزی و عدم کاربرد کادمیوم و کمترین مقدار در گیاهان غیرمیکوریزی رشد یافته در خاک آلوده به کادمیوم در بالاترین غلظت آن مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد کاربرد قارچGlomus mossea تأثیر بهتری بر صفات مورد بررسی داشت و کاربرد آن توصیه می‌شود.

اثر تنش غرقابی بر عملکرد، اجزای عملکرد و ویژگی‌های فتوسنتزی دو رقم ماش در شرایط اهواز

سید بشیر فاضلی؛ افراسیاب راهنما؛ پیمان حسیبی

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 95-108

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30538.1805

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش غرقابی بر برخی ویژگی‌های فتوسنتزی و زراعی ماش، پژوهشی گلدانی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در تابستان سال 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده ... بیشتر به منظور بررسی اثر تنش غرقابی بر برخی ویژگی‌های فتوسنتزی و زراعی ماش، پژوهشی گلدانی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در تابستان سال 1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. مراحل مختلف رشدی شامل رشد رویشی، ابتدای گلدهی، پر شدن دانه و هر سه مرحله رشدی در کرت اصلی و شرایط بدون تنش و تنش غرقابی و نیز دو رقم هندی و عمرانی ماش در کرت فرعی قرار گرفتند. تنش سبب کاهش وزن خشک و عملکرد دانه شد. این کاهش برای رقم هندی در مرحله رشد رویشی به‌ترتیب 45 و 37 درصد، ابتدای گلدهی به‌ترتیب 66 و 68 درصد، پر شدن دانه به‌ترتیب 44 و 48 درصد و هر سه مرحله رشدی به‌ترتیب 39 و 41 درصد و برای رقم عمرانی در مرحله رشد رویشی به‌ترتیب 60 و 60 درصد، ابتدای گلدهی به‌ترتیب 51 و 44 درصد، پر شدن دانه به ترتیب 46 و 45 درصد و هرسه مرحله رشدی به‌ترتیب 69 و 58 درصد بود. به‌طور‌کلی تنش غرقابی منجر به کاهش سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، سرعت تعرق، محتوای کلروفیل و عدد اسپد در هر دو رقم شد. در تیمارهای تنش در هر مرحله رشدی به صورت منفرد، رقم عمرانی به دلیل نامحدود رشد بودن و انعطاف پذیری فنولوژیکی و طولانی‌تر بودن مدت زمان تشکیل غلاف‌ها توانست تا حدودی آسیب ناشی از تنش را جبران کند. بنابراین در خوزستان که گیاهان تابستانه مانند ماش با شرایط غرقابی در مراحل مختلف رشدی روبرو می‌شوند، رقم هندی برای کشت مناسب‌تر به نظر می‌رسد.

بررسی واکنش‌های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا به تنش همزمان شوری و کادمیوم

محدثه شمس الدین سعید؛ نسیبه پور قاسمیان

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 459-474

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36646.1967

چکیده

چکیدههدف این آزمایش بررسی تأثیر همزمان دو تنش شوری و کادمیوم بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا بود. به این منظور، آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی ... بیشتر چکیدههدف این آزمایش بررسی تأثیر همزمان دو تنش شوری و کادمیوم بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه کوشیا بود. به این منظور، آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با چهار تکرار در گلخانه آموزشی پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ولیعصر رفسنجان در سال زراعی 1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح مختلف تنش شوری خاک (صفر، 6، 12 و 18 دسی‌زیمنس بر متر) و کادمیوم (صفر، 1، 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد صفات وزن خشک شاخه‌های جانبی، وزن خشک برگ و ساقه و سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ، میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، غلظت آهن، روی، کلسیم و منیزیم برگ با افزایش شوری به 18 دسی‌زیمنس بر متر به‌ترتیب 8/56، 01/48، 50، 09/46، 21، 76/53، 91/56، 75/53، 21/51، 9/07،5/73، 8/51، 17/0 و 26/0 درصد کاهش یافتند. با افزایش غلظت کادمیوم از صفر به 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک وزن خشک شاخه‌های جانبی، برگ، ساقه، سطح برگ، غلظت روی و منیزیم به‌ترتیب 32/24، 89/31، 45/28، 24/41، 70/28 و 12/0 درصد کاهش یافتند اما غلظت کادمیوم برگ نسبت به تیمار شاهد 7/1 برابر و غلظت آهن برگ 3/37 درصد افزایش یافتند. میزان فعالیت آنزیم‌های سوپراکسیددسموتاز، پراکسیداز، کاتالاز تحت اثر متقابل معنی دار تنش شوری و کادمیوم قرار گرفتند و فعالیت آن‌ها در تیمار تنش همزمان شوری 18 دسی‌زیمنس بر متر و غلظت 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک کادمیوم به‌ترتیب 83/1، 4/1 و 7/4 برابر تیمار شاهد بود. بیشترین ماده خشک کوشیا در هر یک از تیمارهای تنش شوری و کادمیوم متعلق به تیمار شاهد بود و کمترین مقدار ماده خشک از تیمار 18 دسی‌زیمنس بر متر شوری و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم کادمیوم در خاک به‌دست آمد.

ارزیابی صفات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دانه آفتابگردان (Helianthus annuus L.) به رژیم‌های آبیاری و محلول‌پاشی با نانوکودهای روی و منگنز

مجید قنبری؛ علی مختصی بیدگلی؛ کامران منصور قناعی پاشاکی؛ پرنیان طالبی سیه سران

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 475-488

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.33041.1886

چکیده

چکیدهاین پژوهش به‌منظور بررسی کاربرد نانوکودهای روی و منگنز بر کاهش اثرهای کمبود آب آبیاری بر آفتابگردان تحت شرایط مزرعه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل ... بیشتر چکیدهاین پژوهش به‌منظور بررسی کاربرد نانوکودهای روی و منگنز بر کاهش اثرهای کمبود آب آبیاری بر آفتابگردان تحت شرایط مزرعه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی لاهیجان اجرا شد. تیمارها شامل؛ چهار سطح آبیاری 15 (شاهد)، 30 (تنش ملایم)، 45 (تنش متوسط) و 60 (تنش شدید) درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس خاک و چهار سطح محلول‌پاشی شامل؛ آب‌مقطر (شاهد)، نانو کلات روی، نانو کلات منگنز و نانو کلات روی + نانو کلات منگنز با غلظت 4 در هزار بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برهمکنش رژیم آبیاری و محلول‌پاشی در صفات شاخص برداشت، پراکسیداز، پروتئین دانه، روغن دانه و عملکرد روغن معنی‌دار بود و در بقیه صفات اثرات اصلی معنی‌دار شد. کاربرد توأم نانوکلات‌های روی و منگنز در صفات قطر طبق و ساقه، عملکرد دانه، سرعت فتوسنتز و عملکرد پروتئین به‌ترتیب 69/26، 77/29، 37/34، 30/61 و 17/57 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. هم‌چنین، محلول‌پاشی نانوکودهای روی و منگنز به‌طور میانگین 86/17 و 68/36 درصد شاخص برداشت و پروتئین دانه را نسبت به تیمار شاهد تحت شرایط تنش شدید بهبود بخشید. به‌طورکلی، کاربرد توأم نانو کودهای روی و منگنز در افزایش عملکرد دانه، پروتئین و روغن و هم‌چنین افزایش فتوسنتز در شرایط تنش مؤثر بوده و در بروز مقاومت در گیاه آفتابگردان از طریق کاهش فعالیت آنتی‌اکسیدانی و کاهش افت شدید عملکرد بسیار مؤثر است. درنهایت، کاربرد توأم نانو کودهای روی و منگنز جهت حصول عملکرد مطلوب تحت شرایط تنش خشکی توصیه می‌گردد.

اثر گاما آمینو بوتیریک اسید بر صفات مرفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه کینوا در شرایط تنش شوری

عبدالامیر حاتمی؛ رقیه امینیان؛ سودابه مفاخری؛ مرتضی سلیمانی اقدم

دوره 44، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 559-572

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.35988.1960

چکیده

چکیدهبه‌منظور مطالعه اثر گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) بر کاهش اثرات ناشی از تنش شوری و بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه کینوا رقم تی تی کاکا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل 2 عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل ... بیشتر چکیدهبه‌منظور مطالعه اثر گاما آمینو بوتیریک اسید (گابا) بر کاهش اثرات ناشی از تنش شوری و بهبود ویژگی‌های کمی و کیفی گیاه کینوا رقم تی تی کاکا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل 2 عاملی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین در سال 1397 اجرا شد. عوامل این آزمایش شامل شوری آب آبیاری در سه سطح (صفر، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم) و گابا در پنج سطح (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 میلی‌مولار) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل، محتوای نسبی آب برگ، آب نسبی از دست رفته، شاخص پایداری غشا، شاخص سبزینگی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد سنبله در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، وزن خشک گیاه، شاخص برداشت و مقدار سدیم و پتاسیم برگ بود. نتایج نشان داد که شوری اثر کاهنده و معنی‌داری بر شاخص‌های رشد و نموی کینوا داشت. اثر متقابل شوری و گابا برای همه صفات به جز آب نسبی از دست رفته، شاخص سبزینگی، ارتفاع بوته و تعداد سنبله در بوته معنی‌دار بود. در شوری 16 دسی زیمنس بر متر، برترین تیمار گابا منجر به افزایش محتوای نسبی آب برگ (10 درصد)، شاخص پایداری غشا (29 درصد)، قطر ساقه (11 درصد)، وزن هزار دانه (37 درصد)، عملکرد دانه (36 درصد)، وزن خشک گیاه (70 درصد)، مقدار پتاسیم (58 درصد)‌، نسبت پتاسیم به سدیم (168 درصد) و کاهش مقدار سدیم (117 درصد) نسبت به شرایط عدم استفاده از گابا شد. بیشترین شاخص سبزینگی برگ به مقدار 88/39 واحد SPAD، بالاترین ارتفاع بوته (15/55 سانتی‌متر) و بیشترین تعداد سنبله در بوته (03/15 عدد) در گیاهان تیمارشده با 10 میلی‌مولار گابا حاصل گردید.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

موضوعات = A: تنش محیطی یا زیستی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده