تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

ارزیابی تأثیر پسماند علف‌کش‌ پندی‌متالین بر گندم و جو

تاج محمد خواجوی؛ زینب اورسجی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ عباس بیابانی

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 483-494

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.25477.1589

چکیده

چکیدهبه‌منظور بررسی بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. در این آزمایش غلظت‌های مختلف علف‌کش پندی‌متالین ... بیشتر چکیدهبه‌منظور بررسی بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در سال 96-1395 اجرا شد. در این آزمایش غلظت‌های مختلف علف‌کش پندی‌متالین که معادل صفر، 15، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۳۰، ۴۰، ۵۰، 75 و 100 درصد مقدار توصیه‌شده بود؛ روی گیاهان زراعی گندم و جو به‌کار برده شد و وزن خشک ریشه و ساقه گیاهان زراعی موردنظر در انتهای آزمایش اندازه‌گیری شدند. در برازش داده‌ها از منحنی‌های لگاریتم لجستیک سه و چهار پارامتره استفاده شد. نتایج نشان داد که تقریباً در همه داده‌های مورد بررسی منحنی سه پارامتره از برازش مناسبی برخوردار بود. در برازش جداگانه داده‌ها مشخص شد که همواره بقایای علف‌کش پندی‌متالین باعث کاهش زیست‌توده خشک ساقه و زیست‌توده خشک ریشه گیاهان زراعی گندم و جو شدند. مقدار علف‌کش برای کاهش ۵۰ درصدی وزن خشک ساقه گندم و وزن خشک ساقه جو به‌ترتیب از ۵/۴۰۰ و ۰۵/۶۲۳ گرم ماده مؤثره پندی‌متالین در هکتار به‌دست آمد. مقادیر ED50 وزن خشک ریشه گندم و جو به‌ترتیب ۸۸/۶۵ و ۶۶/۲۶۹ به‌دست آمد. در مجموع نتایج حاصل از برازش دوگانه داده‌ها نشان داد که در تمام اندازه‌گیری‌های مربوط به ریشه و ساقه، همواره گندم از جو حساسیت بیشتری به بقایای علف‌کش پندی‌متالین نشان داد. بنابراین توصیه می‌شود در شرایطی وجود بقایای علف‌کش پندی‌متالین در خاک، از کاشت گیاهان حساس مثل گندم پرهیز شود.

برآورد خلأ عملکرد برنج با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) در آمل و رشت

ابراهیم حبیبی؛ یوسف نیک نژاد؛ هرمز فلاح؛ سلمان دستان؛ داود براری تاری

دوره 42، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 551-562

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26083.1607

چکیده

چکیدهمستندسازیفرآیندتولیددرکشاورزیشاملتهیه کلیهاطلاعاتوفعالیت‌هاییاستکهسیرتولید یکمحصول از مرحلهتهیهبستربذرتابرداشترانشانمی‌دهد. لذا، هدف از این پژوهش، برآورد خلأ عملکرد ارقام محلی برنج به ... بیشتر چکیدهمستندسازیفرآیندتولیددرکشاورزیشاملتهیه کلیهاطلاعاتوفعالیت‌هاییاستکهسیرتولید یکمحصول از مرحلهتهیهبستربذرتابرداشترانشانمی‌دهد. لذا، هدف از این پژوهش، برآورد خلأ عملکرد ارقام محلی برنج به روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) بود. دراینپژوهشتمامیعملیات‌هایمدیریتیانجام‌شدهازمرحلهتهیهبستربذرتابرداشت برای ارقام محلی برنجازطریق مطالعاتمیدانی در منطقه آمل واقع در استان مازندران و منطقه رشت در استان گیلان طی سال‌های 1395 و 1396 ثبتشد. برای تعیین مدل عملکرد (تولید)، رابطه بین تمامی متغیرها و عملکرد شلتوک از طریق رگرسیون گام‌به‌گام بررسی شد. خلأ عملکرد نیز از تفاضل پتانسیل عملکرد و عملکرد واقعی به‌دست آمد. نتایج نشان داد از حدود 155 متغیر مورد بررسی، مدل نهایی در منطقه آمل و رشت به‌ترتیب با هفت و شش متغیر مستقل انتخاب شد. متوسط عملکرد واقعی ثبت‌شده در دو منطقه آمل و رشت به‌ترتیب برابر 4821 و 4467 کیلوگرم در هکتار بود. در معادله تولید منطقه آمل، متوسط و حداکثر عملکرد به‌ترتیب 4798 و 6505 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد که کل خلأ عملکرد برابر 1707 کیلوگرم در هکتار بود. در معادله تولید منطقه رشت، متوسط و حداکثر عملکرد به‌ترتیب 4443 و 6377 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که کل خلأ عملکرد برآورد شده برابر 1934 کیلوگرم در هکتار بود. در منطقه آمل، میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای تاریخ نشاکاری، تعداد دفعات مصرف سرک و نیتروژن بعد از گلدهی به‌ترتیب برابر 364، 292 و 416 کیلوگرم در هکتار سهمی معادل 21، 17 و 24 درصد از کل خلأ عملکرد را شامل شدند. همچنین، متغیرهای تناوب زراعی، ضدعفونی بذر و برداشت با کمباین از نظر خلأ عملکرد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در منطقه رشت، میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای مصرف پتاسیم، نیتروژن قبل از نشا و نیتروژن بعد از گلدهی به‌ترتیب با 644، 325 و 730 کیلوگرم در هکتار خلأ عملکرد سهمی معادل 33، 17 و 38 درصد از کل را نشان دادند. بنابراین، بر اساس برازش رابطه بین عملکرد مشاهده‌شده و عملکرد پیش‌بینی‌شده می‌توان بیان کرد که دقت مدل (معادله تولید) مناسب بوده و می‌تواند برای برآورد میزان خلأ عملکرد و تعیین سهم هر یک از متغیرهای محدود‌ کننده عملکرد به‌کار گرفته شود.

مقایسه تغییرات قندها و بیان ژن‌های دساتورزا 12 و 15 در گندم نان و دورم تحت تنش‌سرما

لیلا نژاد صادقی؛ رضا معالی امیری؛ حسن زینالی خانقاه

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 387-400

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22457.1481

چکیده

چکیدهگیاهان از طریق تغییر بیان ژن‌ها و تغییر متابولیت‌های سازگار‌کننده تحمل به سرما را افزایش می‌دهند. در گیاهان این فرایند توسط دوره سازگاری به سرما تسریع می‌شود. در این مطالعه، پاسخ‌هایتغییرات ... بیشتر چکیدهگیاهان از طریق تغییر بیان ژن‌ها و تغییر متابولیت‌های سازگار‌کننده تحمل به سرما را افزایش می‌دهند. در گیاهان این فرایند توسط دوره سازگاری به سرما تسریع می‌شود. در این مطالعه، پاسخ‌هایتغییرات کربوهیدرات‌ها و بیان ژن‌های دساتوراز 12 و 15 تحت تنش‌سرما به‌صورت مقایسه‌ایدرسه ژنوتیپگندم دوروم و نان متفاوت از نظر تحمل سرما مقایسه شدند، دو ژنوتیپ (نورستار گندم نان و گردیش گندم دوروم) متحمل به سرما و ژنوتیپ SRN (گندم دوروم) حساس به سرما از مؤسسه تحقیقات دیم کشور واقع در مراغه در سال 1389-1388 تهیه شد و در اتاقک‌های رشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج کشت و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پتانسیل ژنتیکی مناسبی برای افزایش تحمل سرما در دوروم به‌ویژه گردیش را نشان داد. میزان کربوهیدرات‌ها تحت اغلب تیمارهای آزمایش اختلاف معنی‌دار نشان داد به‌طوری‌که تنش ‌سرما در گیاهان سازگارشده سبب افزایش میزان ساکارز، گلوکز و فروکتوز مخصوصا در نورستار و گردیش شد. افزایش بیان نسبی ژن‌های دساتوراز 12 و 15 تلاش ویژه سلول برای محافظت در برابر تنش‌سرما در ژنوتیپ‌های نورستار وگردیش در مقایسه با ژنوتیپ SRN را نشان داد. نتایج نشان داد که فرایند سازگاری تحمل به تنش اکسیداتیو را القاء می‌کند. همچنین این پاسخ‌ها وجود ظرفیت ژنتیکی مناسبی در گندم دوروم را برای افزایش تحمل به سرمابه خصوص درژنوتیپ گردیش برای صفات اندازه‌گیری‌شده، تأیید کرد.

اثر تراکم بوته بر شاخص‌های فیزیولوژیک و فنولوژیک ژنوتیپ‌های یولاف زراعی (Avena sativa L.) در شرایط اقلیمی اهواز

مریم دولت آبادی؛ پیمان حسیبی؛ حبیب اله روشنفکر دزفولی؛ بهزاد سرخی

دوره 42، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 415-428

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24683.1561

چکیده

چکیدهآزمایش حاضر در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز با هدف بررسی شاخص‌های رشد و درجه روز رشد ژنوتیپ‌های مختلف یولاف تحت تراکم‌های مختلف کاشت در شرایط ... بیشتر چکیدهآزمایش حاضر در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز با هدف بررسی شاخص‌های رشد و درجه روز رشد ژنوتیپ‌های مختلف یولاف تحت تراکم‌های مختلف کاشت در شرایط مزرعه‌ایی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل پنج ژنوتیپ یولاف زراعی و سه تراکم کاشت (300، 400 و 500 بوته در مترمربع)، بود. درجه روز رشد هر یک از مراحل رشدی گیاه بر اساس سیستم BBCH، با استفاده از آمار روزانه دما محاسبه گردید. تیمارهای مورد بررسی اثرات متفاوتی بر شاخص‌های رشد و صفات فیزیولوژیک نظیر سرعت رشد گیاه (CGR)، سرعت رشد نسبی (RGR)، سرعت جذب خالص (NAR)، محتوای کلروفیل برگ، عدد کلروفیل‌ متر و عملکرد ماده خشک داشتند. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی یولاف، در مرحله خمیری دانه، ژنوتیپ V2 دارای بیشترین میزان شاخص‌های NAR،RGR ، و CGR به‌ترتیب با میانگین 40/1 گرم بر مترمربع در روز، 0015/0 گرم بر گرم در روز و 34/6 گرم در مترمربع در روز در تراکم 300 بوته در مترمربع بود که این امر با برتری ژنوتیپ V2 از نظر عملکرد کل ماده خشک تولیدی با میانگین 78/39 گرم در مترمربع نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی همراه بود. در مقابل ژنوتیپ V1، کمترین میزان عملکرد کل ماده خشک با میانگین 95/22 گرم در مترمربع را داشت. همچنین در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی، ژنوتیپ V2 در تراکم 300 بوته در مترمربع با میانگین 162 روز از کاشت و 1899 درجه روز رشد دارای کمترین دوره رشد و ژنوتیپ V4 در تراکم 500 بوته در مترمربع با میانگین 175 روز از کاشت و 2178 درجه روز رشد دارای بیشترین دوره رشد در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی بودند. در بین مراحل فن ولوژیک نیز، بیشترین درجه روز رشد دریافتی در مرحله نمو برگ و کم‌ترین آن در مراحل خوشه و گل شکفتگی اتفاق افتاد.

شناسایی توده‌های مقاوم یولاف‌وحشی زمستانه (Avena ludoviciana Dur) به علف‌کش‌های بازدارنده ACCaseدر مزارع گندم شهرستان گنبدکاووس و تهیه نقشه پراکنش آن‌ها

شهناز طاطاری؛ جاوید قرخلو؛ آسیه سیاهمرگویی؛ حسین کاظمی

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 103-116

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.21015.1439

چکیده

به ‌منظور پی‌جویی تــوده‌های یولاف‌وحشی زمستانه (.Avena ludoviciana Dur) مقاوم به علف‌کش‌های کلودینافوپ-پروپارژیل، دایکلوفوپ ‌متیل و فنوکساپروپ‌ پی ‌اتیل در مزارع گندم شهرستان گنبدکاووس، آزمایش‌هایی در ... بیشتر به ‌منظور پی‌جویی تــوده‌های یولاف‌وحشی زمستانه (.Avena ludoviciana Dur) مقاوم به علف‌کش‌های کلودینافوپ-پروپارژیل، دایکلوفوپ ‌متیل و فنوکساپروپ‌ پی ‌اتیل در مزارع گندم شهرستان گنبدکاووس، آزمایش‌هایی در سال 1393 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بر روی 115 توده یولاف وحشی زمستانه مشکوک به مقاومت انجام شد. از روش زیست‌سنجی بذر در پتری‌دیش برای تعیین توده‌های مقاوم به بازدارنده‌های استیل‌کوآنزیم‌آ کربوکسیلاز (ACCase) استفاده شد. که شامل اعمال غلظت تفکیک‌کننده، غربال توده‌ها توسط غلظت تفکیک‌کننده و آزمون غلظت-پاسخ برای توده‌های مقاوم بود. بر این اساس به‌ترتیب 48، 27 و 21 توده به علف‌کش‌های کلودینافوپ‌پروپارژیل، دایکلوفوپ ‌متیل و فنوکساپروپ‌ پی ‌اتیل + مفن پایردی اتیل مقاوم بودند. توده‌های مقاوم، شاخص درجه مقاومت متفاوتی به علف‌کش‌های مورد آزمون نشان دادند. بر اساس مقادیر EC50، توده 74 با شاخص درجه مقاومت 99/1 کمترین و توده 6 با شاخص درجه مقاومت 42/31 بیشترین میزان مقاومت به علف‌کش کلودینافوپ-پروپارژیل را دارا بودند. همچنین برای علف‌کش دایکلوفوپ متیل، مقادیرEC50 از 88/2 برای توده 103 با شاخص مقاومت 34/1 تا 02/16 برای توده 91 با شاخص درجه مقاومت 45/7 متفاوت بود. همچنین مقدار EC50برآورد‌شده به علف‌کش فنوکساپروپپیاتیل + مفن پایردی‌اتیل از 124/0 برای توده 20 با شاخص مقاومت 06/1 تا 86/0 برای توده 6 با شاخص درجه مقاومت 35/7 متغیر بود. بررسی نقشه پراکنش توده‌های مقاوم حاکی از پراکنش یکنواخت این توده‌ها در سطح شهرستان گنبدکاووس بود. وجود مقاومت عرضی در بعضی از توده‌های جمع‌آوری‌شده به علف‌کش‌های مورد بررسی نیز اثبات گردید. نتایج این تحقیق می‌تواند جهت اجرای برنامه‌های صحیح در مدیریت علف‌های هرز مقاوم به علف‌کش و ممانعت از توسعه این گیاهان به سایر مناطق مورد استفاده قرار گیرد.

تجزیه ژنتیکی عملکرد دانه، اجزاء عملکرد دانه و برخی صفات مرفولوژیکی و فنولوژیکی لاین‌های تریتیکاله

احمد نادری

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12060

چکیده

به‌منظور ارزیابی لاین‌های تریتیکاله برای شرایط کم‌بازده، این تحقیق با 36 لاین تریتیکاله در قالب طرح آلفا لاتیس انجام شد. تعداد روز از سبز شدن تا برخی مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه و اجزاء آن تعیین گردید. ... بیشتر به‌منظور ارزیابی لاین‌های تریتیکاله برای شرایط کم‌بازده، این تحقیق با 36 لاین تریتیکاله در قالب طرح آلفا لاتیس انجام شد. تعداد روز از سبز شدن تا برخی مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه و اجزاء آن تعیین گردید. نتایج نشان داد که تفاوت لاین‌ها برای همه صفات معنی‌دار بود. دامنه تغییرات تعداد روز از سبز شدن تا ظهور سنبله و رسیدگی فیزیولوژیکی به‌ترتیب 103-89 و 141-129 روز بود. بیشترین عملکرد دانه (4790 کیلوگرم در هکتار) و سرعت رشد محصول دانه (14/1 گرم در مترمربع در روز) به لاین 29 تعلق داشت. بالاترین ضریب تنوع ژنتیکی به تعداد روز از سبز شدن تا ظهور سنبله (43/6 درصد) و عملکرد بیولوژیکی (36/4 درصد) تعلق داشت. میانگین عملکرد دانه لاین‌ها در دامنه4790- 1898 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. با توجه به عملکرد دانه و میزان تشابه لاین‌ها در تجزیه کلاستر، لاین‌های 5، 8، 15، 17، 20، 22، 23، 26 و 29 به‌ترتیب با عملکرد دانه 4494، 3748، 3820، 3777، 3757، 3717، 4007، 3780 و 4790 کیلوگرم در هکتار به عنوان لاین‌های برتر انتخاب شدند. با توجه به تشابه بالای عملکرد دانه با سرعت رشد محصول دانه (95 درصد) و عملکرد بیولوژیکی (86 درصد) در تجزیه کلاستر و ضریب تنوع ژنتیکی بالای این دو صفت، با هدف عملکرد دانه بالا، این لاین‌ها به‌عنوان یک منبع ژنتیکی مطلوب برای انتقال این صفات در برنامه‌های به‌نژادی ارزیابی می‌شوند.

تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید 540 در شرایط تنش رطوبتی

سید محمدرضا احتشامی؛ مهدی رمضانی

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 51-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12049

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز آموزش کشاورزی شهید ناصری کرج در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 اجرا شد. با اجرای سیستم آبیاری تک شاخه 4 سطح آبیاری (بدون تنش، تنش ملایم، تنش متوسط، تنش شدید) اعمال شد. عامل فسفر نیز در 5 سطح شامل 100 درصد کود شیمیایی سوپرفسفات‌تریپل و بدون کود زیستی، 75 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی،50 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، 25 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، کود زیستی و بدون کود شیمیایی بود. نتایج آزمایش حاکی از معنی‌دار بودن تیمار کودی در تمامی صفات مورد مطالعه در سال اول و دوم بود. در مقایسه اثر سطوح مختلف کود فسفر مشخص گردید که در شرایط بدون تنش، تیمار بدون تلقیح با باکتری و 100 درصد کود فسفر مورد نیاز، بالاترین میزان عملکرد دانه را نشان داد، در‌حالی‌که با افزایش میزان تنش، میزان عملکرد دانه برای تیمار تلقیح با باکتری و 75 درصد کود فسفر مورد نیاز به‌ترتیب در شرایط تنش کم، تنش متوسط و تنش شدید به میزان 2/1 درصد، 5/5 درصد و 35/8 درصد بیشتر از تیمار مذکور در شرایط مشابه بود. استفاده از باکتری‌های محرک رشد به همراه درصد مناسبی از کود شیمیایی فسفر ضمن افزایش کارایی کود شیمیایی و حفاظت از خاک، موجب افزایش میزان عملکرد دانه در شرایط تنش آبی می‌گردد.

تأثیر کاربرد پتاسیم بر فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‎اکسیدان دو رقم گندم دوروم در شرایط شوری

سید محمد علوی متین؛ افراسیاب راهنما؛ موسی مسکرباشی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11828

چکیده

پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، ... بیشتر پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، محتوی کلروفیل و عملکرد دانه دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس) آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با سطوح تیماری مختلف شامل: شاهد (بدون شوری)، شوری 150 میلی‎ مولار (از نوع کلرید سدیم)، شوری 150 میلی مولار به همراه دو سطح 300 و450 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع نانوکلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. تنش شوری سبب کاهش عملکرد دانه هر دو رقم گردید ولی تیمار ترکیبی شوری و پتاسیم از طریق بهبود فعالیت آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان و محتوی پتاسیم و کلروفیل برگ سبب کاهش اثرات منفی شوری بر عملکرد دانه در مقایسه با تیمار شوری مطلق گردید. پاسخ هر دو رقم به تنش شوری و کاربرد سطوح و منابع مختلف پتاسیم در شرایط تنش برای بیشتر صفات مشابه بود، اگرچه فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ریداکتاز در رقم بهرنگ تا حدودی بیشتر بود. در مجموع، بر اساس یافته‎های این پژوهش کاربرد پتاسیم همراه با شوری در رقم یاواروس در مقایسه با رقم بهرنگ دارای اثرات مطلوب‎تری بود.

تأثیر پتاسیم بر توزیع و انباشت کادمیوم در اندام های مختلف دو رقم گندم دوروم

ساره لرکی؛ افراسیاب راهنما؛ امیر آینه بند

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 79-92

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11455

چکیده

درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه میتواند موفقیت برنامههای بهنژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپهای دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در ... بیشتر درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه میتواند موفقیت برنامههای بهنژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپهای دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در جذب کادمیوم به وسیلة ریشه، انتقال به اندام هوایی و انباشت آن در دانة دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس)، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت سطوح تیماری مختلف (شاهد، 20 میلیگرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک (از نوع کلرید کادمیوم)، 20 میلیگرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به همراه دو سطح 300 و450 میلیگرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلیگرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع نانوکلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. کادمیوم به طور متفاوتی سبب کاهش غلظت پتاسیم ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید، ولی غلظت کادمیوم اندام مذکور را افزایش داد. بالاترین غلظت کادمیوم در ریشه و کمترین آن در دانه مشاهده شد. کاربرد پتاسیم همراه با کادمیوم از طریق رقابت منجر به کاهش غلظت کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم در ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید ولی غلظت پتاسیم را افزایش داد. براساس یافتههای این پژوهش، پتاسیم نقش بسیار مهمی در بهبودکیفیت دانه از طریق افزایش غلظت پتاسیم و کاهش غلظت کادمیوم دانهها داشت.

اثر کاربرد برگی پوترسین و عناصر غذایی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در اهواز

مریم سادات عمادی؛ پیمان حسیبی؛ عبدالرضا عظیمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای ... بیشتر به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگیهای فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد برگی پوترسین، بر و مولیبدن در مراحل پنجه زنی + غلاف رفتن باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. کاربرد پوترسین به طور معنی دار دوام سطح برگ و شاخص سطح برگ را افزایش داد. با کاربرد برگی عناصر غذایی جذب و تحلیل دیاکسیدکربن و هدایت روزنهای در هر دو رقم نسبت به شاهد (بدون کاربرد عناصر) افزایش یافت. بنابراین دمای برگ کاهش معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تنفس در تیمار شاهد و کمترین آن مربوط به تیمار پوترسین (پنجهزنی+ غلاف رفتن) بود. کاربرد برگی عناصر، سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن مؤثر دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت پر شدن دانه در رقم چمران 27/91 میلی گرم در روز بود که کاربرد برگی پوترسین در طی پنجهزنی و غلاف رفتن آن را به 09/145 میلی گرم در روز افزایش داد. با توجه به اینکه گرمای زودرس بهاره در اهواز یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم میباشد لذا به نظر می‌رسد کاربرد برگی عناصر از طریق کاهش تنفس و دمای برگ، افزایش هدایت روزنهای، فتوسنتز، شاخص سطح برگ و طول عمر برگ می‌تواند طول دوره پر شدن مؤثر دانه را افزایش داده و در نهایت سبب بهبود عملکرد دانه گردد.

بررسی واکنش ژنوتیپ‌های گندم نان به تنش گرما در دوره پر شدن دانه در شرایط اهواز

مهرو مجتبایی زمانی؛ مجید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 119-130

چکیده

به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط محیطی شهر اهواز اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل ده ژنوتیپ گندم نان میان‌رس (چمران، اترک، افلاک، دز، فلات، داراب 2، کویر، پیشتاز، S-78-11 و S-83-3) و دو تاریخ کاشت مناسب (22 آبان ماه) و تاخیری (اول دی ماه) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد دانه همه ژنوتیپ‌ها شد. رقم اترک (2/8 درصد) کمترین و رقم پیشتاز (3/26 درصد) بیشترین کاهش عملکرد در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. در تاریخ کاشت تاخیری ارقام کویر و چمران بیشترین (به ترتیب 3/584 و 8/579 گرم در مترمربع) و رقم پیشتاز کمترین (3/446 گرم در مترمربع) عملکرد دانه را تولید کردند. بر اساس شاخص حساسیت به تنش، رقم اترک متحمل‌، ارقام چمران، کویر، دز، فلات و افلاک از ارقام نیمه‌متحمل و لاین‌های S-78-11 و S-83-3 و ارقام داراب 2 و پیشتاز حساس شناخته شدند. نتایج نشان داد که کاهش وزن هزار دانه در تاریخ کاشت تاخیری ناشی از کاهش دوره موثر پر شدن دانه بود و افزایش سرعت پر شدن دانه نتوانست کاهش طول دوره پر شدن دانه را جبران کند. به‌طورکلی به‌نظر می‌رسد که سرعت زیادتر رشد دانه در شرایط تنش گرما طی دوره پر شدن دانه به‌تنهایی نمی‌تواند منجر به عملکرد زیادتر در یک ژنوتیپ شود و عوامل دیگری نظیر دوره پر شدن دانه و تعداد دانه در سنبله از اهمیت زیادتری برخوردارند.

اثر مدیریت تلفیقی کود و رقابت علف‌های هرز بر کارایی، توان ذخیره‌سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگره‌های ساقه‌ی اصلی گندم

سیما قلمباز؛ امیر آینه بند؛ عبدالامیر معزی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 131-144

چکیده

به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی ... بیشتر به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی و با 3 تکرار بود. تیمار اصلی شامل، 5 روش مدیریت تلفیقی (شامل روش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و تلفیق شیمیایی با بیولوژیکی) و تیمار فرعی شامل 3 شدت رقابت با علف هرز خردل وحشی (تراکم 7، 14، 21 بوته در مترمربع) بود. طول و وزن خشک میانگره‌های مختلف آن (پدانکل، پنالتیمیت: میانگره ما قبل آخر، میانگره‌های پایینی) و هم‌چنین کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با تغییر درصد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای بیولوژیک، کارایی ذخیره سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگرههای ساقه تغییر یافت. تیمار 50 درصد کودشیمیایی و مجموع کودهای بیولوژیک بیشترین درصد کارایی انتقال مجدد (30/43)، درصد انتقال مجدد (10/51) و مقدار ماده خشک انتقال یافته (09/2 گرم) را دارا بودند. اثر روشهای مدیریت تلفیقی کود بر کارایی انتقال مجدد ماده خشک بیشتر از تیمار رقابت با علفهای هرز بود. بعلاوه، در هر سه گروه از میانگره‌های ساقه، صفت وزن بیشتر از صفت طول تغییر داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که اجرای روش‌های تلفیقی کود در مقایسه با روش کاملاً بیولوژیکی شرایط متعادل‌تری برای خصوصیات میانگره‌های گندم فراهم می‌کند.

اثر عصاره آبی دود گیاهی بر برخی از صفات بالای زمینی و زیرزمینی گندم زمستانه

سید سعید موسوی؛ محمد رضا عبداللهی؛ حجت الله مظاهری لقب؛ بهزاد مهرشاد

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 81-92

چکیده

اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بررسی ... بیشتر اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. در این آزمایش اثر 3 غلظت عصارهآبی دود (0، 1:10 و 1:100) بر برخی از صفات شامل تعداد پنجه، طول ساقه، طول سنبله، طول ریشک، طول برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، تعداد ریشههای بذری، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه در دو رقم گندم بررسی شد. نتایج تفاوت های معنیداری را بین سطوح مختلف عصاره دود برای بیشتر صفات نشان داد، به طوریکه غلظت 1:100 برای بیشتر صفات دارای برتری نسبی در مقایسه با شاهد بود. همچنین بین دو رقم پیشگام و نوید از نظر تعدادی از صفات تفاوت معنیداری وجود داشت و در کل رقم پیشگام دارای برتری نسبی بهتری در مقایسه با رقم نوید بود. اثر متقابل رقم در غلظت عصاره دود برای صفات طول ساقه، وزن خشک ساقه، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه معنیدار گردید که در این حالت از روش برشدهی جهت تجزیه نتایج استفاده شد. بطور کلی، بهترین غلظت عصاره آبی دود، غلظت 1:100 بود و ارقام مورد مطالعه در برخی از صفات، پاسخ متفاوتی به کاربرد عصاره دودی نشان دادند. از بین دو رقم مورد مطالعه، رقم پیشگام پاسخ بهتری به کاربرد عصاره دودی نشان داد.

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

موضوعات = A: غلات

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده