تولیدات گیاهی

عملکرد هیبریدهای چغندرقند در سطوح مختلف آلودگی به بیماری ریزومانیا

رحیم محمدیان؛ سید باقر محمودی؛ حسنعلی شهبازی؛ سعید دارابی؛ عادل پدرام

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 27-42

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12053

چکیده

  حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته ...  بیشتر حدود نیمی‌از اراضی تحت کشت چغندرقند در ایران آلوده به بیماری ریزومانیا می‌باشد که شدت آلودگی در مزارع با یکدیگر متفاوت است. لذا انتخاب ارقامی‌که بتوانند در شرایط مختلف آلودگی عملکرد قابل قبولی داشته باشند مهم می‌باشد. این پژوهش با هدف مقایسه هیبریدهای امیدبخش مقاوم به بیماری ریزومانیا در شرایط دارای سطوح مختلف آلودگی در چهار منطقه اجرا شد. در این پژوهش نوزده هیبرید دیپلوئید منوژرم مقاوم به ریزومانیا به همراه شاهدهای حساس و مقاوم در قالب یک آزمایش بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار با یکدیگر مقایسه شدند. در منطقه غیرآلوده درصد بوته سبز شده نسبت به میانگین شاهد مقاوم، میانگین تعداد برگ، وضعیت قرار گرفتن برگ، سبزی برگ و یکنواختی بوته‌ها در اوایل فصل رشد تعیین شد. در زمان برداشت در مناطق آلوده، شدت آلودگی به بیماری ریزومانیا برای هر ژنوتیپ برآورد شد. در کلیه مناطق در زمان برداشت علاوه بر تعداد بوته در هر کرت، صفات کمی و کیفی ریشه هر تیمار اندازه‌گیری شد. به‌طورکلی با افزایش شدت علائم آلودگی به بیماری، عملکرد ریشه، تعداد ریشه، عملکرد قند، درصد قند و مقدار نیتروژن ریشه به‌طور معنی‌داری کاهش و در مقابل مقدار ناخالصی‌های سدیم و پتاسیم ریشه افزایش یافت. معادله‌ای جهت پیش‌بینی عملکرد نهائی قند با استفاده از شاخص شدت علائم آلودگی به بیماری ریزومانیا ارائه شد. در مجموع با توجه به نتایج حاصل هیبرید SB26 به دلیل صفات کمی و کیفی مطلوب و هم‌چنین علائم کم آلودگی به بیماری به‌عنوان هیبرید برتر انتخاب شد. این ژنوتیپ هم‌چنین در شرایط غیرآلوده نیز از نظر صفات کمی و کیفی ذکر شده و هم‌چنین تعدادی از صفات ظاهری مورد بررسی در محدوده ژنوتیپ‌های ایده‌آل قرار داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.34 M

تأثیر کاربرد پتاسیم بر فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‎اکسیدان دو رقم گندم دوروم در شرایط شوری

سید محمد علوی متین؛ افراسیاب راهنما؛ موسی مسکرباشی

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11828

چکیده

  پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، ...  بیشتر پتاسیم، نقش مهمی در بهبود تحمل گیاهان به تنش‎های غیرزیستی نظیر تنش شوری ایفا می‎کند. به‌منظور بررسی تأثیر پتاسیم بر کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری از طریق پایش فعالیت برخی آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان، محتوی کلروفیل و عملکرد دانه دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس) آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار با سطوح تیماری مختلف شامل: شاهد (بدون شوری)، شوری 150 میلی‎ مولار (از نوع کلرید سدیم)، شوری 150 میلی مولار به همراه دو سطح 300 و450 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی‎گرم پتاسیم بر کیلو‎گرم خاک از منبع نانوکلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. تنش شوری  سبب کاهش عملکرد دانه هر دو رقم گردید ولی تیمار ترکیبی شوری و پتاسیم از طریق بهبود فعالیت آنزیم‎های آنتی‎اکسیدان و محتوی پتاسیم و کلروفیل برگ  سبب کاهش اثرات منفی شوری بر عملکرد دانه در مقایسه با تیمار شوری مطلق گردید. پاسخ هر دو رقم به تنش شوری و کاربرد سطوح و منابع مختلف پتاسیم در شرایط تنش برای بیشتر صفات مشابه بود، اگرچه فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون ریداکتاز در رقم بهرنگ تا حدودی بیشتر بود. در مجموع، بر اساس یافته‎های این پژوهش کاربرد پتاسیم همراه با شوری در رقم یاواروس در مقایسه با رقم بهرنگ دارای اثرات مطلوب‎تری بود.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 517.01 K

تأثیر پتاسیم بر توزیع و انباشت کادمیوم در اندام های مختلف دو رقم گندم دوروم

ساره لرکی؛ افراسیاب راهنما؛ امیر آینه بند

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 79-92

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11455

چکیده

  درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه می­تواند موفقیت برنامه­های به­نژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپ­های دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در ...  بیشتر درک ساز و کارهای مؤثر بر جذب، انتقال و انباشت کادمیوم در دانه می­تواند موفقیت برنامه­های به­نژادی را با هدف ایجاد ژنوتیپ­های دارای انباشت پایین کادمیوم بهبود ببخشد. به منظور بررسی نقش پتاسیم در جذب کادمیوم به وسیلة ریشه، انتقال به اندام هوایی و انباشت آن در دانة دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس)، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک کامل تصادفی در سه تکرار تحت سطوح تیماری مختلف (شاهد، 20 میلی­گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک (از نوع کلرید کادمیوم)، 20 میلی­گرم کادمیوم بر کیلوگرم خاک به همراه دو سطح 300 و450 میلی­گرم پتاسیم بر کیلو­گرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی­گرم پتاسیم بر کیلو­گرم خاک از منبع نانو­کلات پتاسیم 27 درصد اجرا گردید. کادمیوم به طور متفاوتی سبب کاهش غلظت پتاسیم ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید، ولی غلظت کادمیوم اندام مذکور را افزایش داد. بالاترین غلظت کادمیوم در ریشه و کمترین آن در دانه مشاهده شد. کاربرد پتاسیم همراه با کادمیوم از طریق رقابت منجر به کاهش غلظت کادمیوم در مقایسه با تیمار کادمیوم در ریشه، برگ و دانه در هر دو رقم گردید ولی غلظت پتاسیم را افزایش داد. براساس یافته­های این پژوهش، پتاسیم نقش بسیار مهمی در  بهبودکیفیت دانه از طریق افزایش غلظت پتاسیم و کاهش غلظت کادمیوم دانه­ها داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 166.39 K

جداسازی باکتری آزوسپریلوم و بررسی تأثیر چهار جدایه برتر روی جوانه‌زنی بذور کلزا

نگار قادری؛ محسن علمائی؛ محمد حسین ارزانش؛ یونس محمدنژاد؛ علی رضا ربیع زاده

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 9-21

چکیده

  باکتری جنس Azospirillum از باکتری­های محرک رشد گیاه می­باشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگی­های این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ...  بیشتر باکتری جنس Azospirillum از باکتری­های محرک رشد گیاه می­باشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگی­های این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است تاثیر این باکتری روی توان جوانه­زنی بذرهای تلقیح شده است. در این تحقیق از 38 نمونه خاک و ریزوسفر ریشه گیاه کلزا از مناطق مختلف استان گلستان، 58 جدایه Azospirillum جداسازی و ضمن مقایسه ویژگی­های محرک رشد، جدایه­های برتر انتخاب شدند. سپس تأثیر تلقیح 4 جدایه برتر به همراه شاهد (تلقیح نشده) روی برخی از شاخص­های جوانه­زنی بذور کلزا (رقم هایولا 401) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در 8 تکرار بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داد که بین جدایه­های مختلف از نظر درصد جوانه­زنی، میانگین مدت و سرعت جوانه­زنی در سطح 1 درصد اختلاف معنی­داری وجود دارد. در اثر تلقیح بذرهای کلزا درصد جوانه­زنی و سرعت جوانه­زنی کاهش و مدت زمان جوانه­زنی نسبت به تیمار تلقیح نشده افزایش یافته است. جدایه AC34-III در مقایسه با سایر جدایه¬ها دارای حداقل میزان تولید اکسین بود که در نتیجه کمترین درصد جوانه­زنی و سرعت جوانه­زنی را به خود اختصاص داد. همچنین جدایه مولد هورمون اکسین بالاتر (AC43-III)، بیشترین درصد جوانه­زنی را نشان دادکه به­عنوان بهترین تیمار معرفی شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 346.93 K

تاثیر تیمار پرتو گاما بر صفات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه بذر دو گونه Agropyron elongatum وBromus tomentellus

آرزو علیزاده؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ بهنام ناصریان خیابانی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 69-77

چکیده

  در این تحقیقبذور دو گونه مهم مرتعی با دزهای 3، 6، 15، 20، 30، 50، 100 و 150 گری پرتو گاما تیمار شده و تاثیر آن بر برخی صفات جوانه­زنی در آزمایشگاه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرسبررسی گردید. ...  بیشتر در این تحقیقبذور دو گونه مهم مرتعی با دزهای 3، 6، 15، 20، 30، 50، 100 و 150 گری پرتو گاما تیمار شده و تاثیر آن بر برخی صفات جوانه­زنی در آزمایشگاه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرسبررسی گردید. این تحقیق در بهمن ماه سال 1390 انجام و بذور پرتودهی شده در یک  طرح آزمایشی برای هر گونه به صورت کاملا تصادفی در 3 تکرار 50 تایی در داخل پتری دیش کشت شدند و صفات جوانه­زنی آنها ارزیابی شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده عدم تاثیر معنی‌دار پرتو گاما بر کلیه صفات مورد بررسی گونه B.tomentellus  است. در رابطه با گونه A. elongatumدز 6 گری بیشترین تاثیر مثبت را بر پارامتر سرعت جوانه­زنیایجاد کرد که با تیمار شاهد (05/0> p) اختلاف معنی دار نشان داد و از 77/5 به 89/7 بذر در روزافزایش یافت. همچنین شاخص بنیه نیز برای این گونه  در دز 30 گری بالاترین عدد را داشت به طوری که از 83/89 در تیمار شاهد به 11/118 افزایش یافت. بعلاوه وزن ترریشه­چه و ساقه­چه نیز در این تیمار بالاترین عدد را داشت در حالی که بالاترین مقدار وزن خشک ریشه‌چه مربوط به تیمار 20 گری بود و در وزن خشک ساقه‌چه تفاوتی بین تیمارها مشاهده نشد. در ارزیابی کلی، دزهای 100 و 150 گری سبب بروز تاثیر منفی در صفات مورد بررسی شدند. در مجموع نتایج بدست آمده نشان دهنده تفاوت تاثیر گذاری شدت های مختلف پرتو گاما در بذور  دوگونه­ی مورد بررسی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 154.6 K

اثر کاربرد برگی پوترسین و عناصر غذایی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در اهواز

مریم سادات عمادی؛ پیمان حسیبی؛ عبدالرضا عظیمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

  به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگی­های فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرت­های ...  بیشتر به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگی­های فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرت­های خرد شده بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد برگی پوترسین، بر و مولیبدن در مراحل پنجه زنی + غلاف رفتن باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. کاربرد پوترسین به طور معنی دار دوام سطح برگ و شاخص سطح برگ را افزایش داد. با کاربرد برگی عناصر غذایی جذب و تحلیل دی­اکسید­کربن و هدایت روزنه­ای در هر دو رقم نسبت به شاهد (بدون کاربرد عناصر) افزایش یافت. بنابراین دمای برگ کاهش معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تنفس در تیمار شاهد و کمترین آن مربوط به تیمار پوترسین (پنجه­زنی+ غلاف رفتن) بود. کاربرد برگی عناصر، سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن مؤثر دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت پر شدن دانه در رقم چمران 27/91 میلی گرم در روز بود که کاربرد برگی پوترسین در طی پنجه­زنی و غلاف رفتن آن را به 09/145 میلی گرم در روز افزایش داد. با توجه به اینکه گرمای زود­رس بهاره در اهواز یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم می­باشد لذا به نظر می‌رسد کاربرد برگی عناصر از طریق کاهش تنفس و دمای برگ، افزایش هدایت روزنه­ای، فتوسنتز، شاخص سطح برگ و طول عمر برگ می‌تواند طول دوره پر شدن مؤثر دانه را افزایش داده و در نهایت سبب بهبود عملکرد دانه گردد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 203.86 K

بررسی واکنش ژنوتیپ‌های گندم نان به تنش گرما در دوره پر شدن دانه در شرایط اهواز

مهرو مجتبایی زمانی؛ مجید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 119-130

چکیده

  به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه ...  بیشتر به منظور بررسی تاثیر تنش گرما طی دوره پر شدن دانه بر صفات عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه گندم، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی 90-1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط محیطی شهر اهواز اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل ده ژنوتیپ گندم نان میان‌رس (چمران، اترک، افلاک، دز، فلات، داراب 2، کویر، پیشتاز، S-78-11 و S-83-3) و دو تاریخ کاشت مناسب (22 آبان ماه) و تاخیری (اول دی ماه) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد و اجزای عملکرد دانه همه ژنوتیپ‌ها شد. رقم اترک (2/8 درصد) کمترین و رقم پیشتاز (3/26 درصد) بیشترین کاهش عملکرد در واحد سطح را به خود اختصاص دادند. در تاریخ کاشت تاخیری ارقام کویر و چمران بیشترین (به ترتیب 3/584 و 8/579 گرم در مترمربع) و رقم پیشتاز کمترین (3/446 گرم در مترمربع) عملکرد دانه را تولید کردند. بر اساس شاخص حساسیت به تنش، رقم اترک متحمل‌، ارقام چمران، کویر، دز، فلات و افلاک از ارقام نیمه‌متحمل و لاین‌های S-78-11 و S-83-3 و ارقام داراب 2 و پیشتاز حساس شناخته شدند. نتایج نشان داد که کاهش وزن هزار دانه در تاریخ کاشت تاخیری ناشی از کاهش دوره موثر پر شدن دانه بود و افزایش سرعت پر شدن دانه نتوانست کاهش طول دوره پر شدن دانه را جبران کند. به‌طورکلی به‌نظر می‌رسد که سرعت زیادتر رشد دانه در شرایط تنش گرما طی دوره پر شدن دانه به‌تنهایی نمی‌تواند منجر به عملکرد زیادتر در یک ژنوتیپ شود و عوامل دیگری نظیر دوره پر شدن دانه و تعداد دانه در سنبله از اهمیت زیادتری برخوردارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 246.64 K

اثر مدیریت تلفیقی کود و رقابت علف‌های هرز بر کارایی، توان ذخیره‌سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگره‌های ساقه‌ی اصلی گندم

سیما قلمباز؛ امیر آینه بند؛ عبدالامیر معزی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 131-144

چکیده

  به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی ...  بیشتر به منظور بررسی اثر مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و بیولوژیک در شرایط رقابت با علف‌های هرز بر توان تجمع و کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ساقه‌ی گندم آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی و با 3 تکرار بود. تیمار اصلی شامل، 5 روش مدیریت تلفیقی (شامل روش‌های شیمیایی، بیولوژیکی و تلفیق شیمیایی با بیولوژیکی) و تیمار فرعی شامل 3 شدت رقابت با علف هرز خردل وحشی (تراکم 7، 14، 21 بوته در مترمربع) بود. طول و وزن خشک میانگره‌های مختلف آن (پدانکل، پنالتیمیت: میانگره ما قبل آخر، میانگره‌های پایینی) و هم‌چنین کارایی انتقال مجدد مواد فتوسنتزی اندازه‌گیری شد. نتایج این آزمایش نشان داد که با تغییر درصد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای بیولوژیک، کارایی ذخیره سازی و انتقال مواد فتوسنتزی میانگره­های ساقه تغییر یافت. تیمار 50 درصد کودشیمیایی و مجموع کودهای بیولوژیک بیش­ترین درصد کارایی انتقال مجدد (30/43)، درصد انتقال مجدد (10/51) و مقدار ماده خشک انتقال یافته (09/2 گرم) را دارا بودند. اثر روش­های مدیریت تلفیقی کود بر کارایی انتقال مجدد ماده خشک بیش­تر از تیمار رقابت با علف­های هرز بود. بعلاوه، در هر سه گروه از میانگره‌های ساقه، صفت وزن بیش­تر از صفت طول تغییر داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که اجرای روش‌های تلفیقی کود در مقایسه با روش کاملاً بیولوژیکی شرایط متعادل‌تری برای خصوصیات میانگره‌های گندم فراهم می‌کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 178.67 K

بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره برگ پوسیده گردو بر برخی از صفات فیزیولوژیک یولاف وحشی (Avena fatua L.)

الهام قجاوند؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ علی تدین

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 13-21

چکیده

  به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی برگ گردو در کنترل علف­هرز یولاف وحشی، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهر‌کرد اجرا شد. تیمارها شامل ...  بیشتر به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی برگ گردو در کنترل علف­هرز یولاف وحشی، آزمایشی به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در محل گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهر‌کرد اجرا شد. تیمارها شامل غلظت عصاره (در پنج سطح شامل صفر، 5/12، 25، 50 و 100 درصد) و نحوه مصرف عصاره (به دو صورت خاک­کاربرد و محلول­پاشی) در نظر گرفته شدند. در این آزمایش به بررسی صفات سطح برگ، کلروفیل a و b، پایداری دمای گیاه و پروتئین برگ پرداخته شد. نتایج حاصل نشان داد که کاربرد غلظت 50 و 100 درصد عصاره برگ گردو منجر به کاهش سطح و کلروفیل برگ و پایداری دمای گیاه گردید، در حالی­که مقدار پروتئین برگ تیمارهای غلظت عصاره نسبت به شاهد افزایش یافت. مصرف عصاره به روش خاک­کاربرد به ویژه در زمان دو برگی نیز توانست کلروفیل و سطح برگ را به طور مؤثری کاهش دهد. با توجه به نتایج می­توان با استفاده از غلظت­های نه چندان بالای عصاره برگ گردو در کنترل این علف هرز، در راستای دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار و حفظ محیط زیست بهره مند شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 203.92 K

تأثیر سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus SPP.) بر شاخص‌های فیزیولوژیک گندم در شرایط شور

سمانه حبیبی؛ موسی مسکرباشی؛ معصومه فرزانه

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 37-52

چکیده

  به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل ...  بیشتر به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل فاکتور اول، شوری آب (کیفیت آب) در چهار سطح آب تصفیه (dS m-1 1 ≥EC)، آب شهری (dS m-1 3-7/1 EC =)، آب شهری به همراه نمک و آب تصفیه به همراه نمک (dS m-1 8EC = )، فاکتور دوم شامل استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر‌استریل و فاکتور سوم کاربرد قارچ‌ میکوریزا شامل 3 گونه e‌Glomus mossea، G. intraradices، G. geosporum، مخلوط سه گونه قارچ و شاهد (بدون تلقیح) اعمال گردید.نتایج نشان داد که اعمال شوری سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه‌ای و افزایش نشت الکترولیت در هر دو مرحله گرده‌‌افشانی و پر شدن دانه گردید ولی عدد SPAD و حداکثر عملکرد فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم  II(ΦPSII) فقط در مرحله پر شدن دانه با افزایش غلظت شوری کاهش معنی‌داری نشان داد. کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، Fv/Fm و ΦPSII و کاهش نشت الکترولیت در گیاه میزبان نسبت به شاهد گردید که این تغییرات بسته به گونه‌ قارچی با افزایش سطح شوری به طور معنی‌داری بیشتر بود. هدایت روزنه‌ای بیشترین همبستگی مثبت (77/0=r) و نشت الکترولیت بیشترین همبستگی منفی (85/0-=r) را با شاخص تحمل به شوری نشان دادند. کاهش عدد SPAD در مرحله پر شدن دانه با افزایش شوری نشان دهنده‌ی تخریب کلروفیل می‌باشد. عدد SPAD، همبستگی مثبت و معنی‌داری با شاخص تحمل به شوری و ΦPSII نشان داد. با توجه به نتایج آزمایش می‌توان بیان نمود گونه‌های G. mosseae و  G. geosporumبا افزایش محتوای نسبی آب برگ و کاهش نشت الکترولیت، منجر به بهبود تحمل گندم ‌در شرایط شورگردیدند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 235.27 K

تأثیر سطوح مختلف پتاسیم بر انتقال مجدد کربوهیدرات‌های محلول دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)

آزاده علیزاده؛ مجید نبی پور؛ افراسیاب راهنما

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 69-82

چکیده

  انتقال مجدد مواد پروده به دانه­ها، یکی از شاخص­های فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلی­گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد ...  بیشتر انتقال مجدد مواد پروده به دانه­ها، یکی از شاخص­های فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلی­گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد کربوهیدرات­های محلول، دو رقم گندم نان با طول دورۀ رسیدگی متفاوت (ویریناک و چمران به ترتیب به عنوان ارقام زودرس و متوسط رس) در یک آزمایش گلدانی در شرایط مزرعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر کربوهیدرات محلول در ساقۀ هر دو رقم در سطح 300 میلی­گرم در کیلوگرم از زمان گلدهی تا رسیدگی افزایش بیشتری داشت و بنابراین ذخیرۀ کربوهیدرات محلول ساقه در این سطح نسبت به دو سطح کودی دیگر بیشتر بود. علی­رغم مقادیر پایین پتاسیم در سطح 200 میلی­گرم در کیلوگرم، قندهای محلول برگ در هر دو رقم بالا بود ولی در مقابل قندهای محلول ریشه کاهش بیشتری نشان داد. پتاسیم سبب افزایش میزان نشاستۀ دانه در طی دورۀ پر شدن دانه گردید. به طورکلی پتاسیم سبب افزایش کربوهیدرات اندام­های مختلف گندم گردید. همچنین انتقال مجدد در سطح 200 میلی­گرم در کیلوگرم پتاسیم در هر دو رقم به دلیل داشتن دوام سطح برگ کمتر نسبت به دو سطح دیگر بیشتر بود و رقم ویریناک نیز نسبت به چمران انتقال مجدد مواد فتوسنتزی بیشتری نشان داد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 386.46 K

پاسخ به انتخاب مستقیم و غیرمستقیم عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد در ارقام کلزا تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

محسن جعفرزاده قهدریجانی؛ محمد مهدی مجیدی؛ آقا فخر میرلوحی؛ مریم ابراهیمیان

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 129-141

چکیده

  برای بهبود صفت پیچیده­ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش­ها در گزینش ژنوتیپ­های مطلوب، استفاده از شاخص­های انتخاب می­باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخص­های مختلف انتخاب، 28 ...  بیشتر برای بهبود صفت پیچیده­ای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روش­ها در گزینش ژنوتیپ­های مطلوب، استفاده از شاخص­های انتخاب می­باشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخص­های مختلف انتخاب، 28 رقم کلزا (Brassica napus L.) در یک آزمایش مزرعه­ای با دو سطح رطوبتی شامل 50 (عادی) و 85 (تنش) درصد تخلیه رطوبتی، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص­های انتخاب اسمیت-هیزل و پسک-بیکر بر­اساس 7 صفت شامل روز تا گلدهی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و عملکرد دانه و همچنین پاسخ­های مستقیم و همبسته این صفات، برای هر یک از شرایط رطوبتی محاسبه شدند. هر دو شاخص در دو شکل، همراه با عملکرد و بدون عملکرد نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی­داری با عملکرد روغن بود. همچنین در هر دو شرایط رطوبتی تعداد خورجین در بوته با عملکرد دانه و عملکرد روغن همبستگی مثبت داشت که نشان می­دهد این صفت می­تواند در افزایش همزمان عملکرد دانه و روغن بیشتر از سایر صفات تأثیرگذار باشد. نتایج حاکی از آن بود که شاخص انتخاب اسمیت-هیزل (همراه با عملکرد روغن یا دانه) بالاترین کارایی انتخاب را در شرایط عادی و تنش خشکی دارا بود و می­تواند برای انتخاب ارقام مناسب در برنامه­های اصلاحی کلزا به منظور افزایش عملکرد روغن و دانه مورد استفاده قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 206.29 K

واکنش ژنوتیپ‏های سویا نسبت به مصرف باکتری و مقادیر مختلف نیتروژن در شرایط شمال خوزستان

سید احمد کلانتر احمدی؛ جهانفر دانشیان؛ سید عطااله سیادت

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 1-13

چکیده

  به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و مصرف باکتری بر عملکرد ژنوتیپ‏های سویا آزمایشی در سال زراعی 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‏آباد به مورد اجرا گذاشته شد. آزمایش بصورت اسپلیت اسپلیت پلات در ...  بیشتر به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و مصرف باکتری بر عملکرد ژنوتیپ‏های سویا آزمایشی در سال زراعی 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‏آباد به مورد اجرا گذاشته شد. آزمایش بصورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل 2 سطح باکتری (کاربرد و عدم کاربرد باکتری)، عامل فرعی شامل 4 سطح نیتروژن (صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و عامل فرعی فرعی نیز شامل سه ژنوتیپ (504، L14 و DPX) بود. نتایج آزمایش نشان داد که مصرف باکتری تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه و تعداد گره در بوته نداشت. این نتیجه نشان دهنده عدم فعالیت باکتری های تثبیت کننده نیتروژن در شرایط اقلیمی شمال خوزستان می باشد. اثر متقابل نیتروژن و ژنوتیپ نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (33/4308 کیلوگرم در هکتار) به DPX و تیمار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و کمترین عملکرد دانه  (1890 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ 504 و عدم مصرف نیتروژن اختصاص یافت. با توجه به واکنش متفاوت ژنوتیپ‏های مورد آزمایش نسبت به سطوح مختلف نیتروژن و با توجه به حساس بودن ژنوتیپ رشد نامحدود 504 نسبت به ورس، میزان 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ژنوتیپ 504 و L14 و مقدار 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ژنوتیپ رشد  محدود DPX مناسب می‏باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 743.11 K

اثر تنش سرما بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گیاهچه دو رقم برنج (Oryza sativa L.)

زهرا حسن نژاد؛ سید منصور سیدنژاد؛ عبد العلی گیلانی؛ پیمان حسیبی

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 27-37

چکیده

  به منظور بررسی فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی دو رقم برنج (چمپا و دلار)، در هنگام مواجه با تنش سرما و نیز تنش اکسیداتیو متعاقب آن، آزمایشی در اسفند سال 1389 در مزرعه واحد تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ...  بیشتر به منظور بررسی فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی دو رقم برنج (چمپا و دلار)، در هنگام مواجه با تنش سرما و نیز تنش اکسیداتیو متعاقب آن، آزمایشی در اسفند سال 1389 در مزرعه واحد تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل اصلی شامل سه تاریخ کشت اول، دهم و بیستم اسفند، عامل فرعی شامل دو رقم چمپا و دلار بود. نتایج این آزمایش نشان داد که دمای پایین باعث کاهش فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان پراکسیداز، کاتالاز و آسکوربات پر اکسیداز در برگ و ریشه هر دو رقم گردید. کمترین میزان فعالیت آنزیم­ها در برگ و ریشه رقم دلار مشاهده شد.میزان مالون د آلدئید در طی تنش سرما افزایش معنی دار داشت. بیشترین میزان مالون د آلدئید در تاریخ کشت اول در برگ و ریشه رقم دلار (8/59 و 95/20 میلی­­مول بر گرم وزن تر) بود. همچنین تنش سرما باعش کاهش معنی دار پروتئین­های محلول برگ و ریشه در هر دو رقم گردید. بنابر این رقم چمپا به دلیل داشتن سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی فعال­تر نسبت به رقم دلار و نیز کاهش میزان مالون د آلدئید متحمل­تر از رقم دلار عمل کرد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 496.49 K

بررسی برخی شاخص‌های رشدی و فیزیولوژیکی و فعالیت آنزیمی گیاه کنوکارپوسL.) Conocarpus erectus) ناشی از تیمارهای پساب نفتی و اکسیدکلسیم

ابراهیم رضازاده کته سری؛ رضا فتوحی قزوینی؛ وهب جعفریان؛ لیلا عبدلی

دوره 37، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 63-73

چکیده

  شناسایی و معرفی گیاهانی که در خاک­های آلوده به مواد نفتی به رشد خود ادامه دهند و یا در کاهش آلودگی­ها موثر باشند، بسیار مهم است. با هدف گیاه­پالایی و تعیین سطح تحمل گیاه کنوکارپوس (Conocarpus erectus L.) به ...  بیشتر شناسایی و معرفی گیاهانی که در خاک­های آلوده به مواد نفتی به رشد خود ادامه دهند و یا در کاهش آلودگی­ها موثر باشند، بسیار مهم است. با هدف گیاه­پالایی و تعیین سطح تحمل گیاه کنوکارپوس (Conocarpus erectus L.) به پساب­های نفتی و تأثیر اکسیدکلسیم بر افزایش سطح مقاومت گیاه، این آزمایش در سال 1388در مزرعه آموزشی و پژوهشی گروه باغبانی دانشگاه هرمزگان انجام شد. در این مطالعه اثر پساب نفتی با پنج سطح (0، 5، 10، 15 و20 میلی­لیتر در کیلوگرم خاک) و اکسیدکلسیم با پنج سطح (0، 5/2، 5، 5/7 و10درصد) بر دانهال­های 4 برگی گیاه کنوکارپوس بررسی گردید. افزایش غلظت پساب نفتی باعث کاهش معنی­دار وزن خشک ساقه و وزن خشک ریشه به ترتیب 67 درصد و 66 درصد نسبت به شاهد گردید. همچنین افزایش پساب نفتی تا سطح 20 میلی­لیتر باعث کاهش معنی­دار فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و میزان کل پروتئین محلول به ترتیب 6/50 درصد و 1/62 درصد  نسبت به شاهد شد. افزایش پساب نفتی تا سطح 20 میلی­لیتر باعث افزایش معنی­دار میزان نشت یونی و میزان پراکسیداسیون لیپید به ترتیب 8/51 درصد و 8/42 درصد در 20 میلی لیترنسبت به شاهد نشان داد. از طرفی مصرف اکسیدکلسیم به طور قابل ملاحظه­ای باعث کاهش خسارت پساب­های نفتی و بهبود مؤلفه­های رشدی مانند وزن خشک ساقه و وزن خشک ریشه شد. تیمار اکسیدکلسیم باعث کاهش نشت یونی، کاهش پراکسیداسیون چربی­ها، افزایش فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و میزان پروتئین­کل محلول شد. در نتیجه به نظر می­رسد به­دلیل بهبود مؤلفه­های رشدی و فیزیولوژیکی در نتیجه مصرف اکسیدکلسیم در گیاه کنوکارپوس­Conocarpus erectus، استفاده از این گیاه برای مطالعات بعدیگیاه­پالایی می­تواند مفید واقع گردد. بنابراین با توجه به مقاومت نسبی گیاه کنوکارپوس به تنش پساب­های نفتی و اثر مطلوب تیمار اکسید کلسیم، شاید بتوان این گیاه را با ویژگی گیاه­پالایی معرفی کرد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 154.63 K

اثر عصاره آبی دود گیاهی بر برخی از صفات بالای زمینی و زیرزمینی گندم زمستانه

سید سعید موسوی؛ محمد رضا عبداللهی؛ حجت الله مظاهری لقب؛ بهزاد مهرشاد

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 81-92

چکیده

  اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی ...  بیشتر اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. در این آزمایش اثر 3 غلظت عصارهآبی دود (0، 1:10 و 1:100) بر برخی از صفات شامل تعداد پنجه، طول ساقه، طول سنبله، طول ریشک، طول برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، تعداد ریشه­های بذری، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه در دو رقم گندم بررسی شد. نتایج تفاوت های معنی­داری را بین سطوح مختلف عصاره دود برای بیشتر صفات نشان داد، به طوری­که غلظت 1:100 برای بیشتر صفات دارای برتری نسبی در مقایسه با شاهد بود. همچنین بین دو رقم پیشگام و نوید از نظر تعدادی از صفات تفاوت معنی­داری وجود داشت و در کل رقم پیشگام دارای برتری نسبی بهتری در مقایسه با رقم نوید بود. اثر متقابل رقم در  غلظت عصاره دود برای صفات طول ساقه، وزن خشک ساقه، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه معنی­دار گردید که در این حالت از روش برش­دهی جهت تجزیه نتایج استفاده شد. بطور کلی، بهترین غلظت عصاره آبی دود، غلظت 1:100 بود و ارقام مورد مطالعه در برخی از صفات، پاسخ متفاوتی به کاربرد عصاره دودی نشان دادند.  از بین دو رقم مورد مطالعه، رقم پیشگام پاسخ بهتری به کاربرد عصاره دودی نشان داد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 153.37 K

ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ (.tinctorius L Carthamus) تحت تاثیر تیمارهای بقایای گیاهی، نیتروژن و عناصر میکرو در اهواز

سیده ندا قائم مقامی؛ موسی مسکرباشی؛ عبدالامیر معزی

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 119-130

چکیده

  به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت تاثیر تیمارهای بقایای گیاهی، نیتروژن و عناصر میکرو، در سال زراعی 90-1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید ...  بیشتر به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت تاثیر تیمارهای بقایای گیاهی، نیتروژن و عناصر میکرو، در سال زراعی 90-1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت کرت­های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. مقادیر مختلف بقایای گیاهی در 4 سطح (بقایای کامل، بخشی از بقایای گیاهی، سوزاندن بقایای گیاهی و حذف بقایای گیاهی) به عنوان فاکتور اصلی و فاکتور فرعی مقادیر مختلف نیتروژن در 3 سطح (150، 100 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) و فاکتور فرعی فرعی محلول‌پاشی عناصر میکرو در 2 سطح (عدم محلول­پاشی و محلول­پاشی با دز 8 لیتر در هکتار از کود مایع قطره طلا) در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج به دست آمده، عملکرد دانه، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه و درصد روغن تحت تاثیر تیمارهای مختلف، اختلاف معنی­داری نشان دادند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار بخشی از بقایای گیاهی، 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و محلول­پاشی عناصر میکرو (با میانگین 87/6278 کیلوگرم در هکتار) می­باشد. به علاوه کمترین عملکرد دانه از تیمار سوزاندن بقایای گیاهی، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و محلول­پاشی عناصر میکرو ( با میانگین 48/1771 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. بالاترین درصد روغن دانه نیز برابر با 5/33 درصد مربوط به تیمار بقایای کامل، 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با محلول­پاشی عناصر میکرو بود که با 0/31 درصد به دست آمده از تیمار بخشی از بقایا، 100کیلوگرم کود نیتروژن­دارهمراه با کود میکرو تفاوت معنی‌دار نبود. به طور کلی حضور بقایای گیاهی و کود نیتروژن در حد مناسب و استفاده از عناصر میکرو به صورت محلول­پاشی برگی در بهبود عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تاثیر مثبت داشت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.01 M

ارزیابی القای تحمل به تنش کم آبی با استفاده از پیش تیمار بذر در ارقام گندم (.Triticum aestivum L)

علیرضا عیوضی؛ علی نجفی پر؛ سید حیدر موسوی انزابی؛ حسین رنجی

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 1-12

چکیده

  جهت ارزیابی اثرات پیش تیمار بذر در القای تحمل به تنش رطوبتی، آزمایشی تحت شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای در سال زراعی 8-1387 به صورت کرت های خرد شده در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ...  بیشتر جهت ارزیابی اثرات پیش تیمار بذر در القای تحمل به تنش رطوبتی، آزمایشی تحت شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای در سال زراعی 8-1387 به صورت کرت های خرد شده در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی اجرا شد که در آنچهار رقم گندم زرین و شهریار (از ارقام آبی)، سرداری و آذر (از ارقام دیم) به عنوان فاکتور اول و عامل‌های هیدرو پرایمینگ (آب مقطر)، اسمو پرایمینگ (پلی اتیلن گلیکول8000، 10 درصد وزنی، کلرید سدیم 5 درصد و کلرید پتاسیم 5/2 درصد)، ریز مغذّی 4 درصد، اوره 10 درصد و تنظیم کننده‌های رشد (سایکوسل1000 و اکسین 20 میکروگرم بر گرم) به همراه شاهد (عدم پیش تیمار) به عنوان فاکتور دوم مورد بررسی قرار گرفتند. آرایش تیمارها در ارزیابی آزمایشگاهی به صورت طرح کاملاًٌ تصادفی و دو آزمایش مجزای مزرعه‌ای تحت شرایط تنش رطوبتی و شاهد بدون تنش رطوبتی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار بودند. تنش رطوبتی در مزرعه با قطع آبیاری از مرحله ساقه رفتن اعمال شد. تجزیه واریانس صفات نشان داد که صفات طول ساقه‌چه و ریشه‌چه و وزن خشک آنها، عملکرد دانه و اجزای آن، ماده خشک کل و محتوای نسبی آب برگ پرچم اختلاف آماری معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد داشتند. پیش تیمار سایکوسل از بالاترین طول (8/17 و 2/17 سانتی‌متر) و و وزن خشک (0/8 و 5/11 میلی‌گرم) به ترتیب در ریشه‌چه و ساقه‌چه برخوردار بود. کلیه پیش تیمارها نسبت به شاهد در چهار رقم موجب افزایش عملکرد دانه شد. در میان پیش تیمارها، سایکوسل و اکسین بیشترین عملکرد دانه (به ترتیب 563 و 557 گرم بر متر مربع) و همچنین بیشترین درصد تغییرات را تحت شرایط تنش رطوبتی در مقایسه با شرایط شاهد بدون تنش رطوبتی داشتند. پیش تیمار کلرید پتاسیم در چهار رقم از حداقل درصد تغییرات تحت تنش رطوبتی در مقایسه با شرایط شاهد بدون تنش رطوبتی برای صفات ماده خشک کل (7/10- درصد)، عملکرد دانه (0/4- درصد) و محتوای نسبی آب برگ پرچم (3/9- درصد) برخوردار بود. این پیش تیمار باعث افزایش تعداد سنبله در متر مربع در رقم‌های شهریار، زرین و آذر گردید. در بین ارقام، آذر با 89/0 شاخص حساسیت به تنش محیطی متحمل­ترین رقم به تنش رطوبتی شناخته شد. همبستگی مثبت و معنی‌دار بین صفات تعداد سنبله در متر مربع (**91/0)، دانه در سنبله (**92/0) و ماده خشک کل (*79/0) با عملکرد دانه تحت تاثیر پیش تیمار بذر مشاهده شد که به نظر می‌رسد این صفات می‌توانند به عنوان معیار غیر مستقیم در گزینش ارقام با عملکرد بالا سودمند باشند.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 196.83 K
• چکیده تفصیلی

تجزیه پایداری کلزا در شرایط دیم و مقایسه روش های گزینش ژنوتیپ های پایدار با استفاده از آماره های پایداری

جعفر احمدی؛ بهروز واعظی؛ هوشنگ نارکی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 13-22

چکیده

  انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می ­باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق ...  بیشتر انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می ­باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. در این تحقیق بهمنظورمطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ­های کلزا در شرایط دیم و  نیمه گرمسیرکشور،تعداد 19 لاین و رقم کلزا در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم منطقه نیمه گرمسیری گچساران به مدت سه سال زراعی (1383- 1385) از نظر پایداری عملکرد دانه و ارزیابی کارائی روش­های مختلف گزینش مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرساده رقم و اثر متقابل رقم × سال معنی­ دار بود.  به منظور گزینش بهترین ارقام و لینه با عملکرد بالا و پایدار، آماره های پارامتریک مختلف برای تجزیه پایداری شامل آماره های تیپ I (S2i و CVi)، تیپ II (2iσ، Wi ، bi)، تیپ III (S2di)، آماره های غیرپارامتریک میانگین رتبه ارقام (R) و انحراف معیار رتبه (S.D.R) و روش گزینش همزمان عملکرد – پایداری (YSi) محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت با در نظر گرفتن صفت میزان روغن دانه در کنار عملکرد بالا و پایداری، ارقام و لاین­های Option 500، PP-308-8، PP-401-15E ، PP-401-16 و Shiralee  به عنوان ارقام و لاین­های پرمحصول پایدار با میزان روغن بالا گزینش و معرفی شدند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 168.42 K
• چکیده تفصیلی

بررسی استفاده از پساب تصفیه شده و نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفه‌ی ذرت‌ شیرین

محمدجواد فریدونی؛ هوشنگ فرجی؛ حمیدرضا اولیایی؛ عبدالحسین صالحی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 35-47

چکیده

  این مطالعه به منظور بررسی برهمکنش پساب تصفیه شده­ی‌­ شهری به عنوان آب آبیاری و کود شیمیایی نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفه­ی ذرت شیرین، در سال زراعی 1389- 1388، در مزرعه­ی تحقیقاتی شهر یاسوج انجام ...  بیشتر این مطالعه به منظور بررسی برهمکنش پساب تصفیه شده­ی‌­ شهری به عنوان آب آبیاری و کود شیمیایی نیتروژن بر عملکرد و تولید علوفه­ی ذرت شیرین، در سال زراعی 1389- 1388، در مزرعه­ی تحقیقاتی شهر یاسوج انجام شد. عامل اصلی آزمایش شامل آبیاری در 5 سطح [آبیاری مزرعه با آب معمولی در کل فصل رشد (1I)؛ از مرحله­ی سبز شدن گیاه (مرحله­ی رشدی 10) تا مرحله­ی ظهور تاسل (مرحله­ی رشدی 50)، آبیاری با پساب تصفیه شده و از مرحله­ی رشدی 50 تا مرحله­ی شیری شدن دانه (مرحله­ی رشدی 82)، آبیاری با آب معمولی (2I)؛ از مرحله­ی رشدی 10 تا مرحله­ی رشدی­ 50، آبیاری با آب معمولی و از مرحله­ی رشدی 50 تا مرحله­ی رشدی 82، آبیاری با پساب تصفیه شده (3I)؛ آبیاری یک در میان با آب معمولی و پساب تصفیه شده (4I)؛ آبیاری مزرعه با پساب تصفیه شده در کل فصل رشد (5I)] و عامل فرعی شامل نیتروژن در سه سطح (0=0N، 80=80Nو 160=160Nکیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بود.نتایج نشان داد که برهم­کنش آبیاری و نیتروژن بر صفات عملکرد بلال و دانه­ی کنسروی معنی­دار گردید. بیشترین عملکرد بلال‌ و دانه­ی کنسروی در تیمار 80N5I، به ترتیب معادل 2548 و 1246 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد بلال­ و دانه­ی کنسروی در تیمار 0N1I به ‌ترتیب معادل 1090 و 360 گرم در متر مربع بود. برهم­کنش آبیاری و نیتروژن بر صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد علوفه‌ی ­تر معنی­دار گردید. بیشترین عملکرد بیولوژیک و عملکرد علوفه‌ی ‌تر در تیمار 80N4I به ترتیب معادل 5442 و 2897 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد در این پارامترها در تیمار 0N1I به‌ترتیب معادل 2953 و 1863 گرم در متر مربع بدست آمد. در سطح آبیاری 5I، مصرف نیتروژن، 50 درصد کاهش یافت. آبیاری با پساب تصفیه شده با تأثیر معنی­دار بر اجزای عملکرد، باعث افزایش عملکرد بلال و دانه‌ی ذرت شیرین گردید. در مجموعاستفاده از پساب تصفیه شده، باعث کاهش میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژن گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 298.79 K
• چکیده تفصیلی

مقایسه ارقام گندم با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز

علی مشتطی؛ سید عطا اله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا جلال کمالی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 61-73

چکیده

  شاخص‌های زیادی برای مقایسه تحمل و حساسیت گیاهان زراعی نسبت به تنش‌های محیطی معرفی شده‌اند. به منظور مقایسه ارقام گندم نان بهاره با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز، آزمایشی ...  بیشتر شاخص‌های زیادی برای مقایسه تحمل و حساسیت گیاهان زراعی نسبت به تنش‌های محیطی معرفی شده‌اند. به منظور مقایسه ارقام گندم نان بهاره با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در سال‌های زراعی 87-1386 و 88-1387 به صورت بلوک‌های نواری که فاکتورهای آزمایشی شامل چهار تاریخ کاشت {15 آبان (زودهنگام)، 15 آذر (به‌هنگام)، 15 دی (دیرهنگام) و 15 بهمن ماه (خیلی دیر)} در کرت‌های طولی و 20 رقم گندم نان بهاره در کرت‌های عرضی بودند، با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد مقایسه از نظر صفت عملکرد دانه از لحاظ شاخص‌های حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TI)، میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هارمونیک (HM)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص رتبه‌بندی (Rank)، میانگین بهره‌وری هندسی (GPM)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص تحمل تنش تعدیل شده برای شرایط مطلوب (MSTI1)، شاخص تحمل تنش تعدیل شده برای شرایط نامطلوب (MSTI2) و شاخص درصد کاهش عملکرد (YRPI) تفاوت معنی‌دار داشتند. به طور کلی، بهترین شاخص برای ارزیابی تحمل و حساسیت ارقام گندم نسبت به تنش گرمای آخر فصل، شاخص تحمل تنش (STI) بود که براساس آن، متحمل‌ترین و حساس‌ترین ارقام، به ترتیب ویریناک و روشن بودند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 157.05 K
• چکیده تفصیلی

ارزیابی برخی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تحمل به آبیاری با آب شور در سه ژنوتیپ کلزا

فرانک طهماسبی؛ پیمان حسیبی؛ موسی مسکرباشی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 75-86

چکیده

  مطالعه تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری می­تواند به شناسایی فاکتورهای مؤثر در تحمل به این تنش کمک نماید. به منظور بررسی این عوامل یک آزمایش گلخانه­ایدر سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده ...  بیشتر مطالعه تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری می­تواند به شناسایی فاکتورهای مؤثر در تحمل به این تنش کمک نماید. به منظور بررسی این عوامل یک آزمایش گلخانه­ایدر سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول ژنوتیپ شامل هایولا401، RGS0003 و شیرالی و فاکتور دوم آبیاری با آب شور مشتمل برشاهد (صفر میلی مولار)، 50، 100 و 150 میلی مولار از دو منبع شوری NaCl و CaCl2 به نسبت مساوی بود. اعمال تنش آبیاری با آب شور سبب کاهش وزن خشک اندام هوایی، پتانسیل اسمزی و محتوای نسبی آب در هر سه ژنوتیپ شد. نتایج همچنین نشان دادند که قندهای محلول و غلظت کلروفیل در واحد سطح برگ تا سطح شوری 100 میلی مولار افزایش قابل توجهی یافتند ولی در سطح 150 میلی مولار، کاهش نشان دادند. تحت تنش آبیاری با آب شور میزان پرولین طی سطوح مختلف شوری افزایش یافت. ژنوتیپشیرالی دارای ساز و کار­های تحمل کارآمدتری نسبت به دو ژنوتیپ دیگر بود. نتایج همبستگی صفات نشان داد که در هر سه سطح شوری با کاهش ماده خشک شاخص حساسیت به تنش افزایش یافت و در سطح 100میلی مولار محتوای نسبی آب برگ با شاخص حساسیت به تنش همبستگی منفی و معنی­دار داشت. در تیمارهای شاهد، 50 و 100 میلی مولار همبستگی منفی و معنی دار بین پرولین و پتانسیل اسمزی وجود داشت. میتوان نتیجه گرفت تجمع بیشتر پرولین، ماده خشک و محتوای نسبی آّب برگ می­توانند شاخص های گزینش مناسبی در ارتباط با تحمل به آبیاری با آّب شور در کلزا محسوب گردند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 188.29 K
• چکیده تفصیلی

اثر دوره‌های مختلف تنش ماندابی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه جو ( Hordeum vulgare L) در شرایط استان خوزستان

محمد خلفی؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ ایرج لک زاده؛ قدرت الله فتحی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 87-97

چکیده

  به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف ماندابی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه جو لاین WB-79-10آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به صورت کرت‌های ...  بیشتر به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف ماندابی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه جو لاین WB-79-10آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. آزمایش از دو عامل مرحله رشدی گیاه (پنجه‌زنیZGS13 ، ساقه‌روی ZGS31 و غلاف‌رفتن ZGS43) به عنوان فاکتور اصلی و مدت‌های ماندابی (صفر، 7 و 14 روز در شرایط ماندابی) به عنوان فاکتور فرعی تشکیل شد. نتایج نشان داد که بین مراحل شروع ماندابی و مدت های مختلف ماندابی از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، اختلاف معنی داری وجود داشت. در این آزمایش ماندابی در مرحله شروع پنجه‌زنی خسارت بیشتری نسبت به مرحله ساقه‌رفتن و غلاف‌رفتن بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه وارد کرد به نحوی که در مرحله پنجه‌زنی، عملکرد دانه در طی 7 و 14 روز ماندابی نسبت به شاهد به ترتیب 42 و 28/78 درصد و برای تعداد دانه در سنبله به ترتیب 84/20 و 5/37 درصد و برای تعداد سنبلک در سنبله به ترتیب 31/22 و 04/41 درصد کاهش داشتند. بطور کلی نتایج نشان داد که وقوع ماندابی در هر مرحله‌ای از رشد و نمو جو، حتی در یک دوره کوتاه، خسارت غیر قابل جبرانی بر عملکرد و اجزای آن بر جای می‌گذارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 156.25 K
• چکیده تفصیلی

تاثیر قطع آبیاری در سیستم کودی N.P.K و کودهای آلی بر روی میزان توزیع مجدد ماده خشک و فتوسنتز جاری در گندم نان ( .Triticum aestivum L)

معصومه نمروری؛ قدرت الله فتحی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد حسین قرینه؛ سیروس جعفری

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 99-109

چکیده

  به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی در سیستم‌های مختلف کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ...  بیشتر به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی در سیستم‌های مختلف کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه کشاورزی رامین انجام شد. در این آزمایش آبیاری در سه سطح شامل I1 (قطع آبیاری در مرحله­ی سنبله­دهی کامل تا زمان برداشت)، I2 (در مرحله­ی گرده­افشانی تا زمان برداشت) و I3 (شاهد یعنی آبیاری کامل) در کرت­های اصلی، همچنین سیستم‌های کودی شامل کود شیمیایی، کود دامی، کود بیولوژیک و کود بیولوژیک همراه با کود دامی در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اثر تیمار قطع آبیاری و سیستم­های کودی بر میزان توزیع مجدد، درصد کارایی توزیع مجدد، سهم دانه از توزیع مجدد و سهم فتوسنتز جاری در سطح 1درصد معنی­دار گردید. تیمار آبیاری کامل کمترین میزان توزیع مجدد و بیشترین سهم فتوسنتز جاری و تیمار قطع آبیاری در زمان سنبله­دهی، بیشترین توزیع مجدد و کمترین سهم فتوسنتز جاری را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان توزیع مجدد و بیشترین سهم فتوسنتز جاری از تیمار کود دامی مخلوط با کود بیولوژیکی به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش استفاده از کود دامی به همراه کود بیولوژیکی حتی در شرایط تنش خشکی پایان دوره برای تولید بهینه محصول در رقم چمران می­تواند مفید باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 135.23 K
• چکیده تفصیلی

بهبود عملکرد کمی و کیفی سویا با محلول‌پاشی عناصر روی و آهن در شرایط تنش خشکی

مرضیه جلیل شش بهره؛ محسن موحدی دهنوی؛ سید مجتبی هاشمی جزی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 111-122

چکیده

  به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط تنش خشکی، این تحقیق به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. سطوح عامل اصلی شاملآبیاری ...  بیشتر به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی عناصر روی و آهن بر عملکرد کمی و کیفی سویا در شرایط تنش خشکی، این تحقیق به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. سطوح عامل اصلی شاملآبیاری پس از 60 ، 80، 100و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و عامل فرعی شامل محلول‌پاشی­ با آب آبیاری، سولفات روی، سولفات آهن و ترکیب سولفات روی و آهن بود. نتایج نشان داد اثر متقابل محلول­پاشی و تنش بر تعداد دانه در غلاف، غلاف در شاخه جانبی، عملکرد بیولوژیک و دانه معنی‌دار شد. بیشترین تعداد غلاف در گره ساقه اصلی و وزن هزار دانه به آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر و محلول­پاشی روی و آهن مربوط بود. محلول­پاشی روی و توام روی و آهن افزایش معنی‌دار را بر عملکرد دانه، بیولوژیک، شاخص برداشت، پروتیین و روغن داشت، همچنین اثر محلول­پاشی بر غلظت روی و آهن در دانه و برگ معنی­دار بود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 145.66 K
• چکیده تفصیلی