تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

تاثیر باکتری تیوباسیلوس و گوگرد بنتونیت‌دار بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

حمید اله دادی؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمید رضا بلوچی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47066.2174

چکیده

گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، گیاهی چندمنظوره با کاربردهای دارویی و روغنی است که عمدتاً برای تولید روغن خوراکی و رنگ‌های صنعتی کشت می‌شود. محدودیت منابع آب در ایران و تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه تأثیر منفی ... بیشتر گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)، گیاهی چندمنظوره با کاربردهای دارویی و روغنی است که عمدتاً برای تولید روغن خوراکی و رنگ‌های صنعتی کشت می‌شود. محدودیت منابع آب در ایران و تنش خشکی بر رشد و عملکرد این گیاه تأثیر منفی دارد. گوگرد به عنوان چهارمین عنصر پرمصرف گیاهی، در فتوسنتز و ساختارهای غشای سلولی نقش حیاتی دارد. استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی گوگردی می‌تواند به شوری خاک منجر شود. بنابراین، کودهای زیستی به عنوان جایگزینی مناسب مطرح شده‌اند. باکتری‌های تیوباسیلوس (Thiobacillus spp.) با تأمین سولفات و بهبود خصوصیات خاک، به رشد بهتر گیاه کمک می‌کنند. این مطالعه جهت ارزیابی اثر منابع شیمیایی و زیستی گوگردی شامل گوگرد بنتونیت‌دار و باکتری تیوباسیلوس بر محتوای عناصر اندام هوایی، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گلرنگ تحت شرایط تنش کم‌آبی در تابستان 1401 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج واقع در دشتروم اجرا گردید. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مراحل شروع گلدهی و شروع پر شدن دانه) به عنوان عامل اصلی و ترکیب کود گوگرد بنتونیت‌دار در سه سطح (0، 150 و 300 کیلوگرم در هکتار) و باکتری تیوباسیلوس در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد) به عنوان عوامل فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که با افزایش سطوح کود گوگرد بنتونیت‌دار و کاربرد باکتری تیوباسیلوس، محتوای عناصر اندام هوایی، صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه که متاثر از سطوح تنش خشکی واقع شدند، به طور معنی‌داری بهبود یافته است. تحت شرایط تنش شدید کم آبی بیشترین محتوای عناصر اندام هوایی شامل نیتروژن (33/2 درصد)، گوگرد (149/0 درصد)، آهن (44 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و روی (66/25 میلی‌گرم بر کیلوگرم) از تیمارکاربرد همزمان 300 کیلوگرم گوگرد بنتونیت‌دار + باکتری تیوباسیلوس حاصل شد. همچنین اثر متقابل سه‌گانه رژیم آبیاری × گوگرد بنتونیت‌دار × تیوباسیلوس بر صفات محتوای کلروفیل کل، محتوای کاروتنوئید، قندهای محلول کل و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز معنی‌دار شد. بیشترین مقدار صفات مذکور در هر یک از رژیم های آبیاری با کاربرد همزمان 300 کیلوگرم گوگرد بنتونیت‌دار + باکتری تیوباسیلوس مشاهده شد. محتوای مالون دی آلدهید نیز با قطع آبیاری از مراحل گلدهی و پر شدن دانه افزایش یافت ولی با کاربرد گوگرد بنتونیت دار و باکتری تیوباسیلوس کاهش یافت. عملکرد دانه نیز متاثر از کاربرد 300 کیلوگرم در هکتار گوگرد بنتونیت‌دار + تیوباسیلوس در سطوح آبیاری کامل و تنش متوسط به ترتیب با افزایش 28/25 و 54/45 درصدی همراه شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اعمال قطع آبیاری به ویژه از مرحله گلدهی با کاهش صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه گلرنگ همراه بوده و کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار گوگرد بنتونیت‌دار به همراه باکتری تیوباسیلوس علاوه بر کاهش مصرف کود شیمیایی و درنتیجه پیامدهای منفی ناشی از آن، منجر به افزایش جذب عناصر غذایی، ارتقای کارایی کود زیستی و بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش کم‌آبی شده است.

مشاهده مقاله

ارزیابی تاثیر کود آلی در تراکم‌های متفاوت کشت بر خصوصیات آگرومورفولوژیکی و عملکرد اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) در شرایط دیم

هوشنگ رحمتی؛ هوشمند صفری

دوره 47، شماره 3 ، آبان 1403، ، صفحه 323-336

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46887.2167

چکیده

آویشن گیاهی با متابولیت‌های با ارزش است که به دلیل خاصیت دارویی، از اهمیت بالایی در صنایع غذایی و دارویی برخوردار است. استفاده از کودهای شیمیایی مشکلات زیست محیطی زیادی را به همراه داشته است، بنابراین ... بیشتر آویشن گیاهی با متابولیت‌های با ارزش است که به دلیل خاصیت دارویی، از اهمیت بالایی در صنایع غذایی و دارویی برخوردار است. استفاده از کودهای شیمیایی مشکلات زیست محیطی زیادی را به همراه داشته است، بنابراین استفاده از کودهای آلی در الگوهای تراکم مختلف کشت به‌منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی برای دستیابی به کشاورزی پایدار حائز اهمیت است. بر همین اساس این تحقیق به‌صورت طرح اسپلیت پلات با دو فاکتور و سه تکرار در شرایط دیم در استان کرمانشاه طی دو سال زراعی 1399-1400 و 1400- 1401 در ایستگاه تحقیقاتی ماهیدشت اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح (20 تن در هکتار کود گاوی، 10 تن در هکتار کاه غنی‌شده و بدون اعمال کود) و فاکتور فرعی سه تراکم (4، 6 و 8 بوته در مترمربع) بود. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، قطر تاج پوشش، وزن‌تر و خشک، وزن خشک برگ و ساقه، نسبت برگ به ساقه، درصد و عملکرد اسانس کل اندام هوایی برای هر کرت محاسبه شد. تجزیه واریانس نشان داد که کودهای مختلف و سطوح مختلف تراکم بر تمامی صفات اثر معنی‌داری داشتند، اما اثر متقابل کود × تراکم تنها بر صفات درصد و عملکرد اسانس تأثیر معنی‌داری داشت. با توجه به مقایسه میانگین به روش دانکن، کود باعث افزایش رشد آویشن شد و تمام خصوصیات رویشی گیاه تحت تأثیر مصرف کود قرار گرفت و از بین دو نوع کود مصرفی، تأثیر کود حیوانی بهتر بود. از طرفی با افزایش تراکم، ارتفاع بوته افزایش یافت، اما تعداد شاخه در بوته و قطر تاج پوشش روند کاهشی نشان داد و برخلاف این دو صفت عملکرد تر و خشک گیاه در تراکم کم و زیاد نسبت به تراکم متوسط کمتر بود. روند متفاوتی برای درصد و عملکرد اسانس مشاهده شد و به این ترتیب، درصد اسانس با کاهش تراکم از 8 بوته به 4 بوته به میزان 53/17 درصد افزایش داشت، اما در مقابل عملکرد اسانس 42/5 درصد کاهش نشان داد. نتایج تجزیه مؤلفه‌های اصلی صفات در شرایط مختلف زراعی نشان داد که 3/94 درصد واریانس بر اساس دو مؤلفه اول بیان شد و بای پلات دو مؤلفه نتایج مقایسه میانگین را تأیید کرد. با توجه به هدف نهایی این تحقیق که تعیین بهترین تراکم در شرایط استفاده از کود دامی و کاه غنی شده برای دستیابی به نتیجه مطلوب درکشت آویشن در شرایط دیم بود، بنابراین بر اساس گروه‌بندی اثر متقابل دو عاملی و تحلیل مؤلفه‌های اصلی، مشاهده شد که استفاده از کود دامی به میزان 20 تن در هکتار با تراکم 6 بوته در مترمربع مناسب ترین تیمار برای کشت آویشن در شرایط دیم استان کرمانشاه است که می‌توان آن را برای کشت این گونه در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه توصیه کرد.

تأثیر نظام ‏های کشاورزی رایج، پایدار و زیستی بر عملکرد دانه و کارآیی استفاده از انرژی در گیاهان کنجد، ماش و ذرت

آرام گورویی؛ امیر آینه بند؛ افراسیاب راهنما

دوره 47، شماره 2 ، شهریور 1403، ، صفحه 179-193

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32356.1871

چکیده

با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم، بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به ‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش ... بیشتر با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم، بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به ‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش در تابستان سال 1398 در مزرعه‏ ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‏ های یک‏بار خردشده در قالب پایه بلوک ‏های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی نوع سیستم کشاورزی در سه سطح شامل کشاورزی رایج (تمامی نهاده ‏های مصرفی شامل کود، علف‏ کش ‏ها و ‏آفت ‏کش ‏ها به ‏صورت شیمیایی)، پایدار (نهاده‏ های ورودی تلفیقی از شیمیایی و آلی) و زیستی (نهاده ‏های مصرفی به‏ صورت کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک بودند و از هیچ گونه کود و سم شیمیایی در این سیستم کشاورزی استفاده نشد، مبارزه با علف ‏های هرز به ‏صورت مکانیکی انجام گرفت) و فاکتور فرعی شامل کاشت سه گیاه زراعی ماش، ذرت و کنجد بود. نتایج این آزمایش نشان داد که عملکرد دانه هر سه گیاه ماش، ذرت و کنجد در شرایط کشاورزی رایج بیشترین و در شرایط زیستی کمترین مقدار را دارا بود. کمترین (18/1) و بیشترین (69/3) کارآیی مصرف انرژی به ترتیب در تولید کنجد به روش رایج و تولید ذرت به‏ روش زیستی به ‏دست آمد. بیشترین (34396 مگاژول) و کمترین (8247 مگاژول) انرژی مصرفی نیز به ‏ترتیب مربوط به تولید ذرت به ‏روش رایج و تولید ماش به‏ روش زیستی بود. به‏ علاوه مشخص شد که تولید رایج ذرت به طور معنی داری بیشترین انرژی خروجی (09/94045 مگاژول) را داشت. درحالی که تولید ماش به روش زیستی کمترین (15279 مگاژول) انرژی خروجی را تولید کرد. ذرت رایج بیشترین (59649 مگاژول در هکتار) مقدار شاخص انرژی خالص را داشت، در حالی‏که در کنجد بیشترین شاخص انرژی خالص (7032 مگاژول در هکتار) در ‏روش زیستی حاصل شد. از سوی دیگر روند تغییرات به ‏گونه ‏ای بود که عملکرد ذرت زیستی در مقایسه با عملکرد ذرت رایج حدود 30 درصد کاهش یافت. اما میزان کاهش انرژی مصرفی ذرت در روش زیستی نسبت به رایج حدود 50 درصد بود.

ارزیابی مدل APSIM-Barley برای ارقام مختلف جو آبی تحت تنش آب و نیتروژن

حسن شهبازی؛ خسرو عزیزی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ سلیمان محمدی؛ ناصر اکبری

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43267.2092

چکیده

مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری ... بیشتر مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری زیرمدل های مختلف (زیرمدل های بیولوژیک، محیطی، مدیریتی و اقتصادی) که با موتور اصلی مدل مرتبط می شوند قادر به شبیه سازی سیستم های کشاورزی در مناطق مختلف از جمله نواحی خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشند. مدل APSIM-Barley می تواند جهت ارزیابی مدیریت در محصول جو مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی و ارزیابی مدل APSIM-Barley در رابطه با شبیه سازی رشد، نمو و عملکرد سه رقم جو آذران، جلگه و بهمن، تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن و آبیاری بود. به منظور ارزیابی مدل APSIM-Barley در راستای شبیه سازی و کمی سازی مراحل رشد فنولوژیک، زیست توده و عملکرد دانه ارقام مختلف جو از یک سری آزمایش مستقل استفاده شد. به منظور واسنجی مدل زراعی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در شهر همدان در سال 1398 انجام شد. در طرح مذکور سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و رقم مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (40-30، 70-60 و 100-90 درصد ظرفیت مزرعه) و فاکتورهای فرعی شامل سطوح رقم (آذران، جلگه و بهمن به ترتیب ارقام زودرس، متوسطرس و دیررس) و نیتروژن (سه سطح صفر، متوسط و بهینه) بودند. برای اعتبارسنجی و واسنجی مدل از یکسری مجموعه داده مستقل دیگر در سال های مختلف شامل مقالات چاپ شده و همچنین گزارش نهایی طرح های تحقیقاتی انجام شده استفاده شد. برای ارزیابی کارایی مدل زراعی و مقایسه مقدارهای شبیه سازی و اندازه گیری شده از شاخص های آماری شامل ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا نرمال شده، شاخص توافق و میانگین انحراف خطا استفاده شد. در این تحقیق برای تمامی تجزیه های آماری و رسم شکل ها از نرم افزار OriginPro استفاده شد. یافته های حاصل از شبیه سازی توسط مدل APSIM-Barley در مرحله واسنجی نشان داد که مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در رابطه با پیش بینی مراحل فنولوژی گیاه (روز تا گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک) به ترتیب برابر 43/2 و 4/2 درصد بود. همچنین دقت مدل برای شاخص سطح برگ برای ارقام آذران، جلگه و بهمن تحت شرایط تیمار مصرف کامل آب و نیتروژن به ترتیب 5/13، 1/14 و 7/10 درصد و تحت شرایط تیمار تنش شدید آب و نیتروژن به ترتیب 5/16، 6/18 و 5/26 درصد بود. در این مرحله مقادیر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و شاخص توافق برای عملکرد زیست توده و دانه برابر 9/24 درصد و 98/0و 2/15 درصد و 96/0 بود. در مرحله اعتبارسنجی مدل زراعی، مقادیر شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، شاخص توافق، ضریب تبیین و میانگین انحراف خطا به ترتیب برای عملکرد دانه 02/15درصد، 96/0، 82/0 و 34/0 تن در هکتار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که مدل APSIM-Barley قادر است رشد، نمو و عملکرد دانه ارقام مختلف جو را با دقت قابل قبولی تحت شرایط مختلف مدیریت آب و نیتروژن در سال ها و مناطق مختلف شبیه سازی کند. بنابراین مدل مذکور می تواند به عنوان ابزاری قابل اعتماد در مطالعات آینده در زمینه ارزیابی تغییر اقلیم، آنالیز خلاء عملکرد، پهنه بندی و غیره مورد استفاده قرارگیرد.

پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد کاملینا به تاریخ و فاصله کاشت در استان مازندران

فائزه زعفریان؛ حمیدرضا قربانی؛ پرستو مجیدیان؛ محمد کاوه

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 427-440

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44449.2117

چکیده

تولید دانه‌های روغنی، نقش به‌سزایی در صرفه‌جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفاء می‌نماید. کاملینا (Camelina sativa L. Crantz)، قادر است در شرایط مختلف آب و هوایی و خاک رشد نماید ... بیشتر تولید دانه‌های روغنی، نقش به‌سزایی در صرفه‌جویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفاء می‌نماید. کاملینا (Camelina sativa L. Crantz)، قادر است در شرایط مختلف آب و هوایی و خاک رشد نماید و نسبت به سایر دانه‌های روغنی نیاز کمتری به آب، کود و آفت‌کش‌ها دارد. لذا، پژوهش حاضر با هدف معرفی این گیاه و ارزیابی پتانسیل عملکرد و سازگاری کشت آن در سال 1399 به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع‌کلا (مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران) اجرا شد. شش تاریخ‌ کاشت (15 آبان، 1 و 15 آذر، 1، 15 و 30 دی ماه) و پنج فاصله کاشت (15، 20، 25، 30 و 35 سانتی‌متر) به‌عنوان عامل‌های مورد مطالعه انتخاب شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فاصله کاشت و تاریخ کاشت، اثربخشی معنی‌داری در ویژگی‌های کاملینا داشت. ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر اثر متقابل تیمارهای مورد مطالعه قرار گرفتند. به‌طوری که بیشترین ارتفاع بوته در تاریخ کاشت 15 آبان ماه و در فواصل 20 و 30 سانتی‌متر (به ترتیب 5/125 و 75/124 سانتی‌متر) مشاهده شد. همچنین عملکرد دانه، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه تحت تاثیر تاریخ کاشت و نیز تعداد روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی و وزن هزار دانه تحت تاثیر فاصله کاشت قرار گرفتند. در زمینه تولید دانه و دستیابی به عملکرد دانه بیشتر، اگرچه تاریخ‌های کاشت 15 آبان لغایت 15 آذر اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند؛ ولی تاریخ کاشت 1 آذر به‌سبب بیشترین عملکرد دانه و نیز تعداد دانه در کپسول بالاتر، بهترین تاریخ کاشت ممکن بود.

بررسی خلاء عملکرد کلزا در شهرستان دهلران

مرضیه آبسالان؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند؛ ابوالفضل درخشان

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 455-472

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43006.2082

چکیده

باتوجه به اینکه زمین‌های مناسب کشاورزی برای افزایش تولید محصول درحال کم شدن است و گسترش زمین‌های کشاورزی با خسارات زیست محیطی جبران ناپذیری همراه می‌باشد، تشدید پایداری در زمین‌های زراعی موجود ... بیشتر باتوجه به اینکه زمین‌های مناسب کشاورزی برای افزایش تولید محصول درحال کم شدن است و گسترش زمین‌های کشاورزی با خسارات زیست محیطی جبران ناپذیری همراه می‌باشد، تشدید پایداری در زمین‌های زراعی موجود تنها راه برای افزایش تولید در جهت رفع تقاضای روز افزون به منابع غذایی است. بنابراین بررسی محدودیت‌های بیوفیزیکی عملکرد و تعیین بزرگی خلأ موجود در اراضی تحت کشت و همچنین کم کردن این فاصله و خلا، یکی از راه‌های افزایش عملکرد در واحد سطح می‌باشد. کلزا پس ‌از سویا مقام دوم تولید روغن در بین دانه‌‌های روغنی را دارا می‌باشد. استان ایلام یکی از مناطق مهم کشور در زمینه کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا به شمار می‌رود و حدود 80 درصد محصول کلزای این استان، در شهرستان مرزی دهلران تولید‌شده و این شهرستان، یکی از شهرستان‌های پیشرو و قطب اصلی تولید کلزا در استان می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت کلزا در این شهرستان و مطالب ذکر شده، این مطالعه با هدف تعیین عوامل محدود کننده‌ تولید کلزا در شهرستان دهلران انجام شد. به این منظور کلیه عملیات مدیریتی انجام شده از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت در 51 مزرعه از طریق مطالعات میدانی طی سال‌های 1400 تا 1401 ثبت شد. خلأ عملکرد به روش تحلیل مقایسه کارکرد[1]و آنالیز خط مرزی[2] برآورد شد که برای تعیین مدل عملکرد، رابطه بین متغیرهای کمی و کیفی اندازه گیری شده و عملکرد با روش رگرسیون گام به گام مورد ارزیابی قرار گرفت. تعیین عوامل محدود کننده تولید در زراعت کلزا در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بین عملکرد واقعی کشاورزان و عملکرد پیش‌بینی‌ شده با مدل حدود 54/833 کیلوگرم در هکتار فاصله وجود داشت که سهم متغیرهای کود پتاس، کود گوگرد، تعداد آبیاری و مقدار مصرف ریز مغذی‌ها از این فاصله عملکرد به ترتیب سهمی معادل 99/102، 56/118، 20/442 و 79/169 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب معادل با 36/12، 22/14، 05/53 و 37/20 درصد از کل خلأ عملکرد مشاهده ‌شد. آنالیز خلأ عملکرد کلزا نشان داد که تعداد دفعات آبیاری به تنهایی در حدود 53 درصد از کاهش عملکرد نسبت به عملکرد قابل دستیابی را به خود اختصاص داده‌ است. با توجه به اینکه در تاریخ کاشت‌های بسیار زود هنگام در مهرماه نیاز به آبیاری مزرعه بالا است، به ‌نظر می‌رسد می‌توان با مدیریت بهتر این تاریخ کاشت کلزا در منطقه از بروز تنش خشکی به گیاه کاست و تا حدی خلأ عملکرد را پر کرد. علاوه بر این، 57 درصد از خلأ عملکرد موجود در منطقه مربوط به استفاده از کودهای پتاس، گوگرددار و ریزمغذی‌ها بوده که به سهولت می‌توان نسبت به رفع این محدودیت‌ها در مزارع اقدام کرد. [1]- CPA[2]- BLA

تأثیر کاربرد نیتروژن در برخی ویژگی‌های جو درکشت مخلوط با ماشک در شرایط دیم

حسین نیستانی؛ حمید عباس دخت؛ احمد غلامی

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 171-183

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42974.2080

چکیده

به‌منظور مطالعه‌ی پتانسیل تولید وتوان رقابتی گیاهان جو و ماشک در شرایط دیم تحت تأثیر الگوهای مختلف کاشت و استفاده از نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 98-1397در ایستگاه تحقیقاتی دیم شیروان استان خراسان شمالی ... بیشتر به‌منظور مطالعه‌ی پتانسیل تولید وتوان رقابتی گیاهان جو و ماشک در شرایط دیم تحت تأثیر الگوهای مختلف کاشت و استفاده از نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 98-1397در ایستگاه تحقیقاتی دیم شیروان استان خراسان شمالی اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکراربود. عامل اصلی شامل کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی الگوهای مختلف کشت در پنج سطح (تک‌کشتی گیاه جو، تک‌کشتی گیاه ماشک، نسبت‌های سری افزایشی 15، 30 و 45 درصد افزایش ماشک به تراکم جو) و کشت از نوع درهم و سری افزایشی بود. بر اساس نتایج آزمایش، بیشترین مقدار وزن هزار دانه در تیمار کشت خالص جو و در استفاده 50 و 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (75/52 گرم)و در تیمار کشت مخلوط 100:30 و در عدم استفاده نیتروژن کمترین مقدار وزن هزار دانه (45 گرم) را داشت، بیشترین تعداد دانه در سنبله در نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار و کشت مخلوط 100:30 با متوسط 25/17 عدد و کمترین مقدار این صفت نیز در تیمار عدم استفاده نیتروژن و کشت خالص جو با متوسط 8/10 دانه در سنبله بود. همچنین بیشترین عملکرد دانه در کشت خالص جو و در تیمار نیتروژن 100 کیلوگرم (1515 کیلوگرم) به دست آمد و کمترین آن در کشت مخلوط 100:45 و تیمار کودی عدم استفاده نیتروژن (5/732کیلوگرم) به دست آمد نسبت برابری زمین در کشت مخلوط 100:45 و نیتروژن 50 کیلوگرم بیشترین مقدار (158/1) را داشت. با توجه به نتایج LER استفاده از گیاه ماشک به‌عنوان گونه تثبیت ‌شده کننـده نیتروژن همراه با مصرف 50 کیلوگرم کـود نیتروژن در هکتار برای دستیابی به عملکرد مطلوب می‌تواند مؤثر باشد.

تأثیر کاربرد سطوح مختلف کودهای زیستی، شیمیایی و دامی بر عناصر ماکرو و برخی صفات کمی کاکتوس علوفه‌ای (Opuntia ficus-indica L)

فاطمه فاطمی نیک؛ خسرو عزیزی؛ ثریا قاسمی؛ امیدعلی اکبرپور

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 185-198

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43071.2084

چکیده

در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد ... بیشتر در این آزمایش با ارزیابی عناصر ماکرو نظیر نیتروژن، کلسیم، فسفر و پتاسیم در کاکتوس علوفه‌ای تحت تأثیر کاربرد کودهای مختلف شیمیایی، زیستی و دامی، ارزش غذایی این گیاه و برخی صفات کمی نظیر عملکرد خشک، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی، شیمیایی و دامی به صورت جداگانه و تلفیقی بر برخی صفات کاکتوس علوفه‌ای، آزمایشی در سال‌های زراعی 1398 تا 1399 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل 3 عاملی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 32 تیمار و 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان واقع در شهرستان خرم آباد انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کود زیستی (قارچ مایکوریزا) در 2 سطح (مصرف و عدم مصرف مایکوریزا)؛ کود دامی (گاوی) در 4 سطح (0، 10، 20 و 30 تن در هکتار) و کود شیمیایی نیتروژنه (اوره) در 4 سطح (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد علوفه خشک (7/6 تن در هکتار) در تیمار استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی در مقایسه با تیمار شاهد (عدم استفاده از کود) با کمترین مقدار به‌دست آمد. تیمار مذکور مقدار عملکرد علوفه خشک را به میزان تقریبی 75 درصد نسبت به تیمار شاهد بهبود بخشید. بهترین نتایج پس از این تیمار در تیمارهای استفاده تلفیقی از 300 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (56/6 تن در هکتار)، استفاده تلفیقی از 200 کیلوگرم کود نیتروژنه + 20 تن در هکتار کود دامی (54/6 تن در هکتار) و استفاده تلفیقی از 200کیلوگرم کود نیتروژنه + 30 تن در هکتار کود دامی (52/6 تن در هکتار) به‌دست آمد. صفات درصد کلسیم، درصد فسفر، درصد پتاسیم، درصد نیتروژن، تعداد کل پد و طول و عرض هر پد در تیمارهای کاربرد تلفیقی کودهای دامی و نیتروژنه نتایج مطلوبی نشان دادند و کاربرد تلفیقی کود دامی و شیمیایی بر همه صفات آزمایش معنی‌دار گردید. نتایج نشان داد که اثر کاربرد کود زیستی مایکوریزا تنها بر میزان فسفر مؤثر بود و بر سایر صفات اندازه گیری شده تأثیر معنی‌داری نداشت.

بررسی تنوع مکانی بهره‌وری مصرف آب و منابع کودی در ‌نظام‌های گندم آبی و دیم در مناطق مختلف ایران

مصطفی ترکمان؛ سرور خرم دل؛ پرویز رضوانی مقدم؛ مهدی نصیری محلاتی

دوره 46، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 263-277

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.42802.2074

چکیده

این مطالعه با هدف بررسی شاخصهای کارایی مصرف نیتروژن، فسفر و آب در نظامهای تولید گندم آبی و دیم در کشور به اجرا درآمد. در این پژوهش، استان‌های با بیش از هشتاد درصد تولید گندم آبی و دیم در کشور، تعیین ... بیشتر این مطالعه با هدف بررسی شاخصهای کارایی مصرف نیتروژن، فسفر و آب در نظامهای تولید گندم آبی و دیم در کشور به اجرا درآمد. در این پژوهش، استان‌های با بیش از هشتاد درصد تولید گندم آبی و دیم در کشور، تعیین و در هر استان، شهرستان‌های دارای بیش از 80 درصد تولید، انتخاب شدند. با استفاده از آمار، اطلاعات و مصاحبه‌های حضوری، داده‌های مورد نیاز جمعآوری و بهره‌وری مصرف نهادهها تعیین و سپس ضریب همبستگی پیرسون بین بهرهوری منابع مختلف محاسبه شد. جهت تعیین رابطه بین عملکرد با متغیرهای اقلیمی و منابع کودی و آب از رگرسیون چندگانه استفاده شد. برای این منظور، میانگین مجموع بارندگی و دما برای طول دوره رشد گندم آبی و دیم در هر منطقه استخراج و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش، نشان داد که در مناطق اصلی تولید، میانگین بهرهوری مصرف نیتروژن در گندم آبی معادل‌ 69/16‌ کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن محاسبه شد که نسبت به گندم دیم با میانگین بهرهوری مصرف نیتروژن 27/17 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن پایینتر بود. برخلاف نیتروژن، میزان بهرهوری مصرف فسفر در زراعت دیم پایینتر از زراعت آبی بود. نتایج حاصل از این پژوهش، بالاترین همبستگی را در گندم آبی بین بهرهوری‌ نیتروژن و فسفر با 506/0=r و در زراعت دیم بین بهرهوری نیتروژن و آب با 309/0=r نشان داد. بررسی رگرسیون ارتباط بین عملکرد گندم با پارامترهای اقلیمی و زراعی نیز نشان داد که بین متغیرهای مورد بررسی تنها افزایش بیشتر دما با عملکرد دانه گندم دیم ارتباط مثبت داشت و افزایش سایر پارامترها از قبیل بارندگی، نیتروژن، فسفر و آبیاری در زراعت گندم دیم و آبی با عملکرد دانه ارتباط مستقیم داشت. مصرف بیشتر کودهای نیتروژن در زراعت آبی منجر به کاهش بهرهوری نیتروژن شد. با وجود بالاتر بودن عملکرد گندم آبی در مقایسه با دیم، با توجه به حساسیت مصرف کودهای نیتروژن و اثر نامطلوب استفاده بیرویه این کودها در زراعت دیم، مصرف نیتروژن با دقت و حساسیت بیشتری صورت گرفته که نهایتاً منجر به افزایش بهرهوری مصرف نیتروژن نسبت به زراعت آبی شد. برخلاف نیتروژن، بهرهوری مصرف فسفر به دلیل تأثیر مستقیم محتوی رطوبت خاک در انتشار فسفر در خاک در زراعت دیم پایینتر از زراعت آبی بود. براساس این پژوهش، دو منبع نیتروژن و آب مهمترین عوامل موثر بر عملکرد گندم آبی و دیم بودند.

مطالعه رقابت گیاه سویا(Glycine max (L) Merrill) و چیا(Salvia hispanica L.) در نسبت‌های مختلف کشت مخلوط به‌صورت جایگزینی

رحمت عباسی؛ میثم نامداری

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.37720.1986

چکیده

به منظور بررسی کشت مخلوط بر خصوصیات زراعی گیاه چیا و سویا، آزمایشی در سال 1398 و به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تیمارهای آزمایش ... بیشتر به منظور بررسی کشت مخلوط بر خصوصیات زراعی گیاه چیا و سویا، آزمایشی در سال 1398 و به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های کاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (به‌ترتیب چیا-سویا) به روش جایگزینی بودند. نتایج نشان داد نسبت‌های مختلف کاشت اثر معنی‌داری بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه و درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی سویا و ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد گل‌آذین در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه چیا داشتند. بیشترین تعداد شاخه ‌فرعی، تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه سویا مربوط به نسبت کاشت 25:75 بود. با کاهش تعداد ردیف کاشت چیا در نسبت‌های مختلف کاشت ارتفاع بوته و وزن هزار دانه چیا افزایش و تعداد گل‌آذین در بوته کاهش یافت. همچنین در طی مراحل مختلف رشد، درصد نیتروژن حاصل از تثبیت بیولوژیکی در کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص بود و مقدار آن با کاهش سهم کاشت سویا در کشت مخلوط افزایش یافت. علاوه بر آن کشت خالص سویا (100:0) و چیا (0:100) به‌ترتیب با میانگین 57/4629 و 14/823 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین مقدار عملکرد دانه بودند. بیشترین مقدار شاخص نسبت برابری زمین مربوط به نسبت کاشت 25:75 با میانگین 22/1 بود. افزایش کارایی کشت مخلوط در نسبت کاشت 25:75 به علت افزایش 37/75 درصدی سهم اثر مکملی بر عملکرد دانه و ایجاد تعادل و تسهیل در رقابت بین‌گونه‌ای است.

ساخت منحنی رقیق شدن نیتروژن بحرانی در کلزا بر پایه ماده خشک ساقه

سید عطاء اله سیادت؛ ابوالفضل درخشان

دوره 45، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 143-156

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.31971.1854

چکیده

مصرف بی‌رویه کود نیتروژن نگرانی‌ها در مورد سلامت انسان و پایداری محیط‌زیست را افزایش داده است. مدل‌های ریاضی توصیف‌کننده رقیق شدن نیتروژن در بافت‌های گیاهی در طول دوره رشد را می‌توان برای برآورد ... بیشتر مصرف بی‌رویه کود نیتروژن نگرانی‌ها در مورد سلامت انسان و پایداری محیط‌زیست را افزایش داده است. مدل‌های ریاضی توصیف‌کننده رقیق شدن نیتروژن در بافت‌های گیاهی در طول دوره رشد را می‌توان برای برآورد وضعیت تغذیه و نیاز نیتروژنی گیاه در طی فصل استفاده کرد. این مطالعه در سال زراعی 96-1395 با هدف ساخت منحنی رقیق شدن نیتروژن بحرانی (Nc؛ حداقل غلظت نیتروژن لازم برای رشد حداکثر) بر پایه ماده خشک ساقه در کلزای بهاره در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. آزمایش مزرعه‌ای با هفت سطح مصرف صفر، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار انجام گرفت و ماده خشک و غلظت نیتروژن ساقه دو رقم کلزای بهاره (هایولا 401 و دلگان) در طی فصل رشد اندازه‌گیری شد. رقیق شدن نیتروژن بحرانی هر دو رقم در طی فصل رشد توسط یک منحنی با معادله Nc=5.71SDM-0.29 توصیف شد. شاخص تغذیه نیتروژنی (NNI) و کمبود نیتروژن تجمعی (Nand) به‌خوبی قادر به تشخیص کمبود یا بیش‌بود غلظت نیتروژن در گیاه بودند. در همه مراحل رشدی گیاه، همبستگی مثبت و بسیار معنی‌داری بین تفاوت مصرف نیتروژن (∆N) و تفاوت NNI میان تیمارهای کودی (∆NNI) وجود داشت. بااین‌حال، همبستگی مثبت بین ∆N و تفاوت Nand میان تیمارهای کودی (∆Nand) در مراحل ابتدایی رشد معنی‌دار نبود. به‌هرحال، برای مدیریت دقیق نیتروژن در طی فصل تنها کافی است یکی از دو معیار NNI یا Nand در هر روز از کاشت تا تشکیل خورجین‌ها تعیین شود و نیتروژن مورد نیاز برای دستیابی به حداکثر رشد بر اساس معادله‌های ارائه‌شده جهت توصیف روابط بین ∆N و ∆NNI یا ∆N و ∆Nand محاسبه گردد.

تأثیر Pseudomonas putida و کود شیمیایی فسفر بر برخی از صفات رویشی، زایشی و بیوشیمیایی دو گونه ریحان (Ocimum basilicum var. thyrsiflora و Ocimum sanctum)

نعیمه عنایتی ضمیر؛ محمد محمودی سورستانی؛ مجتبی مومنی منفرد

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 235-246

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.31636.1844

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر کود شیمیایی فسفره و باکتری حل‌کننده فسفر نامحلول تحقیق حاضر به‌صورت فاکتوریل و بر اساس طرح کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در گلخانه دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر کود شیمیایی فسفره و باکتری حل‌کننده فسفر نامحلول تحقیق حاضر به‌صورت فاکتوریل و بر اساس طرح کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 در گلخانه دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. فاکتور اول شامل گونه گیاه (دو گونه ریحان سانکتوم و باسیلیکوم) و فاکتور دوم نوع کود (صفر، 50 و 100 درصد فسفر مورد‌نیاز گیاه، فقط باکتری، باکتری به همراه 50 درصد فسفر موردنیاز گیاه، باکتری به همراه100 درصد فسفر مورد نیاز گیاه) بود. نتایج نشان داد اثر متقابل گونه گیاه و تیمارهای کودی بر اغلب صفات اندازه‌گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین میزان فسفر برگ در هر دو گونه باسیلیکوم و سانکتوم (به‌ترتیب 92/4 و 82/4 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک)، وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد و طول گل‌آذین، فنل، فلاون و فلاونوییدها در تیمار حاوی باکتری بدون استفاده از کود شیمیایی فسفره و پس از آن در تیمار حاوی باکتری + 50 درصد کود شیمیایی به‌دست آمد. بیشترین درصد مهار رادیکال‌های آزاد در گونه باسیلیکوم و سانکتوم (به‌ترتیب 67 و 75 درصد) در حضور باکتری و بدون استفاده از کود فسفره بود. به‌طور کلی با توجه به وجود تفاوت معنی‌دار تیمار حاوی باکتری نسبت به سایر تیمارها می‌توان تأثیر این باکتری را در شرایط مزرعه در بهبود خصوصیات کمی و کیفی گیاه ریحان بررسی کرد.

ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط لگوم‌های علوفه‌ای با گرامینه‌ها به‌عنوان کشت دوم در شالیزار

محمد ربیعی؛ فاطمه فرح دهر

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 363-374

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27838.1689

چکیده

چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی ... بیشتر چکیدهبه‌منظور مقایسه عملکرد علوفه و تعیین بهترین نسبت کاشت در کشت مخلوط تریتیکاله، جو، شبدر لاکی و ماشک علوفه‌ای، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شانزده تیمار در سه تکرار طی دو سال زراعی 1392-1391 و 1393-1392 در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص تریتیکاله، شبدر لاکی، ماشک علوفه‌ای و جو و کشت مخلوط تریتیکاله و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط تریتیکاله و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70، کشت مخلوط جو و شبدر لاکی به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 وکشت مخلوط جو و ماشک علوفه‌ای به نسبت‌های 70 :30، 50 :50 و30 :70 بودند. نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی از نظر اکثر صفات مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری وجود داشت. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که کشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای، با میانگین عملکرد 48844 و 15269 کیلوگرم در هکتار به‌‌ترتیب بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک را دارا بود. نسبت برابری زمین در اغلب تیمارهای کشت مخلوط بزرگتر از یک به‌دست‌آمد. تیمارکشت مخلوط 70 درصد تریتیکاله و 30 درصد ماشک علوفه‌ای با نسبت برابری زمین 31/1 و 54/1 به‎ترتیب برای علوفه تر و خشک نسبت به سایر نسبت‌های کشت از برتری قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود و به‌عنوان مناسب‌ترین الگوی کشت مخلوط در اراضی شالیزاری استان گیلان قابل توصیه می‌باشد.

اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد و اسیدهای آمینه بر عملکرد کمی و کیفی سیب‌زمینی(Solanum tuberosum L. CV Agria)

محمد داداش زاده؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 397-408

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28009.1696

چکیده

چکیدهاین مطالعه با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر رشد، عملکرد و جذب برخی عناصر غذایی در گیاه سیب‌زمینی انجام شد. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ... بیشتر چکیدهاین مطالعه با هدف بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی اسیدهای آمینه بر رشد، عملکرد و جذب برخی عناصر غذایی در گیاه سیب‌زمینی انجام شد. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار ودر سال 1397 انجام شد. تیمار‌ها شامل محلول‌پاشی اسید‌های آمینه (عدم کاربرد، محلول‌پاشی با غلظت 5/2 و 75/3 گرم در لیتر آب) و باکتری‌های محرک رشد (عدم کاربرد، کاربرد سودوموناس، ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) بود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، درصد پروتئین غده تنها تحت تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب افزایش یافت. تعداد غده در بوته، قطر غده، متوسط وزن غده، عملکرد غده و درصد نیتروژن غده سیب‌زمینی تحت تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 5/2 و 75/3 گرم در لیتر آب افزایش معنی‌داری داشت. عملکرد غده در واکنش به محلول‌پاشی اسیدهای آمینه با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب حدود 6/44 درصد افزایش یافت. در این مطالعه، کاربرد ازتوباکتر و کاربرد آزوسپریلیوم نیز اثر افزایشی معنی‌داری بر صفاتی نظیر تعداد غده در بوته، عملکرد غده و درصد پروتئین غده داشت. عملکرد غده تحت تأثیر کاربرد ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به‌ترتیب به‌میزان 7/35 و 7/41 درصد افزایش یافت. نتایج نشان داد کاربرد ازتوباکتر، آزوسپیریلیوم و محلول‌پاشی با غلظت 75/3 گرم در لیتر آب می‌تواند نقش مؤثری در بهبود عملکرد سیب‌زمینی داشته باشد.

ارزیابی اثر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های کنجد (Sesamum indicum L.) تحت رقابت علف‌های‌هرز

ثریا حقانیان؛ علیرضا یدوی؛ حمید رضا بلوچی؛ علی مرادی؛ یعقوب بهزادی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 195-210

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22805.1497

چکیده

چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل ... بیشتر چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل برهمکنش ژنوتیپ کنجد (بهبهان، یلووایت،tn -238 و tn-240) و علف‌ هرز (با دو سطح عاری وآلوده به علف‌ هرز) بود. نتایج نشان داد که تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، رقابت علف‌های هرز و ارقام کنجد بـر عملکـرد و اجـزای عملکرد معنی‌داری گردید. برهم‌کنش نیتروژن و رقم بر شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی‌دار شد. با افزایش نیتروژن مصرفی شاخص سطح برگ کنجد افزایش یافت ولی رقابت علف‌های هرز سبب کاهش 23 درصدی تعداد کپسول در بوته کنجد شد و وزن هزار دانه به میزان 5/7 درصد شد. بیشترین عملکرد دانه (06/158 گرم در مترمربع) از تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن و از رقم محلی بهبهان (38/ 151 گرم در مترمربع) حاصل شد. در مجموع کاربرد تیمار نیتروژن افزایش 31 درصدی عملکرد بیولوژیک را نسبت به تیمار شاهد سبب شد. رقابت علف‌های هرز به‌ترتیب کاهش 43 و24 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک کنجد را باعث شد. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق نشان داد که کشت رقم محلـی بهبهان با کاربرد تیمار 100 کیلوگرم نیتـروژن در شـرایط منطقه‌ای امیدیه، سبب افزایش عملکرد دانه خواهد شد.

تأثیر باکتری‏های محرک رشد و روش کشت بر عملکرد کمی و کیفی گیاه کنجد (Sesamum indicum L) در منطقه اهواز

فریبا مزرعه؛ امیر آینه بند؛ اسفندیار فاتح؛ آرام گورویی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 239-252

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24474.1551

چکیده

چکیدهبه‏منظور بررسی اثر روش کاشت و استفاده از باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کنجد پژوهشی در تابستان سال زراعی 1395 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به‏صورت کرت‌های ... بیشتر چکیدهبه‏منظور بررسی اثر روش کاشت و استفاده از باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کنجد پژوهشی در تابستان سال زراعی 1395 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به‏صورت کرت‌های یک‏بار خرد‌شده در قالب پایه بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار بود. تیمار اصلی روش‌های مختلف کاشت و تیمار فرعی شامل چهار ترکیب تلفیقی باکتری‌های محرک رشد شامل کاملاَ شیمیایی (N- P- K)، تلفیقی 1: 50 درصدنیتروژن + 100 درصد فسفر + 100 درصد پتاسیم شیمیایی به‏ همراهکود بیولوژیکی سوپرنیتروپلاس، تلفیقی 2: 100 درصدنیتروژن+ 50 درصد فسفر + 100 درصد پتاسیم شیمیایی به‏همراه کود بیولوژیکیپتا بارور2 و تلفیقی 3: 50 درصد نیتروژن + 100 درصد فسفر + 100 درصد پتاسیم به ‏همراه کود بیولوژیکی بیوسولفور و هیومیکسین بود. نتایج نشان داد که در روش‌های مختلف کاشت بیش‌ترین (1441 کیلوگرم در هکتار) و کم‌ترین (1078) عملکرد دانه به‏ترتیب در روش کاشت یک ردیف روی پشته و روش کاشت کف جوی بودند. همچنین در مورد تیمارهای تلفیق کود بیش‌ترین عملکرد دانه (1674 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار کاملاً شیمیایی و کم‏ترین مقدار آن (1068 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار تلفیقی 1 (50 درصد نیتروژن + 100 درصد فسفر + 100 درصد پتاسیم شیمیایی به‏ همراهکود بیولوژیکی سوپرنیتروپلاس) بودند. همچنین بیش‌ترین (24/52) و کم‌ترین (2/33) درصد روغن به‏ترتیب مربوط به روش کاشت یک ردیف روی پشته با تیمار کودی کاملاً شیمیایی و نیز روش کاشت کف جوی و تیمار کودی تلفیقی 2 (100 درصدنیتروژن+ 50 درصد فسفر + 100 درصد پتاسیم شیمیایی به‏ همراه کود بیولوژیکیپتا بارور2)، بودند. صفات کیفیت روغن و درصد اسیدهای چرب اولئیک و لینولئیک در مدیریت تلفیقی کود و برای تمامی روش‌های کاشت نسبت به تیمار کودی کاملاً شیمیایی بیشتر بود. در مجموع نتایج آزمایش نشان داد، هر دو تیمار روش کاشت و مدیریت کود بر عملکرد کمی موثر می‏باشند درحالی‏که عملکرد کیفی بیشتر تحت تأثیر مدیریت کود قرار گرفت.

اثر تاریخ کاشت و زمان قطع آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری آب آبیاری شبدر برسیم بذری بهاره در خوزستان

احمدعلی شوشی دزفولی؛ محمد خرمیان؛ علی عصاره

دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 69-82

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.23152.1510

چکیده

معمولاً تاریخ برداشت محصولات تابستانه همچون ذرت در اراضی آبی شمال خوزستان به گونه‌ای است که تاریخ مناسب کاشت شبدر به تأخیر می‌افتد. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر تاریخ کاشت و زمان قطع آخرین آبیاری ... بیشتر معمولاً تاریخ برداشت محصولات تابستانه همچون ذرت در اراضی آبی شمال خوزستان به گونه‌ای است که تاریخ مناسب کاشت شبدر به تأخیر می‌افتد. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثر تاریخ کاشت و زمان قطع آخرین آبیاری در مزارع شبدر برسیم بذری بهاره بر عملکرد و بهره‌وری آب آبیاری در اراضی شمال خوزستان صورت گرفت. بدین منظور آزمایشی در چهار تاریخ کاشت (21 بهمن‌ماه، 1 اسفندماه، 11 اسفندماه و 21 اسفندماه) و در سه زمان قطع آخرین آبیاری (15 خرداد‌ماه، 25 خرداد‌ماه و 4 تیرماه) به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال 93 و 94 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول اجرا شد. فواصل آبیاری‌ها بر مبنای 80 میلی‌ تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر و مقدار آب آبیاری بر مبنای محاسبه نیاز آبی در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس بیانگر اختلافات معنی‌دار بین تاریخ‌های کاشت، برای تمام صفات مورد بررسی بود. بین زمان‌های قطع آخرین آبیاری نیز تفاوت‌های معنی‌داری برای کلیه صفات بجز تعداد روز تا شروع گلدهی و شاخص برداشت به‌دست آمد.بررسی روابط همبستگی بین صفات مورد مطالعهنشانگر تأثیر مثبت و بالای صفت تعداد گل‌آذین در متر‌مربع با عملکرد بذر بود.با توجه به نتایج به‌دست آمده از مقایسات میانگین تاریخ زود کاشت 21 بهمن‌ماه و قطع آبیاری 25 خردادماه با عملکرد بذر 631 کیلوگرم در هکتار و بهره‌وری آب آبیاری 72/0 کیلوگرم در مترمکعب به‌عنوان تیمار برتر در مزارع شبدر برسیم بذری در شمال خوزستان توصیه می‌شود.

مدل‌سازی اثر تراکم گیاهی بر تولید و پیر شدن برگ دو رقم گندم در شرایط قطع آبیاری آخر فصل

سید علیرضا رضوی؛ حسن حمیدی؛ غلامرضا عزیزی؛ رضا اصغری

دوره 41، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 117-129

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12428

چکیده

برای مدل‌سازی تولید و پیر شدن برگ گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه‌ای واقع در صالح‌آباد استان خراسان رضوی در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تیمارهای ... بیشتر برای مدل‌سازی تولید و پیر شدن برگ گندم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه‌ای واقع در صالح‌آباد استان خراسان رضوی در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل تراکم‌های کاشت (50، 100، 200، 300، 400 و 500 بوته در متر مربع) و ارقام (گاسکوژن و پیشتاز) بودند. در این آزمایش ساقاب و دانه‌آب انجام نشد. فیلوکرون در گندم حدود 102 درجه روز رشد بود و برگ‌های ساقه اصلی بعد از دریافت حدود 900 درجه روز رشد به اتمام رسیدند. تراکم بوته بر ظهور برگ و فیلوکرون تأثیری نداشت. پیری برگ در ساقه اصلی وقتی شروع شد که ساقه اصلی حدود 5 برگ داشت و به ازای هر واحد افزایش درجه روز رشد کسر برگ‌های پیر شده در ساقه اصلی 7/0 درصد افزایش یافت. تولید برگ در بوته در مقابل تعداد برگ روی ساقه اصلی در دو مرحله اتفاق افتاد. در مرحله اول تعداد برگ در بوته به آهستگی و مستقل از تراکم افزایش یافت و در مرحله دو تولید برگ با سرعت بیشتری رخ داد و به تراکم بوته وابسته بود. رابطه نزدیکی بین کسر برگ‌های پیر در بوته و کسر برگ‌های پیر در ساقه اصلی مشاهده شد. طول عمر متوسط هر برگ در بوته با افزایش تراکم کاهش یافت. گاسکوژن توانسته بود تعداد برگ و طول عمر برگ بالاتری را به خود اختصاص دهد. نتایج نشان داد که تولید و پیری برگ گیاه گندم را در تراکم‌های مختلف تحت شرایط آبیاری آخر فصل می‌توان در قالب معادلات مختلف به‌صورت کمی توصیف کرد.

تأثیر کودهای زیستی تیوباسیلوس و نیتروکارا و محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر برخی صفات کیفی و انتقال مجدد مواد در کلزا

رزیتا جشنی؛ اسفندیار فاتح؛ امیر آینه بند

دوره 40، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12067

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر برخی خصوصیات کیفی و انتقال مجدد کلزا پژوهشی در سال زراعی 1392-1391در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. طرح آزمایشی ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کاربرد کودهای زیستی و محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر برخی خصوصیات کیفی و انتقال مجدد کلزا پژوهشی در سال زراعی 1392-1391در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. طرح آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در 3 تکرار بود. فاکتورها شامل شش سطح کودهای ریزمغذی شاهد، سولفات روی (2 و 4 میلی‌لیتر در لیتر یا 2 و 4 در هزار)، کلات آهن (2 و 4 میلی‌لیتر در لیتر یا 2 و 4 در هزار) و مصرف توأم سولفات روی و کلات آهن (2 میلی‌لیتر در لیتر یا 2 در هزار) و کودهای زیستی در سه سطح شاهد، تلقیح تیوباسیلوس همراه گوگرد بنتونیت‌دار و تلقیح کودزیستی نیتروکارا به‌علاوه تیوباسیلوس همراه گوگرد بنتونیت‌دار بود. نتایج حکایت از نقش مؤثر کاربرد توأم کودهای زیستی و میکرو در افزایش محتوای عناصر کم‌‌مصرف در دانه و کاهش وابستگی گیاه به انتقال مجدد مواد بود. با توجه به اثر متقابل کودهای زیستی و عناصر ریزمغذی، بیشترین عملکرد تک بوته 10/62 گرم در متر‌مربع‌ و کمترین کارایی انتقال مجدد 13/85 درصد با مصرف تیوباسیلوس همراه نیتروکارا و مصرف توأم روی و آهن 2 در هزار و بیشترین محتوای روغن (48/47 درصد) از تیمار تیوباسیلوس همراه مصرف توأم روی و آهن 2 در هزار حاصل شد. در حالی‌که کمترین درصد روغن (31 درصد) از تیمار شاهد به‌دست آمد. طبق نتایج کلی این پژوهش تلقیح بذورکلزا با کودهای زیستی و محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی که با کاهش مصرف کودهای شیمیایی نیتروژنه همراه است می‌تواند در بهبود خصوصیات کمی ‌و کیفی ارقام روغنی کلزا مفید باشد.

بررسی برخی شاخص‌های رشدی و کیفی توتون (.Nicotiana tabacum L) تحت تأثیر کودهای شیمیایی و آلی

زینب رئیسی؛ محمود رضا تدین؛ سیف اله فلاح

دوره 40، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 15-28

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12451

چکیده

این آزمایش به‌منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و آلی بر شاخص‌های رشدی و کیفی توتون رقم بارلی، در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار ... بیشتر این آزمایش به‌منظور بررسی اثر کودهای شیمیایی و آلی بر شاخص‌های رشدی و کیفی توتون رقم بارلی، در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای کودی شامل کمپوست، ورمی‌کمپوست و کود شیمیایی بر اساس نیاز گیاه، 50 درصد کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی، 50 درصد ورمی‌کمپوست + 50 درصد کود شیمیایی و تیمار شاهد (بدون کود) بودند. نتایج نشان داد کاربرد تمامی کودهای شیمیایی و آلی، شاخص سطح برگ، سرعت جذب خالص، سرعت رشد محصول و وزن خشک کمربرگ توتون را افزایش دادند. بیشترین میزان شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص و وزن خشک کمربرگ (2833 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود شیمیایی به‌دست آمد. پس از تیمار کود شیمیایی بیشترین مقادیر پارامترهای ذکر شده به تیمار حاوی کمپوست اختصاص داشت که نسبت به شاهد تفاوت معنی‌داری نشان داد.بیشترین میزان نیکوتین و کمترین میزان خاکستر برگ در تیمار ورمی‌کمپوست مشاهده شد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان‌دهنده تأثیر بیشتر کودهای شیمیایی و پس از آن کمپوست بر شاخص‌های رشدی و وزن خشک کمربرگ بود اما صفات کیفی توتون متأثر از ورمی‌کمپوست بوده و افزایش معنی‌داری نسبت به این تیمارها نشان داد.لذا جهت حصول کیفیت بالا استفاده از ورمی‌کمپوست و جهت تولید ماده خشک بیشتر، استفاده از کود شیمیایی یا کمپوست قابل توصیه می‌باشد.

تأثیر باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت هیبرید 540 در شرایط تنش رطوبتی

سید محمدرضا احتشامی؛ مهدی رمضانی

دوره 39، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 51-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12049

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد و سطوح مختلف کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ذرت هیبرید 540 تحت رژیم‌های مختلف رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت‌های نواری در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز آموزش کشاورزی شهید ناصری کرج در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 اجرا شد. با اجرای سیستم آبیاری تک شاخه 4 سطح آبیاری (بدون تنش، تنش ملایم، تنش متوسط، تنش شدید) اعمال شد. عامل فسفر نیز در 5 سطح شامل 100 درصد کود شیمیایی سوپرفسفات‌تریپل و بدون کود زیستی، 75 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی،50 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، 25 درصد کود شیمیایی همراه با کود زیستی، کود زیستی و بدون کود شیمیایی بود. نتایج آزمایش حاکی از معنی‌دار بودن تیمار کودی در تمامی صفات مورد مطالعه در سال اول و دوم بود. در مقایسه اثر سطوح مختلف کود فسفر مشخص گردید که در شرایط بدون تنش، تیمار بدون تلقیح با باکتری و 100 درصد کود فسفر مورد نیاز، بالاترین میزان عملکرد دانه را نشان داد، در‌حالی‌که با افزایش میزان تنش، میزان عملکرد دانه برای تیمار تلقیح با باکتری و 75 درصد کود فسفر مورد نیاز به‌ترتیب در شرایط تنش کم، تنش متوسط و تنش شدید به میزان 2/1 درصد، 5/5 درصد و 35/8 درصد بیشتر از تیمار مذکور در شرایط مشابه بود. استفاده از باکتری‌های محرک رشد به همراه درصد مناسبی از کود شیمیایی فسفر ضمن افزایش کارایی کود شیمیایی و حفاظت از خاک، موجب افزایش میزان عملکرد دانه در شرایط تنش آبی می‌گردد.

اثر پرایمینگ بذر و کیفیت آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن دو ژنوتیپ کنجد (.Sesamum indicum L)

معصومه علیزاده؛ حمیدرضا بلوچی؛ علیرضا یدوی

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 115-125

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12051

چکیده

به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر کیفیت آب، پرایمینگ و ژنوتیپ بر عملکرد و اجزای عملکرد کنجد آزمایشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شهرستان دشتستان استان بوشهر در سال 1392 انجام شد. کرت‌های اصلی شامل دو کیفیت آب (کیفیت آب اول: با هدایت الکتریکی dS/m 4/3 و املاح محلول g/l 14/2 و اسیدیته 7/7 و کلسیم ppm 560 و سدیم ppm 276؛ کیفیت آب دوم: با هدایت الکتریکی dS/m 601/0 و املاح محلول g/l 33/0 و اسیدیته 4/7 و کلسیم ppm 96 و سدیم ppm 23) و کرت‌های فرعی شامل فاکتوریل ژنوتیپ (دشتستان 2 و لاین 5) و پرایمینگ (اسید سالیسیلیک در دو غلظت 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر و NaCl در دو غلظت 5 و10 گرم در لیتر و نیز هیدروپرایمینگ به عنوان شاهد) می‌باشد. نتایج نشان داد که برهمکنش کیفیت آب، ژنوتیپ و پرایمینگ باعث تغییرات متفاوتی در صفات عملکرد و اجرای عملکرد گردید که بهترین پرایمینگ و ژنوتیپ برای تعداد شاخه و کپسول در بوته، وزن خشک کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در ژنوتیپ دشتستان 2 و پرایمینگ با اسیدسالیسیلیک 25 میلی‌گرم بر لیتر در کیفیت آب اول مشاهده شد. اعمال کیفیت آب دوم منجر به کاهش تعداد کپسول، وزن هزار دانه و عملکرد می‌شود. به نظر می‌رسد که بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، ژنوتیپ دشتستان 2 در شرایط کیفیت آب اول، با بیشترین مقدار عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد بیشترین میزان تطابق با شرایط آزمایشی را نشان داد.

تأثیر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی کاهو

هدیه بدوی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد محمودی سورستانی؛ فرخنده اسکندری

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 27-39

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11444

چکیده

بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل ... بیشتر بهرهگیری از رابطه همزیستی گیاه با قارچهای آربوسکولار میکوریزا یکی از راهکارهای کاهش تنش خشکی بوده که اخیراً در کشاورزی به کار میرود. در این راستا یک آزمایش گلدانی بر روی گیاه کاهو به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط مزرعهای در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گردید. فاکتور اول تنش خشکی شامل سه سطح رطوبتی D1 (100)، D2 (80) و D3 (60) درصد رطوبت ظرفیت زراعی بستر کشت و فاکتور دوم قارچ میکوریزا در 6 سطح شامل: کاربرد سه گونه قارچ به نامهای (Glomus mosseae) G1، (G. intraradices) G2 ، (G. fasciculatum) G3و ترکیب سه گونه قارچی( G1،G2، G4 (G3 در خاک استریل و همچنین C1 (شاهد 1، عدم کاربرد قارچ در خاک غیر استریل) و C2(شاهد 2، عدم کاربرد قارچ در خاک استریل). نتایج نشان داد، اثر تنش خشکی بر تمامی صفات به جز درصد کلونیزاسیون ریشه کاهو در سطح احتمال (P< 0.01) معنیدار بود. بیشترین و کمترین وزن تر و خشک شاخساره در تیمار100% و 60% رطوبت ظرفیت زراعی خاک مشاهده شد. کاربرد قارچ میکوریزا بر تمامی صفات دارای اثر معنی دار بود. بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه در کاربرد گونه قارچی G1 بدست آمد. حضور قارچ G1سبب بیشترین وزن تر و خشک شاخساره در اکثر صفات گردید. با توجه به نتایج این آزمایش، در زمان بروز تنش خشکی جهت افزایش مقاومت گیاه کاهو اهوازی میتوان گونه قارچی Glomus mosseaeرا به کار برد.

بررسی تاثیر گونه‌های مختلف مایکوریزا بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس گیاه دارویی ریحانL. Ocimum basilicum

مریم ذوالفقاری؛ وحیده ناظری؛ فاطمه سفید کن؛ فرهاد رجالی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 47-56

چکیده

به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا به عنوان کود بیولوژیک بر ویژگی‌های رشدی و میزان اسانس تولیدی گیاه دارویی ریحان، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام شد. رﯾﺤﺎن ﯾﮑﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﯿﺮه ﻧﻌﻨﺎئیان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﯿﺎه داروﯾﯽ، ادوﯾﻪای ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. قارچ‌های مایکوریزا از انواع کودهای زیستی بوده که از طریق همزیستی با گیاه میزبان و با افزایش جذب عناصر غذایی، تحریک و افزایش تولید هورمون‌های گیاهی، کاهش تاثیر منفی تنش‌های محیطی و افزایش مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، سبب بهبود در رشد و عملکرد گیاهان میزبان می‌شوند. در‌این آزمایش سه گونه قارچ مایکوریزا با تیمار شاهد(بدون مایکوریزا) مقایسه شدند. گیاهان ریحان در گلخانه و گلدان کشت و پس از مرحله‌ی گلدهی کامل برداشت شدند و شاخص‌های رشدی و میزان اسانس آن‌ها اندازهگیری و در تیمارهای مختلف مقایسه شدند. نتایج آزمایش‌ها نشان داد که شاخص‌های رویشی مثل وزن و ارتفاع گیاه، تعداد برگ و انشعابات گیاه، وزن ریشه و میزان اسانس در تمام تیمارهای مایکوریزایی به طور معنی‌داری بیشتر از تیمار شاهد بود. در بین گونه‌های مختلف مایکوریزا، گونه Glomus mosseae و گونه G. intraradices به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر روی افزایش شاخص‌های رویشی و میزان اسانس داشته است. قارچ‌های آربسکولار مایکوریزا با ‌ایجاد همزیستی بر روی ریشه گیاهان میزبان، سطح تماس ریشه با خاک را افزایش داده و با افزایش امکان جذب عناصر خصوصا عناصر غیر قابل دسترس برای ریشه، رشد رویشی گیاه افزایش می‌یابد. از طرفی قارچ‌های مایکوریزا متابولیسم ثانویه گیاه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند و باعث تغییر در میزان اسانس و عملکرد آن در گیاه میزبان می‌شوند.

تأثیر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گل لیسیانتوس رقم ماتادور

مائده رهنمون فر؛ نعمت اله اعتمادی؛ علی نیکبخت؛ مهدی قیصری؛ محمدرضا سبزعلیان

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 1-11

چکیده

به منظور بررسی اثر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات گل بستری لیسیانتوس رقم پا کوتاه Matador آزمایشی در سال 1390 در گلخانه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تیمار و 3 تکرار انجام ... بیشتر به منظور بررسی اثر سایه، مواد آلی و زمان کاشت بر خصوصیات گل بستری لیسیانتوس رقم پا کوتاه Matador آزمایشی در سال 1390 در گلخانه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تیمار و 3 تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو سطح سایه 50% و 70% به عنوان فاکتور اصلی، دو زمان کاشت (13 اردیبهشت و 9خرداد) به عنوان فاکتور فرعی و سه سطح مواد آلی (0، 5 و 10 کیلوگرم کود حیوانی در متر مربع) به عنوان فاکتور فرعی در فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد سایه 50% باعث افزایش ارتفاع، قطر گل، میزان کلروفیل و وزن تر و خشک بوتهها گردید. طولانیترین مدت گلدهی در تیمار سایه 50% مشاهده شد. همچنین گیاهان در این تیمار سریعتر از تیمار 70% شروع به گلدهی نمودند. بوتههای حاصل از زمان کاشت اول دیرتر وارد مرحله گلدهی شدند اما مدت طولانیتری بوتهها دارای گل بودند. همچنین برگها میزان کلروفیل کمتری نسبت به کشت خرداد نشان دادند. زمان کاشت بر بقیه صفات تأثیر معنیداری نداشت. مواد آلی تنها بر وزن تر وخشک بوتهها تأثیر معنی داری نشان داد. اثر متقابل سایه در مواد آلی بر وزن تر و خشک بوته لیسیانتوس و میزان کلروفیل نسبی تأثیر معنی داری نشان داد. اما اثر متقابل زمان کاشت بر سایه و مواد آلی به ترتیب بر وزن خشک و وزن تر لیسیانتوس تأثیر معنیداری نشان داد.

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

موضوعات = A: اکولوژی گیاهان زراعی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده