جهان شیرزاد اجیرلو؛ سلیم فرزانه؛ احمد توبه؛ فاطمه احمدنیا؛ رئوف سید شریفی؛ محسن نوری
چکیده
بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) گیاهی با ارزش غذایی بالا در تغذیه انسان و دام است. این پژوهش در سال زراعی 1400-1399 در استان اردبیل، شهرستان پارس آباد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای ...
بیشتر
بادام زمینی (Arachis hypogaea L.) گیاهی با ارزش غذایی بالا در تغذیه انسان و دام است. این پژوهش در سال زراعی 1400-1399 در استان اردبیل، شهرستان پارس آباد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلولپاشی نانوکودهای نیتروژن (10 لیتر در هکتار)، فسفر (سه کیلوگرم در هکتار)، کلات پتاسیم (پنج کیلوگرم در هکتار)، اسید هیومیک (سه کیلوگرم در هکتار) و عصاره جلبک دریایی (سه کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد بود. بذر بادام زمینی رقم اطلس از کشت و صنعت پارس آباد مغان تهیه شد. بذرهای بادام زمینی پیش از کاشت با قارچکش تیرام به نسبت دو در هزار ضدعفونی شده و در کرت‌های به ابعاد 4 × 5 متر با فواصل روی ردیف 16 سانتیمتر و بین ردیف 60 سانتیمتر کشت شدند. محلولپاشی نانوکودها و محرک‌های رشد در سه مرحله رویشی (20 روز پس از کاشت)، گلدهی و غلاف‌بندی انجام شد. کنترل علف‌های‌هرز در طول دوره آزمایش از طریق دو بار وجین دستی علف‌های‌هرز انجام شد. همزمان با کنترل علف‌های‌هرز خاک-دهی پای بوته انجام شد. همچنین بلافاصله پس از کاشت آبیاری صورت گرفت. همچنین به منظور کنترل بیماری لکه برگی سمپاشی با قارچکش مانکوزب به نسبت یک کیلوگرم در هکتار انجام شد. نمونه‌برداری از بادام زمینی در پایان دوره رشد با حذف اثرات حاشیه‌ای از ردیف‌های میانی هر کرت آزمایشی از طریق انتخاب 15 بوته انجام شد. نتایج نشان داد که محلولپاشی نانوکود نیتروژن، فسفر، کلات پتاسیم، اسید هیومیک و عصاره جلبک دریایی اثر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد بادام زمینی داشتند. بیشترین و کمترین (به‌ترتیب 00/3637 و 00/2412 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه بادام زمینی از تیمارهای اسید هیومیک و تیمار شاهد به‌دست آمد. بررسی درصدهای افزایش محلوپاشی در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد که ارتفاع بوته (84/16 و 55/13 درصد)، سطح برگ (00/40 و 28/35 درصد)، تعداد شاخه (25/14 و 78/23 درصد) و وزن خشک اندام هوایی (46/37 و 42/33 درصد) در اثر محلولپاشی نانوکود نیتروژن و اسید هیومیک بیشترین افزایش را داشتند. درصد روغن در دانه بادام زمینی در اثر محلولپاشی با نانوکود فسفر و اسید هیومیک در مقایسه با تیمار شاهد به‌ترتیب 31/19 و 73/20 درصدی افزایش یافت. همچنین درصد پروتئین در اثر محلولپاشی با نانوکود نیتروژن، فسفر و عصاره جلبک دریایی به‌ترتیب 02/20، 07/5 و 30/6 درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. از نتایج چنین استنباط می‌گردد علیرغم اثر معنی‌دار تمام تیمارهای مورد بررسی بر عملکرد و اجزای عملکرد بادام زمینی، بیشترین تیمار محلولپاشی مؤثر کاربرد نانوکود نیتروژن و اسید هیومیک بود. نتایج این پژوهش می‌تواند بر انتخاب مناسب‌تر نانوکود و محرک‌های رشد برای افزایش عملکرد بادام زمینی به پژوهشگران و کشاورزان کمک کند.
